PROFIL DORADCY ZAWODOWEGO

Zgodnie z syntetycznym opisem zawodu zamieszczonym w projekcie standardu

kwalifikacji zawodowych doradca zawodowy (kod zawodu – 241303 w Klasyfikacji zawodów i specjalności) jest pracownikiem publicznych służ b zatrudnienia, które tworzą or-gany zatrudnienia wraz z powiatowymi i wojewódzkimi urzę dami pracy, urzę dem obsługują cym ministra właś ciwego do spraw pracy oraz urzę dami wojewódzkimi, realizują cymi zadania okreś lone w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy 1.

Praca doradcy zawodowego polega na udzielaniu bezrobotnym i poszukującym pracy

pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia oraz pracodawcom w doborze kandydatów do pracy.

Pomoc dla bezrobotnych i poszukujących pracy polega szczególnie na:

– udzielaniu informacji o zawodach, rynku pracy oraz możliwościach szkolenia

i kształcenia;

– udzielaniu porad z wykorzystaniem standaryzowanych metod ułatwiających wybór

zawodu, zmianę kwalifikacji, podjęcie lub zmianę zatrudnienia, w tym badaniu

zainteresowań i uzdolnień zawodowych;

– kierowaniu na specjalistyczne badania psychologiczne i lekarskie umożliwiające wydawanie opinii o przydatności zawodowej do pracy i zawodu albo kierunku szkolenia;

– inicjowaniu, organizowaniu i prowadzeniu grupowych porad zawodowych dla

bezrobotnych i poszukujących pracy;

Natomiast pomoc dla pracodawców polega na udzielaniu informacji i doradztwie

w zakresie doboru kandydatów do pracy.

Usługi poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej świadczone są przez doradcę zawodowego w formie indywidualnej i grupowej, zgodnie z zasadami:

– dostępności usług poradnictwa zawodowego dla bezrobotnych i poszukujących pracy oraz

dla pracodawców;

– dobrowolności korzystania z usług poradnictwa zawodowego;

– równości w korzystaniu z usług poradnictwa zawodowego, bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, orientację seksualną,

przekonania polityczne i wyznanie religijne lub przynależność związkową;

– swobody wyboru zawodu i miejsca zatrudnienia;

– bezpłatności usługi;

– poufności i ochrony danych osobowych bezrobotnych i poszukujących pracy

korzystających z usług poradnictwa zawodowego.

W pracy doradcy zawodowego dominuje układ człowiek-człowiek, dlatego też

znaczenia nabierają jego umiejętności i predyspozycje współdziałania z ludźmi.

W rozwoju kariery doradcy zawodowego w Polsce wyróżnić należy cztery poziomy

awansu: doradca zawodowy – stażysta, doradca zawodowy, doradca zawodowy I stopnia oraz

doradca zawodowy II stopnia2.

Doradcy zawodowi zatrudniani są najczęściej w jednostkach organizacji samorządowej w

powiatowych urzędach pracy oraz centrach informacji i planowania kariery zawodowej.

Ponadto mogą być zatrudnieni w specjalistycznych poradniach psychologiczno-

pedagogicznych, w zespołach ds. orzecznictwa o stopniu niepełnosprawności, centrach pomocy rodzinie, Ochotniczych Hufcach Pracy oraz placówkach kształcenia i doskonalenia nauczycieli w specjalnościach pedagogika pracy i doradztwo zawodowe. Poza sferą budżetową możliwości zatrudnienia i samozatrudnienia dają doradcom zawodowym agencje poradnictwa zawodowego, agencje doradztwa personalnego oraz agencje pośrednictwa pracy.

Szczegółowe wymagania kwalifikacyjne dla zawodu doradca zawodowy określa standard 1 Projekt standardu kwalifikacji zawodowych dla zawodu „Doradca zawodowy”. MGiP, 2005 r.

2 Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 20 października 2004r. w sprawie trybu nadawania licencji zawodowych pośrednika pracy i doradcy zawodowego. Dz.U nr 238 poz. 2393.

2

kwalifikacji dla tego zawodu, który jest w gestii właściwego ministra ds. pracy (www.standardyiszkolenia.praca.gov.pl).

Doradcą zawodowym w MCIZ może być osoba posiadająca ukończone kierunkowe

studia wyższe. Preferowane są studia kierunkowe: psychologia, doradztwo zawodowe, pedagogika oraz socjologia.

Praca doradcy zawodowego wymaga ustawicznego dokształcania i doskonalenia

zawodowego w formie: samokształcenia, edukacji na odległość, udziału w szkoleniach, seminariach, konferencjach, warsztatach metodycznych oraz podyplomowych studiach z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego.

Podstawowy zakres wiedzy doradcy zawodowego

Podstawowy zakres wiedzy jaką powinien ustawicznie aktualizować doradca zawodowy

obejmuje następującą problematykę:

1. Podstawy psychologii, socjologii, pedagogiki, organizacji i zarządzania, ekonomii, prawa (w tym prawa pracy) i innych nauk pokrewnych.

2. Podstawy pedagogiki pracy oraz zawodoznawstwa.

3. Rynek pracy.

4. Rynek usług edukacyjnych.

5. Poradnictwo grupowe i indywidualne – metody i narzędzia.

6. Techniki i narzędzia pomagające w wyborze kierunku kształcenia i zawodu.

7. Aktywizacja zawodowa i poszukiwanie pracy – metody i techniki.

8. Prognozy rozwoju kwalifikacji i kompetencji.

9. Źródła

informacji

zawodoznawczych:

klasyfikacja

zawodów

i

specjalności,

charakterystyki zawodów, teczki informacji o zawodach, opisy standardów kwalifikacji

zawodowych, raporty, ekspertyzy, prognozy, filmy o zawodach, programy

komputerowe, obsługa specjalistycznego oprogramowania, bazy danych, raporty,

prognozy, ekspertyzy i inne.

10. Zasady współpracy doradcy zawodowego z innymi instytucjami, w tym z instytucjami rynku pracy.

11. Metody, techniki i narzędzia gromadzenia, opracowywania i aktualizacji informacji w tym obsługa oprogramowania do przetwarzania danych.

12. Metody i narzędzia wykorzystywane przy udzielaniu indywidualnych i grupowych informacji o zawodach, rynku pracy oraz możliwościach szkolenia.

13. Zasady podejmowania decyzji związanych z wyborem szkoły, zawodu oraz

przygotowaniem do podjęcia pracy i zatrudnienia.

14. Zasady organizacji spotkań indywidualnych i grupowych.

15. Przepisy prawne i dokumentacja z zakresu doradztwa zawodowego.

16. Współczesne technologie informacyjne i komunikacyjne.

Podstawowe cechy psychofizyczne doradcy zawodowego3

Praca doradcy zawodowego wymaga posiadania nw. cech psychofizycznych:

W zakresie cech sensomotorycznych:

1. Koordynacja wzrokowo-ruchowa.

2. Zręczność kończyn górnych.

3. Spostrzegawczość.

4. Ostrość słuchu.

5. Rozróżnianie barw.

6. Zmysł równowagi.

W zakresie zdolności:

1. Koncentracja uwagi na problemie klienta.

2. Łatwość wypowiadania się w mowie i piśmie.

3 Na podstawie projektu standardu kwalifikacji zawodowych dla doradcy zawodowego (MGiP, 2005).

3

3. Komunikatywność.

4. Zdolność przekonywania.

5. Podzielność uwagi.

6. Rozumowanie logiczne.

7. Dobra pamięć.

8. Wyobraźnia i myślenie twórcze.

9. Elastyczne podejście do rozwiązywania problemów.

10. Predyspozycje do kontaktów człowiek-człowiek.

W zakresie cech osobowości:

1. Poczucie odpowiedzialności moralno-społecznej.

2. Okazywanie szacunku dla wartości, indywidualności i godności klienta.

3. Umiejętność postępowania z ludźmi.

4. Umiejętność słuchania i obserwacji.

5. Wytrzymałość na długotrwały wysiłek intelektualny.

6. Odporność emocjonalna.

7. Umiejętność nawiązywania kontaktów z ludźmi.

8. Motywowanie klientów do aktywnego współdziałania.

9. Umiejętność tworzenia atmosfery zaufania i akceptacji.

10. Samodzielność.

11. Umiejętność planowania.

12. Inicjatywność.

13. Ciekawość poznawcza.

14. Umiejętność współdziałania.

15. Łatwość przerzucania się z jednej czynności na drugą.

16. Empatia.

17. Obiektywizm i tolerancja.

18. Umiejętność podejmowania szybkich i trafnych decyzji.

19. Zainteresowania społeczne i naukowe.

20. Niezależność poglądów.

21. Wytrwałość i cierpliwość.

22. Świadomość własnych możliwości oraz ograniczeń.

23. Zamiłowanie do dokładności, ładu i porządku.

24. Gotowość do wprowadzania zmian.

25. Wiarygodność.

26. Samokontrola.

27. Otwartość.

28. Miła aparycja.

29. Dyspozycyjność.

30. Skłonność do samokształcenia.

Podstawowe umiejętności doradcy zawodowego

Podstawowe umiejętności doradcy zawodowego dotyczą realizacji typowych prac, na

które składa się:

1. Planowanie i organizowania pracy własnej.

2. Analizowanie sytuacji na rynku pracy.

3. Nawiązywanie kontaktu z klientem, tworzenie atmosfery zaufania, życzliwości

i akceptacji.

4. Komunikowanie się ze współpracownikami i klientami.

5. Udzielanie klientom informacji o możliwości wykonania badań psychologicznych

i lekarskich pod kątem określenia przydatności zawodowej.

6. Motywowanie klientów do aktywnego współdziałania w rozwiązywaniu problemów

zawodowych.

4

7. Prowadzenie rozmowy doradczej.

8. Tworzenie, z udziałem klienta, realnego planu jego rozwoju zawodowego oraz

monitorowanie jego realizacji.

9. Organizowanie i prowadzenie zajęć grupowych.

10. Gromadzenie i wykorzystywanie informacji dotyczących kształcenia i szkolenia zawodowego oraz rynku pracy.

11. Udostępnianie klientom informacji zawodowych.

12. Stosowanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych w działalności informacyjno-doradczej.

13. Przeprowadzanie samooceny własnej pracy i gromadzenie dowodów jakości

świadczonych usług.

5