W przypadku pytań lub wątpliwości skontaktuj
Maszyny do robót ziemnych
się z najbliższym specjalistą BHP lub wejdź na:
www.skanska.pl/bhp,
one.skanska/bhp
14.1
Standard pracy
Standard ten:
Standard ten zawiera minimum wymagań, jakie należy spełnić dla zapewnienia bezpieczeństwa w związku z eksploatacją i obsługą maszyn do robót ziemnych.
• zawiera
wymagania
wynikające z prawa
i norm polskich
Roboty ziemne związane są zazwyczaj z poruszaniem się w niewielkiej i często oraz wewnętrznych
uregulowań Skanska S.A.
ograniczonej przestrzeni dużej ilości jednostek transportowo-sprzętowych. Stanowi to duże zagrożenie dla pracujących w ich sąsiedztwie ludzi, niosąc ryzyko najechania, potrącenia,
•
jest obligatoryjny dla
uderzenia przez naczynie robocze lub przewracającą się maszynę. Ponadto, ryzyko wzrasta, wszystkich jednostek
Skanska S.A.
gdy prace ziemne są realizowane w bezpośrednim sąsiedztwie linii energetycznych oraz czynnych linii kolejowych, tramwajowych i drogowych. W takim wypadku roboty te
• pomaga
zapewnić
bezpieczne i skuteczne
zaliczamy do grupy prac szczególnie niebezpiecznych.
praktyki podczas prac.
Aby prace realizowane z wykorzystaniem maszyn do robót ziemnych przebiegły bezpiecznie, niezbędne jest zastosowanie minimalnych wymagań określonych w niniejszym standardzie.
A. Wymagania ogólne konserwowane i naprawiane zgodnie z ich instrukcją oraz obsługiwane 1. Maszyny do robót ziemnych powinny być przez przeszkolone osoby, posiadające utrzymywane w stanie zapewniającym ich odpowiednie uprawnienia.
sprawność techniczną – eksploatowane, 2. W miejscu eksploatacji maszyn do robót Jednostka
Klasa określona w świadectwie Nazwa maszyny lub
charakteryzująca maszynę kwalifi kacyjnym urządzenia
lub urządzenie
III
II
I
Koparki jednonaczyniowe
Pojemność naczynia w m3
Do 0,8
Do 1,5
Wszystkie typy
Koparko-ładowarki
-
Wszystkie typy -
-
Koparko-spycharki
-
Wszystkie typy -
-
Koparki wielonaczyniowe
Wydajność w m3/h
Do 100
Do 500
Wszystkie typy
Koparki drenarskie
Moc silnika w kW
Do 175
Wszystkie typy -
Koparki wielonaczyniowe
-
Wszystkie typy -
-
łańcuchowe
Spycharki
Moc silnika w kW
Do 110
Do 220
Wszystkie typy
Równiarki
Moc silnika w kW
Do 110
Do 220
Wszystkie typy
Zgarniarki
Pojemność skrzyni w m3
Do 10
Do 15
Wszystkie typy
Ładowarki jednonaczyniowe
Pojemność naczynia w m3
Do 2,5
Do 5,0
Wszystkie typy
Palownice
Średnica pala w mm
Do 600
Wszystkie typy -
Kafary
Typ maszyny
Bez klasy
Urządzenia wibracyjne do
-
Wszystkie typy -
-
pogrążania i wyrywania
Wiertnice do kotew
Typ maszyny
Bez klasy
Wiertnice poziome z zasilaczem Średnica rury w mm Do 600
Wszystkie typy -
hydraulicznym
Świdroustawiacze słupów
-
Wszystkie typy -
-
Maszyny do czyszczenia
-
Wszystkie typy -
-
i renowacji rowów melioracyjnych Walce
Masa walca w tonach
Do 18
Wszystkie typy
Zagęszczarki i ubijaki wibracyjne -
Wszystkie typy -
-
Wozidła
-
Prawo jazdy kategorii „C”
Wersja 1.0
Rys. 1 Uprawnienia i ich klasy niezbędne do obsługi maszyn do robót ziemnych Standard 14.1
1
ziemnych powinny być zawsze gotowe 5. Operator maszyny powinien dokładnie do okazania osobom kontrolującym zapoznać się z dokumentacją techniczno-dokumenty, takie jak:
ruchową bądź instrukcją obsługi danej
• dokumentacja techniczno-ruchowa lub maszyny.
instrukcja obsługi
6. Wszystkie maszyny powinny być
• deklaracja zgodności WE lub sprawdzone pod względem sprawności potwierdzenie dostosowania
technicznej i bezpieczeństwa użytkowania maszyny do minimalnych wymagań każdorazowo przed rozpoczęciem Rys. 2 Strefa zagrożenia
pracy ładowarki
bezpieczeństwa
pracy oraz w przypadku zmiany osoby
• dokument upoważniający operatora do obsługującej.
obsługi danego typu maszyn.
7. W przypadku stwierdzenia usterek, 3. Potwierdzenie dostosowania maszyn do które mogłyby uniemożliwić właściwą minimalnych wymagań bezpieczeństwa, obsługę maszyny, operator ma obowiązek o których mowa wyżej, dotyczy maszyn odmówić jej uruchomienia i zgłosić ten fakt wyprodukowanych przed 1 stycznia 2003
bezpośredniemu przełożonemu.
roku.
8. Wokół miejsca pracy maszyny do robót Rys. 3 Strefa zagrożenia
4. Deklaracja zgodności WE, o której mowa ziemnych należy wyznaczyć strefę pracy spycharki
wyżej, dotyczy maszyn wyprodukowanych niebezpieczną i odpowiednio ją oznakować.
po 1 stycznia 2003 roku i potwierdza Strefa ta nie powinna być mniejsza niż spełnienie przez daną maszynę
zasięg roboczy maszyny (Rys. 2, 3, 4, 5, 6, 7).
zasadniczych wymagań w zakresie 9. W zwartej zabudowie miejskiej lub bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.
w innych warunkach uniemożliwiających 5. W Tabeli 1 określono uprawnienia i ich klasy wyznaczenie pełnej strefy niebezpiecznej, niezbędne do obsługi maszyn do robót strefa niebezpieczna może być
Rys. 4 Strefa zagrożenia
ziemnych (Rys. 1).
zmniejszona, pod warunkiem zastosowania pracy równiarki
6. Maszyny do robót ziemnych wymienione innych rozwiązań technicznych lub w Tabeli 1 mogą być obsługiwane wyłącznie organizacyjnych, zapewniających przez osoby, które ukończyły szkolenie odpowiedni poziom bezpieczeństwa.
i uzyskały pozytywny wynik sprawdzianu 10. W przypadku zidentyfi kowania w miejscu przeprowadzanego przed komisją planowanych prac występowania instalacji powoływaną przez Instytut Mechanizacji wodociągowych, kanalizacyjnych, Budownictwa i Górnictwa Skalnego.
elektrycznych, gazowych lub
7. Maszyny do robót ziemnych powinny centralnego ogrzewania, kierownik być wyposażone w znaki ostrzegawcze budowy w porozumieniu z jednostkami i oznakowanie niezbędne do zapewnienia zarządzającymi tymi instalacjami ustala Rys. 5 Strefa zagrożenia
bezpieczeństwa pracownikom.
odległości bezpiecznego użytkowania pracy walca
8. Znaki ostrzegawcze i oznakowanie, maszyn na danym terenie.
o którym mowa wyżej, należy utrzymywać w czystości, co ułatwia identyfi kację.
C. Działania w trakcie realizacji robót 9. Każde urządzenie do robót ziemnych powinno posiadać „Dziennik konserwacji”
1. W przypadku stwierdzenia w trakcie pracy prowadzony na bieżąco przez operatora, uszkodzenia obsługiwanej maszyny należy który odnotowuje w nim wszystkie ją bez zwłoki unieruchomić i powiadomić wykonywane czynności.
o tym przełożonego.
10. Wszystkie maszyny do robót ziemnych 2. W warunkach ograniczonej widoczności powinny być dodatkowo wyposażone miejsca pracy maszyn należy oświetlić (Rys. 8).
Rys. 6 Strefa zagrożenia
pracy wozidła
w apteczkę, gaśnicę, trójkąt ostrzegawczy 3. W czasie przerwy w pracy należy i pojemnik z absorbentem.
zabezpieczyć maszyny przed dostępem osób trzecich i przypadkowym uruchomieniem B. Działania przed rozpoczęciem robót (Rys. 9).
4. Czynności związane z regulowaniem 1. Podstawą do rozpoczęcia prac i zdejmowaniem naczynia roboczego z wykorzystaniem maszyn do robót maszyny muszą być wykonywane w zespole ziemnych jest dokonanie Oceny Ryzyka co najmniej dwuosobowym.
Rys. 7 Strefa zagrożenia
dla Zadania oraz opracowanie Instrukcji 5. W przypadku pracy maszyn w pobliżu pracy stabilizatora
Bezpiecznego Wykonywania Robót (IBWR) napowietrznych linii elektroenergetycznych dla konkretnego zadania.
należy zachować minimalne odległości 2. Wszyscy pracownicy uczestniczący oraz postępować zgodnie z wymaganiami w realizacji prac z wykorzystaniem maszyn określonymi w standardzie szczegółowym do robót ziemnych powinni zostać za
„4.4 Praca w sąsiedztwie linii pisemnym potwierdzeniem zapoznani elektroenergetycznych” (Rys. 10).
z zatwierdzoną przez kierownika budowy 6. W przypadku wykorzystywania maszyn IBWR oraz Oceną Ryzyka dla Zadania.
do robót ziemnych na czynnym pasie 3. Operatorzy maszyn powinni posiadać drogowym lub w jego bezpośrednim Rys. 8 Oświetlenie światłem
odpowiednie predyspozycje zdrowotne, sąsiedztwie należy kierować się również sztucznym miejsca pracy
potwierdzone orzeczeniem lekarza wytycznymi zawartymi w standardzie maszyny
medycyny pracy.
szczegółowym „5.4 Oznakowanie 4. Należy sprawdzić zgodność uprawnień i prowadzenie robót pod ruchem” .
operatora z klasą i typem maszyny, na której 7. W przypadku wykorzystywania maszyn będzie pracował.
do robót ziemnych na torach kolejowych 2
lub torowiskach albo w ich bezpośrednim maszyny należy wyposażyć w środki sąsiedztwie, należy dostosować się również ochrony indywidualnej, zabezpieczające do wytycznych zawartych w standardzie przed utonięciem, a jego stanowisko szczegółowym „13.3 Roboty kolejowe i na pracy powinno być wyposażone w sprzęt torowiskach” .
ochronny, zgodnie ze standardem 8. W przypadku naruszenia którejkolwiek szczegółowym „13.5 Roboty na wodzie, z instalacji wymienionych w punkcie B10
z wody oraz w kesonach” .
lub w razie przypadkowego odkrycia 20. Pojemniki do transportu urobku powinny niezidentyfi kowanej instalacji, należy być załadowywane poniżej ich górnej niezwłocznie przerwać pracę i ustalić krawędzi.
z odpowiednią jednostką zarządzającą daną 21. Składowanie urobku, materiałów i wyrobów instalacją dalszy sposób prowadzenia robót.
jest dopuszczalne:
Rys. 9 Zabezpieczenie
9. W przypadku natrafi enia na przedmioty
• poza strefą klina naturalnego odłamu elementów sterowniczych
trudne do identyfi kacji, należy niezwłocznie gruntu, jeżeli ściany nie są obudowane maszyny
przerwać pracę i powiadomić osobę
• w odległości większej niż 0,6 m od nadzorującą prace na tym terenie.
krawędzi wykopu, jeżeli ściany wykopu 10. Wszystkie prace wykonywane są obudowane i obciążenie gruntu było z wykorzystaniem maszyn i urządzeń do przewidziane przy doborze obudów.
robót ziemnych, a w szczególności te na 22. Każdorazowe opuszczenie kabiny pojazdu pochyłościach lub stokach, realizuje się przez kierowcę wiąże się z obowiązkiem zgodnie z zasadami określonymi w ich stosowania hełmu ochronnego, kamizelki dokumentacjach techniczno-ruchowych lub ostrzegawczej oraz bezpiecznego obuwia.
instrukcjach obsługi.
23. Wszystkie maszyny i pojazdy 11. Maszynę do robót ziemnych można wykorzystywane przy robotach ziemnych wykorzystywać do prac związanych powinny być wyposażone w błyskowe z podnoszeniem ładunków tylko, gdy: sygnały świetlne barwy żółtej oraz
• takie wykorzystanie maszyny jest dźwiękowe sygnały cofania.
przewidziane w jej dokumentacji techniczno-ruchowej lub instrukcji D. Wykorzystanie drobnego sprzętu do robót obsługi
ziemnych
• posiada ona fabrycznie zainstalowany Rys. 10 Minimalne odległości
atestowany hak
1. Ręczne narzędzia udarowe nie mogą pracy maszyn w sąsiedztwie
• jest wyposażona w układ zapobiegający posiadać rękojeści krótszej niż 0,15 m czynnych linii energetycznych
mimowolnemu opadnięciu wysięgnika oraz ostrych krawędzi, pęknięć lub zadr i ramienia.
w miejscu chwytania, a operator podczas 12. Podczas podnoszenia ładunków maszyna ich stosowania powinien używać rękawic musi być używana w sposób, który antywibracyjnych.
zapewni stateczność we wszystkich 2. Podczas zagęszczania gruntu ubijakami przewidzianych warunkach, ze szczególnym mechanicznymi zabrania się wykonywania uwzględnieniem rodzaju podłoża.
jakichkolwiek innych prac oraz przebywania 13. Wykorzystując maszyny do robót ziemnych w pobliżu osób postronnych.
do podnoszenia ładunków należy 3. Miejsca pracy, w których wykorzystywany zapoznać się z rozdziałem D standardu jest drobny sprzęt do robót ziemnych szczegółowego „11.3 Żurawie, żurawiki, powinny być oznakowane przenośnymi dźwigi, windy i suwnice” .
zaporami.
14. W czasie prowadzenia robót ziemnych 4. Podczas wykorzystywania drobnego miejsca niebezpieczne należy ogrodzić sprzętu do robót ziemnych należy ściśle i oznakować napisami ostrzegawczymi.
przestrzegać warunków bezpieczeństwa 15. Ruch maszyn przy wykopach powinien i higieny pracy, określonych w dokumentacji Rys. 11 Minimalne odległości
odbywać się poza granicą klina naturalnego techniczno-ruchowej lub instrukcji obsługi, pracy maszyn w sąsiedztwie
wykopów
odłamu gruntu.
szczególnie tych dotyczących czynników 16. Podczas pracy w pobliżu wykopów maszyny szkodliwych.
powinny być ustawione nie bliżej niż 0,6 m 5. Pracownicy pracujący przy obsłudze od granicy klina naturalnego odłamu ubijaków mechanicznych powinni zmieniać (Rys. 11, 12).
się nie rzadziej niż co 0,5 godziny.
17. Wyładowywanie materiału z naczynia roboczego maszyny nad dnem skrzyni E. Działania po zakończeniu robót ładunkowej pojazdu może nastąpić na wysokości:
1. Maszyny należy zaparkować w miejscu
• 0,5 m przy załadunku materiałów przeznaczonym na postój. Miejsce to sypkich
powinno posiadać twardą i poziomą
• 0,25 m przy załadunku materiałów powierzchnię, pozbawioną przeszkód kamiennych lub zbrylonych.
i być ulokowane z dala od ruchu pieszych Rys. 12 Minimalne odległości
pracy maszyn w sąsiedztwie
18. W trakcie robót ziemnych realizowanych i pojazdów.
wykopów
na terenie bagnistym, podmokłym lub 2. W przypadku konieczności pozostawienia w wodzie, maszynę umieszcza się na maszyn do robót ziemnych na jezdni, stabilnych podkładach, trwale ze sobą miejsce to należy oznakowywać zaporami połączonych.
drogowymi wyposażonymi w elementy 19. Podczas realizacji prac na terenie bagnistym, odblaskowe i lampy ostrzegawcze, podmokłym lub w wodzie, operatora ustawionymi prostopadle do osi jezdni.
Wersja 1.0
Standard 14.1
3
Za nimi powinny być ustawione osłony 6. Przebywania jakichkolwiek osób pomiędzy energochłonne lub usypane pryzmy maszyną a ścianą wykopu, nawet w czasie z piasku.
przerwy.
3. Po zaparkowaniu maszyny operator 7. Przebywania jakichkolwiek osób w zasięgu powinien wyłączyć główny wyłącznik działania naczynia roboczego maszyny.
w kabinie oraz zabezpieczyć urządzenie 8. Zaczepiania zawiesi i transportowania przed samoczynną jazdą i dostępem osób materiałów zahaczonych o zęby naczynia postronnych.
roboczego.
9. Dokonywania napraw i konserwacji maszyn F. Zabrania się:
będących w ruchu.
10. Dokonywania zmian konstrukcyjnych 1. Operowania maszynami przez osoby w maszynach.
nieposiadające stosownych kwalifi kacji.
11. Używania maszyn na gruntach gliniastych 2. Eksploatacji maszyn na niestabilnym w czasie ulewnego deszczu.
podłożu.
12. Wysuwania lemiesza maszyny roboczej 3. Eksploatacji maszyn niesprawnych poza krawędź klina odłamu.
technicznie.
13. Pozostawiania maszyn na terenie pochyłym, 4. Użytkowania maszyn bez urządzeń bez wcześniejszego zabezpieczenia na zabezpieczających lub sygnalizacyjnych.
wypadek samoczynnej zmiany położenia.
5. Przebywania osób postronnych w strefi e 14. Odtłuszczania i czyszczenia powierzchni zagrożenia, spowodowanej pracą maszyn maszyn benzyną etylizowaną lub innymi do robót ziemnych.
rozpuszczalnikami.
4