Bezpieczeństwo i higiena pracy w hutnictwie Ŝelaza oraz
stali
10 listopada 2010 r. weszło w Ŝycie nowe rozporządzenie Ministra Gospodarki z 14 lipca 2010 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w hutnictwie Ŝelaza i stali (Dz.U. nr 142, poz. 951). Zostało ono wydane na podstawie art. 23715 § 2 Kodeksu pracy.
Jednocześnie przestanie obowiązywać stare rozporządzenie Ministra Gospodarki z 20
września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w hutach Ŝelaza (Dz.U. nr 112, poz. 1202 z późn. zm.).
Co określa nowe rozporządzenie?
Nowe rozporządzenie określa warunki bhp w zakładach metalurgicznych i przetwórczych przerabiających stopy Ŝelaza na półwyroby oraz wyroby hutnicze, czyli hutach Ŝelaza i stali (§ 1 nowego rozporządzenia).
Szczegółowe instrukcje postępowania przy eksploatacji hutniczych instalacji i urządzeń W sprawach bhp, które nie zostały uregulowane w nowym rozporządzeniu, pracodawca
powinien opracować szczegółowe instrukcje postępowania przy eksploatacji hutniczych:
• instalacji,
• urządzeń
(§ 2 nowego rozporządzenia).
Przejazdy kolejowe
JeŜeli prędkość pojazdów szynowych na przejazdach kolejowych przekracza 15 km/h, na przejazdach takich powinny być zainstalowane mostki lub tunele dla pieszych (§ 3 nowego rozporządzenia).
Jednak, gdy zainstalowanie mostków lub tuneli dla pieszych nie jest moŜliwe ze względów technicznych, wspomniane przejazdy naleŜy wyposaŜyć w zapory lub sygnalizację:
• świetlną,
• akustyczną
(§ 3 nowego rozporządzenia).
Instalacje i urządzenia gazowe
Do prac wykonywanych przy urządzeniach i instalacjach energetycznych, w tym instalacjach gazowych, stosuje się rozporządzenie Ministra Gospodarki z 17 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych - Dz.U. nr 80, poz. 912 (§ 4 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Natomiast przy wykonywaniu prac w miejscach, w których moŜe wystąpić atmosfera
wybuchowa, stosuje się rozporządzenie Ministra Gospodarki z 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z
moŜliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej - Dz.U. nr 138, poz. 931
(§ 4 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Gazowe instalacje i urządzenia powinny być poddawane okresowym kontrolom, jednak nie rzadziej niŜ raz w roku (§ 5 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Ustalono, Ŝe miejsca, w których moŜe wystąpić zagroŜenie gazowe, w zaleŜności od stopnia zanieczyszczenia środowiska pracy trującymi gazami, powinny być podzielone na 3
następujące strefy zagroŜenia gazowego, i tak:
1. strefa I oznacza strefę, w której występuje stęŜenie trującego gazu powyŜej
najwyŜszego dopuszczalnego stęŜenia (NDS),
2. strefa II oznacza strefę, w której moŜe okresowo wystąpić stęŜenie trującego gazu powyŜej NDS,
3. strefa III oznacza strefę, w której moŜe wystąpić stęŜenie trującego gazu
nieprzekraczające NDS
(§ 5 ust. 2 pkt 1-3 nowego rozporządzenia).
Ponadto pracodawca moŜe wyznaczyć strefy zagroŜenia innymi niŜ trujące gazami (§ 5 ust. 4
nowego rozporządzenia).
Dodatkowo, w razie zmiany stopnia zanieczyszczenia środowiska pracy trującymi gazami, pracodawca ma obowiązek niezwłocznie określić właściwe strefy zagroŜenia gazowego (§ 5
ust. 6 nowego rozporządzenia).
Strefy zagroŜenia gazowego ustala się na podstawie NDS trującego gazu, określonego w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyŜszych dopuszczalnych stęŜeń i natęŜeń czynników szkodliwych dla zdrowia w
środowisku pracy (Dz.U. nr 217, poz. 1833 z późn. zm.), dalej: rsnds (§ 5 ust. 7 nowego rozporządzenia).
Prace wykonywane w I i II strefie zagroŜenia gazowego powinny być traktowane jako prace szczególnie niebezpieczne, które zostały określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.), dalej: ropbhp (§ 5 ust. 3
nowego rozporządzenia).
Określono, Ŝe teren stref zagroŜenia gazowego powinien być oznakowany odpowiednimi
znakami bezpieczeństwa (§ 5 ust. 5 nowego rozporządzenia).
Natomiast kanały, którymi są prowadzone instalacje gazowe, powinny:
• zabezpieczać instalacje przed uszkodzeniami mechanicznymi,
• być odpowiednio wentylowane i przewietrzane
(§ 6 ust. 1 nowego rozporządzenia).
W razie zainstalowania w kanałach, którymi są prowadzone instalacje gazowe, instalacji oświetleniowej, instalacja ta powinna być wykonana zgodnie z wymaganiami określonymi w odpowiednich Polskich Normach (§ 6 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Wejścia do kanałów, którymi są prowadzone instalacje gazowe, powinny być zabezpieczone przed dostępem nieupowaŜnionych osób (§ 6 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Ustalono równieŜ, Ŝe częstość przewietrzania kanałów, którymi są prowadzone instalacje gazowe, jest ustalana przez pracodawcę, jednak przy uwzględnieniu występujących potrzeb (§ 6 ust. 4 nowego rozporządzenia).
Wszelkie ustalenia pracodawcy w zakresie częstości przewietrzania kanałów, którymi są prowadzone instalacje gazowe, powinny być odpowiednio udokumentowane (§ 6 ust. 4
nowego rozporządzenia).
Określono takŜe, Ŝe do instalacji i urządzeń gazowych powinny być dołączone instrukcje ratownictwa gazowego (§ 7 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Pracodawca musi zapoznać pracowników eksploatujących instalacje i urządzenia gazowe właśnie z instrukcją ratownictwa gazowego (§ 7 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Pracownicy, którzy eksploatują instalacje i urządzenia gazowe, mają zakaz opuszczania wyznaczonych stanowisk pracy bez powiadomienia bezpośredniego przełoŜonego (§ 7 ust. 3
nowego rozporządzenia).
Pracownicy eksploatujący instalacje tlenowe powinni uŜywać odzieŜy ochronnej
odpowiedniej do zidentyfikowanych zagroŜeń (§ 8 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Instalacje i urządzenia tlenowe
Ustalono, Ŝe tam, gdzie wykonuje się prace remontowe i usuwa awarie instalacji tlenowych, powinien być prowadzony ciągły pomiar stęŜenia tlenu w powietrzu (§ 8 ust. 2 nowego rozporządzenia).
JeŜeli stęŜenie tlenu w powietrzu przekroczy 25%, prace remontowe i polegające na usuwaniu awarii instalacji tlenowych powinny być przerwane (§ 8 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Ponadto, gdy w trakcie wykonywania wspomnianych prac, stęŜenie tlenu w powietrzu
osiągnie poziom między 21% a 25%, naleŜy wprowadzić:
• ograniczenie czasu przebywania pracowników,
• zakaz uŜywania otwartego ognia,
• nakaz uŜywania nieiskrzących narzędzi,
• obowiązek wyposaŜenia pracowników w środki ochrony indywidualnej dróg
oddechowych,
• obowiązek asekuracji pracowników,
• obowiązek dokumentowania wszystkich wspomnianych działań
(§ 8 ust. 4 pkt 1-6 nowego rozporządzenia).
Nie wolno umieszczać instalacji i urządzeń tlenowych w:
• piwnicach,
• pomieszczeniach usytuowanych pod innymi pomieszczeniami
(§ 8 ust. 5 pkt 1 i 2 nowego rozporządzenia).
Urządzenia transportujące i wyładowujące
UŜytkowanie suwnic powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w:
• rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 29 października 2003 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie
eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego (Dz.U. nr 193, poz. 1890),
• rozporządzeniu Ministrów: Pracy i Opieki Społecznej, Przemysłu CięŜkiego,
Przemysłu Lekkiego, Górnictwa i Energetyki, Przemysłu Rolnego i SpoŜywczego,
śeglugi, Komunikacji, Budownictwa oraz Zdrowia z 4 kwietnia 1950 r. w sprawie
obsługi suwnic elektrycznych w zakładach pracy - Dz.U. 1950 nr 25 poz. 223 z późn.
zm.
(§ 9 pkt 1 i 2 nowego rozporządzenia).
Transportując płynny metal za pomocą suwnicy trzeba ograniczyć pracę innych suwnic
zasilanych z tych samych przewodów ślizgowych (§ 10 nowego rozporządzenia).
Warunki uŜytkowania suwnic odnośnie do prowadzenia prac:
• budowlanych,
• remontowych,
• rozbiórkowych,
• montaŜowych
określa pracodawca (§ 11 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Ponadto, w trakcie prowadzenia wspomnianych prac, nie wolno przejeŜdŜać suwnicą nad miejscem prowadzenia prac w trakcie ich wykonywania przez pracowników (§ 11 ust. 2
nowego rozporządzenia).
Dodatkowo, gdy podczas wykonywania takich prac zajdzie konieczność przejazdu suwnicą nad miejscem prowadzenia prac, pracownik, który obsługuje suwnicę, musi w wyraźny
sposób zasygnalizować pracownikowi koordynującemu te prace konieczność przejazdu
suwnicą (§ 11 ust. 3 nowego rozporządzenia).
W takiej sytuacji pracownik, który koordynuje prace, zapewnia, aby w miejscach
prowadzenia prac nie przebywali pracownicy (§ 11 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Bezwzględnie zabronione jest podczas uŜytkowania suwnicy:
• podnoszenie lub rozrywanie w piecu przypieczonych bądź spieczonych ze sobą
wlewków,
• wyrywanie szyn, blach lub innych materiałów ze stosu,
• jednostronne nabieranie ładunków na łapy
(§ 12 pkt 1-3 nowego rozporządzenia).
W trakcie pracy suwnicy z chwytakiem elektromagnetycznym zabrania się przebywania osób w strefach pracy suwnicy (§ 13 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Określono równieŜ, strefy pracy suwnicy powinny być wydzielone i oznakowane
odpowiednimi znakami bezpieczeństwa, informującymi o występujących zagroŜeniach (§ 13
ust. 2 nowego rozporządzenia).
Zabrania się przemieszczania za pomocą chwytaka elektromagnetycznego:
• gorących przedmiotów, o ile instrukcja obsługi nie przewiduje inaczej,
• butli z gazami technicznymi,
• innych przedmiotów stwarzających zagroŜenie, przede wszystkim wybuchem
(§ 13 ust. 3 pkt 1-3 nowego rozporządzenia).
Wyładunek wsadu na składowiska i załadunek tego wsadu do wagonów, środków transportu wewnętrznego oraz samochodów powinien być zmechanizowany (§ 14 ust. 1 nowego
rozporządzenia).
Nie wolno przebywać pracownikom:
• na platformach wagonów,
• w środkach transportu wewnętrznego,
• w samochodach
w trakcie załadunku i wyładunku wsadu (§ 14 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Ustalono, Ŝe:
• praca wywrotnicy powinna być zautomatyzowana,
• urządzenia sterownicze powinny być tak zabezpieczone, aby wykluczyć moŜliwość
przypadkowego uruchomienia wywrotnicy
(§ 15 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Podnoszenie lub obracanie wagonów na wywrotnicy moŜe nastąpić jedynie, gdy pracownik, który obsługuje wywrotnicę, upewni się, Ŝe wagon został właściwie ustawiony i
zamocowany, a w nim oraz wyznaczonej strefie wokół niego lub zasobnikach nie znajdują się ludzie (§ 15 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Określono, Ŝe w trakcie pracy wywrotnicy powinna być włączona ostrzegawcza sygnalizacja:
• świetlna,
• akustyczna
(§ 15 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Tory rozrządowe, na które są kierowane wagony z wywrotnicy, powinny być wyposaŜone w urządzenia hamujące bieg wagonu (§ 15 ust. 4 nowego rozporządzenia).
Natomiast, ładowanie i transportowanie wsadu z jego składowisk powinno być
zmechanizowane (§ 16 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Ustalono, Ŝe odnośnie do kaŜdego rodzaju wsadu na składowisku wsadu powinny być dla niego wyznaczone oddzielne miejsca składowania (§ 16 ust. 2 nowego rozporządzenia).
W zasobnikach lub dołach wsadowych powinny być składowane materiały:
• sypkie,
• właściwościach niemagnetycznych
(§ 16 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Natomiast składowisko materiałów kawałkowych lub o właściwościach magnetycznych
powinno być odpowiednio ogrodzone (§ 16 ust. 4 nowego rozporządzenia).
Wielkie piece
Miejsca rozładunku taśmy spiekalniczej, łamacze spieku oraz podajniki spieku prowadzące do chłodni powinny być:
• obudowane,
• wyposaŜone w urządzenia odpylające
(§ 17 nowego rozporządzenia).
Ponadto, jeŜeli jest to niezbędne do wykonania prac konserwacyjnych lub naprawczych, zdalnie sterowane maszyny i inne urządzenia spiekalni zainstalowane w liniach
produkcyjnych powinny być równieŜ przystosowane do sterowania miejscowego (§ 18
nowego rozporządzenia).
KaŜda grupa nagrzewnic powinna być obsługiwana przez co najmniej 2 pracowników (§ 19
ust. 1 nowego rozporządzenia).
Wykonywanie naprawy nagrzewnicy powinno się odbywać po jej wystudzeniu do
temperatury, która nie przekracza 40°C, czyli 313 K (§ 19 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Określono takŜe, Ŝe:
• pomosty gardzielowe wielkich pieców,
• mostki,
• schody
powinny być wykonane z ognioodpornych materiałów (§ 20 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Ponadto pomosty, mostki i schody, z wyjątkiem głównego pomostu gardzielowego, powinny być aŜurowe (§ 20 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Elementy urządzeń sterujących wielkimi piecami powinny być wyposaŜone w blokady
zabezpieczające przed ich przypadkowym uruchomieniem (§ 21 nowego rozporządzenia).
Natomiast baseny i instalacje do wodnej granulacji ciekłego ŜuŜla powinny być zaopatrzone w urządzenia chroniące przed rozpryskami ciekłego metalu lub ŜuŜla (§ 22 nowego
rozporządzenia).
Szyb wyciągu pionowego, na całej wysokości, powinien być zabezpieczony osłonami ze
wszystkich stron (§ 23 nowego rozporządzenia).
Ustalono, Ŝe wyciąg skipowy powinien być osłonięty od spodu i z boków do wysokości co najmniej 3 m ponad górny poziom jamy skipowej (§ 24 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Ponadto wewnątrz i na zewnątrz takiej jamy powinna być zapewniona ostrzegawcza
sygnalizacja:
• świetlna,
• akustyczna
(§ 24 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Tylko po wcześniejszym unieruchomieniu i zablokowaniu skipa oraz odsunięciu od jamy skipowej wagonu-wagi dozwolone jest wejście do niej pracowników (§ 24 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Wagon-waga powinien być wyposaŜony w ostrzegawczą sygnalizację:
• świetlną,
• akustyczną
(§ 24 ust. 4 nowego rozporządzenia).
Natomiast wyłącznik otwierający i zamykający klapy zasobników wagonu-wagi powinien być tak osłonięty, aby uniemoŜliwić przypadkowe otworzenie klapy (§ 24 ust. 5 nowego
rozporządzenia).
W trakcie pracy wielkiego pieca zabronione jest prowadzenie jakichkolwiek napraw przy klapach eksplozyjnych lub zaworach bezpieczeństwa (§ 25 nowego rozporządzenia).
Odnośnie do hali odlewniczej, gdzie znajdują się wielkie piece, to powinna ona mieć co najmniej 2 wyjścia ewakuacyjne znajdujące się na poziomie podłoŜa (§ 26 nowego
rozporządzenia).
Wszelkie stanowiska pracy, gdzie moŜe pojawić się tlenek węgla, powinny być wyposaŜone w urządzenia do kontroli i sygnalizacji przekroczenia NDS tlenku węgla (§ 27 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Sposób postępowania w przypadku przekroczenia NDS tlenku węgla określa
pracodawca (§ 27 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Określono, Ŝe wagon słuŜący do przewozu ciekłego metalu lub ŜuŜla powinien być
wyposaŜony w:
• zderzaki,
• amortyzatory,
• osłony kół,
• sprzęgi automatyczne
(§ 28 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Zabrania się łączenia wagonu wyposaŜonego w sprzęgi automatyczne z wagonem
wyposaŜonym w sprzęgi śrubowe (§ 28 ust. 2 nowego rozporządzenia).
W trakcie transportowania kadzi, która zawiera ciekły metal lub ŜuŜel, między
wagonem słuŜącym do przewozu kadzi a lokomotywą powinien znajdować się
odpowiednio obciąŜony wagon ochronny (§ 28 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Kadź do przewozu ciekłego metalu lub ŜuŜla powinna być tak zamocowana na podwoziu
wagonu słuŜącego do przewozu takich materiałów, aby uniemoŜliwić jej przechylenie (§ 28
ust. 4 nowego rozporządzenia).
Ponadto kadź do przewozu ciekłego metalu lub ŜuŜla przed napełnieniem powinna być:
• oczyszczona,
• wysuszona
(§ 28 ust. 5 nowego rozporządzenia).
Zabrania się napełniania kadzi powyŜej poziomu określonego w dokumentacji technicznej (§ 28 ust. 6 nowego rozporządzenia).
Podczas pracy wielkiego pieca wszystkie prace konserwacyjne i naprawcze naleŜy
wykonywać:
• ze szczególną ostroŜnością,
• ściśle przestrzegając wewnętrznych procedur, właściwych dla tych prac,
opracowanych przez pracodawcę
(§ 29 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Ustalono, Ŝe przed zatrzymaniem pracy wielkiego pieca powinna być spuszczona jego zawartość (§ 29 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Natomiast przebijanie otworu spustowego w wielkim piecu powinno być zmechanizowane (§
30 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Pracodawca ma moŜliwość dopuszczenia ręcznego przebijanie otworu spustowego pod
warunkiem wykonywania tego zgodnie z opracowaną instrukcją, która określa warunki i sposoby zapewniające bezpieczną pracę (§ 30 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Wszelkie przyrządy i narzędzia uŜywane do pracy przy spuszczaniu ciekłego metalu powinny być przed ich uŜyciem:
• wysuszone,
• nagrzane
(§ 31 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Określono równieŜ, Ŝe:
• otwór spustowy,
• koryta rynien spustowych ciekłego metalu i ŜuŜla,
• inne elementy naraŜone na zetknięcie się z ciekłym metalem lub ŜuŜlem
• powinny być przed rozpoczęciem spustu:
• oczyszczone,
• wysuszone
(§ 31 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Natomiast drogi komunikacyjne nad rynnami spustowymi ciekłego metalu lub ŜuŜla powinny być wykonane jako mostki (§ 31 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Musicie takŜe wiedzieć, Ŝe usuwanie gąsek spod maszyny rozlewniczej jest dopuszczalne po zatrzymaniu pracy tej maszyny (§ 32 nowego rozporządzenia).
Zakazane jest lokalizowanie:
• stanowisk pracy,
• dróg komunikacyjnych
• pod taśmą maszyny rozlewniczej
(§ 33 nowego rozporządzenia).
Podstawianie i wyciąganie wagonów spod taśmy maszyny rozlewniczej powinno być
automatycznie sygnalizowane (§ 34 nowego rozporządzenia).
Stalownie
W urządzenia do mechanicznego załadunku wsadu i dodatków stopowych oraz urządzenia
odpylające powinny być wyposaŜone:
• stalownicze łukowe piece elektryczne,
• konwertory,
(§ 35 nowego rozporządzenia).
Ponadto części pieca elektrycznego i piecokadzi, które są pod napięciem, powinny być:
• osłonięte,
• odpowiednio oznakowane
(§ 36 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Przed rozpoczęciem prac regulacyjno-naprawczych trzeba upewnić się, czy dany piec został
odłączony od napięcia (§ 36 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Wszystkie elementy przewodzące pieca powinny być uziemione (§ 36 ust. 3 nowego
rozporządzenia).
Ustalono, Ŝe obsługując piec elektryczny powinno się uŜywać narzędzi z uchwytami
izolowanymi, wykonanymi z materiałów niepalnych (§ 36 ust. 4 nowego rozporządzenia).
Wymagania w zakresie ochrony pracowników naraŜonych na pole elektromagnetyczne
wytwarzane przez piece elektryczne określa rsnds (§ 36 ust. 5 nowego rozporządzenia).
Zabroniony jest załadunek wsadu do pieca stalowniczego, przede wszystkim jeŜeli
doszło do uszkodzenia otworu spustowego, trzonu, ścian lub sklepienia pieca (§ 37
nowego rozporządzenia).
Niedopuszczalny jest załadunek do pieca stalowniczego.
materiałów:
• oblodzonych lub wilgotnych,
• niebezpiecznych, w tym wybuchowych,
• niewiadomego pochodzenia,
• zawierających ołów,
• zamkniętych pojemników
(§ 38 pkt 1 lit. a-d i pkt 2 nowego rozporządzenia).
Określono, Ŝe w celu zabezpieczenia pracowników przed płomieniem i rozpryskami ciekłego metalu lub ŜuŜla powinny być stosowane osłony naprzeciw okien wsadowych (§ 39 nowego rozporządzenia).
Ponadto w trakcie zlewania ciekłego metalu i ŜuŜla powinny być włączone ostrzegawcze sygnały:
• świetlne,
• akustyczne
(§ 40 nowego rozporządzenia).
WaŜne jest teŜ, aby miejsce i urządzenie słuŜące do zlewania ciekłego metalu lub ŜuŜla były:
• suche,
• odpowiednio zabezpieczone,
• odpowiednio oznakowane
Nie wolno:
• powiększać pojemności kadzi przez zamurowywanie wylewu,
• polewać wodą czopów kadzi,
• oczyszczać czopów kadzi przy uŜyciu gazowego palnika
(§ 42 pkt 1 i 2 nowego rozporządzenia).
Rafinacja w piecokadzi powinna być prowadzona przy działającej wentylacji
wywiewnej (§ 43 nowego rozporządzenia).
Natomiast suszenie i remont kadzi:
• odlewniczych,
• pośrednich,
przede wszystkim wyburzanie i naprawa wymurówki, powinny odbywać się w wyznaczonym
do tego miejscu wyposaŜonym w odpowiednie pomosty (§ 44 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Ponadto kadzie takie moŜna remontować po wcześniejszym ich ochłodzeniu do temperatury nieprzekraczającej 40°C, czyli 313 K (§ 44 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Zabrania się wchodzenie do kadzi, w której alternatywnie pozostały:
• skrzepy,
• wiszące elementy wymurówki
(§ 44 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Wyburzanie wymurówki w kadzi i wannie pieca powinno odbywać się za pomocą sprzętu
mechanicznego (§ 44 ust. 4 nowego rozporządzenia).
Ustalono, Ŝe torkretowanie wanny pieca powinno się odbywać tylko za pomocą specjalnej maszyny (§ 44 ust. 5 nowego rozporządzenia).
Natomiast wlewnice powinny być składowane w miejscu do tego przeznaczonym (§ 45 ust. 1
nowego rozporządzenia).
WaŜnym ze względu na bhp wymaganiem jest, aby wysokość stosu ułoŜonych wlewnic nie
przekraczała 2 m (§ 45 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Wlewnice powinny być ułoŜone lub ustawione w sposób, który zabezpieczy je przed
przemieszczaniem (§ 45 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Określono równieŜ, Ŝe opróŜnianie kadzi lub misy ŜuŜlowej z zakrzepniętego ŜuŜla powinno się odbywać tylko w miejscu do tego celu wyznaczonym (§ 46 nowego rozporządzenia).
Wyciąganie wlewków z wlewnic powinno być dokonywane za pomocą suwnic, które zostały wyposaŜone w urządzenia przystosowane do tego celu (§ 47 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Natomiast usuwanie gorących wlewków z płyt odlewniczych powinno się odbywać za
pomocą kleszczy wyposaŜonych w ostre kły chwytakowe (§ 47 ust. 2 nowego
rozporządzenia).
Zabronione jest odbijanie korzeni z zawieszonych wlewków (§ 47 ust. 3 nowego
rozporządzenia).
Ustalono, Ŝe przy stosowaniu źródeł promieniotwórczych w procesie ciągłego odlewania stali powinny być spełnione wymagania dotyczące ochrony pracowników naraŜonych na
promieniowanie, które zostały określone w rsnds (§ 48 nowego rozporządzenia).
Podczas procesu ciągłego odlewania stali zabronione jest przebywanie osób:
• w zasięgu obrotu awaryjnego wieŜy obrotowej przenoszącej kadzie odlewnicze,
• w zasięgu wieŜy obrotowej przenoszącej kadzie odlewnicze,
• pod maszynami do cięcia gazowego,
• w komorze chłodzenia wlewków
(§ 49 ust. 1 pkt 1-4 nowego rozporządzenia).
Obrót wieŜy obrotowej jest wykonywany na polecenie pracownika nadzorującego proces
odlewania przy włączonej ostrzegawczej sygnalizacji:
• świetlnej,
• akustycznej
(§ 49 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Określono takŜe, Ŝe przed rozpoczęciem odlewania wnęki robocze krystalizatorów powinny być:
• oczyszczone,
• wysuszone
(§ 49 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Natomiast ramiona wieŜy obrotowej powinny być oznakowane odpowiednimi znakami
bezpieczeństwa zgodnie z wymaganiami określonymi w odpowiednich Polskich Normach (§
49 ust. 4 nowego rozporządzenia).
Spadarki
Teren, na którym odbywa się rozbijanie złomu przy uŜyciu spadarek, powinien być ogrodzony w taki sposób, aby uniemoŜliwić wejście osób nieupowaŜnionych, a przed
ogrodzeniem powinny zostać umieszczone odpowiednie tablice ostrzegające o
niebezpieczeństwie (§ 50 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Sama spadarka powinna być wyposaŜona w obudowę, sięgającą co najmniej do 2/3
wysokości podnoszenia kuli, zabezpieczającą przed rozrzutem rozbijanego złomu poza
miejsce pracy spadarki (§ 50 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Dodatkowo spadarka powinna być wyposaŜona w sygnalizację ostrzegawczą, uruchamianą
przed kaŜdym podniesieniem i opuszczeniem kuli (§ 50 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Ustalono, Ŝe kabina pracownika obsługującego spadarkę powinna być:
• zabezpieczona osłonami przed rozrzutem odłamków rozbijanego złomu,
• wyposaŜona w labiryntowe wejście osłonięte od góry
(§ 50 ust. 4 nowego rozporządzenia).
W trakcie rozbijania złomu pracownicy znajdujący się na terenie, na którym odbywa się rozbijanie złomu przy uŜyciu spadarek, powinni przebywać w pomieszczeniu chroniącym ich przed rozpryskami złomu (§ 50 ust. 5 nowego rozporządzenia).
Do transportu i układania złomu na płycie spadarki powinny być uŜywane urządzenia
umoŜliwiające bezpieczne wykonywanie tych prac (§ 51 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Zabronione jest rozbijanie złomu:
• zawierającego materiały niebezpieczne, w tym wybuchowe,
• w postaci zamkniętych pojemników o niesprawdzonej zawartości
(§ 51 ust. 2 pkt 1 i 2 nowego rozporządzenia).
Walcownie
Podłoga przed i za zespołem walcarek oraz przy piecach grzewczych powinna być:
• równa,
• odporna na temperatury właściwe dla prowadzonych procesów
(§ 52 nowego rozporządzenia).
Samo przemieszczanie się pracowników w strefie ciągów walcowniczych powinno odbywać się po wyznaczonych drogach komunikacyjnych i pomostach, zapewniających ochronę przed zagroŜeniami wynikającymi z procesów walcowania (§ 53 nowego rozporządzenia).
Natomiast w ciągach walcowniczych trzeba stosować systemy wyłączania walcarek,
odpowiednie dla prowadzonego procesu walcowania, zapewniające wyłączenie ciągu
walcowniczego w przypadku awarii walcarki lub zespołu walcarek (§ 54 ust. 1 nowego
rozporządzenia).
Ponadto między stanowiskiem pracy operatora zespołu walcarek a pracownikami
obsługującymi walcarki powinna być zapewniona sygnalizacja:
• świetlna,
• akustyczna
(§ 54 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Uruchomienie zespołu walcarek powinno być poprzedzone:
• odpowiednim wpisem do ksiąŜki załączeń i wyłączeń zespołu walcarek,
• podaniem odpowiedniego sygnału ostrzegawczego dla pracowników
(§ 54 ust. 3 nowego rozporządzenia).
W trakcie pracy walcarki zabroniona jest wymiana lub naprawa osprzętu i urządzeń
walcowniczych (§ 55 nowego rozporządzenia).
Składowane walce powinny być zabezpieczone przed niekontrolowanym przemieszczaniem
(§ 56 nowego rozporządzenia).
W przypadku gdy w procesie walcowania nie przewidziano inaczej, do obsługi zespołu walcarek mającego:
• co najwyŜej 3-Ŝyłowy system walcowania powinno być przydzielonych co najmniej 2
pracowników;
• ponad 3-Ŝyłowy system walcowania powinno być przydzielonych co najmniej 3
pracowników
(§ 57 pkt 1 i 2 nowego rozporządzenia).
Wytrawialnie
Natomiast odnośnie do ścian, sufitów i podłóg w pomieszczeniu lub zespole pomieszczeń, w których jest wykonywany proces wytrawiania półwyrobów oraz wyrobów hutniczych, czyli wytrawialni, to powinny być:
• odporne na oddziaływanie substancji i preparatów chemicznych stosowanych w
procesie wytrawiania,
• nienasiąkliwe,
• łatwo zmywalne
(§ 58 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Określono, Ŝe wysokość wanien trawiennych powinna wynosić co najmniej 1,1 m od
podłoŜa (§ 58 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Ponadto wanny trawienne powinny być odporne na oddziaływanie substancji i preparatów chemicznych stosowanych w procesie wytrawiania (§ 58 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Ustalono równieŜ, Ŝe rozładunek kwasów z cystern do zbiorników powinien być prowadzony za pomocą pomp przeznaczonych właśnie do tego (§ 59 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Natomiast dostarczanie kwasów do wanien trawiennych powinno odbywać się alternatywnie:
• za pomocą rurociągów,
• w inny zmechanizowany sposób zapobiegający zagroŜeniu oparzeniem pracowników
(§ 59 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Zanurzanie i wyciąganie wytrawianych przedmiotów z wanien powinno być zmechanizowane (§ 60 nowego rozporządzenia).
Same wanny trawienne powinny być wyposaŜone w wywiewną wentylację miejscową
zapobiegającą przedostawaniu się oparów do miejsc przebywania pracowników (§ 61 ust. 1
nowego rozporządzenia).
Wentylacja:
• ogólna,
• miejscowa
powinny zapewnić taką wymianę powietrza, aby na stanowiskach pracy w wytrawialni nie były przekroczone NDS czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, które
zostały określone w rsnds (§ 61 ust. 2 nowego rozporządzenia).
W otwartych wannach trawiennych temperatury roztworów trawiących nie powinny przekraczać:
• 35°C (308 K) - gdy chodzi kąpiel zawierającą kwas solny,
• 70°C (343 K) - gdy chodzi o kąpiel zawierającą kwas siarkowy
(§ 61 ust. 3 pkt 1 i 2 nowego rozporządzenia).
Prasownie (kuźnie)
Podłoga przy:
• prasach,
• młotach,
• piecach kuźniczych
powinna być:
• równa,
• odporna na temperatury odpowiednie dla prowadzonych procesów
(§ 62 nowego rozporządzenia).
Natomiast w trakcie nagrzewania wsadu niemieszczącego się w całości w komorze pieca powinny być zastosowane osłony chroniące przed promieniowaniem cieplnym (§ 63
nowego rozporządzenia).
W czasie pracy pras i młotów zabronione jest:
• dokonywanie ich napraw,
• prowadzenie prac konserwacyjno-przeglądowych,
• wykonywanie innych czynności niezwiązanych z procesem kucia
(§ 64 pkt 1-3 nowego rozporządzenia).
Transport przedmiotów o masie przekraczającej 20 kg z pieców do pras i młotów powinien być zmechanizowany (§ 65 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Określono takŜe, Ŝe pracownicy obsługujący prasy, młoty i piece kuźnicze, odpowiednio do wyników oceny ryzyka zawodowego, powinni być zabezpieczeni przed:
• zagroŜeniami powstającymi w trakcie obróbki wyrobów,
• odpryskami ŜuŜla,
• hałasem,
• wibracjami,
• promieniowaniem cieplnym
(§ 65 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Zabrania się:
• cięcia, za pomocą młota, materiałów na zimno,
• kucia na nakładkę,
• rozbrajania kowadeł przy uŜyciu tarana
(§ 66 pkt 1-3 nowego rozporządzenia).
Składowanie wyrobów hutniczych
Ustalono, Ŝe składowanie półwyrobów i wyrobów hutniczych powinno odbywać się zgodnie z instrukcją opracowaną na podstawie ropbhp, uwzględniającą zagroŜenia wynikające ze specyfiki wytwarzanych wyrobów (§ 67 ust. 1 nowego rozporządzenia).
Ponadto przy składowaniu w stosach naleŜy zapewnić, aby wysokość składowania przy
ręcznym zapinaniu półwyrobów i wyrobów hutniczych podnoszonych suwnicą nie
przekraczała 2,5 m (§ 67 ust. 2 nowego rozporządzenia).
Natomiast stosy wlewków okrągłych powinny być składowane w sposób stabilny, jednak
wysokość stosu nie powinna przekraczać 2 m (§ 67 ust. 3 nowego rozporządzenia).
Przy składowaniu półwyrobów i wyrobów gotowych powinna być zachowana odległość co
najmniej 1 m między górną krawędzią składowanego materiału a najniŜszą częścią
transportowanego za pomocą suwnicą przedmiotu (§ 67 ust. 4 nowego rozporządzenia).
Autor: Przemysław Ł. Siemiątkowski
prawnik specjalizujący się w zakresie
prawa pracy i bhp, doktorant w Instytucie
Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie