UKŁAD NERWOWY
Układ nerwowy integruje czynności poszczególnych narządów i układów narządów tworząc z organizmu jedną całość, której składniki harmonijnie ze sobą współpracują.
Układ nerwowy człowieka anatomicznie dzielimy na: 1) układ ośrodkowy obejmujący
•
mózgowie, zawarte w jamie czaszki
•
rdzeń kręgowy, biegnący przez kanał kręgowy
2) układ obwodowy, należy do niego
•
nerwy mózgowe (czaszkowe)
•
nerwy rdzeniowe
3) układ somatyczny
•
zaopatruje on w nerwy, mięśnie prążkowane i zaopatruje układ szkieletowy w nerwy ruchome oraz cały organizm w nerwy czuciowe
•
anatomiczny dzieli się na część współczulną i przywspółczulną, obie części wpływają na unerwienie narzadów wewnętrznych (wpływa na przemianę materii) obie części działają w stosunku do siebie antagonistycznie.
OŚRODKOWY UKLAD NERWOWY
Mózgowie:
Mózgowiem nazywamy część ośrodkowego układu nerwowego, umieszczoną w jamie czaszki. W
skład mózgowia wchodzi: mózg, móżdżek i rdzeń przedłużony.
Mózgowie dzielimy na:
•
kre
somózgowie zaliczamy do niego półkulę mózgu (półkula prawa i lewa). Każda półkula dzieli się na płaty (płat czołowy, ciemieniowy, skroniowy, potyliczny). Półkule oddzielone są szczeliną.
W tym płacie znajdują się ośrodki kojarzenia, pisania i ruchowy ośrodek mowy.
Płat skroniowy:
ośrodek słuchowy mowy, ośrodek słuchu
Płat ciemieniowy:
ośrodki czuciowe odpowiadające np za dotyk, czy ośrodek odbierający bodźce: ciepło i zimno Płat potyliczny:
ośrodek wzroku
•
m
iędzymózgowie obejmuje wzgórze (jest to główny ośrodek podkorowy czucia) oraz podwzgórze. Połączone jest ono drogami nerwowymi z korą mózgu oraz wszystkimi obszarami organizmu. Cechą charakterystyczną podwzgórza, jest to że koordynuje i kontroluje czynność wewnątrzwydzielniczą przedniego płata przysadki mózgowej i przekazuje bodźce drogą krwi (transportuje hormony do narządów).
•
ś ródmózgowie obejmuje tzw konary mózgu oraz pokrywę śródmózgowia. Śródmózgowie łączy międzymózgowie z móżdżkiem i mostem
•
m
óżdżek położony jest w dole czaszki, pod płatami potylicznymi mózgu. Móżdżek składa się również z dwóch półkul oraz części środkowej, tzw robaka. Móżdżek sprawuje kontrolę nad koordynacją ruchową oraz mięśniami szkieletowymi.
•
rdz
eń przedłużony , jest to przedłużenie rdzenia kręgowego. W rdzeniu przedłużonym znajdują się ośrodki odpowiedzialne za funkcje odruchowe, np oddychanie, połykanie, ssanie, kichanie, kaszel, mruganie.
Łuk odruchowy jest to droga jaką pokonuje impuls nerwowy od receptora do efektora. Składa się z pięciu elementów:
1) receptor
2) dośrodkowa droga doprowadzająca neuronu czuciowego 3) ośrodek nerwowy, np kora mózgu, móżdżek, rdzeń kręgowy 4) odśrodkowa droga wyprowadzająca neuronu ruchowego 5) efektor
Receptor - to struktura nerwowa, najczęściej narząd zmysłu, w którym dochodzi do przekształcenia energii bodźca na impuls nerwowy. Pobudzenie, które jest impulsem elektrycznym przechodzi z receptora do odpowiedniego ośrodka nerwowego i zostaje w nim przetworzone, często zmodyfikowane, a następnie poprzez neuron ruchowy przechodzi do efektora, którym jest np.
mięsień lub gruczoł.
