Wprowadzenie do przedmiotu zarządzanie podatkami w przedsiębiorstwie Podstawowe pojęcia
Dr Katarzyna Boratyńska
Źródło: ISP Modzelewski Sp.z o.o.
jest
publicznoprawne,
nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie
pieniężne
na
rzecz
Skarbu
Pa
P ństwa
w , wo
w jewó
w dztwa
w , powi
w atu lub gmi
m ny,
y
wynikające z ustawy podatkowej (art. 6 o.p.).
zgodnie z art. 3 pkt 3 o.p.
Pojęcie podatku Pod pojęciem podatku rozumie się również zaliczki na podatek, raty podatków (jeżeli taka forma płatności jest przewidziana przepisami odpowiedniej ustawy np. w podatku rolnym czy też podatku od nieruchomo
m ści należnym od
osób fizycznych) oraz opłaty i niepodatkowe należności budżetowe.
Funkcje podatku Funkcje podatku:
• fis
i k
s a
k l
a n
l a
a (
d
( o
d c
o h
c od
o o
d w
o a
w )
a ,
)
• regulacyjna,
• stymulacyjna.
• Funkcja fiskalna - dostarczenie państwu dochodów,
• Funkcja regulacyjna polega ona na kształtowaniu dochodu i majątku będących w dyspozycji p
odatników.
w Za
Z pośrednictwe
w m
m
podatków, poprzez przesuwanie środków finansowych w odpowiednich proporcjach między podmiotami gospodarczymi a budżetem, następuje korekta dochodów. Podatek może służyć oddziaływaniu na gospodarkę jako całość lub działaniom o charakterze selektywnym.
• Funkcja stymulacyjna oznacza wykorzystywanie instrumentów
podatkowych w celu wywarcia wpływu na war
a un
u k
n i
i d
z
d ia
i ł
a a
ł n
a i
n a
i
a j
e
j d
e n
d o
n s
o te
t k
e o
r
o az
a n
a
n
a
kierunki i tempo ich rozwoju.
Funkcje podatku Funkcja stymulacyjna urzeczywistnia się poprzez zróżnicowanie obciążeń podatkowych, dzięki czemu podatek może wpłynąć zachęcająco lub zniechęcająco na decyzje w sprawi
w e podejmo
m wa
w nia lub likwi
w dowa
w nia
działalności oraz ustalania zakresu jej prowadzenia.
Praktycznym wyrazem realizacji tej funkcji w sensie pozytywnym jest system zwolnień i ulg podatkowych.
•
podmioty opodatkowania,
•
przedmiot opodatkowania,
•
podstawa opodatkowania,
•
stawki i skale podatkowe.
• Podmiotem czynnym jest z reguły państwo, z tym zastrzeżeniem, że wymiar i pobór może być dokonywany przez różne or
o ga
g n
a y
n f
i
f n
i a
n n
a s
n ow
o e.
e
.
Elementy konstrukcji podatku Organami podatkowymi są:
• naczelnik urzędu skarbowego,
• przewodniczący zarządu jednostki samorządu terytorialnego – jako organy pierwszej instancji,
• dyrektor i
zby skarbowe
w j – jako organy
odwoławcze od decyzji urzędów skarbowych,
• samorządowe kolegia odwoławcze – jako organy odwoławcze od decyzji
przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego.
• Minister
właściwy
do
spraw
finansów
publicznych jest także organem podatkowym, ale w ograniczonym zakresie,
• tj. jest organem pierws
w zej i drugiej instancji w
sprawach
stwierdzenia
nieważności
decyzji,
wznowienia postępowania, zmiany lub uchylenia decyzji
lub
stwierdzenia
jej
wygaśnięcia
wszczynanych przez niego z urzędu.
Elementy konstrukcji podatku Ponadto minister właściwy do
spraw finansów publicznych jest
or
o ga
g n
a e
n m
e
wła
ł ś
a c
ś iw
i ym w spr
p aw
a ac
a h
porozumień dotyczących ustalenia cen
transakcyjnych,
a
także
w
sprawach interpretacji postanowień umów
o
unikaniu
podwójnego
opodatkowania.
Elementy konstrukcji podatku Podatnikiem
jest
osoba
fizyczna,
prawna
lub
jednostka
organizacyjna
niema
m jąca
osobowości
prawn
w ej
podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.
Elementy konstrukcji podatku Płatnikiem jest osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości
prawnej
obowiązana
do
ob
o l
b ilc
i zen
e i
n a
i i po
p b
o r
b a
r n
a i
n a
i po
p d
o a
d t
a k
t u od
o po
p d
o a
d t
a n
t i
n k
i a
k
i do wpłacenia go na właściwy rachunek.
Elementy konstrukcji podatku Inkasentem
jest
osoba
fizyczna,
prawna
lub
jednostka
organizacyjna
niemająca
osobowości
prawnej
ob
o o
b w
o ią
i z
ą a
z n
a a
n
do
d
po
p b
o r
b an
a i
n a
i
po
p d
o a
d t
a k
t u i do
d
wpłacenia
go
na
właściwy
rachunek
organu podatkowego.
Elementy konstrukcji podatku Przedmiotem podatku są rzeczy lub zdarzenia (określona sytuacja faktyczna lub
prawna),
z
których
wystąpieniem
ustawa
wiąże
powstanie
obowiązku
po
p d
o a
d t
a k
t ow
o eg
e o
g ,
o
np. uzyskanie dochodu w podatku
dochodowym.
Elementy konstrukcji podatku Podstawę opodatkowania stanowi wartość przedmiotu opodatkowania z reguły wyrażona w pieniądzu.
Podstawa opodatkowania jest ilościową konkretyzacją przedmiotu opodatkowania, która stanowi podstawę wymiaru podatku.
Elementy konstrukcji podatku Zobowiązanie podatkowe
powstaje z dniem zaistnienia
zdarzenia, z którym ustawa wiąże po
p w
o sta
t n
a i
n e
i
e t
a
t k
a ie
i g
e o
g
o z
ob
o o
b w
o ią
i z
ą an
a i
n a
i
a l
u
l b
u
b
z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.
Elementy konstrukcji podatku Podstawę opodatkowania ustala się bądź
na
podstawie
rachunkowości
podatnika
lub
innych
dowodów
stw
t ie
i r
e dz
d a
z j
a ą
j c
ą yc
y h
rz
r ec
e z
c yw
y is
i tą
t
war
a to
t ś
o ć
ś
przedmiotu opodatkowania,
bądź też określa się ją szacunkowo, opierając
się
na
z
góry
przyjętych
normach.
• kumulacja podatkowa
Jej istota wyraża się w łączeniu różnych podstaw opodatkowania w całość, z r
eg
e u
g ł
u y
ł w
c
el
e u
l
u z
wię
i k
ę szen
e i
n a
i
a c
ię
i ż
ę ar
a u
u
podatkowego.
Elementy konstrukcji podatku Zasada
kumulacji
wszelkich
dochodów
polega
na
włączaniu
do
podstawy wymiaru podatku wszystkich do
d c
o ho
h d
o ó
d w
ó
te
t g
e o
g
sam
a e
m g
e o
g
po
p d
o a
d t
a n
t i
n k
i a
uzyskanych w ciągu roku podatkowego.
Elementy konstrukcji podatku Nie
kumuluje
się
jedynie
dochodów
podlegających odrębnemu opodatkowaniu w formie zryczałtowanej.
Są
to
m.
in.
dochody
ze
sprzedaży
nieruchomości, z odsetek od pożyczek (z wyjątkiem
gdy
udzielanie
pożyczek
jest
przedmiotem działalności przedsiębiorcy), z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych.
Elementy konstrukcji podatku Stawki podatkowe są współczynnikami określającymi wysokość podatku w stosunku do
d
o p
o
p d
o s
d ta
t w
a y o
p
o o
p d
o a
d t
a k
t ow
o an
a i
n a
i .
a
.
Stawka podatkowa ustalona jako pewna kwota jest stawką kwotową, a ustalona jako część podstawy opodatkowania jest stawką procentową.
Elementy konstrukcji podatku Skala podatkowa jest to zbiór stawek podatkowych, zestawienie
ta
t b
a e
b l
e a
l r
a yczne
n ,
e
, w
k
tó
t r
ó ym
m u
j
u m
j u
m j
u e
j
e s
ię
i
ę
poszczególne zakresy skal
podatkowych wraz z odpowiadającymi im stawkami podatkowymi.
Elementy konstrukcji podatku Przy skali proporcjonalnej, tj.
liniowej, należność podatkowa rośnie w ta
t k
a im
i
m s
to
t p
o n
p i
n u
i ,
u
, w
j
a
j k
a im
i
m r
oś
o ni
n e
i
e p
o
p d
o s
d ta
t w
a a
a
opodatkowania.
Proporcjonalną skalę podatkową
najczęściej stosuje się w podatkach przychodowych i konsumpcyjnych.
Elementy konstrukcji podatku Skala progresywna sprawia, że
należność podatkowa rośnie szybciej niż podstawa opodatkowania. Jest to rod
o z
d aj
a
j s
kal
a il
i n
a
n j
a c
j zęś
ę cie
i j
e
j s
to
t s
o ow
o an
a y
n w
praktyce.
Progresywna skala podatkowa
zwykle jest stosowana przy podatkach dochodowych i majątkowych.
Elementy konstrukcji podatku Zwolnienia podatkowe polegają na całkowitym lub częściowym pominięciu dochodów uzyskiwanych z niektórych źród
ó e
d ł
e
ł p
r
p zy u
s
u ta
t l
a a
l n
a i
n u
i
u p
o
p d
o s
d ta
t w
a y
opodatkowania.
Ulgi podatkowe polegają na zmniejszeniu wielkości podatku już po dokonaniu wymiaru.