DIETA ŁATWO STRAWNA BOGATOBIAŁKOWA
Zastosowanie diety:
wyniszczenie organizmu,
silne oparzenia lub zranienia,
choroby gorączkowe,
w chorobach przebiegających z gorączką
dla rekonwalescentów po przebytych chorobach.
Zadaniem diety bogatobiałkowej jest dostarczenie organizmowi odpowiedniej ilości białka o wysokiej wartości odżywczej, przede wszystkim dla celów anabolicznych takich jak: budowa i odbudowa komórek i tkanek ustroju, tworzenie białka ciał odpornościowych, enzymów, hormonów. W praktyce omawiana dieta jest bogata głównie w produkty obfitujące w białko pochodzenia zwierzęcego a więc mleko, sery, jaja, mięso i jego przetwory, ryby.
Dostarczone w pożywieniu białko spełnia swoje zadanie wówczas, jeśli wartość energetyczna diety jest dostateczna. W przeciwnym bowiem razie białko zostaje wykorzystane jako materiał energetyczny i zwiększenie tego składnika w diecie jest niecelowe.
Metody sporządzania posiłków:
gotowanie w wodzie i na parze,
pieczenie w folii lub pergaminie,
duszenie bez obsmażania.
DIETA ŁATWO STRAWNA BOGATOBIAŁKOWA
Nazwa produktu lub Dozwolone
Przeciwwskazane
potrawy
Produkty zbożowe
Pieczywo jasne i czerstwe
Pieczywo razowe żytnie i
(czasem pieczywo typu „Graham” pszenne, każde pieczywo w ograniczonej ilości), sucharki,
świeże, rogaliki francuskie
drobne kasze: manna, krakowska,
(croissant), grube kasze: pęczak,
jęczmienna łamana – dobrze
gryczana, grube makarony
oczyszczona, ryż, drobne
makarony
Mleko i produkty
Mleko słodkie i zsiadłe 2% tł.,
Mleko tłuste 3,2% tł., mleko w
mleczne
jogurt, kefir, biały ser (chudy lub
proszku tłuste, sery żółte i
półtłusty), serek homogenizowany
topione, sery pleśniowe, Feta,
serki typu „Fromage”
Jaja
Gotowane na miękko, w
Gotowane na twardo i smażone
koszulkach, ścięte na parze w
w zwykły sposób
formie jajecznicy, jaj sadzonych,
omletów
Mięso, wędliny, ryby
Mięsa chude: wołowina, cielęcina, Mięsa tłuste: baranina, kurczaki, indyki (najlepiej mięso z wieprzowina, gęsi, kaczki; ryby piersi, bez skóry), chuda
tłuste – jeśli źle tolerowane,
wieprzowina w ograniczonej
wędliny tłuste; pasztety, wędliny
ilości; ryby chude: dorsz, leszcz,
podrobowe; ryby wędzone;
mintaj, morszczuk, pstrąg,
mięsa peklowane; konserwy
płastuga, sola, szczupak, sandacz;
mięsne i rybne
ryby tłuste – w ograniczonej
ilości, jeśli dobrze tolerowane,
wędliny chude: szynka, polędwica
(wieprzowe i drobiowe), chuda
kiełbasa szynkowa wieprzowa lub
wołowa
Tłuszcze
Masło, margaryny miękkie,
Śmietana, smalec, słonina,
słodka śmietanka; oleje roślinne:
boczek, łój, margaryny twarde
rzepakowy, oliwa z oliwek,
sojowy, słonecznikowy,
kukurydziany
Ziemniaki
Gotowane, gotowane tłuczone, w
Frytki, wszelkiego rodzaju
postaci puree
ziemniaki smażone, placki
ziemniaczane, pyzy, czipsy
Warzywa
Marchew, kalafior, buraki, dynia,
Wszystkie odmiany kapusty
szpinak, kabaczki, młody zielony
(czasem dopuszcza się niewielki
groszek – najczęściej przetarty w
dodatek kapusty włoskiej),
formie zupy lub puree, młoda
papryka, szczypior, cebula,
fasolka szparagowa; warzywa z
ogórki, rzodkiewki, kukurydza
wody oprószone mąką z
(również z puszki), warzywa z
dodatkiem świeżego masła lub
zasmażkami, konserwowane
margaryny, bez zasmażek; na
octem
surowo: zielona sałata, cykoria,
pomidory bez skórki, utarta
marchewka z jabłkiem
Owoce dobrze dojrzałe bez skórki Wszystkie owoce niedojrzałe: i pestek – jabłka, winogrona,
gruszki, śliwki, czereśnie,
truskawki, arbuzy, morele,
agrest: owoce suszone, orzechy
brzoskwinie, pomarańcze,
banany; maliny i porzeczki w
formie przecieru lub soku
Suche strączkowe
Wszystkie są zabronione: groch,
fasola, bób, soczewica, soja
Cukier i słodycze
Cukier (dozwolony ale nie
Chałwa, czekolada, słodycze
preferowany), miód, dżemy bez
zawierające tłuszcz, kakao,
pestek, przetwory owocowe
orzechy
pasteryzowane: kompoty,
galaretki
Przyprawy
Tylko łagodne w ograniczonych
Ostre przyprawy: ocet, pieprz,
ilościach: sól, cukier, sok z
musztarda, papryka, wszelkiego
cytryny, koper zielony, kminek,
rodzaju pikle
tymianek, majeranek, bazylia,
lubczyk, rozmaryn, wanilia,
goździki, ew. cynamon
Zupy
Kleiki, krupniki z dozwolonych
Kapuśniaki, zupa ogórkowa,
kasz, zupy mleczne; przetarte
fasolowa, grochówka, zupy ze
zupy owocowe, zupy warzywne
śmietaną, zaprawiane
czyste (barszcz, pomidorowa),
zasmażkami, zupy w proszku,
zupy jarzynowe z dozwolonych
zupy na wywarach z mięsa –
warzyw, zupa ziemniaczana (zupy jeśli nie są tolerowane na odtłuszczonych wywarach
mięsnych, o ile nie ma
przeciwwskazań); zupy
zagęszczone zawiesiną mąki w
wodzie, mleku lub słodkiej
śmietance – bez zasmażek; zupy
zaciągane żółtkiem lub z
dodatkiem świeżego masła lub
odtłuszczonego mleka w proszku
Potrawy mięsne i
Gotowane, duszone bez
Smażone, duszone, pieczone w
ryby
uprzedniego obsmażania,
sposób tradycyjny
pieczone w folii aluminiowej lub
rękawie foliowym lub w
pergaminie, potrawki, pulpety,
budynie
Potrawy z mąki i
Kasze gotowane na sypko lub
Smażone: kotlety z kaszy, kluski
kasz
rozklejone, budynie z kasz z
kładzione, francuskie, zacierki
dodatkiem z mięsa, warzyw lub
owoców, lane kluski, leniwe
pierogi z małym dodatkiem mąki
O smaku łagodnym zaprawiane
Ostre, na zasmażkach, sosy na
masłem lub żółtkiem,
mocnych i tłustych wywarach
zagęszczone zawiesiną z mąki w
mięsnych lub z kości
wodzie, mleku lub słodkiej
śmietance (jeśli występuje w racji
pokarmowej): koperkowy,
cytrynowy, potrawkowy; sosy
owocowe; majonez tylko
domowy, świeżo przygotowany z
dozwolonych olejów, z dodatkiem
soku z cytryny (bez musztardy)
Desery
Kompoty, kisiele, musy, galaretki, Tory i ciastka z kremem lub z kremy, budynie z mleka; owoce w bitą śmietaną, pączki, faworki, galaretce lub kremie; biszkopty,
tłuste ciasta jak francuskie,
czerstwe ciasto drożdżowe
piaskowe, kruche, ciasta z
dodatkiem proszku do pieczenia
Napoje
Herbata, kawa (o ile nie ma
Kakao, płynna czekolada,
przeciwwskazań), mleko, soki
napoje alkoholowe
owocowe, soki warzywne,
herbatki owocowe i ziołowe,
woda mineralna niegazowana
DIETA Z OGRANICZENIEM ŁATWO
PRZYSWAJALNYCH WĘGLOWODANÓW.
Zastosowanie diety:
w cukrzycy w przypadku upośledzonej tolerancji glukozy, może mieć zastosowanie w różnych przypadkach chorobowych, zależnie od wskazań lekarza.
Zadaniem diety z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów jest:
- uzyskanie jak najbardziej prawidłowego poziomu glukozy we krwi przy możliwie najmniejszych wahaniach w ciągu doby,
- zapobieganie powstawaniu kwasicy i śpiączki,
- zapewnienie pożądanego stanu zdrowia, dobrego samopoczucia i normalnej aktywności.
Dieta z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów powinna być jak najbardziej zbliżona do prawidłowego żywienia człowieka zdrowego. Zasadnicza modyfikacja polega na ograniczeniu łatwo przyswajalnych węglowodanów, a więc cukrów, w związku z tym także słodyczy i przetworów zawierających znaczny dodatek cukru. Ogranicza się również tłuszcze, szczególnie zwierzęce (ze względu na profilaktykę powikłań naczyniowych).
U chorych z cukrzycą leczonych insuliną często zachodzi potrzeba indywidualizacji diety. Bardzo ważna jest kontrola ilości i jakości spożywanych posiłków i potraw, oraz ich rozłożenie w czasie na posiłki w ciągu całego dnia. Uwaga ta dotyczy szczególnie produktów, które są źródłem węglowodanów. Chorzy na cukrzycę nie mogą jednorazowo spożywać zbyt dużych ilości pożywienia, ani zbyt długo przebywać na czczo. Każdego dnia spożycie powinno być wyrównane, czyli zgodne z całodzienną racją pokarmową.
Ilość posiłków w ciągu dnia powinna być jednakowa, a także powinny one być spożywane o stałych godzinach.
Metody sporządzania posiłków:
gotowanie,
duszenie bez tłuszczu.
DIETA Z OGRANICZENIEM ŁATWO PRZYSWAJALNYCH WĘGLOWODANÓW
Nazwa produktu lub Dozwolone
Przeciwwskazane
potrawy
Produkty zbożowe
Pieczywo najlepiej razowe, typu
Rogaliki francuskie (Croissant),
Graham, chrupkie, kasze
bułki słodkie, musli z dodatkiem
dozwolone wszystkie, ale
cukru,
preferowane grube: gryczana,
jęczmienna, ryż- preferowany
nieczyszczony, płatki: owsiane,
jęczmienne, pszenne, musli bez
dodatku cukru, owoców
suszonych lub orzechów,
makarony bez żółtek jaj
Mleko i produkty
Mleko, jogurt (naturalny, a
Mleko, jogurt, kefir tłuste;
mleczne
owocowy słodzony aspartamem),
śmietana, śmietanka, mleko
kefir: 0%tł. lub 0,5% tł., biały ser
skondensowane, zabielacze do
(chudy), serek homogenizowany
kawy, jogurt owocowy, serek
chudy, ser żółty półtłusty,
homogenizowany słodzone
Camembert, Brie- w ograniczonej
cukrem, ser biały tłusty, ser żółte
ilości
pełnotłuste i topione, feta, serki
typu ,,Fromage’’
Jaja
Białko całe jaja 2-3 na tydzień,
Całe jaja częściej niż 2-3 razy w
tygodniu
Mięso, wędliny, ryby
Mięsa chude: wołowina,
Mięsa tłuste: baranina,
cielęcina; kurczaki, indyki, bez
wieprzowina, gęsi, kaczki;
skóry (najlepiej mięso z piersi),
wędliny tłuste; kiełbasa cienka,
chuda wieprzowina; ryby
metka, salami, serdelki, pasztety,
wszystkie- preferowane tłuste
wędliny podrobowe; wątroba-
ryby morskie, wędliny chude:
ograniczona do 2 razy w
szynka, polędwica (wieprzowe i
miesiącu, podroby- mózg, nerki
drobiowe), chuda kiełbasa
szynkowa wieprzowa lub wołowa
Tłuszcze
Margaryny miękkie, oleje
Śmietana, śmietanka, smalec,
roślinne: rzepakowy, oliwa z
słonina, boczek, łój, margaryny
oliwek, sojowy, słonecznikowy,
twarde, tłuszcz spod pieczeni,
kukurydziany, majonez domowy z majonez tradycyjny
białka jaja lub o obniżonej
zawartości tłuszczu
Ziemniaki
Gotowane, pieczone, kopytka;
Frytki, ziemniaki smażone na
smażone na oleju rzepakowym
innym tłuszczu niż rzepakowy
lub oliwkowym- czasami
lub oliwkowy, czipsy
Warzywa
Wszystkie warzywa świeże i
Warzywa z zasmażkami,
mrożone: na surowo lub
smażone, duszone na innym
gotowane, bez dodatku zasmażki,
tłuszczu niż rzepakowy lub
majonezu (można go zastąpić
oliwkowy
jogurtem 0% tł.)
Świeże i mrożone (bez dodatku
Owoce konserwowe słodzone,
cukru lub bitej śmietany) – w
owoce suszone, kandyzowane,
kontrolowanej ilości, winogrona i
owoce z cukrem lub bitą
banany w niewielkiej ilości,
śmietaną
konserwowe- niesłodzone
Suche strączkowe
żadne
Wszystkie: fasola, groch, soja,
bób, soczewica
Cukier i słodycze
Cukier, miód- w bardzo małej
Wszystkie słodycze, kakao
ilości, jako przyprawa, zamiast
cukru słodzik, dżem
niskosłodzony- w niewielkiej
ilości
Przyprawy
Wszystkie przyprawy, sól- w
Przyprawy zawierające sól
ograniczonej ilości
Zupy
Zupy mleczne (na mleku 0%tł.
Zupy zaprawiane zasmażkami,
lub 0,5%tł.), zupy owocowe (bez
ze śmietaną, zupy tłuste, rosoły,
cukru lub z niewielkim dodatkiem zupy w proszku
cukru), zupy warzywne czyste
(barszcz, pomidorowa), zupy
jarzynowe, zupa ziemniaczana,
(zupy na odtłuszczonych
wywarach mięsnych), zupy
zabielane mlekiem
odtłuszczonym- bez zasmażek,
bez dodatku masła lub śmietany
Potrawy mięsne i
Gotowane, duszone bez
Smażone w sposób tradycyjny
ryby
uprzedniego obsmażania,
pieczone w folii aluminiowej lub
rękawie foliowym lub w
pergaminie, potrawki, pulpety,
budynie
Potrawy z mąki i
Kasze gotowane na sypko, kasze z Potrawy z dodatkiem cukru lub kasz
dodatkiem mięsa, warzyw lub
smażone na innym tłuszczu niż
owoców (bez dodatku cukru),
zalecany
leniwe pierogi z chudego białego
sera, naleśniki smażone bez
dodatku tłuszczu
Sosy
Sosy sałatkowe niskotłuszczowe
na zasmażkach, sosy na tłustych
np.: na bazie mleka lub jogurtu
wywarach mięsnych lub z kości,
0% tł.
na śmietanie, tłustym mleku,
sosy i kremy sałatkowe, sosy do
mięsa i ryb zawierające tłuszcz,
słone sosy gotowe (z torebki, z
kostki), majonez, sosy słodkie
Kompoty, kisiele, musy, galaretki- Wszystkie słodycze jak z niewielkim dodatkiem cukru lub najbardziej ograniczyć, orzechy ze słodzikiem; galaretki, budyń z
i wiórki kokosowe, orzechy
mleka chudego- z niewielkim
solone
dodatkiem cukru lub ze
słodzikiem; sałatki owocowe bez
dodatku cukru, orzechy, migdały
(nie solone)- w umiarkowanej
ilości
Napoje
Herbata czarna i zielona, kawa
Tłuste mleko, płynna czekolada,
parzona w ekspresie lub instant,
soki i inne napoje słodzone
kawa ziarnista pozbawiona
cukrem, napoje alkoholowe,
składników podnoszących poziom kawa ze śmietanką, kawa cholesterolu, mleko chude, kawa
parzona w szklance
zbożowa na chudym mleku, soki
owocowe ,,light’’ lub słodzone
słodzikiem- w umiarkowanej
ilości, soki warzywne, napoje
bezkaloryczne, herbatki owocowe
i ziołowe, woda mineralna
DIETA ŁATWO STRAWNA NISKOBIAŁKOWA.
Zastosowanie diety:
w chorobach nerek i wątroby przebiegających z niewydolnością tych narządów.
Zadaniem diety niskobiałkowej jest utrzymanie możliwie dobrego stanu odżywienia chorego, przez dostarczenie potrzebnej ilości energii, składników mineralnych i witamin, przy zmniejszonej ilości białka w stosunku do zapotrzebowania człowieka zdrowego. Stosowanie diety niskobiałkowej pociąga za sobą konieczność stałej kontroli ilości i jakości spożywanego białka, kontroli elektrolitów głównie takich jak sód, potas, wapń, fosfor, oraz kontroli pobieranych płynów.
Dieta niskobiałkowa ustalana jest indywidualnie, gdyż ilość białka musi być ograniczana w stopniu zależnym od tolerancji tego składnika przez organizm chorego.
Ilość białka w diecie może być zmieniana w czasie trwania choroby. Chodzi bowiem o utrzymanie dodatniego bilansu azotowego we wszystkich fazach choroby.
Przy dużych ograniczeniach białka, jego zawartość w diecie powinna być niższa aniżeli 0,5 g na kilogram należnej masy ciała na dzień. Diety dostarczają wówczas tylko 20 – 30 g białka. Mniej drastyczne ograniczenie omawianego składnika umożliwia ułożenie diety dostarczającej 40 – 50 g białka.
Produkty będące w omawianej diecie źródłem białka (mleko, sery, jaja, mięso, ryby) powinny być spożywane równocześnie z produktami bogatymi w węglowodany, aby organizm mógł wykorzystać białko do syntezy tkankowej, a nie jako materiał energetyczny.
W każdym przypadku stosowania diety niskobiałkowej należy dążyć do tego, aby ok.
75% ogólnej ilości białka stanowiło białko pełnowartościowe – pochodzenia zwierzęcego.
Produkty zbożowe stanowią główne źródło węglowodanów i obok tłuszczów dostarczają najwięcej energii, są także źródłem białka roślinnego. W dietach o dużym ograniczeniu białka (20 g, 30 g), muszą one być pozbawione tego składnika, aby można było w zamian dostarczyć choć niewielkie ilości produktów zwierzęcych zawierających białko pełnowartościowe.
Skrobia – pszenna i ziemniaczana, prawie pozbawiona białka, muszą wówczas zastąpić mąkę pszenną, a specjalne „bezbiałkowe” pieczywo – pieczywo zwykłe. Bez takiej zamiany same produkty roślinne (zbożowe, ziemniaki, warzywa, owoce) dostarczają takiej ilości białka, która może przekroczyć ustalony dzienny limit białkowy.
W chorobach wymagających zastosowania diety niskobiałkowej zachodzi często potrzeba dokładnej kontroli gospodarki elektrolitowej. W takich przypadkach konieczna jest indywidualizacja diety.
Metody sporządzania posiłków:
gotowanie,
duszenie i pieczenie bez dodatku tłuszczu.
DIETA ŁATWO STRAWNA NISKOBIAŁKOWA
Nazwa produktu lub Dozwolone
Przeciwwskazane
potrawy
Produkty zbożowe
Czerstwe pieczywo specjalne
Zwykłe pieczywo, wszystkie
„bezbiałkowe” (zwykłe, tylko
kasze i mąki z wyjątkiem mąki
jeśli występuje w racji
ziemniaczanej
pokarmowej), skrobia pszenna,
skrobia (mąka) ziemniaczana,
kasze – tylko, jeśli występuje w
racji pokarmowej
Mleko i produkty
Mleko słodkie i zsiadłe 2%,
Sery żółte i topione, sery
mleczne
jogurt, kefir, biały ser, serek
pleśniowe, Feta, serki typu
homogenizowany – według racji
„Fromage”
pokarmowej lub jako zamiennik
Jaja
Gotowane na miękko, w
Gotowane na twardo i smażone
koszulkach, ścięte na parze w
w tradycyjny sposób
formie jajecznicy, jaj sadzonych,
żółtko do zaprawiania zup – ilość
wg racji pokarmowej
Mięso, wędliny, ryby
Mięso, wędliny chude, ryby
Mięsa tłuste: baranina,
chude, ryby tłuste morskie – jeśli
wieprzowina, gęsi, kaczki; ryby
dobrze tolerowane, rodzaj i ilość
tłuste – jeśli źle tolerowane;
tych produktów – ściśle wg
wędliny tłuste; pasztety, wędliny
dziennej racji pokarmowej
podrobowe, ryby wędzone;
mięsa peklowane; konserwy
mięsne i rybne wszystkie, mięsa,
ryby i wędliny poza ilościami i
rodzajami wymienionymi w
dziennej racji pokarmowej
Tłuszcze
Masło, margaryny miękkie, oleje
Śmietana, smalec, słonina,
roślinne: rzepakowy, oliwa z
boczek, łój, margaryny twarde
oliwek, sojowy, słonecznikowy,
kukurydziany
Ziemniaki
Gotowane, gotowane tłuczone, w
Frytki, wszelkiego rodzaju
postacie puree
ziemniaki smażone, placki
ziemniaczane, pyzy, czipsy
Warzywa
Warzywa wymienione w racjach
Warzywa nie wymienione w
pokarmowych – gotowane, w
racjach pokarmowych, potrawy
formie puree, z dodatkiem
z warzyw z zasmażkami,
świeżego masła, na surowo:
konserwowane octem
zielona sałata, cykoria, pomidory
bez skórki, utarta marchewka z
jabłkiem
Owoce
Owoce wymienione w racjach
Owoce nie wymienione w
pokarmowych
racjach pokarmowych, owoce
niedojrzałe, owoce suszone,
orzechy
Suche strączkowe
Żadne
Wszystkie są zabronione: groch,
fasola, bób, soczewica, soja
Cukier, miód, dżemy bez pestek
Chałwa, czekolada, słodycze
zawierające tłuszcz, kakao,
orzechy
Przyprawy
Łagodne: sól, cukier, sok z
Ostre przyprawy: ocet, pieprz,
cytryny, koper zielony, kminek,
musztarda, papryka, chrzan,
tymianek, majeranek, bazylia,
wszelkiego rodzaju pikle,
lubczyk, rozmaryn, wanilia,
maggi, kostki rosołowe
goździki, ew. cynamon, sól wg
zaleceń lekarza
Zupy
Przetarte zupy owocowe z
Kapuśniaki, zupa ogórkowa,
dozwolonych owoców, zupy
grzybowa, fasolowa,
warzywne czyste (barszcz,
grochówka, zupy zaprawiane
pomidorowa), zupy jarzynowe z
zasmażkami, mąką pszenną,
dozwolonych warzyw, zupy
śmietaną, zupy w proszku
zagęszczone skrobią pszenną lub
ziemniaczaną; zupy zaciągane
żółtkiem lub z dodatkiem
świeżego masła lub margaryny
miękkiej
Potrawy mięsne i
Gotowane, duszone bez
Smażone, duszone, pieczone w
ryby
uprzedniego obsmażania,
sposób tradycyjny
pieczone w folii aluminiowej lub
rękawie foliowym lub w
pergaminie, potrawki, pulpety,
budynie z dodatkiem skrobi lub
specjalnego pieczywa
„bezbiałkowego”
Potrawy z mąki i
Tylko w ramach produktów
Potrawy z mąki; kasze, jeśli nie
kasz
podanych w racjach
są wymienione w racji
pokarmowych; kasze jeśli są
pokarmowej
wymienione w racjach
pokarmowych – gotowane na
sypko lub w zupie; ze skrobi –
ciastka słodkie lub słone (jeśli nie
ma ograniczeń soli)
Sosy
O smaku łagodnym zaprawiane
Ostre, na zasmażkach, sosy na
masłem, margaryną miękką lub
mocnych i tłustych wywarach
żółtkiem, zagęszczane skrobią
mięsnych lub z kości, z mąką
pszenną lub ziemniaczaną:
koperkowy, cytrynowy,
potrawkowy
Desery
Kompoty, kisiele – z owoców
Desery z przeciwwskazanych
dozwolonych; budyń mleczny ze
owoców, z czekoladą, z
skrobią ziemniaczaną lub
orzechami, ciasta wszelkiego
pszenną, owoce dozwolone,
rodzaju
ciastka słodkie ze skrobi
Napoje
Herbata, herbata z cytryną,
Kakao, płynna czekolada,
mlekiem, mleko, napoje z
napoje alkoholowe
dozwolonych owoców, soki z
dozwolonych warzyw, herbatki
owocowe i ziołowe
DIETA W CELIAKII.
W celiakii należy wykluczyć z diety gluten, a więc pszenicę, żyto, jęczmień, owies oraz produkty, które je zawierają. Należy zachować ostrożność i dokładnie czytać etykiety, gdyż gluten może być dodawany do niektórych produktów, jako substancja dodatkowa lub wchodzić w skład dodatków do żywności będących mieszaninami. Jeśli nie ma pewności, że dany produkt nie zawiera glutenu, bezpieczniej jest z niego zrezygnować.
Ostrożność należy zachować w podawaniu konserw, koncentratów, półproduktów, potraw wieloskładnikowych gotowych do spożycia.
Dieta bezglutenowa powinna być łatwo strawna, bogata w pełnowartościowe białko, z ograniczeniem tłuszczu, bogata w witaminy: A, D, C, kwas foliowy oraz w składniki mineralne, zwłaszcza wapń i żelazo.
W okresie zaostrzenia choroby, kiedy pojawia się biegunka, z diety należy wyeliminować nie tylko gluten, lecz także na kilka tygodni mleko (białko mleka i cukier mleczny) i jego przetwory (twaróg, śmietanę), a czasem i cukier buraczany.
Jadłospis powinien składać się z 5 posiłków, regularnie podawanych w niewielkich porcjach. Dzieci chore na celiakię z reguły nie mają łaknienia, dlatego duże znaczenie ma urozmaicenie potraw, estetyka przyrządzania i podawania posiłków.
Potrawy powinny być gotowane w wodzie, na parze, w szybkowarach, naczyniach bez wody lub duszone bez tłuszczu, albo pieczone w folii przezroczystej, w garnkach glinianych. Ograniczyć powinno się potrawy smażone, pieczone w dużej ilości tłuszczu, a w czasie zaostrzenia choroby należy je z diety wykluczyć.
Papki jarzynowe, zupy, sosy można zagęszczać mąką kukurydzianą, ziemniaczaną, sojową, ryżową, skrobią pszenną.
Nazwa produktu lub Dozwolone
Przeciwwskazane
potrawy
Produkty zbożowe
Zboże i produkty ze zbóż
Wszystkie produkty zawierające
naturalnych nie zawierających
pszenicę, żyto, jęczmień, owies-
glutenu, czyli z ryżu, kukurydzy,
pieczywo (bułki, chleb zwykły,
gryki, prosa i szkarłatu
razowy, pieczywo chrupkie,
(amarantu), pieczywo i produkty
pumpernikiel, maca), płatki
mączne, makarony przygotowane
(owsiane, pszenne, jęczmienne,
z mąki ryżowej, kukurydzianej,
musli), kasze (manna, kuskus,
ziemniaczanej lub sojowej; ryż
jęczmienna, pęczak), mąki,
biały i brązowy, płatki ryżowe,
makarony, otręby, kiełki,
ryż preparowany, kaszki ryżowe
zarodki- z tych produktów,
błyskawiczne, otręby ryżowe;
opłatek komunijny- 1opłatek
kasza kukurydziana, płatki i
waży 0,5g i zawiera 25mg
chrupki kukurydziane, kukurydza
gliadyny
prażona (popcorn); tapioka, sago.;
kasza gryczana, kaszki gryczane
błyskawiczne, płatki gryczane,
kasza jaglana; skrobia pszenna,
produkty oznaczone symbolem
„przekreślony kłos” lub napisem
„produkt bezglutenowy”;
specjalne gotowe pieczywo
bezglutenowe, makaron
bezglutenowy
Mleko i produkty
Mleko świeże, w proszku,
Niektóre koncentraty napojów
mleczne
skondensowane, śmietanka, jogurt czekoladowych (po sprawdzeniu (po sprawdzeniu składników),
składników)
kefir, maślanka
Sery
Sery żółte, ser biały, inne sery (po
Sery żółte, jogurty i inne
sprawdzeniu składników)
produkty mleczne zawierające
dodatek mąki
Jaja
Gotowane, smażone oraz w
Jaja w sosach, do których
produktach
dodano produkty zawierające
gluten np. mąkę
Wszystkie gatunki świeżego
Produkty mięsne i wędliny,
mięsa, ryb, drobiu, ryby w
mogące zawierać dodatek
puszkach w oleju i w sosie
produktów zawierających
własnym, szynka, polędwica,
pszenicę, żyto, owies, jęczmień
niektóre inne wędliny (po
np. parówki, frankfuterki,
sprawdzeniu składników)
mielonka, kaszanka, pasztety,
pasztetowa, salceson, wędliny
rozdrobnione, metka, potrawy
mięsne i rybne z dodatkiem
bułki- pulpety, klopsiki,
krokiety, budynie mięsne,
pieczeń rzymska, rolada z ryby,
ryby w puszkach poza rybami w
oleju i w sosie własnym,
produkty z dodatkiem
hydrolizowanego białka
roślinnego
Tłuszcze
Masło, margaryna, oleje, masło
Niektóre gotowe dresingi do
orzechowe, niektóre gotowe
sałatek, majonezy (po
dresingi do sałatek (po
sprawdzeniu składników)
sprawdzeniu składników),
niektóre majonezy (po
sprawdzeniu składników)
Ziemniaki
W każdej postaci, mąka
ziemniaczana
Warzywa
Wszystkie warzywa świeże,
Warzywa w puszce w sosach (po
mrożone i konserwowe, suchy
sprawdzeniu składników),
groch, fasola, soczewica, orzechy
warzywa z sosami o nieznanym
składzie
Owoce
Wszystkie owoce świeże,
Niektóre gotowe dania z
mrożone, suszone i w puszkach,
owocami ( po sprawdzeniu
wszystkie soki owocowe
składników)
Cukier i słodycze
Cukier, miód, dżem
Przyprawy
Sól, pieprz, zioła, goździki,
Niektóre rodzaje curry,
cynamon, chilli, gałka
mieszanek przyprawowych,
muszkatołowa, koncentrat
sosów w proszku, gotowych
pomidorowy, oliwki, pikle, ocet
dżipów, sosów sojowych, sosów
winny, drożdże
pomidorowych, ketchupów (po
sprawdzeniu składników)
Zupy
Domowe zupy, buliony
Większość zup z puszek, z
przygotowane z warzyw świeżych proszku i innych gotowych; i mrożonych i z dozwolonych
kostki bulionowe
produktów
Przegryzki
Wafle ryżowe, chrupki
Wszystkie zawierające pszenicę,
kukurydziane, popcorn
żyto, jęczmień, owies