Fizjologiczne podstawy regulacji temperatury
Temperatura ciała:
 jest parametrem o znaczeniu homeostatycznym (podobnie jak pH ustroju, poziom glukozy
etc.)
 reguluje aktywność enzymów, zgodnie z reguła vant Hoffa wzrost temperatury o 10 stopni
powoduje przyspieszenie reakcji 2-3 krotnie. Można zatem powiedzieć iż optymalna
temperatura ciała jest zarówno optymalną temperaturą metabolizmu, a także optymalną
temperatura reakcji chemicznych w nim zachodzących.
Regulacja temperatury ciała
1. Zaczyna się ona od termoreceptorów, które są niezwykle wyrafinowanymi czujnikami
temperatury. Ją to dynamiczne receptory, mierzące zmiany temperatury (a nie jej wartość) w
miejscu, w którym się znajdują. Potrafią zarejestrować zmiany sięgające 0,001 stopnia
2. Zarejestrowana zmiana temperatury jest przekazywana w formie impulsu nerwowego drogą
aferentną, do centralnego układu nerwowego, a dokładniej do podwzgórzowego ośrodka
regulacji temperatury, przy okazji zahaczając o inne ośrodki np. ośrodek kontroli głodu.
3. W podwzgórzu znajduje się punkt nastawczy, tzw.  set-point Dane z receptorów są
porównywane z punktem nastawczym. W wyniku porównania zapada decyzja o
przywróceniu optymalnej temperatury ciała  schłodzenia lub podgrzania organizmu
Termoregulacja to zespół reakcji behawioralnych i fizjologicznych utrzymujących ciało w
temperaturze optymalnej. Temperatura ciała jest regulowana w warunkach zarówno fizjologicznych
jak i patofizjologicznych (chorobie) wokół temperaturowego punktu nastawczego, który jak już
wiemy jest zlokalizowany w podwzgórzowym ośrodku termoregulacyjnym. Każdy osobnik ma
indywidualny set point, a co za tym idzie indywidualną temperaturę optymalną organizmu
(osławione 36,6 nie dotyczy każdego)
Temperatura ciała nie jest wartością stałą, zazwyczaj oscyluje wokół punktu nastawczego.
Gdy jest nam zimno to spada nasza temperatura ciała  tą informacje odbierają receptory zimna i
przekazują do podośrodka zimna w podwzgórzu. Tam zapada decyzja (po porównaniu z set-
pointem) o zahamowaniu utraty ciepła i o pobudzeniu do wytwarzania ciepła (metody będą dalej)
Gdy jest nam za gorąco to mechanizm jest odwrotny.
Behawioralne efektorowe mechanizmy termoregulacji:
a) Sprzyjające utracie ciepła
 Zwiększenie powierzchni utraty ciepła
 Szukanie zimnej wody, chłodnego powietrza lub cienia
 Zdejmowanie odzieży
b) Sprzyjające zachowaniu ciepła
 Kulenie się (ograniczenie powierzchni wymiany ciepła)
 szukanie ciepłej wody/powietrza/osłoniętego miejsca
 piloerekcja (gęsia skórka)
Fizjologiczne efektorowe mechanizmy termoregulacyjne sprzyjające zachowaniu ciepła
1. Termogeneza
a) drżeniowa (ciepło uzyskujemy z pracy mięśni  dreszcze termoregulacyjne)
b)bezdrżeniowa (ciepło uzyskujemy z spalania metabolicznego)
2. Zmiany izolacji termicznej powierzchni ciała
- wazokonstrykcja  ograniczenie przepływu krwi na skutek zwężenia naczyń krwionośnych
- wazodylatacja  wzrost przepływu skórnego krwi (utrata ciepła)
Fizjologiczne efektorowe mechanizmy termoregulacyjne sprzyjające utracie ciepła
1. Konwekcja - usuwanie ciepła poprzez skórę, którą owiewa chłodne powietrze
2. Przewodzenia  utrata ciepła poprzez kontakt z chłodniejszym ciałem
3. Promieniowanie elektromagnetyczne
4. Odparowanie potu  odparowanie 1L potu równa się utracie 2,4 MJ ciepła czyli około 560
kcal. Gdy nie ma możliwości odparowania potu to nasz organizm tylko traci wodę
(odwadnia się), a nie chłodzi. Im większa wilgotność powietrza tym ciężej pot paruje, co ma
miejsce np. w tropikach, gdzie człowiek się poci, traci wodę, ale w ogóle nie obniża swojej
temperatury.
Istnieje 5 stanów temperaturowych w jakich może funkcjonować człowiek:
1. Normotermia -temperatura ciała jest regulowana wokół niezmienionego, normalnego
punktu nastawczego:
2. Gorączka -jest to stan termiczny organizmu, który pojawia się, kiedy wchodzimy w stan
patofizjologiczny. Temperatura naszego ciała jest regulowana według nowego,
podwyższonego punktu nastawczego. Podwyższając set-point podwyższamy optymalną
temperaturę organizmu.
3. Anapyreksja -jest to szczególny przypadek, w którym to set-point jest obniżany. Wystepuje
najczęściej w warunkach wysokogórskich. W górach maleje ciśnienie, a zatem maleje
również prężność tlenu. Gdy tlenu jest mniej, może dojść do niedotlenienia tkanek
(hipoksji), co może doprowadzić do śmierci. Aby tego uniknąć temperatura regulowana jest
wokół zaniżonego set-pointu co zmniejsza szybkość metabolizmu, a w efekcie
zapotrzebowanie na tlen  żyjemy i cieszymy się górskimi widoczkami. Podobną sytuacje
wywołują leki anesreryczne
4. Hipertermia to stan patofizjologiczny (poprzednie 3 były stanami fizjologicznymi 
dobrymi dla człowieka). W hipertermii temperatura ciała oscyluje powyżej punktu
nastawczego  nie dochodzi do wymiany ciepła z otoczeniem, lub ta wymiana jest
nieefektywna. Osoby, która jest w tym stanie nie należy gwałtownie schładzać, gdyż
doprowadzi to do szoku termicznego. Szok termiczny powoduje nagły skurcz naczyń
krwionośnych, co oznacza, ze w ogóle przestajemy być zdolni do wymiany ciepła z
otoczeniem. Przy hipertermii szczególnie ważne jest chłodzenie mózgu, jako że jest
niezwykle czuły na wysokie temperatury (inne organy mnie, wytrzymują temperatury
powyżej 50 stopni). Mózg ma mniej więcej stała temperaturę niezależnie od sytuacji dzięki
przeciwprądowemu mechanizmowi chłodzenia. Krew żylna, która ulega schłodzeniu na
twarzoczaszce chłodzi krew tętniczą płynącą do mózgu w zatoce żylnej. (taki mały spin-off)
5. Hipotermia  stan patofizjologiczny, w którym temperatura ciała oscyluje poniżej punktu
nastawczego. Dochodzi do niej gdy organizm traci więcej ciepła niż jest w stanie
wyptodukować.
Wykład opracował Maciej  Jelcyn Gawroński, Cenobiarcha Wielkiego A`Tuina Żółwia
Wszechświata + czterech słoni . Sponsorzy: Microsoft Paint, Open Office, Tabaka Toque Toffee i
literka F jak wtorek.