wykład 6 z OUN 25 kwietnia 2012 ŚRODA tyłomózgowie wtórne, rdzeń przedłużony, drogi nerwowe
Wykład 6. z OUN - 25 kwietnia 2012 ŚRODA - TYAOMÓZGOWIE WTÓRNE , RDZEC PRZEDAUŻONY , DROGI NERWOWE TYAOMÓZGOWIE WTÓRNE składa się z: mostu (pons) i móżdżku (cerebellum) Most należy do pnia mózgu. Możemy na nim wyróżnić powierzchnie: przednią (brzuszną) i tylną (grzbietową). Na powierzchni przedniej zarysowuje się bruzda podstawna, w której znajduje się tętnica podstawna, po bokach są opuszki mostu. Most przechodzi bezpośrednio w swej bocznej części w konar środkowy móżdżku, konkretnie od linii trójdzielno - twarzowej łączącej wyjście z mózgowia nerwu trójdzielnego i nerwu twarzowego. To co jest od strony przyśrodkowej należy do mostu, od strony bocznej do móżdżku. Na powierzchni grzbietowej mostu znajduje się górna część dołu równoległobocznego. Składa się on z 2 trójkątów: górnego (większego) należącego do mostu, oraz niższego należącego do rdzenia przedłużonego, granicą między nimi są prążki rdzeniowe, po stronie grzbietowej na ich poziomie znajduje się tylna krawędz mostu. W środku części przedniej - brzusznej znajdują się drogi zstępujące, zaś w części grzbietowej znajdują się jądra nerwów czaszkowych (w śródmózgowiu są jądra 3 nerwów czaszkowych, moście 3 i rdzeniu 4). Część jąder jest położona na granicy pomiędzy mostem a rdzeniem przedłużonym. Nerw trójdzielny posiada 3 jądra czuciowe i każde z nich znajduje się w innej części pnia mózgu. W obrębie mostu wyróżniamy jądra nerwu trójdzielnego: ruchowe oraz mostowe - czuciowe. Do mostu schodzi również jądro śródmózgowiowe. Poza tym w obrębie mostu wyróżniamy jądro nerwu odwodzącego, jest to jądro ruchowe początkowe. Jądra czuciowe to jądra krańcowe gdyż kończą się w nich włókna. Poza tym w obrębie mostu poniżej jądra nerwu odwodzącego wyróżniamy jądro nerwu twarzowego - jądro początkowe (ruchowe). Z nerwem twarzowym jest połączone także jądro ślinowe górne (superior salivary nucleus) - ma połączenie z gałęziami nerwu twarzowego zaopatrującymi ślinianki podżuchwową i podjęzykową, jest jądrem przywspółczulnym. Jądra przedsionkowe znajdują się także na tej wysokości: przyśrodkowe, boczne, górne i dolne. Bocznie od jąder przedsionkowych znajdują się jądra ślimakowe: brzuszne i grzbietowe. Na krawędzi mostu rozpoczyna się jądro samotne, które jest jądrem krańcowym (czuciowym) dla nerwu twarzowego (VII), językowo - gardłowego (IX) i błędnego (X). Patrząc w rzucie bocznym: jądra umieszczone są w części grzbietowej mostu, niektóre graniczą z powierzchnią dołu równoległobocznego, np jądro nerwu odwodzącego i jądro grzbietowe nerwu błędnego (przywspółczulne). W części środkowej w dole równoległobocznym nieco powyżej prążków krańcowych jest uwypuklenie - guzek twarzowy. Do przodu od jądra nerwu odwodzącego znajduje się jądro ruchowe nerwu twarzowego. Włókna nerwu przebiegają do tyłu i zataczają pętlę wytwarzając tzw. kolano nerwu twarzowego i wracają tworząc z przodu nerw twarzowy wychodzący z mostu. Wyróżniamy w obrębie tych włókien część pierwszą biegnącą do tyłu, kolano oraz drugą dochodząca do pnia nerwu twarzowego. Jądro grzbietowe nerwu błędnego będzie tworzyć tzw. trójkąt nerwu błędnego, poniżej i do przodu znajduje się jądro nerwu podjęzykowego i trójkąt nerwu podjęzykowego. Bezpośrednio pod jądrem ślinowym górnym znajduje się jądro ślinowe dolne - przywspółczulne dla nerwu językowo - gardłowego. Włókna przywspółczulne rozpoczynające się tam kończą się w obrębie ślinianki przyusznej. Jądro pasma samotnego - jądro czuciowe dla nerwu językowo gardłowego, jądrem ruchowym jest jądro dwuznaczne, jest ono także jądrem początkowym dla nerwu błędnego i nerwu dodatkowego. Oddzielnym jądrem jest jądro nerwu podjęzykowego znajdujące się w obrębie rdzenia przedłużonego. Jądro początkowe nerwu dodatkowego znajduje się poniżej rdzenia przedłużonego w obrębie rdzenia kręgowego, biorą stąd początek włókna części rdzeniowej nerwu dodatkowego, włókna części mózgowej nerwu dodatkowego biorą swój początek z jądra dwuznacznego. Część rdzeniowa nerwu dodatkowego wchodzi do mózgowia przez otwór wielki, po połączeniu się z korzeniem mózgowym wychodzi przez otwór szyjny, konkretnie część tylno - boczną. Jądro czuciowe nerwu trójdzielnego odbiera zarówno czucie powierzchowne z zakresu twarzy, jak i czucie głębokie. 1 (Z i liczba w nawiasie oznaczają numer zdjęcia odnoszącego się do danego fragmentu) Wykład 6. z OUN - 25 kwietnia 2012 ŚRODA - TYAOMÓZGOWIE WTÓRNE , RDZEC PRZEDAUŻONY , DROGI NERWOWE Nerw twarzowy odbiera czucie z zakresu głowy. Posiada 3 jądra rozciągające się w pniu mózgu: Jądro rdzeniowe, jądro mostowe, jądro śródmózgowiowe odbierają różne rodzaje czucia. Jądro rdzeniowe odbiera czucie powierzchowne. Pozostałe odbierają czucie głębokie: jądro mostowe (główne) odbiera czucie głębokie - jeżeli chcemy poznać kształt przedmiotu nie musimy na niego patrzeć - odbywa się to na zasadzie czucia głębokiego, analiza odbywa się w jadrze mostowym. Jądro śródmózgowiowe odbiera czucie głębokie podobne do dróg wstępujących sznurów tylnych w obrębie rdzenia przedłużonego i kręgowego - pochodzące z mięśni, ścięgien i stawów. Jądra mają bardziej szczegółową budowę - w ich obrębie dochodzą określone drogi nerwowe. Nerw twarzowy: z jądra początkowego nerwu twarzowego przechodzą drogi z zakrętu przedśrodkowego kierujące się następnie do mięśni wyrazowych. Nerw językowo - gardłowy: włókna ruchowe - jądro dwuznaczne, przywspółczulne - jądro ślinowe dolne i czuciowe - jądro pasma samotnego. Drogi nerwowe w obrębie mostu: - wstęga przyśrodkowa rozpoczynającą się od jądra smukłego i klinowatego - wstęga boczna (część drogi słuchowej) - drogi czuciowe: rdzeniowo - wzgórzowe boczna i przednia dołączają się w obrębie górnej części mostu i śródmózgowia do wstęgi przyśrodkowej podobnie jak wstęga trójdzielna. Drogi typowe dla mostu: - drogi korowo - mostowe - drogi mostowo - móżdżkowe - połączenie jądra oliwki z móżdżkiem Oliwka ma związek z częścią ruchową pozapiramidową, podobnie jak móżdżek. Przez konar górny dociera do móżdżku droga rdzeniowo - móżdżkowa przednia, która wcześniej była drogą skrzyżowaną, droga rdzeniowo - móżdżkowa tylna, która była drogą nieskrzyżowaną dociera do móżdżku przez konar dolny. W części górnej (Z250)(przedniej) są silnie zaznaczone drogi piramidowe = korowo - rdzeniowe. Pęczek podłużny przyśrodkowy i pęczek podłużny grzbietowy leżą w okolicy pośrodkowej bezpośrednio przy wodociągu mózgu. Locus ceruleus znajduje się w okolicy wodociągu mózgu. Część środkowa mostu (Z252)- bardziej spłaszczona jest część brzuszna, wstęga przyśrodkowa ma położenie po skrzyżowaniu wstęg. Zaznaczają się jądra nerwów czaszkowych. Część dolna mostu (Z253)- w części grzbietowej jest rozwinięta komora czwarta oraz dół równoległoboczny, powyżej jest część móżdżku, który się tutaj łączy poprzez konary środkowe z mostem, zaznaczają się tam jądra: przedsionkowe, nerwu odwodzącego, trapezoid body mające znaczenie przy drodze słuchowej. Dno komory czwartej = dół równoległoboczny. (Z254) Składa się z trójkąta górnego (większego, w obrębie mostu) i trójkąta dolnego (mniejszego, w obrębie rdzenia przedłużonego) z rozdzielającymi je prążkami rdzeniowymi. W dnie możemy wyróżnić bruzdę pośrodkową, po obu jej stronach znajduje się wyniosłość przyśrodkowa. W obrębie dolnych części wyniosłości przyśrodkowych możemy po obu stronach wyróżnić guzek twarzowy, a boku jest bruzda graniczna ograniczająca wyniosłość przyśrodkową. Na tej wysokości znajduje się również miejsce sinawe oraz poniżej niego pole przedsionkowe w której przebiegają włókna części przedsionkowej nerwu przedsionkowo - ślimakowego. W obrębie rdzenia przedłużonego leżą trójkąt nerwu podjęzykowego i trójkąt nerwu błędnego. Strop komory czwartej jest utworzony z części: górnej, środkowej i dolnej. (Z255) Całość stropu komory czwartej jest związana z móżdżkiem i jego konarami. Cześć górna jest utworzona przez zasłonę rdzeniową górną Część środkowa jest utworzona przez języczek i grudkę robaka Część dolna jest utworzona przez dwie zasłony rdzeniowe dolne i splot naczyniówkowy komory czwartej. W tkance naczyniówkowej komory czwartej wyróżniamy 3 otwory: nieparzysty, pośrodkowy otwór Magendiego, oraz dwa boczne w rogach bocznych otwory boczne Luschki. Przez nie płyn mózgowo - rdzeniowy może wypływać na zewnątrz w kierunku przestrzeni podpajęczynówkowej. Zasłona rdzeniowa górna jest tworem nieparzystym, zaś zasłona rdzeniowa dolna z przyczepionym splotem naczyniówkowym jest tworem parzystym. 2 (Z i liczba w nawiasie oznaczają numer zdjęcia odnoszącego się do danego fragmentu) Wykład 6. z OUN - 25 kwietnia 2012 ŚRODA - TYAOMÓZGOWIE WTÓRNE , RDZEC PRZEDAUŻONY , DROGI NERWOWE Móżdżek podobnie jak kresomózgowie składa się z 2 półkul oraz części środkowej - robaka. Powierzchnia półkul móżdżku jest pokryta istotą szarą. W języku angielskim używa się innych określeń na bruzdy i zakręty móżdżku a inne kresomózgowia. Są znacznie węższe i ułożone w sposób równoległy. W każdej półkuli móżdżku wyróżniamy płat górny, płat środkowy i płat tylny (gródkowo - kłaczkowy). Oddzielają je od siebie szczeliny: pierwsza oraz tylno - boczna. Wyróżniamy jeszcze: szczelinę poziomą, oraz gałki móżdżku. Można wyróżnić mniejsze części pomiędzy szczelinami. Móżdżek może być dzielony topograficznie oraz czynnościowo. Połączenia móżdżku: (Z259) konar górny łączy go ze śródmózgowiem, konary środkowe to połączenie z mostem, konary dolne móżdżku przechodzą w rdzeń przedłużony. Budowa wewnętrzna móżdżku (Z260): Na zewnątrz znajduje się kora móżdżku - istota szara, wewnątrz jest istota biała zbudowana z aksonów, w której znajdują się jądra móżdżku. Jeżeli patrzymy na przekrój móżdżku jest widoczne tylko jądro zębate "ma kształt powgłębianego worka", pozostałe jądra: wierzchu, czopowate itp są znacznie mniejsze. (Z261)Kora móżdżku różni się od kory półkuli mózgu, ma 3 warstwy w porównaniu do 5warstwowej kory mózgowej. Charakterystyczne struktury: komórki granularne, komórki Purkinjego, mossy fibers (mossy - od mchu) - maja charakterystyczne rozgałęzienia przypominające mech, spełniają ważną rolę w przekazywaniu bodzców. Podział czynnościowy: Wyróżnia się część środkową, przyśrodkową, obwodową (boczną) (Z263)Móżdżek otrzymuje informacje z takich struktur jak: rdzeń kręgowy (poprzez włókna rdzeniowo - móżdżkowe), most, jąder przedsionkowych należących do układu równowagi, co jednoznacznie wskazuje na czynność móżdżku - jest związany z układem ruchowym: koordynacją czynności układów piramidowego i pozapiramidowego, przetwarzaniem bodzców docierających poprzez drogi wstępujące sznurów tylnych. Móżdżek powoduje, ze orientujemy się w jakim położeniu jest nasze ciało. Możemy dzięki niemu utrzymywać postawę, chodzić, odpowiednio koordynować postawę ciała. Bez móżdżku istniałby tylko błędnik mówiący wyłącznie o położeniu głowy. "Istnieje takie powiedzenie, ze ktoś sobie zalał robaka - nie chodzi o zalanie robaka w przewodzie pokarmowym, lecz tego widocznego w móżdżku, wtedy ta koordynacja ruchowa jest upośledzona, taki człowiek będzie pod wpływem toksykacji alkoholowej będzie się przewracał. Objawy będą takie same jakby móżdżek był uszkodzony pod wpływem choroby neurologicznej. Różnicą będzie to, że jeżeli człowiek wytrzezwieje to koordynacja wróci." (Z264)Móżdżek w połączeniu z układem pozapiramidowym może dotyczyć nie tylko bezpośredniego działania, ruchów związanych z układem pozapiramidowym, ale również z planowaniem pewnych ruchów, uzgadnianiem postawy ciała z jądrami podkorowymi oraz również w jakiś sposób z ruchami mimowolnymi związanymi z jądrami podkorowymi. (Z266)Udało się ustalić, jaka jest rola poszczególnych składników móżdżku, nie tylko samych ciał komórek nerwowych, ale również poszczególnych aksonów. Powstaje skomplikowana struktura mająca połączenie z: jądrami wzgórza, jądrem czerwiennym, przedsionkowym i ślimakowym oraz tworem siatkowatym mającym znaczenie w wielu podstawowych czynnościach życiowych. (Z267)Widzimy że układ pozapiramidowy w sensie jąder czerwiennych i istoty czarnej oraz ciała prążkowanego ma połączenie nie tylko z korą mózgowa ale też z jądrem zębatym móżdżku, co ma znaczenie np przy występowaniu zespołu Parkinsona. (Z268)Objawy uszkodzenia móżdżku: - ataksja - niezborność ruchowa, tj. brak możliwości utrzymania równowagi - dysmetria - jeżeli chcemy wykonać jakąś czynność, nie możemy jej wykonać w sposób precyzyjny, przy zbliżaniu palca do danego punktu nie trafimy w niego. Test palec - nos: jeżeli człowiek jest zdrowy nie ma problemu aby człowiek dotknął palcem swój nos. - drżenie zamiarowe - jeżeli chcemy wziąć naczynie, w miarę zbliżania do niego ręka będzie drżała - objaw adiadochokinezy - zaburzenie ruchów szybkich Móżdżek nie ma budowy jednorodnej. Płat tylny należy do kory nowej, pozostałe płaty należą do kory starej. (Z269)Przypisuje się uszkodzeniom określonych części robaka i móżdżku określone objawy: ataxia, zawroty głowy, nystagmus - fizjologicznie występuje u człowieka jeżeli jedzie koleją i podczas patrzenia w okno gałki oczne skaczą, można go wywołać u osoby z zaburzeniami wywołać sztucznie - prosimy aby wodzić za palcem przesuwanymi od płaszczyzny pośrodkowej na boki. 3 (Z i liczba w nawiasie oznaczają numer zdjęcia odnoszącego się do danego fragmentu) Wykład 6. z OUN - 25 kwietnia 2012 ŚRODA - TYAOMÓZGOWIE WTÓRNE , RDZEC PRZEDAUŻONY , DROGI NERWOWE RDZEC PRZEDAUŻONY (Z270)Budowa zewnętrzna rdzenia przedłużonego Z przodu wyróżniamy szczelinę pośrodkową przednią. Po jej obu stronach ułożone są piramidy, które u swojej podstawy tworzą skrzyżowanie piramid, gdzie włókna drogi piramidowej wchodzą do sznurów bocznych rdzenia kręgowego tworząc drogę korowo - rdzeniową boczną - u podstawy piramid jest przejście rdzenia przedłużonego w rdzeń kręgowy. Bocznie od piramid znajduje się oliwka posiadająca w środku jądro oliwki związane z układem pozapiramidowym. (Z271)Na powierzchni tylnej jest dolna część dna komory czwartej rdzenia przedłużonego, która kończy się błonką - zasuwką, są tam zasłony rdzeniowe dolne. Powierzchnia dolno - boczna: bruzda pośrodkowa tylna, po obu jej stronach wyróżniamy pęczek smukły i pęczek klinowaty, między nimi jest bruzda pośrednia tylna do przodu od niej i bocznie od pęczka klinowatego znajduje się bruzda grzbietowa. W rdzeniu przedłużonym znajdują się również drogi odbierające bodzce z presoreceptorów i chemoreceptorów, związane jest to z włóknami należącymi do ośrodka oddechowego i ośrodka krążenia. Związane z tym są jądra tworu siatkowatego (reticular formation). Tych jąder jest wiele, ok. 200, tworzą na poziomie rdzenia przedłużonego ośrodek oddechowy w obrębie tworu siatkowatego bezpośrednio na początku rdzenia przedłużonego, oraz ośrodek krążenia na wyższym poziomie ale też w obrębie rdzenia przedłużonego. Dlatego uszkodzenie tej części mózgowia skutkuje śmiercią - zatrzymaniem serca i brakiem możliwości samoistnego oddychania. DROGI NERWOWE (Z274)Drogi nerwowe dzielimy na: ruchowe - zstępujące (dwuneuronowe) i czuciowe - wstępujące (trójneuronowe), przyjmujemy tą zasadę jako wersję uproszczoną, gdyż niektóre drogi są o wiele bardziej skomplikowane. Drogi ruchowe są to drogi piramidowe, przebiegają na obwód: - drogą nerwów rdzeniowych: droga korowo - rdzeniowa - drogą nerwów czaszkowych: droga korowo - czaszkowa (Z275)Droga korowo - rdzeniowa rozpoczyna się w obrębie kory ruchowej czyli zakrętu przedśrodkowego (4. pole Brodmanna). (Z276)Przechodzi przez wieniec promienisty, odnogę tylną torebki wewnętrznej i zmierza do śródmózgowia gdzie przechodzi przez odnogi mózgu, następnie przez brzuszną część mostu, rdzeń przedłużony, gdzie tworzą piramidy, w skrzyżowaniu piramid w 90% przechodzą na stronę przeciwległą i dalej biegną w rdzeniu kręgowym jako droga korowo - rdzeniowa boczna, zaś w 10% nie ulegają skrzyżowaniu i biegną w sznurach przednich jako droga korowo - rdzeniowa przednia.(Z277) Drogi te biegną do rogów przednich rdzenia kręgowego, gdzie ciało komórki nerwowej 2. neuronu położone jest w rogach przednich w jądrze ruchowym. Wypustki 2. neuronu tworzą korzenie nerwów rdzeniowych, a następnie gałęzie nerwów rdzeniowych i w taki sposób trafiają do efektorów - mięśni poprzecznie prążkowanych. Na wysokości dojścia do rogu przedniego włókna drogi korowo - rdzeniowej przedniej przechodzą na przeciwległą stronę - dopiero w tym miejscu się krzyżują. Nazwa dróg piramidowych pochodzi od kształtu komórek nerwowych w zakręcie przedśrodkowym. Drogi korowo - rdzeniowe mają również połączenie z układem pozapiramidowym. (Z279)Przy przerwaniu rdzenia kręgowego są charakterystyczne objawy: w odcinku szyjnym quadriplegia, piersiowym paraplegia, w obrębie niższych odcinków kończyny dolne ale w ograniczonym zakresie. (Z280)Drogi korowo - jądrowe biegną od zakrętu przedśrodkowego przez wieniec promienisty i kolano torebki wewnętrznej do jąder początkowych nerwów czaszkowych położonych w obrębie pnia mózgu - III, IV, V, VI, VII i XII, oraz do jadra dwuznacznego nerwów IX, X XI - wszystkich nerwów ruchowych i mieszanych. Istnieje zasada że do tych jąder dochodzą włókna skrzyżowane i nieskrzyżowane, wyjątek: nerwy VII i XII otrzymują jedynie włókna skrzyżowane. W tych jądrach leżą ciała komórek nerwowych 2. neuronów, których wypustki biegną do nerwów czaszkowych. 4 (Z i liczba w nawiasie oznaczają numer zdjęcia odnoszącego się do danego fragmentu) Wykład 6. z OUN - 25 kwietnia 2012 ŚRODA - TYAOMÓZGOWIE WTÓRNE , RDZEC PRZEDAUŻONY , DROGI NERWOWE (Z281)Drogi czuciowe: - czucia eksteroceptycznego - powierzchownego - czucia teleceptycznego - z narządów zmysłów - czucia proprioceptycznego - głębokiego - czucia interoceptycznego - z narządów wewnętrznych (Z282)Droga czucia eksteroceptycznego biegnie drogą nerwów rdzeniowych - inaczej jako droga zwojowo - rdzeniowo - wzgórzowo - korowa (w nazwie zawarta jest siedziba poszczególnych neuronów i ośrodka korowego: ciało komórek nerwowych I neuronu: zwój rdzeniowy ciało komórek nerwowych II neuronu: róg tylny rdzenia kręgowego (ich wypustki przechodzą na stronę przeciwległą i tworzą drogi: rdzeniowo - wzgórzową przednią przewodzącą czucie lekkiego dotyku i ucisku, receptory to ciałka dotykowe Merkla rdzeniowo - wzgórzową boczną przewodzącą czucie bólu i temperatury, receptory zimna to ciałka Krausego, zaś ciepła to ciałka Ruffiniego) ciało komórek nerwowych III neuronu: jądro brzuszne tylno - boczne wzgórza, ich wypustki biegną przez odnogę tylną torebki wewnętrznej i wieniec promienisty do zakrętu zaśrodkowego i części tylnej płacika okołośrodkowego, gdzie znajduje się ośrodek korowy.(Z283)(Z284) (Z285)Następnym rodzajem czucia jest czucie głębokie = proprioceptywne: droga zwojowo - opuszkowo - wzgórzowo - korowa. Receptory: ciałka Paciniego i Meissnera. Siedziby neuronów: ciało komórki nerwowej I neuronu: zwój rdzeniowy ciało komórki nerwowej II neuronu: jądro smukłe i jądro klinowate, aksonu I neuronu dochodzą do nich w sznurach tylnych rdzenia kręgowego, są nieskrzyżowane i dopiero aksony II. neuronu, odchodzące od jadra smukłego i klinowatego tworzą wstęgę przyśrodkową i krzyżują się w skrzyżowaniu wstęg w obrębie rdzenia przedłużonego - do III neuronu drogi te docierają jako drogi skrzyżowane. Część, gdzie znajduje się pęczek smukły i klinowaty oraz jądro smukłe i klinowate nazywa się opuszką, jest rozszerzona i dlatego jest to droga zwojowo - opuszkowa. we wzgórzu znajduje się III neuron: jądro brzuszne tylno - boczne wzgórza ośrodek korowy: zakręt zaśrodkowy (Z286)Położenie receptorów: powierzchowne w skórze, np ciałka Merkla lub zakończenia wolne - receptory bólu (nocyreceptory), głębokie w wypadku czucia proprioceptycznego. (Z288)(Z289) (Z291) Drogi czuciowe przewodzone drogą nerwów czaszkowych - włókna przebiegają razem. Wyróżniamy jedną drogę zwojowo - jądrowo - wzgórzowo korową. ciało komórek nerwowych I neuronu: zwój obwodowe nerwu trójdzielnego, zwój kolana nerwu twarzowego (VII), zwój górny i dolny nerwu językowo - gardłowego (IX), zwój górny i dolny nerwu błędnego (X). ciało komórek nerwowych II neuronu: jądra krańcowe tych nerwów, w nerwie trójdzielnym jądro śródmózgowiowe (czucie głębokie z mięśni i ścięgien), jądro mostowe (czucie głębokie z twarzy), jądro rdzeniowe (czucie powierzchowne) jądro samotne dla nerwów: twarzowego (VII), językowo - gardłowego (IX), błędnego (X) ich aksony tworzą wstęgę trójdzielną, która po skrzyżowaniu dochodzi do wstęgi przyśrodkowej, a następnie do wzgórza ciało komórek nerwowych 3. neuronu to jądro brzuszne tylno - przyśrodkowe wzgórza. Ośrodek korowy to zakręt zaśrodkowy. (wersja z wykładów - różnica w stosunku do podręcznika prof. Gołąba) 5 (Z i liczba w nawiasie oznaczają numer zdjęcia odnoszącego się do danego fragmentu)