Promotor 7-8/06
Zbrojarz-betoniarz
• Ocena ryzyka zawodowego
• Instrukcja stanowiskowa
Ryszard Bryła
OPIS STANOWISKA
odcinki czasowe 8-godzinnego dnia pracy. Ponieważ Zbrojarz-betoniarz oczyszcza pręty i konstrukcje w hali produkcyjnej są inne tego typu stanowiska stalowe z rdzy oraz zanieczyszczeń przy pomocy (np. zgrzewarek wielopunktowych), gdzie hałas szczotek lub czyni to mechanicznie. Przeprowadza pojawia się w różnym czasie, obciążenie hałasem prostowanie, cięcie oraz gięcie drutu zbrojenio-się przedłuża. Podczas pracy wibratorów powstaje wego – ręcznie i mechanicznie. Obsługuje pro-znaczne narażenie na działanie wibracji, zwłaszcza ściarki, giętarki, nożyce do cięcia stali, wciągarki na rękojeści wibratora. Podobny efekt występuje oraz elektronarzędzia. Przenosi stal zbrojeniową podczas pracy szlifierek i przecinarek ręcznych.
i elementy zbrojenia. Wykonuje deskowanie oraz W czasie pracy zagrożenie może stanowić także wiązanie i ustawianie zbrojenia w deskowaniu.
sama masa betonowa, powodując działanie żrące Prowadzi też proces zgrzewania przy pomocy i uczulające. Szkodliwe efekty wywołują również zgrzewarek. Obsługuje i konserwuje betoniarki dodatki do cementu, m.in. olej techniczny, który oraz inny sprzęt stosowany przy robotach beto-ma działanie uczuleniowo-toksyczne. Substancje nowych. Składa masę betonową w elementach chemiczne stosowane jako domieszki do betonu zbrojonych konstrukcji. Obsługuje agregaty formu-mają działanie uplastyczniające i upłynniające jąco-zagęszczające, przeznaczone do formowania mieszankę betonową, ułatwiające równe odry-prefabrykatów.
wanie betonu od formy, napowietrzające beton, przyspieszające wiązanie i twardnienie betonu, OPIS WARUNKÓW PRACY
przeciwmrozowe i inne.
Praca prowadzona jest w hali, pod wiatą lub na wol-nym powietrzu. Podczas robót betonowych zapylenie METODYKA OCENY RYZYKA
może przekroczyć wartości NDS, zwłaszcza w chwili WG PN-N 18002/2000
dozowania cementu. Przy prefabrykacji, w okresie Oceny ryzyka dokonamy tutaj w sposób zgodny formowania betonów, włączone są wibratory różnego z Polską Normą PN-N 18002/2000, w skali typu, powodujące obciążenie nadmiernym hałasem.
trójstopniowej oraz według metody RISK SCORE.
Praca stołu wibracyjnego może powodować hałas Opis tych metod przedstawiliśmy w poprzednich przekraczający 100 dB (A). Hałas ten obejmuje krótkie numerach naszego czasopisma.
22 www.elamed.com.pl/promotor
Promotor 7-8/06
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO DLA STANOWISKA ZBROJARZA-BETONIARZA WG POLSKIEJ NORMY PN-N 18002/2000
Przed oceną
Po realizacji zadań
Uwagi
Możliwe skutki
)
)
Lp.
Zagrożenie
Możliwe źródła zagrożeń
P
o
Środki profilaktyczne
P
o
o realizacji
zagrożenia
ość
ość
żk
(C)
o (
(R)
żk
(C)
o (
(R)
zadań
yzyk
yzyk
Cię
stw
R
stw
R
wdopodobień-
Cię
wdopodobień-
Pra
Pra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Potłuczenia,
Stosowanie przez pracownika właściwego Śliskie i nierówne powierzchnie
Upadek na tym
złamania kończyn,
obuwia. Utrzymywanie porządku na stanowisku 1.
w miejscu wykonywania prac.
S
S
S
S
M
M
samym poziomie.
zwichnięcia, urazy
pracy i w jego otoczeniu. Zachowanie
Zatarasowane przejścia.
wewnętrzne.
szczególnej ostrożności.
Stosowanie sprzętu przewidzianego do prac Montaż zbrojenia na zewnętrz-na wysokości. Przestrzeganie wymagań
Upadek na niższy
nych krawędziach budynku.
2.
Śmierć. Kalectwo.
D
S
D
dotyczących rusztowań i barierek ochronnych.
S
M
M
poziom.
Niezabezpieczone otwory
Przestrzeganie wymaganych szkoleń i badań konstrukcyjne budynku.
profilaktycznych.
Nieostrożne, nieumiejętne
Organizacja stanowiska pracy zgodna z wymo-Uderzenie
używanie pił tarczowych,
młotków i siekier. Nieostrożny
gami instrukcji stanowiskowej. Przestrzeganie przedmiotem.
transport elementów zbrojenia.
przyjętych procedur. Przestrzeganie właściwego Pochwycenie
Obrażenia ciała.
3.
Nieostrożność podczas obsługi
D
D
D
zamocowania osłon ruchomych elementów
S
M
M
przez ruchome
Śmierć.
urządzeń do prostowania i gięcia
maszyn. Stosowanie odpowiednio dobranych elementy maszyn.
drutu. Brak lub uszkodzone
ochron osobistych. Stosowanie sprawnych Skaleczenia.
osłony ruchomych elementów
i właściwie dobranych narzędzi.
maszyn.
Przestrzeganie norm transportu indywidu-Dolegliwości
Przeciążenie
Przenoszenie zbyt dużych
alnego. Tam, gdzie to możliwe, zastąpienie bólowe. Uszkodze-4.
układu kostno-
ciężarów lub ich przewożenie
D
S
D
transportu ręcznego transportem mechanicz-S
M
M
nia stawów lub
-stawowego.
w transporcie ręcznym.
nym. Stosowanie rotacji pracowników podczas kręgosłupa.
transportu indywidualnego.
Stosowanie sprzętu spełniającego odpowiednie Maszyny i urządzenia
Uszczerbek słuchu.
wymagania techniczne. Rotacja pracowników stosowane na budowie,
Uszkodzenia układu
podczas wykonywania prac szkodliwych ze 5.
Hałas i wibracje.
D
D
D
S
M
M
w tym wibratory różnego typu
kostno-stawowego.
względu na hałas i wibracje. Wyposażenie oraz elektronarzędzia.
Choroba wibracyjna.
pracowników i stosowanie przez nich ochronników słuchu.
Zachowanie szczególnej uwagi podczas
Uderzenie przez
Przemieszczające się pojazdy
wykonywania prac. Odpowiednie oznakowanie 6.
Śmierć. Kalectwo.
D
D
D
S
M
M
ruchome obiekty.
transportowe i budowlane.
terenu budowy. Omawianie zagrożeń podczas szkoleń i odpraw.
Stosowanie przez pracowników właściwie Przeziębienie,
dobranego obuwia i ubrania roboczego oraz Zmienne warunki
Opady deszczu,
przegrzanie orga-
7.
S
S
S
ochronnego. Prawidłowa organizacja stanowiska M
M
M
atmosferyczne.
chłód, promieniowanie słoneczne.
nizmu. Porażenie
pracy zgodna z wymaganiami instrukcji stano-słoneczne.
wiskowej.
Przestrzeganie wymaganych procedur.
Stanowiska produkcji masy
Choroby układu
Stosowanie środków ochrony układu oddecho-cementowej. Stanowiska
oddechowego,
8. Pyły.
D
D
D
wego. Stosowanie dozowników cementu. Stoso-S
M
M
czyszczenia prętów i konstrukcji
w tym przewlekle
wanie wyciągów. Przestrzeganie wymaganych stalowych.
nieżyty oskrzeli.
badań profilaktycznych.
Stosowanie zabezpieczeń antyporażeniowych i ich systematyczna kontrola. Bieżąca kontrola Nieodpowiednia instalacja
stanu izolacji przewodów doprowadzają-
Porażenie
9.
elektryczna urządzeń
Śmierć.
D
D
D
cych prąd oraz sprawdzanie stanu osprzętu M
M
M
prądem.
mechanicznych.
elektrycznego. Stosowanie zasilania urządzeń napięciem bezpiecznym w miejscach zagrożenia porażeniem elektrycznym.
Słabe oświetlenie naturalne. Źle
Urazy ciała
Dostosowanie poziomu natężenia oświetle-Nieprawidłowe
dobrane punkty świetlne. Praca
spowodowane wy-
nia do rodzaju wykonywanej pracy, zgodnie 10.
S
S
S
M
M
M
oświetlenie.
o zmroku przy niedostatecznym padkami przy pracy.
z normami. Dbanie o czystość okien, naświetli oświetleniu.
Osłabienie wzroku.
i świetlików.
Rany oparzeniowe
Stosowanie właściwie dobranych środków Czynniki
Płynna masa betonowa i dodatki
oraz uczuleniowe
ochrony osobistej, w tym m.in.: butów gumo-11.
D
S
D
M
M
M
chemiczne.
do niej. Cement. Wapno.
kończyn górnych,
wych, rękawic, okularów ochronnych, przyłbic, dolnych i twarzy.
półmasek, masek.
Dostosowanie wymagań do możliwości psycho-Zbyt duże wymagania
fizycznych pracownika. Przestrzeganie norm w stosunku do możliwości pra-Choroby
dotyczących czasu pracy. Doskonalenie metod cownika. Nerwowość i pośpiech
ogólnoustrojowe.
12.
Stres.
S
S
S
instruktażu i szkoleń. Ustalenie jasnych zasad M
M
M
przy wykonywaniu zadań. Praca
Choroby układu
wynagradzania, premiowania i kar regulaminow godzinach nadliczbowych.
nerwowego.
wych. Częste rozmowy kierownictwa zakładu Konflikty. Mobbing.
z pracownikami.
www.elamed.com.pl/promotor
23
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO DLA STANOWISKA ZBROJARZA-BETONIARZA WEDŁUG METODY RISK SCORE
Przed oceną
Po realizacji zadań
Uwagi
Możliwe skutki
cja
cja
Lp.
Zagrożenie
Możliwe źródła zagrożeń
Środki profilaktyczne
o realiza-
zagrożenia
utki
o (R)
o (R)
(S)
(E)
o (P)
utki
(S)
(E)
o (P)
cji zadań
pozy
pozy
Sk
stw
yzyk
Sk
stw
yzyk
Eks
wdopodobień-
R
Eks
wdopodobień-
R
Pra
Pra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Potłuczenia,
Stosowanie przez pracownika właściwego Upadek na
Śliskie i nierówne powierzchnie
108
złamania kończyn,
obuwia. Utrzymywanie porządku na stano-54
1.
tym samym
w miejscu wykonywania prac.
3
6
6
Śred-
3
6
3
zwichnięcia, urazy
wisku pracy i w jego otoczeniu. Zachowanie Małe
poziomie.
Zatarasowane przejścia.
nie
wewnętrzne.
szczególnej ostrożności.
Stosowanie sprzętu przewidzianego do prac Montaż zbrojenia na zewnętrz-540
na wysokości. Przestrzeganie wymagań do-Upadek na
nych krawędziach budynku.
54
2.
Śmierć. Kalectwo.
15
6
6
B.
tyczących rusztowań i barierek ochronnych.
3
6
3
niższy poziom.
Niezabezpieczone otwory
Małe
duze
Przestrzeganie wymaganych szkoleń i badań konstrukcyjne budynku.
profilaktycznych.
Nieostrożne, nieumiejętne uży-
Uderzenie
Organizacja stanowiska pracy zgodna z wy-wanie pił tarczowych, młotków
przedmiotem.
mogami instrukcji stanowiskowej. Przestrze-i siekier. Nieostrożny transport
Pochwycenie
540
ganie przyjętych procedur. Przestrzeganie elementów zbrojenia. Nieostroż-
Obrażenia ciała.
54
3.
przez ruchome
15
6
6
B.
właściwego zamocowania osłon ruchomych 3
6
3
ność podczas pracy urządzeń do
Śmierć.
Małe
elementy
duże elementów maszyn. Stosowanie odpowiednio prostowania i gięcia drutu. Brak
maszyn.
dobranych ochron osobistych. Stosowanie lub uszkodzone osłony rucho-Skaleczenia.
sprawnych i właściwie dobranych narzędzi.
mych elementów maszyn.
Przestrzeganie norm transportu indywidu-Dolegliwości
Przeciążenie
Przenoszenie zbyt dużych
alnego. Tam, gdzie to możliwe, zastąpienie bólowe. Uszkodze-252
54
4.
układu kostno-
ciężarów lub ich przewożenie
7
6
6
transportu ręcznego transportem mecha-
3
6
3
nia stawów lub
Duże
Małe
-stawowego.
w transporcie ręcznym.
nicznym. Stosowanie rotacji pracowników kręgosłupa.
podczas transportu indywidualnego.
Stosowanie sprzętu spełniającego odpo-
Uszczerbek słuchu.
wiednie wymagania techniczne. Rotacja
Maszyny i urządzenia stosowane
Hałas
Uszkodzenia układu
252
pracowników podczas wykonywania prac
54
5.
na budowie, w tym wibratory róż-
7
6
6
3
6
3
i wibracje.
kostno-stawowego.
Duże
szkodliwych ze względu na hałas i wibracje.
Małe
nego typu oraz elektronarzędzia. Choroba wibracyjna.
Wyposażenie pracowników i stosowanie
przez nich ochronników słuchu.
Zachowanie szczególnej uwagi podczas
Uderzenie
540
Przemieszczające się pojazdy
wykonywania prac. Odpowiednie oznako-
42
6.
przez ruchome
Śmierć. Kalectwo.
15
6
6
B.
7
6
1
transportowe i budowlane.
wanie terenu budowy. Omawianie zagrożeń Małe
obiekty.
duże
podczas szkoleń i odpraw.
Stosowanie przez pracowników właściwie Przeziębienie lub
Zmienne
108
dobranego obuwia i ubrania roboczego oraz 18
Opady deszczu, chłód,
przegrzanie orga-
7.
warunki
3
6
6
Śred-
ochronnego. Prawidłowa organizacja stano-1
6
3
B.
promieniowanie słoneczne.
nizmu. Porażenie
atmosferyczne.
nie
wiska pracy zgodna z wymaganiami instrukcji małe
słoneczne.
stanowiskowej.
Przestrzeganie wymaganych procedur.
Stanowiska produkcji masy
Choroby układu
Stosowanie środków ochrony układu
cementowej. Stanowiska
oddechowego,
252
54
8. Pyły.
7
6
6
oddechowego. Stosowanie dozowników ce-
3
6
3
czyszczenia prętów i konstrukcji
w tym przewlekłe
Duże
Małe
mentu. Stosowanie wyciągów. Przestrzeganie stalowych.
choroby oskrzeli.
wymaganych badań profilaktycznych.
Stosowanie zabezpieczeń antyporażenio-
wych i ich systematyczna kontrola. Bieżąca kontrola stanu izolacji przewodów dopro-18
Porażenie
Nieodpowiednia instalacja
270
9.
Śmierć.
15
6
3
wadzających prąd oraz sprawdzanie stanu 3
6
1
B.
prądem.
urządzeń mechanicznych.
Duże osprzętu elektrycznego. Stosowanie zasilania małe
urządzeń napięciem bezpiecznym w miej-
scach zagrożenia porażeniem elektrycznym.
Urazy ciała
Słabe oświetlenie naturalne. Źle
Dostosowanie poziomu natężenia oświetle-spowodowane
126
18
Nieprawidłowe dobrane punkty świetlne. Praca nia do rodzaju wykonywanej pracy, zgodnie 10.
wypadkami przy
7
6
3
Śred-
3
6
1
B.
oświetlenie.
o zmroku przy niedostatecznym
z normami. Dbanie o czystość okien,
pracy. Osłabienie
nie
małe
oświetleniu.
naświetli, świetlików.
wzroku.
Rany oparzeniowe
Stosowanie właściwie dobranych środków Czynniki
Płynna masa betonowa i dodatki oraz uczuleniowe 252
ochrony osobistej, w tym m.in.: butów
54
11.
7
6
6
3
6
3
chemiczne.
do niej. Cement. Wapno.
kończyn górnych,
Duże
gumowych, rękawic, okularów ochronnych, Małe
dolnych i twarzy.
przyłbic, półmasek, masek.
Dostosowanie wymagań do możliwości
Zbyt duże wymagania
psychofizycznych pracownika. Przestrzeganie w stosunku do możliwości pra-Choroby
108 norm dotyczących czasu pracy. Doskonalenie cownika. Nerwowość i pośpiech
ogólnoustrojowe.
54
12.
Stres.
3
6
6
Śred-
metod instruktażu i szkoleń. Ustalenie 3
6
3
przy wykonywaniu zadań. Praca
Choroby układu
Małe
nie
jasnych zasad wynagradzania, premiowania w godzinach nadliczbowych.
nerwowego.
i kar regulaminowych. Częste rozmowy
Konflikty. Mobbing.
kierownictwa zakładu z pracownikami.
24 www.elamed.com.pl/promotor
INSTRUKCJA STANOWISKOWA DLA STANOWISKA ZBROJARZA-BETONIARZA I. PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO PRACY
3 m nad ziemią można wykonywać z drabin, a przy większych 1. Podejmując pracę, musisz przejść wcześniej wymagane dla wysokościach tylko z pomostów rusztowań.
danego stanowiska badania lekarskie oraz instruktaż stano-12. Przy montażu zbrojeń na zewnętrznych ścianach wykonywa-wiskowy − udzielony przez bezpośredniego przełożonego.
nych obiektów zbrojarze powinni być zabezpieczeni przed 2. Do pracy musisz przystąpić w kompletnym ubraniu ro-upadkiem z wysokości, przy pomocy szelek bezpieczeństwa.
boczym. Głowę należy chronić hełmem ochronnym, oczy Linki pasów należy umocować do stałych elementów kon-i twarz − okularami lub przyłbicą, ręce − za pomocą rękawic strukcji.
ochronnych, a kończyny dolne − przy pomocy odpowiedniego 13. Montaż uzbrojenia słupów należy wykonywać z pomostu o sze-obuwia (w przypadku robót betonowych powinny to być buty rokości co najmniej 1 m, zabezpieczonego przed upadkiem gumowe).
z wysokości. Do pomostu należy zapewnić dojście po drabinie.
3. Pobierz i sprawdź potrzebne do pracy narzędzia. Pracuj tylko ze sprzętem zalecanym przez twojego przełożonego.
B. Roboty betonowe
4. Sprawdź, czy instalacje elektryczne maszyn i urządzeń nie są 1. Sprzęt należy przemieszczać tylko po odłączeniu go od źródła uszkodzone oraz czy niebezpieczne elementy zabezpieczone prądu.
są osłonami.
2. Przewody elektryczne trzeba zabezpieczyć przed uszkodze-5. Nie zdejmuj osłon zabezpieczających ruchome części maszyn niem.
i urządzeń.
3. Do wykopów beton należy opuszczać rynnami wspartymi o od-6. Sprawdź funkcjonowanie maszyn i urządzeń bez obciążenia.
powiednio wytrzymały ruszt.
7. Pamiętaj o bezpiecznych metodach załadowywania, transportu 4. Należy zabezpieczyć pojemniki na beton przed ich zsunięciem oraz wyładowywania i składowania materiałów.
się do wykopu.
5. Beton z zasobnika trzeba wypuszczać powoli, z zachowaniem II. W TRAKCIE PRACY
ostrożności, wlewając go z wysokości nie większej niż 1 m. Beton A. Roboty zbrojarskie
należy układać w deskowaniu równomiernie, zabezpieczając 1. Stoły warsztatowe i maszyny zbrojarskie powinny być in-deskowanie przed uszkodzeniem.
stalowane w pomieszczeniach zbrojarni lub pod wiatami.
6. Przy betonowaniu należy wykonać odpowiednie pomosty Na otwartej przestrzeni można ustawiać stoły tylko do prac robocze.
krótkotrwałych.
7. Otwory w stropach budynku muszą być nakryte odpowiednio 2. Stoły warsztatowe do przygotowywania zbrojenia powinny być wytrzymałymi pokrywami lub zabezpieczone barierkami przymocowane do podłoża.
ochronnymi.
3. Poszczególne rodzaje elementów zbrojenia powinny być składo-8. Należy przygotować drogi do przewozu betonu taczkami. Drogi wane oddzielnie na wyrównanym i odwodnionym podłożu albo te powinny być na bieżąco oczyszczane z betonu i innych ma-na podkładach.
teriałów.
4. Chodzenie po ułożonych elementach zbrojenia jest zabronione.
9. Przy przenoszeniu ręcznym lub transporcie taczkami materiałów 5. Ręcznie można prostować stal zbrojeniową o średnicy do należy przestrzegać dozwolonych norm.
20 mm tylko na przymocowanej do stołu zbrojarskiego płycie 10. Pomosty robocze mogą być obciążane tylko w granicach ich z osadzonymi na niej sworzniami i z wyposażeniem w kom-dopuszczalnego obciążenia.
plet kluczy.
11. Przy betonowaniu elementów konstrukcyjnych nie należy stoso-6. Podczas prostowania drutu stalowego w kręgach za pomocą wać dłuższych przerw.
wciągarki należy pamiętać o uprzednim ogrodzeniu strefy 12. Unikać chodzenia po zbrojeniu w trakcie pracy.
niebezpiecznej. Na ogrodzonym terenie zabronione jest prze-13. Zagęszczania betonu w ściankach i belkach należy dokonywać bywanie pracowników w czasie prostowania stali.
z pomostów roboczych.
7. Przy przecinaniu ręcznym ręce należy trzymać w odległości 14. Podczas prac niebezpiecznych na wysokości należy używać co najmniej 15 cm od noży. Przy przecinaniu mechanicznym szelek bezpieczeństwa.
chwytanie ręką ciętych prętów dozwolone jest w odległości co najmniej 50 cm.
III. PO ZAKOŃCZENIU PRACY
8. Gięcie prętów stalowych odbywa się przy pomocy giętarki elek-1. Odłącz sprzęt i urządzenia elektryczne od źródła prądu.
trycznej. Podczas gięcia krótkich odcinków prętów pracownik 2. Uporządkuj miejsce pracy. Zabezpiecz materiały, sprzęt, narzę-
obsługujący giętarkę powinien przebywać w miejscu, w którym dzia i ochrony osobiste.
nie będzie narażony na uderzenie prętem. Bezwzględnie należy 3. Nie pozostawiaj materiałów i wyrobów na pomostach rusz-przestrzegać kolejności wykonywania poszczególnych faz gięcia towań.
prętów.
9. Łączenie zbrojenia można dokonywać za pomocą zgrzewania, IV. POSTĘPOWANIE W SYTUACJI AWARYJNEJ
spawania i przy pomocy wiązania miękkim wyżarzonym drutem.
1. Każde zdarzenie wypadkowe zgłoś swemu przełożonemu. Zabez-Do wiązania siatek i szkieletów należy stosować sprzęt pomoc-piecz miejsce wypadku. Udziel pomocy poszkodowanemu.
niczy, np. kozły, co znacznie zmniejsza wysiłek fizyczny, gdyż 2. W razie wątpliwości co do warunków bezpieczeństwa przy pozwala uniknąć ciągłego schylania się.
wykonywaniu pracy masz prawo przerwać pracę, zabez-10. Stanowiska pracy zbrojarzy, jeżeli są rozmieszczone po obu pieczając stanowisko, i zwrócić się do przełożonego w celu stronach stołu, należy oddzielić siatką o wysokości co najmniej wyjaśnienia zaistniałej sytuacji.
1 m, przy oczkach do 20 mm.
3. O wadach lub uszkodzeniach eksploatowanych maszyn 11. Montaż i scalanie uprzednio przygotowanych elementów zbroje-powiadom natychmiast swego przełożonego, uprzednio je nia wykonuje się już w deskowaniach. Prace takie do wysokości wyłączając.
www.elamed.com.pl/promotor
25