DIESEL
Silnik wysokoprężny F9Q
z wtryskiem bezpośrednim
dTi
Silniki 1,9 dTi były montowane w Clio II, Kangoo, Megane, Scenic, Espace J66, Master X70.
Listopad 1998
CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA.
Celem wprowadzenia wtrysku bezpośredniego jest zmniejszenie zużycia paliwa o 10 - 12% oraz
polepszenie osiągów.
Silnik F9Q.
Typ silnika...F9Q 730 i F9Q 734
Pojemność skokowa...1870 ccm
Åšrednica cylindra...80 mm
Skok tłoka...93 mm
Stopień sprężania...18,3 : 1
Moc max...72 kW (100 KM) przy 4000 obr/min.
Moment obrotowy...200 N.m przy 2000 obr/min.
Pompa wtryskowa...Bosch VE / VP 37
Wtrysk...bezpośredni
Doładowanie...sprężarka Garett GT 15 o małej bezwładności
(efekt doładowania od 1200 obr/min.)
Ciśnienie doładowania ...0,93 bar
Masa silnika (ze wspomaganiem kierownicy)...149 kg
Spełnia normy emisji spalin...Euro 96
Skrzynia biegów...JC5
WTRYSK BEZPOÅšREDNI I SPALANIE.
Ssanie Sprężanie
Rozpylenie paliwa
i spalanie
Kanał dolotowy w głowicy posiada kształt spiralny, co wywołuje zawirowanie powietrza w
cylindrze i zwiększa możliwość uzyskania jednolitej mieszanki paliwo - powietrze.
Końcówka wtryskiwacza posiada bardzo małe otworki (ok. 0,2 mm). Kąt wyprzedzenia wtrysku
wynosi najwyżej 35° i dlatego paliwo jest wtryskiwane pod bardzo wysokim ciÅ›nieniem (ok.700
bar), aby dawka była wystarczająca i rozpylenie doskonałe.
Wtrysk bezpośredni pozwala zmniejszyć zużycie paliwa w stosunku do systemu z komorą wirową z
następujących powodów :
- brak komory wirowej zmniejsza powierzchnię wymiany ciepła, stąd mniejsze straty chłodzenia;
- brak komory wirowej powoduje brak strat przepływu powietrza i mieszanki w kanale komory;
- spalanie odbywa się tylko w jednej, niedzielonej komorze spalania, stąd temperatura i ciśnienie
są wyższe, a spalanie dokładniejsze, mniej HC dostaje się do układu wydechowego.
Wtryskiwacze.
Każdy wtryskiwacz posiada 5 otworków. W celu lepszego tworzenia mieszanki paliwo - powietrze
strumień wtryskiwanego paliwa rozdziela się na stożku w komorze spalania.
W przeciwieństwie do systemu z komorą wirową przekrój otworków we wtryskiwaczu jest stały i
wzrost ciśnienia duży od początku wtrysku. Konsekwencją jest to, że spalanie nie jest spokojne i
czasami powoduje charakterystyczne stukanie.
Aby ograniczyć wzrost ciśnienia na początku wtrysku, wtryskiwacz silnika F9Q dTi ma dwie
sprężyny. Iglica wtryskiwacza unosi się dwustopniowo, dawka paliwa na początku wtrysku jest
mniejsza. Zmniejszenie hałasu jest wyraz
ne.
A...pierwszy stopień 7...podkładka sprężyny 2-go stopnia
B...drugi stopień 8...sprężyna 1-go stopnia
1...obudowa wtryskiwacza 9....podkładka regulacyjna 1-go stopnia
2...stożek oporowy 10..tarczka pośrednia
3...podkładka sprężyny 11..nakrętka
4...sprężyna drugiego stopnia 12..trzpień popychacza
5...podkładka regulacyjna 2-go stopnia 13..rozpylacz
6...podkładka prowadząca
GÅ‚owica.
Głowica jest jednoczęściowa. W porównaniu do silnika F8Q, ciśnienie działające na głowicę jest
większe o 30 %, głowica jest wzmocniona.
Aby zmniejszyć wibracje, górna pokrywa z łożyskami wałka rozrządu jest wykonana w formie
"rusztu", a pokrywa zaworów montowana na kauczukowej uszczelce.
Jedną z cech charakterystycznych głowicy silnika F9Q jest zmieniona kolejność zaworów.
GÅ‚owica F9Q
E  wydech, A - ssanie
GÅ‚owica F8Q
.
.Głowica silnika F9Q jest prostsza, ponieważ nie występują komory wirowe. W związku z tym
mniejsze są naprężenia termiczne.
TÅ‚ok.
Komora spalania znajduje się w tłoku. Jest to komora TOROIDALNA.
TÅ‚ok silnika F9Q
TÅ‚ok silnika F8Q
Silnik F bez wałka pośredniego.
Jedną ze zmian w silniku F jest usunięcie wałka pośredniego.
Na początku, wałek pośredni służył do wyważania silnika. Potem ten pomysł porzucono, ale wałek
pozostał, napędzał pompę oleju.
Wersja silnika F bez wałka pośredniego ma ciężar mniejszy o 2 kg.
Z wałkiem
pośrednim.
Uszczelnienie wałka pompy
oleju: ryzyko wycieku
Przekładnia kątowa:
tarcie - straty energii
Wałek pośredni:
tarcie - straty energii
Pompa oleju: ciężar
Uszczelnienie wałka pośredniego:
ryzyko wycieku
Bez wałka
pośredniego.
Nie ma uszczelnienia:
nie ma wycieków
Rolka prowadzÄ…ca paska
rozrzÄ…du taka sama
w obu wersjach
Mała pompa oleju z
elementów wspólnych
dla silników F, E i K
Koło na wale korbowym
identyczne w silnikach F, E i K
A
ańcuch
Pompa próżniowa F9Q 730 F9Q 734
Pompa wtryskowa BOSCH z elektronicznÄ… regulacjÄ… dawki paliwa i kÄ…ta wtrysku.
Pompa wtryskowa BOSCH z elektroniczną regulacją działa według tej samej zasady co pompa z
regulacją mechaniczną, a ściślej, jej część odpowiedzialna za tłoczenie i rozdzielanie paliwa jest
niezmieniona.
Zmianą jest to, że suwak dawkujący jest przesuwany mimośrodowym trzpieniem umieszczonym w
cewce i sterowany za pomącą impulsów ze sterownika. Zastępuje to regulator obrotów i dz
wigniÄ™
gazu.
Kąt wyprzedzenia wtrysku też jest regulowany przez sterownik, elektrozaworem zmieniającym
ciśnienie paliwa.
1....czujnik obrotu trzpienia regulacji dawki paliwa
2....cewka regulacji dawki paliwa
3....tłokorozdzielacz
4....elektrozawór regulacji kąta wtrysku
5....suwak dawkujÄ…cy
6....układ regulacji kąta wtrysku
7....elektrozawór STOP
8....zaślepka, miejsce pomiaru statycznego kąta wtrysku
Identyfikacja pompy wtryskowej.
0 460 414 993.......................numer Bosch
R 672....................................typ pompy*
77 00 870 130.......................numer katalogowy RENAULT
H 870 309.............................numer homologacji
015........................................oznaczenie wytwórni w Hamburgu*
662.......................................data produkcji*
213 521................................numer pompy*
Wyjaśnienia dotyczące daty produkcji :
pierwsza cyfra oznacza rok produkcji
6 1996
7 1997
dwie następne cyfry oznaczają miesiąc produkcji
61 styczeń
62 luty
63 marzec
...
69 wrzesień
70 paz
dziernik
71 listopad
72 grudzień
Przykład :
664 kwiecień 1996
671 listopad 1996
(*) - te informacje są użyteczne przy zamawianiu części zamiennych, informacjach dla TECHLINE,
reklamacjach gwarancyjnych itd, itp..
Sterownik wtrysku paliwa (Diesel).
wejścia wyjścia
zasilanie elektrozawór STOP
czujnik temp. płynu regulator dawki paliwa
chłodzącego
czujnik temp. elektrozawór regulacji
powietrza kÄ…ta wtrysku
czujnik temp.paliwa elektrozawór EGR
czujnik prędkości pojazdu przekaz
nik świec żarowych
czujnik obrotów silnika kontrolka usterki
przełącznik pedału hamulca kontrolka świec żarowych
przełącznik pedału sprzęgłaprzekaz
nik grzałek
nurnikowych (*)
czujnik poczÄ…tku wtrysku
wyłączenie klimatyzacji
przepływomierz powietrza
czujnik położenia pedału gazu
czujnik położenia suwaka
dawkujÄ…cego
stan sprężarki klimatyzacji
info o załączeniu ogrzewanej
przedniej szyby
linia kodowa blokady
rozruchu
linia diagnostyczna linia diagnostyczna
KL
(*) : w silniku F9Q 734
Czujniki.
Czujnik temperatury płynu chłodzącego.
Umieszczony w okolicach termostatu. Jest to czujnik typu NTC.
Sterownik wykorzystuje informację o temperaturze płynu do :
- sterowania dawkÄ… paliwa;
- sterowania elektrozaworem kÄ…ta wtrysku;
- sterowania elektrozaworem EGR;
- sterowania pracą świec żarowych.
W przypadku usterki wartość z czujnika jest zastąpiona przez :
- wartość z czujnika temperatury paliwa dla sterowania dawką paliwa (odczyt na NXR lub CLIP);
- wartość staÅ‚Ä… -20°C dla sterowania Å›wiecami żarowymi i elektrozaworem kÄ…ta wtrysku;
- wartość staÅ‚Ä… -15°C dla EGR.
Czujnik temperatury powietrza.
Umieszczony w rurze ssÄ…cej przed filtrem powietrza. Jest to czujnik typu NTC.
Sterownik wykorzystuje informacjÄ™ o temperaturze powietrza do :
- sterowania elektrozaworem EGR;
- sterowania elektrozaworem kÄ…ta wtrysku.
W przypadku usterki wartość z czujnika jest zastÄ…piona przez staÅ‚Ä… wartość +20°C, widocznÄ… na
NXR lub CLIP-ie.
Czujnik temperatury paliwa.
Umieszczony wewnÄ…trz pompy wtryskowej. Jest to czujnik typu NTC.
Sterownik wykorzystuje tÄ™ informacjÄ™ do sterowania dawkÄ… paliwa.
W przypadku usterki wartość z czujnika jest zastÄ…piona przez staÅ‚Ä… wartość +45°C, widocznÄ… na
NXR lub CLIP-ie.
Czujnik prędkości pojazdu.
Jest to czujnik halotronowy, umieszczony na skrzyni biegów.
Sterownik wykorzystuje tÄ™ informacjÄ™ do :
- sterowania dawkÄ… paliwa;
- zezwolenia na załączenie sprężarki klimatyzacji.
W przypadku usterki wartość z czujnika jest zastąpiona przez stałą wartość 6 km/h, widoczną na
NXR lub CLIP-ie.
Czujnik obrotów silnika i GMP tłoka pierwszego cylindra.
Jest to czujnik indukcyjny, umieszczony na obudowie sprzęgła.
Sterownik korzysta z tej informacji do :
- sterowania elektrozaworem kÄ…ta wtrysku;
- sterowania dawkÄ… paliwa;
- sterowania elektrozaworem EGR;
- sterowania pracą świec żarowych;
- zezwolenia na załączenie sprężarki klimatyzacji.
Na kole zamachowym sÄ… cztery znaki rozmieszczone co 90°.
Obrotomierz w zestawie wskaz
ników korzysta z impulsów z alternatora.
W przypadku usterki tego czujnika silnik gaśnie.
Czujnik ciśnienia atmosferycznego.
Czujnik umieszczony jest wewnÄ…trz sterownika.
Sterownik korzysta z tej informacji przy zasilaniu elektrozaworów kąta wtrysku i EGR.
Usterka tego czujnika powoduje, że sterownik przyjmuje stałą wartość 1000 mbar.
Przełącznik świateł STOP.
Podwójny przełącznik znajdujący się pod pedałem hamulca.
Sterownik wykorzystuje tÄ™ informacjÄ™ do :
- obliczania dawki paliwa;
- sprawdzania zgodności informacji z potencjometru pedału gazu (funkcja "hamowanie" ma
pierwszeństwo przed funkcją "przyspieszanie").
W przypadku usterki przełącznika nastąpi zmniejszenie dawki wtryskiwanego paliwa.
Przełącznik pedału sprzęgła.
Przełącznik prosty, umieszczony pod pedałem sprzęgła.
Ta informacja jest potrzebna do sterowania dawkÄ… paliwa.
Usterka przełącznika powoduje przyjęcie przez sterownik położenia pedału "zasprzęglone".
Wtryskiwacz kontrolny (czujnik poczÄ…tku wtrysku).
Umieszczony we wtryskiwaczu pierwszego cylindra, czujnik typu indukcyjnego (musi być
zasilany).
Informuje sterownik o poczÄ…tku wtrysku na 1 - szym cylindrze, jest to konieczne do sterowania
elektrozaworem kÄ…ta wtrysku.
W przypadku usterki tego czujnika kÄ…t wtrysku jest ustalany w "trybie awaryjnym" i obroty silnika
ograniczone.
Przepływomierz powietrza.
Znajduje siÄ™ na przewodzie za filtrem powietrza.
A...czujnik (gorąca płytka)
B...układ elektroniczny
Czujnik dokonuje pomiaru ilości powietrza zasysanego przez silnik (kg/h).
Przepływające powietrze chłodzi podgrzewaną elektrycznie płytkę. Układ elektroniczny
dostosowuje natężenie prądu, starając się utrzymać stałą różnicę pomiędzy temperaturą płytki i
powietrza.
Natężenie prądu jest mniejsze lub większe i to jest parametr określający ilość zasysanego przez
silnik powietrza.
Sterownik wykorzystuje tÄ™ informacjÄ™ do zasilania impulsowego elektrozaworu EGR i obliczania
dawki paliwa.
W przypadku usterki przepływomierza EGR nie działa i sterownik przyjmuje stałą wartość
zasysanego powietrza, na przyrzÄ…dzie diagnostycznym odczyt 390 kg/h.
Uwagi:
Silniki F9Q 734 i 716 są wyposażone w przepływomierz powietrza Siemens.
120 - sterownik wtrysku
799 - przepływomierz
" Pierwsze silniki F9Q (oznaczenie 730) były wyposażone w przepływomierz Bosch.
Informacja o ilości przepływającego powietrza była przesyłana ścieżką (4), masa elektroniczna była
na ścieżce (2). Przepływomierz Bosch nie jest zamienny z przepływomierzem Siemens.
" Numery katalogowe pompy wtryskowej i przekaz
nika świec żarowych są takie same dla trzech
"
"
"
silników F9Q podanych powyżej.
Czujnik położenia pedału gazu.
Zamocowany jest do wspornika pedału gazu. Zawiera potencjometr i styki położenia pedału gazu
"pedał luzem" (styki PL, oporność ok. 1400 &!).
Informacja z potencjometru służy do sterowania dawką paliwa.
Styki PL służą do kontroli działania potencjometru i włącznika świateł STOP.
Usterka potencjometru lub styków PL powoduje utrzymanie silnika na stałych obrotach
(ok. 1300 obr /min).
Gdy sterownik odbiera jednocześnie informację o przyspieszeniu (potencjometr) i hamowaniu
(włącznik świateł STOP), obroty silnika zostają ograniczone do 1300 / min., ponieważ sterownik
dedukuje zablokowanie pedału gazu. Funkcja "hamowanie" ma pierwszeństwo.
Jeżeli jednak nastąpią szybkie zmiany w położeniu pedału gazu, obroty silnika nie będą
ograniczane.
Czujnik położenia suwaka dawkującego.
Czujnik jest umieszczony w pompie wtryskowej, ma mechaniczne połączenie z suwakiem
dawkujÄ…cym.
Czujnik mierzy kÄ…t obrotu trzpienia wewnÄ…trz cewki sterujÄ…cej dawkÄ… paliwa. Jest to czujnik
indukcyjny, składający się z dwóch drobnych cewek nawiniętych w przeciwnym kierunku.
Sterownik zasila cewkę L0 sygnałem sinusoidalnym o częstotliwości 10 kHz i stałej amplitudzie.
Sterownik zasila cewkÄ™ L takim samym sygnaÅ‚em, ale przesuniÄ™tym w fazie o 180°
(odwróconym).
Przemieszczenie pierścienia ruchomego zmienia sygnał w cewce L. Sterownik poznaje położenie
regulatora dawki paliwa regulując sygnał w taki sposób, aby w punkcie wspólnym pozostawał prąd
zerowy.
Sterownik używa tej informacji do ustalenia dawki paliwa, jeżeli wystąpi usterka tego czujnika,
silnik gaśnie.
ELEMENTY WYKONAWCZE.
Elektrozawór STOP.
Znajduje się w głowicy hydraulicznej pompy wtryskowej.
Budowa i zadanie tego elektrozaworu sÄ… takie same jak elektrozaworu w pompie z mechanicznym
regulatorem obrotów. Odcina on dopływ paliwa do komory za tłokorozdzielaczem.
Elektrozawór jest zasilany ze sterownika, pozwala zgasić silnik w przypadku utraty kontroli nad
regulatorem dawki paliwa.
Gaszenie silnika elektrozaworem STOP (dodatkowo, oprócz ustawienia trzpienia sterującego
suwakiem dawkującym w położeniu 0) podyktowane jest względami bezpieczeństwa.
W przypadku usterki elektrozaworu silnik gaśnie.
Uwagi : nie należy wykorzystywać linii pomiędzy elektrozaworem STOP i kalkulatorem do
montażu immobilizerów lub alarmu. Sterownik sprawdza stan linii do elektrozaworu i wskaże
usterkÄ™.
Regulator dawki paliwa.
Zastępuje zespół mechanicznego sterowania dawką paliwa i regulatora obrotów.
Umieszczony jest wewnÄ…trz pompy wtryskowej.
PrÄ…d w cewce jest impulsowo (12 V) regulowany przez sterownik. Pole magnetyczne cewki obraca
magnes połączony z suwakiem dawkującym.
Gdy cewka nie jest zasilana, wydatek pompy paliwa jest 0, ponieważ sprężyny odciągają trzpień w
cewce w położenie "stop".
Sterownik ustawia dawkę paliwa w zależności od :
- pozycji pedału gazu,
- prędkości obrotowej silnika.
Sterownik, otrzymując dane z czujników,
optymalizuje pracÄ™ silnika :
- w zależności od temperatury paliwa
ogranicza wpływ nieszczelności wewnętrznych
związanych z rozszerzalnością cieplną materiałów i lepkością paliwa;
- ogranicza moment obrotowy silnika zależnie od przełożenia skrzyni biegów. Na pierwszym i
drugim biegu zapewnia bardziej płynną pracę silnika. Sterownik rozpoznaje przełożenie
porównując prędkość pojazdu i obroty silnika;
- ogranicza dymienie, w zależności od obrotów silnika i ilości zasysanego powietrza;
- ogranicza temperaturę płynu chłodzącego, w zależności od temperatury płynu, obrotów silnika
i prędkości pojazdu;
- ogranicza obroty maksymalne, na podstawie informacji z czujnika obrotów silnika;
- ogranicza szarpanie przy zmianie biegów, kierując się informacją ze styków pod pedałem sprzęgła
i włącznika świateł stopu;
- ustala obroty biegu jałowego w zależności od warunków pracy silnika :
warunki pracy prędkość pojazd w ruchu temp. płynu przednia klimatyzacja
silnika 0 km/h chłodzącego szyba
-30° C ogrzewana
-10° C
>0° C
obroty 850 875 1000 1000 875
biegu 900
jałowego 850
Uwagi : sterowanie i pomiar odbywa się w  pętli zamkniętej . Układ ciągle sprawdza pozycję
regulatora dawki paliwa, czy nie ma różnicy pomiędzy położeniem zalecanym przez sterownik i
rzeczywistym położeniem regulatora.
W przypadku usterki regulatora dawki paliwa nie ma trybu awaryjnego, silnik gaśnie.
Elektrozawór regulacji kąta wtrysku.
Znajduje siÄ™ na pompie wtryskowej, jest pilotowany impulsowo przez sterownik.
Elektrozawór reguluje ciśnienie na tłoku kąta wtrysku, który obraca pierścieniem rolkowym.
A...ciśnienie wewnętrzne 1...tłok kąta wtrysku
B...ciśnienie zasilania 2...elektrozawór kąta wtrysku
C...ciśnienie sterujące 3...sprężyna
Paliwo, zanim dostanie się do cylindra, musi przedostać się przez przewód wysokiego ciśnienia,
otworzyć wtryskiwacz i rozpylić się w cylindrze : jest to opóz
nienie wtrysku.
Opóz
nienie wtrysku zależy od ściśliwości paliwa i rozszerzalności przewodów pod wpływem
wysokiego ciśnienia.
Co więcej, paliwo w cylindrze nie zapala się natychmiast, ale po pewnym czasie : jest to
opóz
nienie zapłonu.
W celu pokonania tych zjawisk początek wtrysku następuje z wyprzedzeniem.
Opóz
nienie wtrysku i przede wszystkim zapłonu zależy od :
- prędkości obrotowej silnika;
- liczby cetanowej (jakości) paliwa;
- temperatury płynu chłodzącego;
- ilości paliwa obecnego w cylindrze.
Układ regulacji kąta wtrysku ustawia początek wtrysku w optymalnym momencie, w każdych
warunkach pracy silnika, obracając pierścień rolkowy.
Sterownik decyduje o wartości kąta wyprzedzenia wtrysku zależnie od :
- dawki paliwa;
- obrotów silnika.
Parametry pracy silnika które wpływają na zmianę "kartografii" w pamięci sterownika to :
- temperatura płynu chłodzącego,
- temperatura powietrza,
- ciśnienie atmosferyczne.
UWAGA : sterowanie i pomiar kąta wtrysku odbywa się w  zamkniętej pętli . Układ stale
porównuje zalecany kąt wtrysku z informacją z wtryskiwacza kontrolnego. Zależnie od warunków
pracy silnika, jeśli wartość jest niewłaściwa, sterownik reaguje, zmieniając długość impulsu RCO
wysyłanego do elektrozaworu kąta wtrysku.
W przypadku usterki elektrozaworu :
- kÄ…t wyprzedzenia wtrysku jest maksymalny;
- następuje zmniejszenie maksymalnej dawki paliwa (z wyjątkiem rozruchu), co powoduje
ograniczenie obrotów silnika;
- układ EGR zostaje wyłączony.
Elektrozawór EGR (recyrkulacji spalin).
Znajduje siÄ™ w przedziale silnikowym, obok przekaz
nika świec żarowych.
Elektrozawór EGR jest sterowany impulsowo (RCO) przez sterownik.
Poprzez pilotowanie elektrozaworem EGR sterownik zmienia podciśnienie otwierające zawór EGR
i wprowadza spaliny do kolektora ssącego, zmniejszając emisję tlenków azotu (NOx).
Sterownik zna ilość spalin doprowadzaną do kolektora ssącego, ponieważ ta informacja działa w
 pętli zamkniętej z przepływomierzem powietrza.
1) narzuca dane o ilości świeżego powietrza potrzebnej do prawidłowego działania silnika.
2) porównuje wartość pożądaną powietrza z wartością zmierzoną przez przepływomierz i określa ile
spalin można podać do kolektora ssącego bez wpływu na osiągi silnika.
3) sprawdza otwarcie zaworu EGR przy pomocy przepływomierza (im więcej spalin dostaje silnik,
tym mniej zasysa świeżego powietrza).
Działanie EGR zależy od :
- obciążenia silnika (w czasie hamowania silnikiem EGR nie działa),
- obrotów silnika (muszą być poniżej 3000 obr/min. i powyżej 650 obr/min.),
- temperatury płynu chłodzącego. Jeśli silnik jest zimny EGR nie działa po rozruchu:
- przez 60 s. w temperaturze -20°C;
- przez 20 s. w temperaturze 0°C;
- przez 10 s. w temperaturze 20°C.
- temperatury powietrza (jeśli jest zimno, EGR nie działa),
- ciśnienia atmosferycznego (powyżej 1000 m. n.p.m. EGR nie działa).
Po każdym powrocie silnika na obroty biegu jałowego EGR jest sterowany tylko przez 40 s..
W przypadku usterki elektrozaworu, zawór EGR pozostaje zamknięty.
GRZANIE ŚWIEC ŻAROWYCH.
 Przekaz
nik świec żarowych jest to osobna część, ale uruchamiana przez sterownik wtrysku
paliwa.
Nie ma w nim tradycyjnych przekaz
ników, zawiera stopień tranzystorowy dzięki czemu możliwa
jest diagnostyka świec żarowych.
Grzanie świec po włączeniu zapłonu.
Składa się z dwóch faz :
1) czas zmienny ; zależy od temperatury płynu chłodzącego, świeci lampka kontrolna.
czas (s)
temp. płynu chłodzącego
2) stały czas grzania ; po zgaśnięciu kontrolki świece są zasilane jeszcze przez 8 s..
Rozruch.
Gdy kręci rozrusznik 4 świece są zasilane przez maksymalny czas 20 s..
Jeżeli temperatura pÅ‚ynu chÅ‚odzÄ…cego jest powyżej 60°C, Å›wiece żarowe nie pracujÄ….
Grzanie świec po rozruchu.
Czas grzania świec żarowych po rozruchu zależy od temperatury płynu chłodzącego.
czas (s)
temp. płynu chłodzącego
Gdy prędkość obrotowa silnika będzie powyżej 2500 obr / min. lub zostanie przekroczona pewna
dawka paliwa, grzanie świec jest przerwane. Po spadku obrotów lub zmniejszeniu dawki paliwa
świece znów są zasilane. Czas przerwy w pracy świec nie jest dodawany do czasu określonego na
wykresie.
LAMPKI KONTROLNE.
Lampka kontrolna usterek wtrysku paliwa.
Lampka kontrolna usterek świeci po włączeniu zapłonu przez 3 s. i w przypadku usterek
następujących elementów :
- czujnika położenia pedału gazu,
- wtryskiwacza kontrolnego,
- czujnika obrotów silnika i GMP,
- czujnika położenia regulatora dawki paliwa,
- regulatora dawki paliwa,
- elektrozaworu STOP,
- elektrozaworu regulacji kÄ…ta wtrysku,
oraz gdy wystÄ™puje różnica powyżej 3° miÄ™dzy kÄ…tem wtrysku rzeczywistym i zalecanym.
Lampka kontrolna świec żarowych.
Świeci w czasie grzania świec przed rozruchem,
zależnie od temperatury płynu chłodzącego.
SYSTEM BLOKADY ROZRUCHU.
W silniku F9Q dawka paliwa zależy od sterownika, nie ma elektrozaworu kodowanego.
Zasada działania blokady rozruchu jest podobna do wtrysku benzynowego.
Kalkulator musi być zakodowany żeby działał.
Jeżeli w czasie pracy silnika wykryta zostanie usterka układu, kontrolka usterek błyska, gdy obroty
silnika są w zakresie od biegu jałowego do 1000 / min..
UCBIC (czy UCH) w samochodach z centralnym zamkiem, lub dekoder w pojazdach z
transponderem należy skonfigurować tak jak dla samochodu benzynowego.
KLIMATYZACJA.
Sterownik wtrysku paliwa jest połączony z panelem klimatyzacji trzema ścieżkami.
Przesyłane są następujące informacje :
- info o włączeniu klimatyzacji;
- pozwolenie na załączenie sprzęgła sprężarki klimatyzacji;
- info o włączeniu przedniej szyby elektrycznej.
W pewnych warunkach klimatyzacja nie będzie załączana :
- w czasie rozruchu przez 4 s.;
- jeÅ›li temperatura pÅ‚ynu chÅ‚odzÄ…cego przekracza 117°C;
- w czasie ostrego przyspieszania ( pedał gazu niekoniecznie przy podłodze), jeżeli prędkość
pojazdu < 110 km / godz i obroty silnika < 3000 / min.;
- gdy obroty silnika < 625 / min., zapobieganie gaśnięciu.
Pojazd bez klimatyzacji posiada wentylator chłodnicy o jednej prędkości.
Pojazd z klimatyzacją ma wentylator o większej mocy, praca wentylatora na dwu prędkościach jest
realizowana przy pomocy dwóch przekaz
ników i opornika (identycznie jak F8Q).
SCHEMAT ELEKTRYCZNY.
1...AKUMULATOR
2...WA

CZNIK ZAPA
ONU
3...PRZEKAz
NIK ZASILAJ
CY
4...CZUJNIK TEMPERATURY PA
YNU CHA
ODZ
CEGO
5...CZUJNIK TEMPERATURY POWIETRZA
6....CZUJNIK TEMPERATURY PALIWA
7...CZUJNIK PR
DKOÅšCI POJAZDU
8...CZUJNIK PR
DKOÅšCI OBROTOWEJ SILNIKA I GMP
9...CZUJNIK CIÅšNIENIA ATMOSFERYCZNEGO
10..WA

CZNIK ÅšWIATEA
STOP
11..STYKI PEDAA
U SPRZ
GA
A
12..WTRYSKIWACZ KONTROLNY
13..PRZEPA
YWOMIERZ POWIETRZA
14..CZUJNIK POA
OŻENIA PEDAA
U GAZU
15..CZUJNIK POA
OŻENIA REGULATORA DAWKI PALIWA
16..PANEL KLIMATYZACJI
17..UCBIC
18..ELEKTROZAWÓR STOP
19..REGULATOR DAWKI PALIWA
20..ELEKTROZAWÓR K
TA WTRYSKU
21..ELEKTROZAWÓR EGR
22..PRZEKAy
NIK GRZANIA ŚWIEC ŻAROWYCH
23..LAMPKA KONTROLNA USTERKI WTRYSKU
24..LAMPKA KONTROLNA ŚWIEC ŻAROWYCH
25..GNIAZDO DIAGNOSTYCZNE OBD2
SCHEMAT ELEKTRYCZNY.
GRZAA
KI NURKOWE.
Silniki z wtryskiem bezpośrednim nie posiadają komory wirowej. Lepsza jest sprawność silnika, jest on
bardziej oszczędny, ale dłużej się nagrzewa. Oznacza to problemy z ogrzewaniem w zimie.
W celu poprawienia wydajności ogrzewania układ chłodzenia silnika wyposażono w urządzenie zwane
grzałkami nurkowymi.
Układ składa się z...
...elementu, w który wkręcono 3 grzałki,
oporniki grzejne, przypominające świece żarowe...
...i dwóch przekaz
ników, umieszczonych w pudełku obok akumulatora
(przykład: Laguna 2). Przekaz
nik 1 zasila jedną grzałkę, przekaz
nik 2
dwie pozostałe.
Zespół grzałek nurkowych jest zamontowany szeregowo w przewodzie wlotowym nagrzewnicy.
1...silnik
2...chłodnica
3...zbiorniczek płynu chłodzącego
4...nagrzewnica
5...termostat
6...grzałki nurkowe
7...kryza
8...kryza
Działanie.
Sterownik wtrysku paliwa uruchamia grzałki nurkowe, zależnie od temperatury powietrza i płynu
chłodzącego, jeśli spełnione są jednocześnie następujące warunki :
- nie włączona przednia szyba ogrzewana;
- obroty silnika powyżej 650 / min.;
- napięcie akumulatora powyżej 13,5 V;
- zakończone grzanie świec żarowych.
Grzałki nurkowe są zasilane do chwili gdy
temperatura pÅ‚ynu chÅ‚odzÄ…cego osiÄ…gnie 60°C.
Zmiana temperatury powietrza nie jest brana pod
uwagę przy zakończeniu pracy grzałek.
Sterowanie trzema grzałkami jest podzielone na 3 etapy :
etap 1 ... sterowanie jedną grzałką (przekaz
nik nr 1) przez 20 s. ;
etap 2 ... sterowanie dwoma grzałkami (przekaz
nik nr 2) przez 20 s. ;
etap 3 ... sterowanie trzema grzałkami (przekaz
niki nr 1 i 2).
W zależności od warunków (przede wszystkim od napięcia akumulatora), praca grzałek może zostać
przerwana, następnie przywrócona według trzech etapów (j/w).
SCHEMAT DZIAA
ANIA GRZAA
EK NURKOWYCH.
120...sterownik wtrysku paliwa
244...czujnik temperatury płynu
257...przekaz
nik świec żarowych
272...czujnik temp. powietrza
273...czujnik obr. silnika
898...grzałka nurkowa
983...przekaz
nik zasilajÄ…cy
sterownik wtrysku paliwa
1049...przekaz
nik grzałek
nurkowych
PASEK ROZRZ
DU - uwagi.
Silnik F9Q posiada pasek rozrządu oznaczony symbolem HTD-2. Zarys zębów jest zmieniony w
porównaniu z paskiem HTD, chociaż jest to słabo widoczne.
Zmienione są również koła rozrządu. Koło pompy wtryskowej ma znaki HTD-2, a koło na wałku
rozrządu można rozpoznać po trzech  szprychach .
Koło pompy wtryskowej posiada regulację mikrometryczną, ale jest to koło następnej generacji i
narzędzie specjalne Mot. 1358 należy dostosować, szlifując trzy kły od środka, jak na rysunku.
Piasta koła jest aluminiowa i należy ją dokręcać momentem 45 Nm., a nie jak poprzednio 65 Nm..