1. DIALEKTYKA BADAŃ SPOŁĘCZNYCH – IDIOGRAFICZNE – NOMOTETYCZNE:

- w. idiograficzne: opis indywidualizujący konkretnych przedmiotów i zjawisk oraz

wyjaśnienie genetyczne i przyczynowe ich pojawienia się i funkcjonowania

- w. nomotetyczne: zajmujące się prawidłowościami i związkami zachodzącymi między

rzeczami, aby na ich podstawie dochodzić do praw ogólnych i niezmiennych

2. CELE NAUK SPOŁECZNYCH:

- Wyjaśnianie naukowe – sytuacja w której jedno zjawisko jest wyjaśniane za pomocą innego

zjawiska przez odwołanie do praw ogólnych

- Rozumienie - Jeżeli X powoduje Y i zaszło X to można przewidywać, że zajdzie Y

- Przewidywanie (logicznie proces odwrotny do wyjaśniania)

- Rozumienie

3. TRADYCJA VERSTEHEN:

(empatia, „stawanie na miejscu badanych”, rozdzielenie nauk przyrodniczych i społeczych, ze

względu na przedmiot= różnie metody)

4. ROLA METODOLOGII:

– dostarcza (1) reguły komunikowania, (2) wnioskowania, (3) intersubiektywności

• Metodologia nauk to system jasno określonych reguł, do których odwołują się badania

będące podstawą ewaluacji wiedzy. System wciąż ulepszany, samokorygujący*

• Metodologia dostarcza reguł komunikowania – ułatwia komunikowanie się badaczy,

których łączy wspólne doświadczenie. Dzięki ujawnianiu reguł, sprawianiu, że jest publicznie

dostępna, tworzy się podstawa do powtarzania badań (replikacji) i konstruktywnej krytyki.

• Metodologia dostarcza reguł wnioskowania – obserwacje empiryczne nie „mówią same za

siebie” – muszą być uporządkowane i powiązane w logiczną strukturę. Głównym narzędziem

podejścia naukowego jest logika – system reguł wnioskowania pozwalających na

wyprowadzanie rzetelnych wniosków z zaobserwowanych faktów. (biologia, antropologia,

socjologia, kryminologia, geologia)*

• Metodologia dostarcza reguł intersubiektywności

• Metodologia wyjaśnia akceptowalne kryteria empirycznej obiektywności (prawdy) oraz

metody i techniki jej weryfikacji

• Intersubiektywność – wymiana informacji wśród naukowców dotyczących wyników

obserwacji i faktów jest niezbędna, ponieważ samo myślenie logiczne nie gwarantuje jeszcze

empirycznej obiektywności. (logika zajmuje się trafnym wnioskowaniem, aby zweryfikować

prawdziwość trzeba się odwołać do dowodów empirycznych.

Zagadnienie 5.

NAUKA NORMALNA (INSTYTUCJONALNA)

Dyscyplina, w której wcześniej uzasadnione uogólnienia stanowią przesłanki (założenia)

nowych pytań- i nowych, odpowiadających na te pytania praw i teorii.

NAUKA REWOLUCYJNA

Złamanie zasady kumulatywnego rozwoju, charakterystycznego dla nauki instytucjonalnej. W

nauce rewolucyjnej nowa wizja lub koncepcja zjawisk danej dziedziny dostarcza założeń dla

pytań i hipotez, których na gruncie dawniej przyjmowanych założeń nie można było

sformułować.

6. ETAPY PROCESU BADAWCZEGO:

- Określenie celu badań

- Konceptualizacja

- Operacjonalizacja

- Populacja i dobór próby

- Obserwacje – zbieranie danych

- Przetwarzanie danych do obrówbki

- Analiza – wyciąganie wniosków

- Zastosowanie - ocena wyników

7. TRADYCYZJNA KONCEPCJA PRAWDY:

Różne kryteria prawdy:

- Tradycyjna koncepcja prawdy (korespondencyjna)

Wiedza, której prawdziwość jest ustalona poprzez relacje tej wiedzy z rzeczywistością.

- Koncepcja konsensualno - koherencyjna

Prawdziwa jest ta wiedza, z którą będą się zgadzać badacze, oni ustalają czy jest prawdziwa.

8. PODZIAŁ METODOLOGII:

• metodologia opisowa - koncentruje się na opisie czynności poznawczych i ich wytworów,

• metodologia normatywna - zestawia normy poprawnego postępowania naukowego -

(podział ze względu na sposoby przeprowadzania badań);

• metodologia pragmatyczna- to badania nad rezultatami czynności naukowych.

Wykorzystuje się ją w analizach dedukcyjnych;

• metodologia pragmatyczna- odnosi się do czynności badawczych, tzw. metodologia badań

naukowych. Do jej zadań należy między innymi: wyodrębnienie typów czynności, analiza

precyzująca ich istotę, opis procedury naukowej, ustalenie celu badawczego i zasad

postępowania przy jego realizacji;

• metodologia ogólna- analiza czynności lub rezultatów poznawczych wykorzystywanych we

wszystkich naukach, w tym wnioskowanie, klasyfikowanie, definiowanie;

• metodologia szczegółowa - podzielona na metodologie typów nauk, odróżniających się od

siebie rodzajem zabiegów poznawczych. Im bardziej szczegółowa, tym różnice są bardziej

widoczne;

• metodologia nauk dedukcyjnych- aby uzasadnić jakieś twierdzenie nie jest konieczne

odwoływanie się do spostrzeżeń zmysłowych czy własnych doznań (zwłaszcza matematyka

lub logika);

• metodologia nauk indukcyjnych (empirycznych)- typowo doświadczalne nauki, aby

uzasadnić jakieś twierdzenie należy skorzystać z określonych spostrzeżeń (doświadczenia).

Zagadnienie 9

Pojęcia- są abstrakcją, symbolem, reprezentacją obiektu, jednej z jego właściwości lub

zjawiska behawioralnego. Może to być np. status społeczny, rola, władza, biurokracja,

względne deprywacje. Nauka bierze swój początek od stworzenia pojęć opisujących świat

empiryczny i rozwija się łącząc te pojęcia w system empiryczny.

Funkcje- dostarczają wspólnego języka pozwalającego naukowcom komunikować się

między sobą. Dają też naukowcom perspektywę- sposób patrzenia na zjawiska. Pozwalają

naukowcom klasyfikować własne doświadczenia i uogólnienia. Są składnikami teorii-

definiują treść i właściwości teorii.

Definicje- pojęcia muszą być wyraźne, precyzyjne i powszechnie uznane. Skład definicji:

Definicje pojęciowe opisują pojęcia poprzez odwoływanie się do innych pojęć, terminy

pierwotne ( kolor, dźwięk), definicje ostensywne ( gniew, łatwo obserwowalne zachowania),

terminy pochodne ( jednostka, interakcje). Są ani prawdziwe, ani fałszywe, ani użyteczne , a

ni nieużyteczne.

Zagadnienie 10

Definicje pojęciowe- powinny ukazywać unikatowe właściwości lub jakości. Nie powinny

mieć kołowego charakteru. Formułowane są w sposób twierdzący, są wyraźnymi terminami (

np. konserwatyzm).

Definicje operacyjne- wyposażają pojęcia w odniesienia empiryczne. Opisują zbiór procedur

, które powinien podjąć badacz w celu ustalenia przejawów zjawiska opisywanego przez

dane pojęcie. Naukowcy wymagają wykorzystania definicji operacyjnych wówczas, gdy

zjawiska nie można bezpośrednio obserwować.

Zagadnienie 11

Teoria- każdy rodzaj konceptualizacji, nie obserwacja, historia idei, jest to system logiczno-

dedukcyjny- zbiór pojęć z którego można wyprowadzić twierdzenia. Teorie nie są praktyką i

filozofią , bo filozofia moralności formułuje sądy wartościujące.

4 poziomy teorii:

- systemy klasyfikacyjne ad hoc- arbitralne kategorie dla uporządkowania i zebrania

obserwacji

- taksonomie- systemy kategorii, tak że można opisać związki ( Persons), posiadają dwie

funkcje ( grupa, cel, normy, kategorie)

- struktury pojęciowe- kategorie deskryptywne wbudowane w strukturę twierdzeń

- systemy teoretyczne- taksonomie i struktury pojęciowe dostarczające opisów, wyjaśnień i

predykacji, twierdzenia powiązane tak, że można wyprowadzać jedne z drugich np.

samobójstwa Drukheima

Zagadnienie 12

Teorie aksjomatyczne- aksjomaty to nietestowane twierdzenia czy założenia dotyczące ba

badanego zjawiska, o których zakłada się , że są prawdziwe. Aksjomaty opisują bezpośrednie

zależności przyczynowe między 2 pojęciami tutaj mam luke , bo chyba za szybko puścił

slajd.NIECH KTOŚ TO UZUPEŁNI Z ŁASKI SWOJEJ ;))))

Zagadnienie 13- teorie, modele i badania empiryczne.

- nauki społeczne jako dyscypliny naukowe opierają się na 2 podstawowych elementach

:teoriach i badaniach empirycznych.

- teorie są przed badaniami- przykład Karla Poppera

- badania są przed teorią- przykład Roberta Mertona

- stanowisko pośrednie- reprezentowane przez Ernesta Nagela

Wariancja- podstawowa miara zmienności.

14. BŁĄD EKOLOGIZMU I INDYWIDYALIZMU:

Błąd ekologizmu - w tym kontekście „ekologiczny” odnosi się do grup, zbiorów lub

systemów: czegoś większego niż jednostki. Błąd ekologiczny rozumowania jest to założenie,

że to, czego dowiadujemy się o jednostce zbiorowej („ekologicznej”) mówi nam coś także o

pojedynczych elementach, z których się ona składa. Czyli jest to błędne wyprowadzanie

wniosków o jednostkach bezpośrednio z wyników otrzymanych dla grup, społeczeństw czy

narodów.

Błąd indywidualizmu - zwany również błędem redukcjonizmu, ponieważ „redukujemy” to co

w rzeczywistości jest złożone, do prostego wyjaśnienia. Czyli jest to błędne wyprowadzenie

wniosków o grupach, społeczeństwach czy narodach z danych dotyczących zachowań

jednostek.

15. RODZAJE ZMIENNYCH:

ZMIENNA CIĄGŁA - zmienna, której wartości zmieniają się płynnie, jak wiek czy dochód.

Np. w grupie ludzi mogą znaleźć się osoby w wieku 21, 22, 23, 24 lata. Przeciwieństwem

zmiennych ciągłych są zmienne dyskretne, takie jak płeć lub afiliacja religijna, których wartości tworzą odrębne elementy.

ZMIENNA DYSKRETNA - (skokowa) – zmienna, np. płeć lub afiliacja religijna, której wartości są wyraźnie od siebie oddzielone (nieciągłe). (Nie można pokazać płynnego

przejścia między wartościami „mężczyzna” i „kobieta” w przypadku zmiennej płeć.)

ZMIENNA NIEZALEŻNA - zmienna, której wartości w analizie traktuje się jako dane i nie

próbuje tłumaczyć. Zakłada się, że zmienne niezależne determinują wartości zmiennych

zależnych lub wpływają na nie. Jeśli stwierdzimy, że religijność jest częściowo funkcją płci –

ponieważ kobiety są bardziej religijne od mężczyzn – to zmienną niezależną jest płeć, a

zmienną zależną religijność.

ZMIENNA ZALEŻNA - zmienna, co do której zakłada się, że jest powodowana

przyczynowo lub uzależniona on innej zmiennej (zmiennej niezależnej). Np. jeśli dochód jest

częściowo funkcją osiągniętego formalnie wykształcenia, to dochód traktuje się jako zmienną

zależną.

ZMIENNA NOMINALNA, PORZĄDKOWA, INTERWAŁOWA, ILORAZOWA (związane

z poziomami pomiaru

16. CO TO SĄ HIPOTEZY:

- To proponowane przez nas odpowiedzi, jakie można udzielić na pytanie badawcze. Jest ona

wyrażana w postaci jasno określonego związku miedzy zmienną zależną i niezależną.

Zagadnienie 17- różnice między paradygmatami w naukach społecznych

- przedstawiciel Kuhn

- paradygmat nauk przyrodniczych i społecznych- prawda a użyteczność

- makroteorie( teorie dotyczące złożonych cech społeczeństwa) i mikroteorie (teorie

dotyczące mniejszych jednostek czy cech społeczeństwa)

Pozytywizm:

- paradygmat pozytywistyczny zakłada, że możemy w sposób naukowy odkryć reguły

rządzące życiem społecznym

- Auguste Comte – przedstawiciel

- „Filozofia pozytywna”- trzy stadia rozwoju : teologiczne(Bóg), metofizyczne ( idee

filozoficzne), naukowe (obserwacje)

Zagadnienie 18.

Paradygmat konfliktu:

- Karol Marks- zachowanie społeczne jako procesy dominacji i jej unikanie

- George Simmel- konflikty na małą skale ( np. wśród grup o mocnych więzach, konflikty są

silniejsze niż tam gdzie mniejsza przynależność i bliskość)

- Michel Chossudowsky – IMF, BŚ( cokolwiek to oznacza;) )

- konflikty klasowe, etniczne, płci i inne

Symboliczny interakcjonizm:

-bada jak uznawane znaczenie i wzorce społeczne rozwijane są w toku społecznej interakcji

- Simmel a Med, Cooley

- Cooley- grupa pierwotna, jaźń odzwierciedlona

- Mead- uogólniony inny

Etnometodologia:

- koncentruje się na tym jak ludzie próbują zrozumieć życie społeczne w procesie jego

przeżywania, tak jak gdyby każdy był badaczem prowadzącym badania

- nie struktura społeczna a zachowanie. Ludzie ciagle tworzą strukturę społeczną poprzez

swoje działania i interakcje, tymczasowość rzeczywistości

- np. rola aplauzu w przemówieniach publicznych

Funkcjonalizm strukturalny:

- ma za zadanie odkryć funkcje jakie liczne elementy społeczeństwa pełnią w całym systemie

- Comte- byt społeczny jako organizm

- np. funkcja policji i przestępców

- funkcja a pozytywne wartościowanie

Paradygmaty feministyczne:

- poza tym, że kieruja uwagę na ucisk kobiet w większości społeczeństw, uwidaczniają, że

dotychczasowe wyobrażenia rzeczywistości społecznej często wynikały z doświadczeń

mężczyzn i dodatkowo je wzmacniały

- męskie zaimki i rzeczowniki

- Great Gord, Janet Lever.

Zagadnienie 19.

Eksperyment Ascha każdy pamięta o długościach odcinków!!! Że w ramach konformizmu

grupowego ludzie źle oceniali długości odcinków.;)

Zagadnienie 20.

Schemat tradycyjnego modelu badań naukowych:

- pomysł/ przedmiot zainteresowań

- rozumienie teoretyczne :Y jest przyczyną X

- hipotezy

- X=f(y) przewidywanie teoretyczne

- operacjonalizacja

- x= f(y) sprawdzalna hipoteza

- obserwacja- testowanie hipotezy

21. ROZUMIENIE DEDUKCYJNE I INDYKCYJNE:

- Rozumienie naukowe pozwala wyjaśnić jedno zjawisko za pomocą innego zjawiska.

- Wyjaśnianie dedukcyjne

wymaga: (a) uniwersalnych generalizacji, (b) ustalenia warunków w jakich te generalizacje są

prawdziwe, (c) zdarzenia, które ma zostać wyjaśnione, (d) reguł logiki formalnej (np.

dlaczego obiekt rzucony w powietrze wraca, grawitacja)

- Wyjaśnianie probabilistyczne (indukcyjne)

nie jest oparte na prawdzie uniwersalnej – odwołuje się do uogólnień wyrażających albo

arytmetyczny stosunek jednego zjawiska do drugiego (n procent z X = Y), albo jest

uogólnieniem wyrażającym określone tendencje/skłonności (X ma skłonność do wywoływana

Y) (np. trudne warunki ekonomiczne prowadzą do wzrostu wydatków rządowych)

Zagadnienie 22

Sądy wartościujące- praktyczne oceny jakiegoś zjawiska podlegającego wpływom naszego

działania, jako zasługujące na odrzucenie lub aprobatę. Wybór przedmiotu badań nie

implikuje słuszności. Nauka nie poże nikogo pouczać co powinien, tylko co może, czego chce.

Odniesienia do wartości: wartości ustanawiają przedmiot badań, ale naukowa krytyka

ideałów, sądów wartościujących jest potrzebna. Wartości ustalają zagadnienia stosowności

środków do danego celu. Analizują koszty realizacji danego celu, ustalają niezamierzone

skutki jakie próba pociągnie w świetle wiedzy. Dostarczają wiedzy o znaczeniu tego co

chcemy osiągnąć

Zagadnienie 23

Żródła problemów etycznych(badawczych)- problem badawczy( inżynieria genetyczna),

otoczenie w jakim odbywa się badanie ( szpital, więzienie, szkoła), procedury wymagane w

planie badawczym( zastosowanie manipulacji w grupie eksperymentalnej), metody zbierania

danych ( obserwacja uczestnicząca), osoby będące uczestnikami badań ( dzieci, biedni,

chorzy na AIDS), rodzaje zebranych danych ( np. dane osobiste).

24. ANONIMOWOWŚĆ I POUFNOŚĆ:

- Anonimowość- osoby przeprowadzające badanie i zapoznające się z wynikami nie mają

możliwości identyfikacji badanych,

- Poufność- badacz może zidentyfikować autora, ale obiecuje nie ujawniać wyników.

Zagadnienie 25.

Cele badań:

1. ekstrapolacja: zaspokojenie ciekawości badacza, lepszego zrozumienia przedmiotu,

zbadanie możliwości podjęcia szerszych badań, wypracowanie metod używanych w

dalszych badaniach.

2. Opis- co, gdzie, kiedy, jak np. spis ludności

3. Wyjaśnianie- dlaczego, np. postawy wobec legalizacji marihuany

Logika wyjaśniania nomotetycznego- kilka czynników( zmiennych niezależnych),

odpowiadających za zmiennoć badaczy, cechy vs wszystkie możlwie czynniki

prowadzące do danego stanu rzeczy, co mają na myśli badacze, gdy twierdzą, że jedna

zmienna nomotetyczna wpływa na drugą

Zagadnienie 26

Nomotetyczna przyczynowość:

- zmienne muszą być skorelowane

- przyczyna występuje przed skutkiem

- nie ma zależności pozornej( im więcej bocianów tym więcej dzieci)

Błędne kryteria nomotetycznej przyczynowości:

- pelna przyczynowość ( nie musi wystepować)

- przypadek wyjątkowy( wyjątki nie osłabiają przyczynowości)

- większość przypadków

Zagadnienie 27

Przyczyny konieczne i wystarczające:

Przyczyna konieczna- warunek który musi być spełniony, aby nastąpił określony skutek

Przyczyna wystarczająca- warunek, który jeśli zostanie spełniony gwarantuje analizowany

sktek , nie znaczy, że jest jedyną możliwą przczyną danego skutku

28. OPERACJONALIZACJA I KONCEPTUALIZACJA:

- KONCEPTUALIZACJA – (1) proces myślowy, w którym nieostre, nieścisłe pojęcia

(koncepty) są precyzowane i ściśle definiowane. Np. jeśli chcemy się dowiedzieć, czy kobiety

są bardziej współczujące niż mężczyźni musimy zastanowić się na tym, co rozumiemy pod

pojęciem „współczucie”. (2) sposób rozmnażania płciowego intelektualistów.

- OPERACJONALIZACJA – (1) krok dalej w stosunku do konceptualizacji – proces

tworzenia definicji operacyjnych czy inaczej określania dokładnych procedur pomiaru

wartości zmiennej. (2) zabieg chirurgiczny na intelektualiści

29. WSKAŹNIKI I WYMIARY:

– są związane z konceptualizacją. W toku konceptualizacji powstaje szczególne, uzgodnione

dla celów badawczych pojęcie. Proces określania dokładnego znaczenia wymaga opisu

wskaźników, których będziemy używać do pomiaru pojęcia oraz rozmaitych jego aspektów,

zwanych wymiarami.

WSKAŹNIK – to znak obecności lub nieobecności badanego pojęcia; jest to wybrana

obserwacja, którą traktujemy jako odzwierciedlenie zmiennej, którą chcemy badać. Np. udział

w nabożeństwach jako wskaźnik religijności. Wskaźnikiem „współczucia” może być

odwiedzanie szpitali podczas świąt Bożego Narodzenia.

WYMIAR – możliwy do wyszczególnienia aspekt pojęcia. Np. „religijność” może być

specyfikowana ze względu na wymiar wiary, kultu, pobożności, wiedzy. „Współczucie”

może mieć wymiar uczuciowy, behawioralny, można współczuć ludziom, zwierzętom.

30. CO TO JEST KRĄG HERMENEUTYCZNY:

- cykliczny proces pogłębiania rozumienia; związane z tworzeniem ładu pojęciowego przy ich

wyjaśnianiu.

31. SKALE:

- Skala Bogardusa (skala dystansu społecznego) – technika pomiaru, określająca skłonność do

wchodzenia w różne – bliższe lub dalsze – stosunki społeczne z innymi kategoriami ludzi. Im

wcześniej zostanie udzielona negatywna odpowiedź, tym dystans społeczny do danej grupy

społecznej jest większy.

- Skala Thurstone’a – typ złożonego narzędzia pomiarowego, skonstruowanego na podstawie

określonych przez „kompetentnych sędziów” wag przypisanych poszególnym wskaźnikom

zmiennych.

(Sędziowie

z

doświadczeniem

metodologicznym

określają

moc)

- Skala Likerta – najbardziej znane i powszechne narzędzie pomiarowe. Ma ono na celu

określenie względnego natężenia różnych postaw i poglądów. Podawana jest lista twierdzeń +

dwubiegunowa skala odpowiedzi, np. „zdecydowanie się zgadzam”, „raczej się zgadzam”,

„raczej

się

nie

zgadzam”,

„zdecydowanie

się

zgadzam”.

- Skala Guttmana – typ złożonego narzędzia pomiarowego stosowanego do syntetycznego

ujęcia wyników kilku odrębnych obserwacji i przedstawienia pewnej ogólniejszej zmiennej.

Szereg pytań dotyczących tego samego zagadnienia, służy do badania postaw, stopnia

akceptacji

zjawisk.

Cechą skali Guttmana jest to, że odpowiedź twierdząca na pierwsze lub każde kolejne

pytanie, powinna powodować odpowiedź twierdzącą również na wszystkie następne pytania

32. CECHY DEFINICJI ZMIENNYCH – WYCZERPUJĄCE – ROZCIĄGŁE:

- Zmienna - logicznie powiązane zestawy wartości (atrybutów), np. zmienna płeć składa się z

wartości mężczyzna i kobieta. Zmienna klasa społeczna składa się z wartości: klasa wyższa, klasa średnia, klasa niższa.

- Wartość - cecha osób lub rzeczy.

Każda zmienna musi mieć dwie istotne cechy:

1) składające się na nią cechy muszą być wyczerpujące. Aby zmienna mogła być użyteczna w

badaniu, musimy być w stanie sklasyfikować każdą obserwację w kategoriach wartości

składających się na zmienną.

2) wartości zmiennych muszą być wzajemnie rozłączne. Każda obeserwacja musi dać się

zaklasyfikować w kategoriach jednej i tylko jednej wartości.

33. POZIOMY POMIARU:

1) pomiar nominalny – poziom pomiaru, którego jedyną własnością jest to, że wartości

zmiennej są wyczerpujące i wzajemnie rozłączne. Tzn. jeśli zmienna mierzona jest na skali

nominalnej, to o jej wartościach możemy orzec jedynie, że są różne. Przykładem zmiennej

nominalnej może być płeć.

2) pomiar porządkowy (rangowy) – poziom pomiaru zmiennej, który umożliwia

uszeregowanie wartości zmiennej wg jakiegoś kryterium. Przykładem zmiennej mierzonej na

tej skali może być status społeczno-ekonomiczny z wartościami: niski, wysoki, średni.

3) pomiar interwałowy (przedziałowy) – poziom pomiaru zmiennej, przy którym wartości

zmiennej można uszeregować, a odległość między sąsiadującymi wartościami zmiennej są

równe. Np. standaryzowane testy na inteligencję.

4) pomiar ilorazowy – poziom pomiaru zmiennej, mający wszystkie właściwości pomiaru

nominalnego, porządkowego i przedziałowego, w którym dodatkowo na skali pomiarowej

można wyróżnić obiektywny punkt zerowy. Przykładem zmiennej mierzonej na tej skali może

być wiek, dochód.

34. KRYTERIA JAKOŚCI POMIARU:

- Precyzja i poprawność - (subtelności rozróżnień odrębnych wartości zmiennej).

- Rzetelność - właściwość metody pomiaru polegająca na tym, że przy każdym powtórzeniu

obserwacji tego samego zjawiska uzyskuje się ten sam wynik. Np. pytanie „Czy był Pan w

kościele w ostatnim tygodniu?” charakteryzuje się większą rzetelnością niż pytanie „Ile razy

w

życiu

był

Pan

w

kościele?”.

- Trafność - cecha pomiaru, stwierdzająca, że narzędzie pomiarowe mierzy rzeczywiście to,

co ma mierzyć. Ponieważ rzeczywistej trafności pomiaru nigdy nie da się ustalić, pozostaje

nam umówić się na określenie względnej trafności na podstawie:

• trafności fasadowej – własność wskaźnika powodująca, że jest on uznawany za

odpowiedni do pomiaru jakiejś zmiennej (uzgodnienia i indywidualne obrazy

mentalne);

• trafności kryterialnej (predykacyjnej) – stopień, w jakim dany miernik powiązany jest

z pewnymi kryteriami zewnętrznymi);

• trafności treściowej – stopień, w jakim dany miernik uwzględnia wszystkie znaczenia

zawarte w pojęciu określającym mierzone zjawisko (skala znaczeń zawartych w

pojęciu);

• trafności teoretycznej – stopień, w jakim dany miernik powiązany jest z innymi

zmiennymi, z którymi zgodnie z założeniami teorii powinien być powiązany (logiczne

powiązanie między zmiennymi);

• walidacji zewnętrznej – proces testowania trafności narzędzia poprzez badanie jego związku z innymi domniemanymi wskaźnikami mierzonej zmiennej;

• walidacji wewnętrznej

35. DYFERENCJAŁ SYMANTETYCZNY:

(skala Osgooda) – forma pytania kwestionariuszowego, w którym respondent proszony jest o

dokonanie oceny czegoś na skali kończącej się dwoma przeciwstawnymi przymiotnikami (np.

w przypadku ocen podręczników: „nudny” i „ciekawy”), której stopnie pośrednie są

sformułowaniami, takimi jak: „bardzo”, „raczej”, „ani taki, ani taki”, „raczej”, „bardzo”,

mającymi objąć całą przestrzeń między dwoma przeciwieństwami. Stosowana w ocenie

postaw, produktów, usług.

Zagadnienie 36- 38- wyjaśnianie i przewidywanie przesąłłam w oddzielnych plikach

Zagadneinei 39

Ekstrapolacja trendu:proszę niech ktoś to uzupełni , bo ja tego nie mam!!!!!!!!!!!!!!!!!

Zagadnienie 40

Definicja teorii Nowaka- teorie to spójne systemy praw nauki zintegrowanych wedle pewnej

jednolitej zasady dla wyjaśniania i ewentualnego przewidywania zjawisk określonej kategorii.

Składa się z praw co oznacza ,ze ma charakter pomocniczy. Służy przede wszystkim do

wyjaśniania. Uważa za konieczne przyjęcie założeń faktycznych- że w danym przypadku

spełnione są warunki początkowo opisane poprzednikiem prawa.

Zagadnienie 41.

Rodzaje zasad teorio twórczych:

Zasada merytoryczna- założenie o naturze zjawisk obojętnych polem zainteresowania danej

teorii generującym w sensie heurystycznym( czyli w procesie prowadzącym do wykrywania

nowych faktów, powiązań), ale nie tylko heurystycznym, jej dziedziną zainteresowań a tymm

samym pełniące istotną rolę przy określaniu pojęć i praw teorii. Założenie to może mieć

charakter domniemania lub wynikać z wcześniejszych badań. Zasady te są na ogół

specyficzne dla różnych dyscyplin

Zasady strukturalno- formalne- zasady oparte na założeniu, że istnieją pewnego rodzaju

strukturalno formalne relacje między elementami rzeczywistości lub mechanizmami

opisywanymi przez poszczególne prawa. Te zasady są z reguły niespecyficzne dla

poszczególnych dyscyplin.

Zagadnienie 42.

Teorie synchroniczne- abstrahują od czasowego przebiegu i następstwa zdarzeń

Teorie diachroniczne- koncentrują się przede wszystkim na następstwie zdarzeń w czasie,

wieloelementowe procesy, ale mogą też uwzględniać same następstwa bądź opisywać

mechanizmy przyczynowe.

Zagadnienie 43.

Prześlę zdjęcie tego zagadneinei, bo to za dużo pisania;)

Zagadneinie 44

Redukcja w naukach społecznych- tu interesują nas przede wszystkim czy prawa opisujące

zachowanie poszczególnych członków zbiorowości ludzkich i ich myślenia mogą być

przydatne do wyjaśniania praw rządzących tymi teoriami.

45. CO TO JEST DIAGNOZA:

- Badanie diagnostyczne - badanie nazywamy diagnostycznym, gdy jego celem jest

stwierdzenie, czy lub jak często w badanej zbiorowości występuje pewne zjawisko istotne dla

badacza (lub jego zleceniodawcy) ze względów praktyczno-społecznych, a zarazem jakoś

opisywalne, czyli dające się wyjaśnić w kategoriach teoretycznych. Badania diagnostyczne

często koncetrują się na problemach społecznych.

46. CO TO JEST SOCJOTECHNIKA:

- (inżynieria społeczna) – schemat przewidywania warunkowego, czyli zastanawianie się w

jakim układzie warunków zajść może zjawisko przyjęte za cel praktycznych dążeń i co trzeba

zrobić, aby ten układ warunków zrealizować. Wiedza praktyczna służąca do realizacji celów

powinna opierać się na tezach przyczynowych i tezach diagnostycznych.

Pytania, które stawia sobie praktyk:

- czy zamierzony układ celów jest w ogóle możliwy do osiągnięcia

- czy nie ma wewnętrznej sprzeczności (logicznej, empirycznej) celów, które chce się

osiągnąć

- czy nie pojawi się konflikt spowodowany ograniczonością środków, jakimi się dysponuje

- czy sytuacja pożądana jest teoretycznie możliwa do zrealizowania (zbyt szczegółowy, zbyt

abstrakcyjny cel)