Politechnika GdaÅ„ska ð ð ð Rok akademicki 1998/99 ð
Wydział Budownictwa Lądowego
SPRAWOZDANIE
z MATERIAA
ÓW BUDOWLANYCH
NðRð ð2ð ð
Temat: Badania techniczne ceramiki budowlanej
Rzodkiewicz Michał
(środa, godz. 11:00)
 Badania techniczne ceramiki budowlanej wykonuje siÄ™ na podstawie ustalonych
norm (tzw. normalizacja). Pierwsza z nich  norma przewodnia zawiera wszystkie dane
potrzebne do pobrania próbek, klasyfikacji materiałów, wykonania próbek i badań.
PN -ð 70
Norma przewodnia jest określona następująco:
B -ð12016
gdzie: PN  70  polska norma (1970r.),
B  norma budowlana.
Bezpośrednio z normą przewodnią związana jest norma przedmiotowa. Zawiera ona już
dane szczegółowe dotyczące poszczególnych materiałów.
Definicje o cegłach budowlanych:
1) Cegła licowa  cegła do wykonania licowej warstwy muru nie wymagająca
tynkowania,
2) Cegła zwykła  cegła do wykonywania murów, ale wymagająca tynkowania,
3) Drążenia  są to otwory przelotowe w cegle o regularnym kształcie i
rozmieszczeniu, nie przewidziane do zapełnienia zaprawą,
4) Otwór chwytowy  służy do wsunięcia dłoni do przeniesienia materiału,
5) Połówka cegły  jest to część pękniętej prostopadle do długości cegły, której
objętość wynosi nie mniej niż 50% cegły pełnej,
6) Powierzchnia boczna  wozówka, główka  jest prostopadła do powierzchni
podstawy, pozostałe boczne,
7) Powierzchnia podstawy  powierzchnia cegły stykająca się w murze z poziomą
warstwą zaprawy, ograniczona długością cegły - L oraz szerokością  B
(L´ðB´ðH - dla cegÅ‚y zwykÅ‚ej 250´ð120´ð65, H + zaprawa, podstawa nie zmienia siÄ™),
8) Szczeliny  nazywamy układ drążeń, w którym otwory o kształcie prostokątnym
rozmieszczone są w równoległych rzędach, dłuższymi bokami wzdłuż rzędów.
ð
KðLðAðSðYðFðIðKðAðCðJðAð ð ð
Grupy:
Z  zwykłe
L  licowe
Rodzaje:
M  mrozoodporne
N  niemrozoodporne
Typy:
B  bez otworów
P  pełne
D  drążone
S - szczelinowe
1
Drążenia (uściślone)  cegły typu B nie powinny mieć żadnych drążeń i otworów, cegły
typu P mogą mieć drążenia, ale łączna powierzchnia przekroju poprzecznego nie
powinna być większa niż 10% powierzchni podstawy, a powierzchnia pojedynczego
otworu nie powinna być większa niż 200 mm2.
Typu D oraz S powinny mieć drążenia, których łączna powierzchnia przekroju
poprzecznego, liczone razem z powierzchnią otworów chwytowych, nie powinna być
mniejsza niż 10% i nie większa niż 40% powierzchni podstawy, natomiast w cegłach
drążonych D, powierzchnia przekroju poprzecznego pojedynczego otworu nie powinna
być większa niż 600 mm2, typ S  szczeliny powinny mieć szerokość nie większą niż 15
mm.
9) Klasa cegieł  wytrzymałość cegły na ściskanie, grupa Z: 3,5 ; 5 ; 7,5 ; 10 ; 15 ; 20;
25 MPa, grupa L: 10 ; 15 ; 20 ; 25 MPa
10) Sortyment cegieł  zależny od gęstości objętościowej, typ B i P: 1 ; 1,2 ; 1,4 ;
1,6; 1,8 ; 2,0, typ D i S: 0,6 ; 0,8 ; 1 ; 1,2 ; 1,4 ; 1,6.
ð
BðAðDðAðNðIðAð ðTðEðCðHðNðIðCðZðNðEð ð ð
ð
a) Badanie cech zewnętrznych (u producenta  wymiary, uszkodzenia)
b) Badania laboratoryjne (w laboratorium, które uzyskało atest):
1) wytrzymałość na ściskanie (określenie klasy cegły Rc),
2) badanie nasiąkliwości (wyznaczenie nw, no),
3) badanie mrozoodporności (określenie rodzaju M lub N),
4) badanie szkodliwej zawartości zanieczyszczeń węglanowych (margiel),
5) badanie szkodliwej zawartości soli rozpuszczalnych (domieszka w glinach
żelazistych),
6) badanie stężenia naturalnych pierwiastków promieniotwórczych określonych
współczynnikiem kwalifikacyjnym f1, f2
f1 nie więcej niż 1,0 Bq/kg
f2 nie więcej niż 1,85 Bq/kg
(wyznaczenie promieniowania tÅ‚a bð i gð, að - jest nieszkodliwe).
Czynności:
Do laboratorium należy dostarczyć próbki (pobierane przez producenta losowo, raz na 3
m-ce), a następnie sporządzić protokół. Ilość uzależniona jest od danego badania:
1) 8 sztuk do badania wytrzymałości na ściskanie,
2) 6 sztuk do badania nasiąkliwości (potem stosowane są najczęściej do badania mrozoodporności),
3) 6 sztuk do badania mrozoodporności,
4) 5 sztuk do badania szkodliwej zawartości zanieczyszczeń węglanowych,
5) 4 sztuki do badania szkodliwej zawartości soli rozpuszczalnych.
2
Ad 1)
Do badania wytrzymałości na ściskanie wymagane są próbki kostkowe. Cegła
przecięta jest na dwie części, a następnie scalona zaprawą (cement portlandzki 350, 1:1).
Próbki muszą być pielęgnowane, przechowywane w mokrych tkaninach (duża ilość
wilgoci do związania cementu (24h)), w temperaturze pokojowej nie mniejszej niż
15°ðC.
Po 24h wyjmuje się je i przechowuje przez 5 pozostałych dni na wolnym powietrzu.
Pn
KlasÄ™ cegÅ‚y okreÅ›lamy ze wzoru: Rc =ð [MPa] lub [KN/m2]
Fśr
gdzie:
Pn  wielkość siły niszczącej,
Fśr  powierzchnia średnia (średnia arytmetyczna powierzchni zewnętrznych, na które
przekazywana jest siła niszcząca).
Fg +ð Fd
FÅ›r =ð [m2]
2
Na osiem badanych próbek mogą trafić się tylko 3, które mają wytrzymałość mniejszą
od wymaganej, ale nie mniejszą niż 0,8 Rc.
Po wyznaczeniu Rc dla każdej próbki wyznaczamy Rc śr (średnia arytmetyczna).
Rc  normowa powinna wynosić:
3,5 - średnia wytrzymałość nie mniej niż 4,3 MPa
5,0 - średnia wytrzymałość nie mniej niż 6,2 MPa
7,5 - średnia wytrzymałość nie mniej niż 7,5 MPa
10 - średnia wytrzymałość nie mniej niż 12,3 MPa
15 - średnia wytrzymałość nie mniej niż 18,5 MPa
20 - średnia wytrzymałość nie mniej niż 24,7 MPa
25 - średnia wytrzymałość nie mniej niż 30,9 MPa
Na podstawie badań laboratoryjnych uzyskaliśmy następujące wyniki:
1°ð
0,126 ´ð 0,126m P = 328 kN
0,128 ´ð 0,127m
Fśr = 0,016066 m2
328 kN
R =ð =ð 20415,78 =ð 20,42 MPa
c
0,016066 m2
3
2°ð
0,128 ´ð 0,128m P = 336 kN
0,127 ´ð 0,123m
Fśr = 0,0160025m2
336 kN
R =ð =ð 20996,72 =ð 20,99 MPa
c
0,0160025 m2
3°ð
0,124 ´ð 0,121m P = 359 kN
0,126 ´ð 0,125m
Fśr = 0,015377m2
359 kN
R =ð =ð 23346,56 =ð 23,35 MPa
c
2
0,015377 m
4°ð
0,126 ´ð 0,119m P = 268 kN
0,127 ´ð 0,129m
Fśr = 0,0156885m2
268 kN
R =ð =ð 17082,57 =ð17,08 MPa
c
0,0156885 m2
5°ð
0,125 ´ð 0,125m P = 349 kN
0,126 ´ð 0,127m
Fśr = 0,0158135m2
349 kN
R =ð =ð 22069,75 =ð 22,07MPa
c
2
0,0158135 m
4
6°ð
0,128 ´ð 0,126m P = 334 kN
0,129 ´ð 0,125m
Fśr = 0,0161265m2
334 kN
Rc =ð =ð 20711,25 =ð 20,71 MPa
0,0161265 m2
7°ð
0,125 ´ð 0,124m P = 324 kN
0,123 ´ð 0,121m
Fśr = 0,0151915m2
324 kN
R =ð =ð 21327,71 =ð 21,32 MPa
c
2
0,0151915 m
8°ð
0,124 ´ð 0,122m P = 360 kN
0,123 ´ð 0,123m
Fśr = 0,0151285m2
360 kN
R =ð =ð 23796,15 =ð 23,80 MPa
c
0,0151285 m2
Rc śr = 21,22 , cegły są więc klasy 15 MPa .
Ad 2)
Nasiąkliwość powinna także spełniać dopuszczalne wartości zatwierdzone przez
Polski Komitet Organizacji.
Dla cegieł Z  3,5 ; 5  nie określa się nasiąkliwości
Dla cegieł Z  7,5 ; 10 ; 15  od 6 do 22%
Dla cegieł Z  20 ; 25  od 6 do 20%
Dla cegieł L  10 ; 15  od 4 do 16%
Dla cegieł L  20 ; 25  od 4 do 12%
5
Ad 3)
Odporność na działanie mrozu:
Cegły M  grupy Z typu D i S powinny wytrzymać bez uszkodzeń 20 kolejnych cykli
zamrażania i odmrażania.
Cegły M  grupy Z, typu B, P oraz cegły L powinny wytrzymać bez uszkodzeń 25 cykli
zamrażania i odmrażania.
6