★

Tester diod świecących

2 4 4 6

Sterowane napięciowo

źródło prądowe

Przetwornik napięcie/prąd

Do czego to służy?

Jak to działa?

Jak wynika z opisu, każda zmiana napię−

Prezentowany układ to klasyczny przykład

Układ o schemacie pokazanym na rysunku 1

cia Ux spowoduje odpowiednią zmianę prą−

wykorzystania wzmacniacza operacyjnego

jest klasycznym źródłem prądowym, a wła−

du diod. Można więc podać zewnętrzne (nie−

w roli wysokiej jakości źródła prądowego

ściwie są to dwa jednakowe źródła prądowe.

ujemne) napięcie Ux, które będzie modulo−

sterowanego napięciem, czyli przetwornika

Zasada działania jest następująca. Napięcie

wać prąd diod LED. Przełącznik S1 pozwala

napięcie/prąd. Wtej roli moduł może być

na wejściach nieodwracających wzmacnia−

ustawić prąd o wartości 20mA, 6mA i 2mA.

wykorzystany do wielu pożytecznych celów,

czy (nóżki 3, 5), oznaczone Ux jest skokowo

Pozwoli to sprawdzić diody przeznaczone do

także jako element prac dyplomowych.

regulowane przełącznikiem S1 i może przy−

pracy w różnych warunkach.

Natomiast pomysł budowania testera diod

bierać wartości około: 2V, 0,6V oraz 0,2V.

Napięcie zasilania modułu nie powinno

LED z wykorzystaniem źródeł prądowych

Jak wiadomo, podczas normalnej pracy na−

być mniejsze niż 6V. Dzięki diodzie D2

może wydać się co najmniej dziwny. Co

pięcia na obu wejściach wzmacniacza opera−

i kondensatorowi C1 układ może być też za−

prawda dawniej trzeba było wybierać nawet

cyjnego są równe. Aby tak było, na wyj−

silany napięciem zmiennym (4,5...12V)

spośród danej partii produkcyjnej diody

ściach wzmacniaczy pojawi się napięcie na

Warto zwrócić uwagę, że diody świecące,

o zbliżonej jasności, ale dziś ten problem

tyle wysokie, by prąd popłynął przez badane

pełniące tu rolę obciążenia, włączone są tak,

stracił swą ostrość – diody z jednej serii pro−

diody i dalej przez rezystory R5, R6 do ma−

że żadna z końcówek nie jest dołączona do

dukcyjnej świecą podobnie. Każdy praktyku−

sy. Napięcie na rezystorach R5, R6 musi być

masy. Jeśli ktoś chciałby wykorzystać układ

jący elektronik przyzna jednak, że dość czę−

równe napięciu Ux, czyli przez rezystory te

w przypadku, gdy jedna z końcówek obcią−

sto zdarzają się sytuacje, gdy trzeba porów−

będzie płynął jednakowy prąd o wartości:

żenia musi być dołączona do (dodatniej) szy−

nać subiektywnie odczuwaną jasność świece−

I=Ux/100Ω

ny zasilania, może wykorzystać układ z ry−

nia diod o różnych wymiarach, kolorach i ro−

Taki sam prąd będzie płynął przez spraw−

sunku 2. Po zastosowaniu tranzystora mocy

dzajach soczewki. Jakże często się okazuje,

dzane diody LED.

z odpowiednim radiatorem, może to być ste−

że dwie diody o tych samych wymiarach

rowane źródło prądu o dużej wartości.

i kolorze świecą zdecydowanie inaczej.

Rys. 1 Schemat ideowy

Jeśli natomiast obciążenie musi być dołą−

Związane to jest zwykle z kątem świecenia

czone do masy, sytua−

(czym szerszy kąt, tym jasność mniejsza),

cja jest trudniejsza.

budową soczewki (w przezroczystej świecą−

Przy prądach do kilku

ca struktura jest lepiej widoczna niż w mlecz−

mA można zastoso−

nej) oraz materiałem półprzewodnikowym

wać układ z rysunku

(różne jasności przy różnych prądach).

3a. Przy prądach do

Najprostszy tester LED−ów można zbudo−

kilkudziesięciu mA

wać łącząc w szereg badane LED−y, rezystor

można wykorzystać

i podłączając całość do zasilacza. Niestety, taki

układ z rysunku 3b.

prościutki układzik ma liczne wady, bo prąd bę−

Należy

zauważyć,

dzie zależeć między innymi od napięć przewo−

że oba wymagają

dzenia diod. Czasem to wystarczy, ale dobry

zasilania napięciem

układ testujący powinien dawać możliwość

symetrycznym i nieja−

sprawdzenia jasności przy różnych wartościach

ko “odwracają fazę” –

prądu. Aby uniezależnić się od wpływu róż−

kierunki napięć i prą−

nych niepożądanych czynników, należy zbudo−

dów zaznaczono na

wać układ o charakterze źródła prądowego.

rysunkach. Obciążają

Wymagania takie spełnia opisany prosty układ.

także źródło napięcia

92

E l e k t r o n i k a d l a W s z y s t k i c h

Ux. Jednak w przeciwieństwie

do układów z rysunków 1 i 2,

mogą pracować z napięciami

wejściowymi zarówno dodatni−

mi, jak i ujemnymi. Analiza dzia−

łania tych układów nie jest łatwa

i wykracza poza ramy artykułu.

Podane wartości elementów

można zmieniać, byle tylko za−

chowane były zależności podane

na rysunkach.

Montaż

i uruchomienie

korzystano fragment podstawki pod układ

Rys. 3 Wariantowe podlączenie

Prosty układ z rysunku 1 można zmontować

scalony. Po zmontowaniu ze sprawnych ele−

obciążenia względem „−“ zasilania

na płytce, pokazanej na rysunku 4. Montaż

mentów układ jest gotowy do pracy.

nie sprawi trudności. Wmodelu pokazanym

na fotografii w roli gniazd pomiarowych wy−

Rys. 4 Schemat montażowy

Wykaz elementów

Rys. 2 Schemat elektryczny z diodą

C1 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..100µF/16V

LED połączoną z „+“ zasilania

D1 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..Dioda LLED zzielona D2 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..1N4148

R1 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..2,2k R2 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..15k R3 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..100k R4 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..47k R5; R

R6 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..100

S1 .. .. .. .. .. .. ..Przełącznik 33−ppozycyjny jjednoobwodowy U1 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..LM358

Sprawdzane diody LED należy włożyć

Podstawka 114

w otwory podstawki, przełącznikiem S1

Płytka ddrukowana

ustawić potrzebny prąd i ocenić różnice ja−

sności obu egzemplarzy.

Płytka ddrukowana jjest ddostępna

w sieci hhandlowej jjako kkit A

AVT−22446A

Konrad Jankowski

Ciąg dalszy ze strony 91

prostopadle na wysokości nóżki 5), tak aby

Wykaz elementów

wszystkie cewki były od siebie ekranowane.

Po zastosowaniu sprawnych elementów kon−

Do zasilania można wykorzystać wewnętrz−

US1 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. LA1185

R1 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..22

werter był gotowy do użycia. Oczywiście chcąc

ny zasilacz odbiornika, jeżeli napięcie nie jest

C1 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 10pF

sprawdzić poprawność zestrojenia obwodów

większe od 8V; w przeciwnym razie w obwód

C2, C

C6 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..6,8pF ((22pF) można także zastosować kondensatory C2, C6,

zasilania konwertera należy włączyć stabiliza−

C3, C

C4, C

C5 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..1nF

C8 o nieco mniejszej pojemności, a równolegle

tor scalony 78L05 obniżający napięcie do 5V.

C7: .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..4,7pF

do nich dolutować trymery po 10pF, co pozwoli

Można także konwerter zasilić z baterii

C8, C

C12 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..33pF

na uzyskanie maksymalnej czułości przemiany.

płaskiej 4,5V.

C11 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..10nF

Zmontowany konwerter najlepiej jest za−

Po zastosowaniu rezonatora 118MHz na

X .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..116MHz ((22MHz) mknąć w obudowie z blachy pobielanej,

początku skali, czyli na 26MHz, otrzyma się

L1, LL2 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..0,18µH ((0,47µH) z której należy wyprowadzić 3 odcinki przewo−

początek pasma 2m (144MHz) i, odpowie−

L3 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..1µH

du koncentrycznego (jeden zasilania, drugi do

dnio, na 28MHz będzie 146MHz.

anteny, a trzeci do wejścia odbiornika). Łatwo

Kolejny model konwertera autor przysto−

Na rysunku 3 pokazano nomogramy do

zauważyć, że na płytce drukowanej znajdują się

sował do pasma 6m/10m (50−52MHz) m.in.

przeliczania zakresu odbieranego pasma.

zaznaczone miejsca do zamontowania przegród

poprzez użycie rezonatora 22MHz.

Zastosowanie rezonatora kwarcowego bez

ekranujących w postaci "krzyża" (jedna blaszka elementu korygującego (cewki z rdzeniem lub

przechodzi wzdłuż układu scalonego, a druga

Rys. 3

trymera) może spowodować, że do takiego no−

mogramu należy wprowadzić korektę kilka lub

Rys. 2 Schemat montażowy

nawet kilkadziesiąt kHz, szczególnie gdy rezo−

nator będzie wykonany mało precyzyjnie.

Oczywiście najlepiej wykonać cewki

o podanej wartości własnoręcznie poprzez

nawinięcie kawałka "srebrzanki".

Wponiższym wykazie elementów dla kon−

wertera 144/28MHz w nawiasie podano warto−

ści dla pasma 50/28MHz.

Andrzej Janeczek

E l e k t r o n i k a d l a W s z y s t k i c h

93