SPOSOBY POMIARU POWIERZCHNI I ODLEGŁOŚCI NA MAPACH.

RODZAJE GEOIKONOMETRII WEGŁUG A.M BERLANTA

1. POMIAR POWIERZCHNI

Pomiarów pól na mapach dokonuje się trzema metodami

a) za pomocą bezpośredniego zliczenia poletek, przy pomocy np. kalki milimetrowej

− metoda ta polega na wyznaczeniu zasięgu mierzonej powierzchni na kalce

milimetrowej i zliczeniu tych pól kalki, które całkowicie leżą na mierzonej

powierzchni

− dla ułatwienia pracy zliczamy najpierw pełne cm , następnie ich ćwiartki, a wreszcie pojedyncze mm

− zliczona w ten sposób powierzchnia będzie mniejsza od powierzchni faktycznej, nie będzie bowiem obejmować części milimetrów, przez które przechodzi obwód

mierzonej figury

− ponieważ nie jesteśmy w stanie oznaczyć precyzyjnie szeregu części milimetrów, przecinanych przez obwód, przeto zadawalamy się tylko zliczeniem ich sumy, cyfrę tę dzielimy przez 2 i dodajemy do poprzednio zliczonych pól

b) za pomocą siatki geograficznej

− znajduje ona zastosowanie przy pomiarze dużych obszarów, zwłaszcza gdy zależy nam na szczególnie dokładnych wynikach

− mierząc na mapie obszar pokryty dokładną siatką południków i równoleżników,

zliczamy najpierw wszystkie pola siatki geograficznej, leżące całkowicie w obrębie mierzonego obszaru, licząc je oddzielnie dla każdej strefy równoleżnikowej

− ilość pól mnożymy przez zaczerpnięty z tablic wartość pola jedno- lub

półstopniowego a nawet jednostopniowego

− pozostałe do.wyznaczenia części pól przecięte granicą obszaru mierzymy przy

pomocy kalki milimetrowej albo planimetrem, a osobno części pozostające poza nią c) za pomocą planimetru

2. POMIAR ODLEGŁOŚCI

− pomiar odległości na mapach nie jest zadaniem łatwym, gdyż ulegają one przeważnie znacznym zniekształceniom, zmieniającym się od punktu do punktu

a) pomiar na mapach o mniejszych skalach (atlasowych)

− można mierzyć tylko krótkie odcinki

− mierzymy przeważnie odległość sferyczną tj. ortodromę, a rzadziej loksodromę

− nitka, linijka, krzywomierz, kartka

b) dużych odległości dwóch punktów nie uzyskuje się drogą pomiaru na mapie, lecz stosuje się obliczenia na podstawie współrzędnych geograficznych obu punktów

− jeśli oba punkty leżą na równiku lub na jednym poradniku, to odległości ich

uzyskujemy przez obliczenie liczby stopni zawartych w mierzonym odcinku oraz

znalezienie odpowiedniej długości za pomocą tablic liczbowych

− tak samo postępujemy, gdy punkty leżą na jednym równoleżniku

− gdy punkty leżą na różnych równoleżnikach i na różnych południkach, bierzemy pod uwagę skalę miejscową na danym odcinku mapy

− zadanie uprości się znacznie, jeżeli weźmiemy mapę w siatce wieraokątnej, ponieważ w tym wypadku skala nie zależy od kierunku i zmienia się tylko przy przejściu od jednego punktu do drugiego

− w granicach niewielkiego obszaru np. pola stopniowego, zmiany te będą niewielkie, tak że w praktyce skalę można uważać za stałą

− jeśli linia przechodzi przez kilka pól stopniowych, trzeba wziąć pod uwagę osobne skale miejscowe dla każdego pola stopniowego

− stosując tę metodę możemy otrzymać długość odcinka mnożąc uzyskany pomiar odcinka na mapie przez współczynnik wyrażający skalę w danym kierunku

− dokładniejszą wartość uzyskamy, gdy dany odcinek podzielimy na części i długość każdej części pomnożymy przez współczynnik wyrażający skalę danej strefy.

RODZAJE GEOIKONOMETRII WG A.M. BERLANTA

Geoikonometria – system dyscyplin studiujących ogólną teorie, metody i środki pomiarów na podstawie geoprzedstawień

GEOIKONOMETRIA

a) geoplanimetria - pomiary na podstawie płaskich przedstawień ( 2 - wymiarowych )

− kartometria

− fotogrametria

− morfometria

− fotometria

b) geosterometria - pomiary na podstawie przestrzennych geoprzedstawień

− stereokartometria

− stereofotogrametria

− stereomorfometria

− stereokolorometria

c) geochronometria - pomiary na podstawie trzy- i czterowymiarowych geoprzedstawień kartometria

− dynamiczna

− fotogrametria

− dynamiczna

− morfometria

− dynamiczna