Praktyka
Marek Różycki
IMDG CODE – przepisy morskie w praktyce
Zwiększające się zainteresowanie czytelników zagadnieniami przewozu towarów morzem oraz związane z tym operacje pakowania kontenerów skłoniły do syntetycznego opracowania tej tematyki. W bieżącym tek-
ście przedstawiona zostanie logika przepisów morskich oraz sposób postępowania z nimi. W następnych opracowaniach opiszemy przykłady właściwego dokumentowania przewozów w transporcie multimodal-nych drogowym – morskim.
Na początek kilka aktów praw-
włączając wytyczne w sprawie powiadamiania o wypad-
nych oraz definicji pozwalają-
kach przewożących towary niebezpieczne, substancje szko-
cych na sprawne poruszanie się
dliwe i/lub zanieczyszczające";
w tematyce morskiej
• HAZMAT Przepisy w zakresie warunków oraz zgłaszania
• SOLAS oznacza Międzyna-
TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH I ZANIECZYSZ-
rodową konwencję o bezpie-
CZAJĄCYCH PRZEWOŻONYCH NA STATKACH
czeństwie życia na morzu, wraz
Dziennik Urzędowy L 208 , 05/08/2002 P. 0010 – 0027
z protokołami i poprawkami do
Dyrektywa 2002/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
tej Konwencji;
• MARPOL KONWENCJA o ochronie środowiska morskie-
• Konwencja SAR oznacza
go obszaru Morza Bałtyckiego przyjeta do polskiego prawa
Międzynarodową konwencję o
Dz.U. Z 2000 r Nr 28 Poz 346;
poszukiwaniu i ratownictwie • STCW Konwencja Standards of Training, Certification and morskim z 1979 r.;
Watchkeeping opublikowana w Polsce w Dz. U. Z 1984 Nr
• Kodeks ISM oznacza Mię-
39 poz. 201 jako Międzynarodowa konwencja o wymaga-
dzynarodowy kodeks zarządza-
niach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania świa-
nia bezpieczną eksploatacją statków;
dectw oraz pełnienia wacht.
• Kodeks IMDG oznacza Międzynarodowy morski Układ przepisów kodeks towarów niebezpiecznych;
Przepisy morskie uzależniają wymagania od sposobu
• Kodeks IBC oznacza Międzynarodowy kodeks budo- transportu. Przewiduje się następujące rodzaje uzależnione wy i wyposażenia statków przewożących niebezpiecz-od konstrukcji statku:
ne chemikalia luzem;
•
Transport w zbiornikowcach – przeznaczonych
• Kodeks IGC oznacza Międzynarodowy kodeks budo-
przede wszystkim do przewozu substancji ropopochod-
wy i wyposażenia statków przewożących skroplone
nych;
gazy luzem;
•
Transport w „chemikaliowcach” – przeznaczonych
• Kodeks BC oznacza Kodeks IMO bezpiecznego po-
do przewozu substancji chemicznych (ciekłych) bez
stępowania dla stałych ładunków masowych. Ma on
opakowań;
charakter fakultatywny ale jest stosowany prawie
przez wszystkich operatorów.
•
Transport w „gazowcach” – przeznaczonych do
przewozu gazów sprężonych i skroplonych bez opako-
• Kodeks INF oznacza Kodeks IMO bezpiecznego
wań;
przewozu statkami napromieniowanego paliwa jądro-
wego, plutonu i wysokopromieniotwórczych odpadów •
Transport w opakowaniach lub CTU (Cargo
Transport Unit) czyli w jednostkach transportowo -
w pojemnikach,
ładunkowych;
• Rezolucja IMO A.851(20) oznacza rezolucję Między-
narodowej Organizacji Morskiej 851(20) zatytułowa-
•
Transport w masowcach jako ładunek luzem –
przeznaczony do przewozu materiałów najczęściej
ną "Zasady ogólne systemu powiadamiania i wyma-
stałych w ładowniach statków.
gań dotyczących powiadamiania przez statki, statków
Konwencja
FSS
STCW
MARPOL
IMDG
IBC
BC-
SOLAS
Code
Code
Prawidło
Zbiornikowce
II-2
X
Wymagania w
Anex I
zakresie szkole-
nia
Chemikaliowce
VII-B
X
Wymagania w
Anex II
X
zakresie szkole-
nia
Gazowce
VII-C
X
Wymagania w
X
zakresie szkole-
nia
CTU
VII-A
X
HAZMAT
X
X
Masowce
VII-A1
X
HAZMAT
X
X
Tabela 1. Zakres stosowania przepisów w transporcie morskim Czerwiec 2006 www.towary-niebezpieczne 12
Praktyka
Kodeks IMDG Code podlega cyklicznym zmianom w wencji MARPOL, trujące substancje płynne zdefiniowane okresach 2 letnich, zawsze – dla odmiany w porówna-w załączniku II do Konwencji MARPOL, oraz szkodliwe
niu do ADR/RID w latach parzystych. Wersje przepi-
substancje zdefiniowane w załączniku III do Konwencji sów określa się w systemie numerycznym określają-
MARPOL. W celu powiązania łańcucha transportowego
cym wersje i dwie cyfry oku wydania. Dla przykładu wprowadzono pojecie "jednostka transportująca ładunek"
wersja z roku 2002 miała nr 31 i określenie (31-02) a co oznacza pojazd transportu drogowego, wagon transpor-obecnie mamy wersje 32-04. Kodeks składa się z 2 tu kolejowego, kontener towarowy, cysternę samochodo-tomów oraz załącznika podzielonego na 7 rozdziałów.
wą, wagon kolejowy lub przenośny zbiornik.
Przepisy morskie, podobnie jak ADR czy RID przewi-
duje własne definicje najważniejszych pojęć. Poniżej Podział na klasy zaprezentowano najważniejsze z nich:
Zaszeregowanie towaru niebezpiecznego do określonej
"operator" oznacza właściciela lub zarządzającego klasy, jak i nadanie mu numeru UN dokonywane jest na statkiem;
podstawie opracowania ONZ pn. Recommendations on
"agent" oznacza jakąkolwiek osobę zobowiązaną lub the TRANSPORT OF DANGEROUS GOODS - Manual upoważnioną do przekazywania informacji w imieniu of Tests and Criteria, które podlega okresowej aktualiza-operatora statku;
cji. Te same kryteria są stosowane w pozostałych przepi-
"załadowca" oznacza jakąkolwiek osobę, przez którą sach transportowych (ADR, RID, ADN, ICAO). W odróż-
lub w której imieniu, lub z której upoważnienia zawar-
nieniu od ADR/RID/ADN w transporcie morskim wyróż-
to z przewoźnikiem umowę o przewóz towarów;
niamy 9 klas grupujących towary niebezpieczne według
"przedsiębiorstwo" oznacza przedsiębiorstwo w rozu-właściwości zaprezentowanych w tabeli 2.
mieniu prawidła 1 ust. 2 rozdziału IX Konwencji SO-
Towary określane są przez Numery UN – o takim samym
LAS;
znaczeniu jak w innych systemach. Natężenie zagrożenia
"statek" oznacza jakikolwiek statek morski lub jed-wyraża przypisana Grupa Pakowania.
nostkę pływającą po morzu;
Do każdego numeru UN przypisane są zagrożenia podsta-
"towary niebezpieczne" oznaczają:
wowe oraz dodatkowe a także procedury postępowania w
przypadku pożaru „EmF” oraz uwolnienia materiału
• towary sklasyfikowane w Kodeksie IMDG,
„EmS”. Uzależniają one sposób postępowania od właści-
• niebezpieczne substancje płynne wymienione wości oraz położenia ładunku na statku (w ładowniach czy w rozdziale 17 Kodeksu IBC,
na pokładzie). Uzupełnieniem są procedury udzielania
• upłynnione gazy wymienione w rozdziale 19 pierwszej pomocy. Specyfika morska, związana z wystę-
Kodeksu IGC,
powaniem sił powodowanych kołysaniem statku i napo-
• stałe towary masowe wymienione w dodatku rem fal wymaga spełniani dodatkowo norm w zakresie B do Kodeksu BC.
pakowania razem poszczególnych CTU (Cargo transport
Do towarów niebezpiecznych należą również towary, Unit) a wiec podstawowej jednostki transportowej, którą do których przewozu zostały ustanowione odpowied-może być zarówno kontener jak i pojazd oraz sztauowania
nie warunki wstępne, zgodnie z ust. 1.1.3 Kodeksu – czyli układania poszczególnych CTU na statku. Z jednej IBC lub ust. 1.1.6 Kodeksu IGC. Przepisy wprowa-strony zwraca się uwagę na właściwości transportowanych
dzają także pojęcie "towary zanieczyszczające" co towarów a z drugiej na możliwości zadziałania tych towa-oznacza oleje zdefiniowane w załączniku I do Kon-
rów na lub z innymi z transportowanych ładunków.
Numer
Nazwa
Uwagi
Klasy
1
Materiały wybuchowe (Explosives)
Podział na 6 podklas
2
Gazy (Gases)
Odpowiada klasie 2 ADR/RID
3
Materiały ciekłe zapalne (Flammable Liqu-
Odpowiada klasie 3 ADR/RID
id)
4
Materiały stałe (Dangerous Solids)
Podział na podklasy odpowiadające klasom 4.1, 4.2,
4.3 ADR/RID/ADN
5
Materiały utleniające (Oxidizings Substan-
Podział na podklasy odpowiadające klasom 5.1, 5.2
ces)
ADR/RID/ADN
6
Materiały toksyczne lub infekcyjne (Toxic
Podział na podklasy odpowiadające klasom 6.1, 6.2
or Infectious)
ADR/RID/ADN
7
Materiały promieniotwórcze (Radioactive)
Odpowiada klasie 7 ADR
8
Materiały powodujące korozje
Odpowiada klasie 8 ADR/RID/ADN
(Corrosive)
9
Pozostałe materiały niebezpieczne w trans-
Odpowiada klasie 9 ADR/RID/ADN
porcie morskim
(Miscellaneous Marine Pollutants)
Tabela 2. Podział na klasy w transporcie morskim
Czerwiec 2006 www.towary-niebezpieczne 13