Główne tezy filozoficzne przypisywane Talesowi (omówione szczegółowo w kolejnych rozdziałach) to:

•Zasadą (arché) jest woda

•M

agnes posiada duszę

•Wszystko jest pełne bogów

•D

usze są nieśmiertelne

Tales z całą pewnością nie znał jeszcze samego terminu "zasada", co przypisuje mu Arystoteles, należy jednak

uznać, że posługiwał się tego rodzaju kategorią intelektualną. Rzeczywiście postrzegał wodę jako początek i

źródło rzeczy; samą rzeczywistość, która trwa niezmiennie i to co jest w rzeczach trwałe, mimo zachodzących

w świecie zmian (a więc w pewnym sensie odpowiednik "substancji" ); koniec i ujście rzeczy.

Autentyczność pozostałych twierdzeń filozoficznych Talesa nie jest już natomiast tak pewna. Relacja

Arystotelesa o filozofi Talesa nie ma charakteru historycznego, ale filozoficzny i posługuje się późniejszą,

Arystotelesowską terminologią: Arystoteles omawia archai u jończyków tworząc w ten sposób historyczne

wprowadzenie do własnej filozofi przyczyn. Archai w filozofi jońskiej mają zawsze charakter materialny.

Wszyscy jończycy są też monistami, uznają za materialną zasadę rzeczywistości tylko jeden element. Dlaczego

dla Talesa elementem tym jest akurat woda, nie jest całkiem jasne: możliwa jest tu kontynuacja

wcześniejszych kosmologi babilońskich i egipskich. Należy tu zwrócić uwagę na to, że woda jako zasada jest również początkiem rzeczywistości, co wyraźnie łączy filozofię Talesa z wcześniejszymi kosmologiami.

Zarazem jednak Talesa odmitologiczno-kosmologicznego sposobu myślenia wiele dzieli: zjawiska wyjaśnia on

nie odwołując się do interwencji bogów, wyraźnej np. w typowym dla Homera paralelizmie świata boskiego i

ludzkiego – Tales jest wyraźnie monistą, przyrodę wyjaśnia odwołując się do samej przyrody. Cecha ta jest

zresztą bardziej widoczna u późniejszych presokratyków, niż u samego Talesa. Poglądów Talesa

na magnes, bogów i duszę nie należy interpretować jako formy panpsychizmu czy panteizmu – w (rozwiniętym przez Arystotelesa) greckim rozumieniu duszy przysługuje ona wszystkim bytom ożywionym, znakiem bycia

żywym jest zaś zdolność do ruchu i wprawiania w ruch. Interpretacja wzajemnych relacji twierdzeń Talesa jest

trudna, jeśli są one jednak (co nie jest bynajmniej pewne) połączone w jakiś logiczny system, wydaje się jasne,

że jednoczesna redukcja całej rzeczywistości do jednego elementu i zarazem dostrzeganie w rzeczywistości

ruchu i zmiany pociąga za sobą przypisanie poszczególnym elementom rzeczywistości duszy(w

przedstawionym wyżej sensie), a całości rzeczywistości boskości.