Angielsko-polski słownik nowych polskich terminów fizycznych Komisji Nazewnictwa Fizycznego PTF
Proponowane terminy ułożyliśmy w porządku alfabetycznym według słów angielskich. Przy niektórych terminach podajemy bardzo skrótowe określenie danego pojęcia, albo przynajmniej kontekst czy dziedzinę, w której termin występuje. Zdajemy sobie sprawę, że język fizyki - jak każda inna odmiana żywego języka -- nie da się wcisnąć w ciasne ramy jakiejkolwiek kodyfikacji. Dlatego nie traktujemy tego wykazu jako ostatecznego rozstrzygnięcia.
Jednak jeśli umieszczamy więcej niż jeden polski przekład jednego terminu, to ich kolejność jest ważna -
uszeregowaliśmy je według preferencji od najchętniej do coraz mniej zalecanych.
W niniejszym wykazie dopuszczamy, a nawet popieramy różne przekłady tego samego słowa występującego w różnych dziedzinach, gdyż są to wtedy różne terminy. Wystąpiło to w następujących słowach: channeling, cluster, interface, intermittency, kink, jet, mode, squeezing, upgrading. Zaproponowaliśmy również dwa polskie terminy, dla których nie ma zbliżonych angielskich odpowiedników, mianowicie: wuon na W boson czy zeton na Z0 boson. Utworzono je zgodnie z dotychczasową praktyką terminologiczną dla nośników oddziaływań: foton, pion, mion, gluon.
Dla najcięższych kwarków top i bottom pojawiły się już polskie przekłady, mianowicie kwark szczytowy i kwark denny ( Świat Nauki, 11/1992, 18 oraz Postępy Fizyki 45, 6(1994) 595-598), ale uznaliśmy je za nieudane, dlatego ośmielamy się zaproponować zupełnie nowe polskie odpowiedniki: kwark wysoki i kwark niski (oprócz stosowanych równolegle określeń: kwark piękny i kwark prawdziwy). Nazwy: kwark górny i dolny są już zarezerwowane dla kwarków up i down.
Oczekujemy uwag i propozycji na temat przedstawianego wykazu i dalszych terminów pocztą elektroniczną na mój adres.
Bernard Jancewicz (bjan@ift.uni.wroc.pl)
Wykaz nowych terminów
(ostatnie uzupełnienia z 28.08.2003)
antibunching
antygrupowanie (dotyczy cząstek w akceleratorach lub fotonów w wiązkach) anyon
enion, anyon (kwant o statystyce innej niż Bosego-Einsteina czy Fermiego-Diraca)
Atomic Force Microscope
(AFM)
mikroskop sił atomowych
attachment
przyłączanie, przyklejanie (formowanie ujemnego jonu molekuły w gazie przez przechwycenie swobodnego elektronu w procesie zderzenia trójciałowego) auto-correlator
autokorelator
auxetic (auxetic material)
auksetyk (materiał puchnący przy ściskaniu)
auxiliary boson
bozon niewolniczy (to samo co slave boson)
axino
aksino (supersymetryczny partner aksjonu)
axion
aksjon
axion charge
ładunek aksjonowy
axion hair
najeżenie aksjonowe
axionic dipole moment
aksjonowy moment dipolowy
back action
działanie zwrotne
Ballistic Electron Emission
Microscope (BEEM)
mikroskop balistyczno-elektronowy
band termination
zakończenie pasma (chodzi o pasma wzbudzonych poziomów jąder) barionium
barionium
baryogenesis
bariogeneza
basin of attraction
dorzecze atraktora (pojęcie z teorii chaosu)
beam splitter
płytka światłodzieląca, rozdzielacz wiązki
beautiful meson
mezon piękny
kwark piękny
Big Bang
Wielki Wybuch
Big Crunch
Wielkie Zgniecenie, Wielki Kres, Wielki Kolaps
bigit
bigit (skrót od Bremer digit = cyfra Bremera)
blazar
blazar (coś pośredniego między czarną dziurą a kwazarem)
bohrium
bohr (pierwiastek 107)
boost
pchnięcie, poryw (przekształcenie Lorentza zmieniające prędkości) bottom quark
kwark niski (to samo co kwark piękny)
bottonium
botomium, kwarkonium niskie (piękne)
braid algebra
algebra warkoczowa
branching ratio
stosunek rozgałęzienia
brane
brana (pojęcie z teorii strun)
breathing oscillations
oddychanie
bunch
paczka
bunching
grupowanie (dotyczy cząstek w akceleratorach lub fotonów w wiązkach) burst (gamma burst)
błysk lub rozbłysk promieniowania gamma
burst (X-ray burst)
błysk lub rozbłysk promieniowania rentgenowskiego
burster
burster, berster, błyskacz
cavity
wnęka rezonansowa
c-bit
c-bit (klasyczny bit informacji)
centauro
centaur (zderzenie wysokiej energi , w którym są produkowane wyłącznie piony naładowane, a nie ma pionów neutralnych)
channeling
ruch kanalikowy (ruch atomów w stojącej fali laserowej)
channeling
kanałowanie (w kontekście zastosowań fizyki jądrowej do badania ciała stałego) chargino
chargino, czardżino
charmonium
czarmonium, kwarkonium powabne
chirped pulse
impuls świergoczący, impuls komprymowany
chopper
selektor prędkości, czoper (pojęcie z fizyki neutronów)
chromoelectric field
pole chromoelektryczne
classical hair
najeżenie klasyczne
cluster
klaster, zlepek, skupisko (w kontekście fraktali)
cluster
klaster, zlepek (w konteście jąder atomowych i fizyki ciała stałego) cluster
gromada (w astronomii)
cluster
grono (w aksjomatycznej kwantowej teori pola)
cluster
grupa (w fizyce statystycznej)
cluster expansion
rozkład grupowy (w fizyce statystycznej)
coherence analysis
analiza spójności
cold spot
obszar chłodny
collapsar
kolapsar (to samo co hipernowa)
collapse
kolaps, zapaść, zapadanie się
collider
zderzacz
colocality
współlokalność
confinement (of quarks)
uwięzienie (kwarków)
connected nets
siatki połączone (pojęcie z rozwiniętej teorii Hartmana-Perdoka wzrostu kryształów)
cooling
wychładzanie (proces rozprężania plazmy kwarkowo-gluonowej połączony z obniżaniem jej temperatury)
cooling of atoms
chłodzenie atomów
corner cube
kostka odbijająca, retroreflektor
cosmion
kosmion
coupler
złączka
criticality
krytyczność
crossed process
proces skrzyżowany
crossing symmetry
symetria skrzyżowania
Current Imaging Tunneling
Spectroskopy (CITS)
prądowo obrazująca spektroskopia tunelowa
cw autocorrelator (= multishot
autocorrelator)
autokorelator pracy ciągłej
debunching
rozgrupowanie
decoherence
dekoherencja, rozspójnienie
deconfinement
uwolnienie
odłączanie, odklejanie (zjawisko odwrotne do attachment)
dibarion
dibarion
dielectron
dielektron
dilaton
dylaton
dilaton tadpoles
efekty dylatonowe
dilepton
dilepton (para leptonów wytwarzanych jednocześnie)
dimuon
dimion
diquark
dikwark
Dirac distribution (not function!) dystrybucja Diraca (nie funkcja Diraca!), delta Diraca diracon
dirakon (pole Diraca podlegające więzom)
doped semiconductor (=
impurity semiconductor)
półprzewodnik domieszkowany, półprzewodnik niesamoistny
down-converted light
parametryczny podział częstości światła
parametryczny podział częstości (zjawisko, w którym światło po przejściu down-convertion
kryształu nieliniowego ulega podziałowi na dwie wiązki o jednakowych częstościach, rozchodzące się pod pewnym kątem)
Dreibein
triada, trójnóg
dubnium
dubn, dubień (pierwiastek 105)
dyon
dyon
ebit
ebit Para kubitów ze źródła EPR)
eightfold way
ścieżka ośmiokrotna (poósmna ścieżka (G. Białkowski))
electropolishing
czyszczenie elektrolityczne
Electrostatic Force Microscope
(EFM)
mikroskop sił elektrostatycznych
emergent phenomenon
zjawisko emergentne
entangled state
stan spleciony (stan kwantowy będący superpozycją stanów odróżnialnych doświadczalnie)
entanglement
splecenie, splatanie (superpozycja stanów odróżnialnych doświadczalnie lub proces powstawania takiej superpozycji)
entanglement
splątanie (jakakolwiek sytuacja, w której chodzi raczej o nieuporządkowanie) entanglement swapping
przeniesienie splecenia
EPR source
źródło EPR (źródło splątanych par cząstek jak w paradoksie Einsteina-Podolskiego-Rosena)
families (of quarks)
rodziny (kwarków) (to samo co generacje kwarków)
fermion hair
najeżenie fermionowe
fiber laser
laser światłowodowy
Field-Ion Microscope (FIM)
mikroskop polowo-jonowy
filling factor
czynnik wypełnienia
fire ball
kula ognista
five-brane
pięciobrana
flavour
zapach
flavour symmetry
symetria zapachowa
fluctuon
fluktuon (stan elektronowy w ciele stałym, w którym elektron jest zlokalizowny w pobliżu fluktuacji koncentracji lub innego parametru ośrodka) fluxoid
wir, fluksoid (linia skwantowanego strumienia magnetycznego w nadprzewodniku.
To samo co vortex)
free electron laser
laser na swobodnych elektronach
freeze out
wymrażanie (stan, w którym po hadronizacji ustalane są już ilości/widma cząstek stanu końcowego)
Friction Force Microscope
mikroskop sił tarcia
fulleren
fuleren
Fünfbein
pentada, pięcionóg
gain peak
maksimum wzmocnienia, pik wzmocnienia (pojęcie z dziedziny laserów półprzewodnikowych)
gated pulse
impuls bramkowany
gaugino
gaugino
generations (of quarks)
generacje, pokolenia (kwarków) (to samo co rodziny kwarków) genus
rodzaj, genus
geon
geon
geonium
geonium (pojedynczy elektron uwięziony w pułapce Penninga - metatrwały pseudoatom wytworzony do pomiarów czynnika g elektronu)
duch (stan układu kwantowego (np. struny) opisany przez wektor z przestrzeni Hilberta o zerowej normie)
glueball
kula gluonowa (mezon gluonowy, czyli układ zbudowany z dwóch lub więcej gluonów)
gluino
gluino
gluonium
gluonium (obojętny kolorowo układ złożony z samych gluonów) Grassmannian
grasmanian (rozmaitość, której elementami są podprzestrzenie pewnej przestrzeni n-wymiarowej)
graviphoton
grawifoton
graviscalar
grawiskalar
gravitino
grawitino
habitable zone
strefa planetogenezy (obszar w galaktyce, gdzie możliwe jest powstawanie układów planetarnych)
najeżenie (termin wieloznaczny. Wyrażenie no hair conjecture żargonowo hair
tłumaczone jako hipoteza o braku włosów należałoby przetłumaczyć hipoteza o braku struktury)
hassium
has (pierwiastek 108)
heterotic string
struna heterotyczna
hexadecapole moment
moment heksadekapolowy (moment rzędu czwartego o liczbie ładunków co najmniej 24=16)
Higgs boson
higson, bozon Higgsa
Higgsino
higsino (supersymetryczny partner bozonu Higgsa)
Higgson
higson
highly clustered
silnie zgronowane (cecha zbioru obiektów, między którymi są małe odległości lub jest dużo połączeń)
hiperpolarisability
hiperpolaryzowalność
holon
holon (wzbudzenie przenoszące ładunek)
holonomy
holonomia
hot spot
obszar gorący (w hadronie zlokalizowany obszar emisji cząstek o dużej krotności/pędach poprzecznych)
hybrid
hybryda (obojętny kolorowo układ związany mezonu i gluonu) Hydrogen force
siła wodorowa (zjawisko wiązania dwóch atomów wodoru w cząsteczkę dzięki siłom Van der Waalsa)
hyperino
hiperino
Hypernova
hipernowa (to samo co kolapsar)
idler beam (or idler wave)
wiązka jałowa
imaging
obrazowanie
impact factor
współczynnik wpływu, współczynnik oddziaływania
impurity semiconductor (=
doped semiconductor)
półprzewodnik domieszkowany, półprzewodnik niesamoistny
incoming wave
fala wchodząca, fala nadbiegająca
Inelastic Tunneling
Spectroscopy (ITS)
spektroskopia tunelowania niesprężystego
inflaton
inflaton
inherent safety
bezpieczeństwo wsobne, bezpieczeństwo pasywne (pojęcie występujące przy reaktorach jądrowych)
interface
międzypowierzchnia (powierzchnia oddzielające dwie różne substancje albo fazy jednej substancji)
interface
interfejs, sprzęg (urządzenie kontrolujące przepływ informacji między częściami składowymi systemu komputerowego)
intermittency
intermitencja, migotanie (duże lokalne fluktuacje w rozkładach zmiennych kinematycznych)
intermittency
sporadyczność (w kontekście fraktali)
intrinsic semiconductor
półprzewodnik samoistny (półprzewodnik idealnie czysty, bez domieszek) Inverse Photoemission Force
Microscope (IPFM)
mikroskop sił fotoemisji wymuszonej
ion-guide
jonowód
ionics
jonika (konstrukcja i opis urządzeń wykorzystujących transport jonów) grupa izotropii (grupa, względem której dany wektor pozostaje niezmienny. W
isotropy group
odróżnieniu od niej przez grupę stabilności rozumie się grupę niezmieniającą jakiegoś zbioru)
jacket
osłona, otulina (osłona spełniająca funkcję moderatora neutronów) jet
dżet (ukierunkowana emisja radiowa i emisja cząstek z aktywnych galaktyk)
dżet, struga (strumień hadronów z fragmentującego partonu) jet
struga (materia wypływająca z gwiazdy w dwóch przeciwnych kierunkach) Kelvin Probe Force Microscope
(KPFM)
mikroskop sił z sondą Kelvina
Kerr lensing
soczewkowanie Kerra
kink
fałda (załamanie w czasoprzestrzeni (jak np. monopol lub struna kosmiczna) jako hipotetyczne źródło rozbłysków gamma)
kink
zgięcie, zagięcie (w widmie promieni kosmicznych)
kink
załamanie (w detektorach śladowych miejsce odpowiadające rozpadowi cząstki naładowanej na naładowaną i obojętną)
Laser Driven STM (LDSTM)
laserowo sterowany STM
leakage current
prąd upływu
leptogluon
leptogluon
uniwersalność leptonowa (przy dostatecznie wysokiej energi zderzenia stosunki lepton universality
rozgałęzień na pary elektron-pozyton, mion-antymion, taon-antytaon są bardzo podobne)
lidar (Light Detection and
Ranging)
lidar
light-emitting diode
dioda świecąca
light shift
przesunięcie świetlne
linac
liniak (akcelarator liniowy)
linear collider
zderzacz liniowy
Magnetic Force Microscope
(MFM)
mikroskop sił magnetycznych
magnetic resonance imaging
obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego
magneto-optical trap
pułapka magnetooptyczna
majoron
majoron
mass shell
powłoka masy
meitnerium
meitner (pierwiastek 109)
microchip
mikroprocesor
mode
mod (nie moda!), typ drgań (jedno z wielu rozwiązań równania falowego) mode
tryb (sposób, w jaki dany program lub sprzęt działa po skonfigurowaniu przez użytkownika)
mode locked laser
laser z synchronizacją modów
mode locking
synchronizacja modów
multilayer
wielowarstwa
multishot autocorrelator (= cw
autocorrelator)
autokorelator pracy ciągłej
multiverse
wieloświat (coś większego niż Wszechświat, nasz Wszechświat jest tego odgałęzieniem)
Near Field Acoustic Microscope
(NFAM)
mikroskop akustyczny bliskiego pola
neutralino
neutralino
non-demolition measurement pomiar nieniszczący
novalike binary system
układ podwójny typu nowa, nowopodobny układ podwójny
optical fiber
światłowód (w optyce)
optical fiber
włókno optyczne (w fizyce wielkich energii)
optical Kerr effect
optyczne zjawisko Kerra, optyczny efekt Kerra
optical molasse
melasa optyczna
optical spanner
klucz optyczny
optical tweezers
szczypce optyczne
overlap integral
całka przekrywania
pairing
dwójkowanie, łączenie się w pary
pants diagram
diagram typu portek, diagram portkowy
pelet
granulka, kuleczka
penguin diagram
diagram pingwinowy
phason
fazon (elektron zlokalizowany w fazie I przy fragmencie fazy II, którego równowagę on sam podtrzymuje)
phonino
fonino
photino
fotino
photonic cat
stan typu kota Schrödingera (stan pola elektromagnetycznego) photonics
fotonika
Microscope (PSTM)
fotonowy skaningowy mikroskop tunelowy
Photo Voltage STM (PVSTM) fotonapięciowy STM
pining
zaczepianie (zjawisko dotyczące wirów w nadprzewodniku)
piston
piston, tłok
planetesimal
planetozymal
polariton
polaryton
polarity
biegunowość
polaron
polaron (cząstka skalarna)
polymerization of spins
polimeryzacja spinów
pomeron
pomeron
postdoc position
staż podoktorski
postdoctoral education
kształcenie podoktorskie
power broadening
poszerzenie nasyceniowe
preon
preon
probe pulse
impuls próbkujący
pseudo-spin valve
zawór pseudospinowy
pullback
cofnięcie, cofanie
pulse compression
skracanie impulsu, komprymacja impulsu
pulse compressor
kompresor impulsów, komprymator impulsów
pulse stretcher
rozciągacz impulsów, dekomprymator impulsów
pump-probe scheme
schemat pompa-próbka
pump-probe technics
metoda pompa-próbka
pump pulse
impuls pompujący
puncture
nakłucie
punctured sphere
sfera nakłuta
quantum communication
łączność kwantowa, komunikacja kwantowa
quantum computing
obliczenia kwantowe
quantum eraser
gumka kwantowa
quantum group
grupa kwantowa
quantum hair
najeżenie kwantowe
quantum images
obrazy kwantowe
quantum integrability
całkowalność kwantowa
quantum repeater
duplikator kwantowy
quantum waveguide
kwantowód
quark confinement
uwięzienie kwarków
quark families
rodziny kwarków (to samo co quark generations)
pokolenia kwarków, generacje kwarków, rodziny kwarków (to samo co quark quark generations
families)
quark molecule
molekuła kwarkowa, cząsteczka kwantowa (układ dwóch kwarków i dwóch antykwarków)
quarkonium
kwarkonium (mezon kwarkowy, czyli układ kwark-antykwark)
quasi-deuteron
kwazideuteron
quasi-fractal
kwazifraktal
qubit
kubit, qubit (bit informacji w obliczeniach kwantowych)
quiver energy
energia drżenia
quivering motion (=
Zitterbewegung)
ruch drżący
quon
kuon
radiative correction
poprawka promienista, poprawka radiacyjna
radiative transport
transport promienisty
radion
radion (pole skalarne, które parametryzuje promień w dodatkowych wymiarach) rapidity
pospieszność, raptowność
reference pulse
impuls odniesienia, impuls cechujący
reheating
odgrzanie (po inflacji ponowne ogrzanie Wszechświata)
relict radiation
promieniowanie reliktowe, promieniowanie szczątkowe
repeller
odpychający punkt stały, repeler
roton
roton (rodzaj wzbudzenia kolektywnego w nadcieczy)
running coupling constant
biegnąca stała sprzężenia, zmienna stała sprzężenia
rutherfordium
rutherford (pierwiastek 104)
sample path
trajektoria próbna (termin z teorii dyfuzji)
strumień nasycenia
sawtooth map
odwzorowanie piłokształtne
Scanning Capacitance
Microscope (SCM)
skaningowy mikroskop pojemności
Scanning Chemical Potential
Microscope (SCPM)
skaningowy mikroskop potencjałów chemicznych
Scanning Electrochemical
Microscope (SEM)
skaningowy mikroskop elektrochemiczny
Scanning Ion-Conductance
Microscope (SICM)
skaningowy mikroskop przewodnictwa jonowego
Scanning Near Field Optical
Microscope (SNFOM)
skaningowy mikroskop optyczny bliskiego pola
Scaning Probe Microscopy
(SPM)
skaningowa mikroskopia próbnikowa
Scanning Spin-Precession
Microscopy (SSM)
skaningowa mikroskopia spinowo-precesyjna
Scanning Thermal Microscope
(STM)
skaningowy mikroskop termiczny
Scanning Tunneling
Microscope (STM)
skaningowy mikroskop tunelowy
Scanning Tunneling
Spectroscopy (STS)
skaningowa spektroskopia tunelowa
Schrödinger cat state
stan typu kota Schrödingera
seaborgium
seaborg (pierwiastek 106)
seeded beam
wiązka domieszkowana
see-saw mechanism
mechanizm huśtawki
selectron
selektron (supersymetryczny partner elektronu)
self-affinity
samopowinowactwo
Self-Amplified Spontaneous
Emission
samowzmacniająca się emisja spontaniczna
self-consistent methods
metody samozgodne, metody samouzgodnione (metody typu Hartree'ego-Focka) self-mode-locking
samosynchronizacja
selforganized criticality
samoorganizująca się krytyczność
self-phase modulation
samoindukowana modulacja fazy, automodulacja fazy
self-similarity
samopodobieństwo (w miejsce grupy renormalizacyjnej w mechanice gazów i cieczy)
semion
semion (cząstki z fazą statystyczną +-pi/2 względem zamiany) sfermion
sfermion (supersymetryczny partner fermionu)
shot noise
szum śrutowy
shower
pęk (strumień cząstek wtórnych powstających w atmosferze z powodu promieni kosmicznych)
wiązka sygnałowa (albo fala sygnałowa) (jedna z wiązek o częstości niższej niż signal beam (or signal wave)
częstość światła laserowego w parametrycznym procesie oddziaływania światła laserowego z kryształem nieliniowym)
simple self-similarity
samopodobieństwo proste (pojęcie z teorii wymiarów fizycznych) sine-Gordon equation
sinusowe równanie Gordona
single shot auto-correlator
autokorelator jednostrzałowy
Sisyphus cooling
chłodzenie syzyfowe (chłodzenie laserowe z gradientem polaryzacji) Sisyphus effect
efekt Syzyfa, zjawisko Syzyfa
skyrmion
skyrmion
slave boson
bozon niewolniczy (to samo co auxiliary boson)
slepton
slepton, lepton supersymetryczny
sneutrino
sneutrino (supersymetryczny partner neutrina)
spallation
spalacja, kruszenie (kruszenie jądra atomowego)
sparticle
scząstka (supersymetryczny partner cząstki)
spectator
widz
spectator nucleon
nukleon-widz (występuje w opisie zderzeń jąder)
spectator particle
cząstka-widz
spectator quark
kwark-widz, kwark bierny (kwark nie biorący udziału w oddziaływaniu) spin flip
przejście z odwróceniem spinu, przeskok spinowy, przewrót spinowy spinon
spinon (wzbudzenie przenoszące spin)
spintronics
spintronika
squark
skwark, kwark supersymetryczny
stan ścieśniony
squeezing
ścieśnienie (w kontekście optyki)
squeezing
ściskanie (w kontekście astrofizyki)
SQUID
patrz: superconducting quantum interference device
staggered fermions
fermiony przestawne
stop
stop (supersymetryczny partner kwarka top)
strangelet
dziwadełko
streak camera
kamera smugowa
stripping
zdarcie, zdzieranie, striping
strongly clustered
silnie zgronowane (cecha zbioru obiektów, między którymi są małe odległości lub jest dużo połączeń)
subrecoil cooling
chłodzenie poniżej granicy odrzutu
superconducting quantum
interference
nadprzewodząca interferometria kwantowa
superconducting quantum
interference device (SQUID)
nadprzewodnikowy interferometr kwantowy (SQUID)
supercontinuum
superkontinuum
super contour
superkontur
superdeformed nucleus
jądro superzdeformowane
superflavor
superzapach
supermultiplet
supermultiplet
superparamagnetic effect
efekt nadparamagnetyczny (występuje wtedy, gdy energia układu spinów atomowych tworzących pojedynczy bit zbliża się do energii termicznej) superparticle
supercząstka
superspace
superprzestrzeń
sympathetic cooling
chłodzenie powiązane
symplectic Fourier
transformation
symplektyczne przekształcenie Fouriera
tau particle
taon, lepton tau
tauon
taon
teleportee
przedmiot teleportowany
teleportee photon
foton teleportowany
tempon (albo chronon) (jednostka czasu równa \mi
tempon (or chronon)
0e2/4 \pi mec zaproponowna
przez Diraca w Nature 139(1937)323)
terahertz radiation
promieniowanie terahercowe
thrust
pchnięcie (wielkość używana do opisu produkcji cząstek w zderzeniach wysokoenergetycznych)
Ti:sapphire laser
laser szafirowy
top quark
kwark wysoki, kwark top (to samo co kwark prawdziwy)
toponium
toponium, kwarkonium wysokie (prawdziwe)
trapping state
stan pułapkujący
T-rays
promienie T
true quark
kwark prawdziwy
twin boundary
zbliźniaczenie
ultracold atoms
atomy ultrazimne
undulator
undulator
unpaired electrons
elektrony niesparowane
upgrading
udoskonalenie (dotyczy aparatury)
upgrading
uaktualnienie (dotyczy oprogramowania)
Vielbein
wielonóg
Vierbein
tetrada, czwórnóg
vortex
wir (linia skwantowanego strumienia magnetycznego w nadprzewodniku) vorton
worton (soliton gładki na małych odległościach, który niesie wszystkie liczby kwantowe zwykłych cząstek)
wake field
kilwater, pole wzbudzone
wavelet
faletka, falka
W boson
wuon, bozon W
Wino
wuino, wino
world sheet
wstęga świata
world volume
bryła świata, objętość świata, wąż świata
wormhole
rączka, uchwyt, tunel czasoprzestrzenny, tunel robaka
wrapping
owijanie (pojęcie z teori grawitacji)
zeton, bozon Z0
Zino
zetino, zino
Zitterbewegung (= quivering
motion)
ruch drżący
Z-pinch
samozaciskanie Z, skurcz Z
Zweibein
diada, dwunóg