JAKOŚĆ  KOLOKWIUM 2  PREMIUM PACK :
Z cyklu   Nie ma ch. żebyś nie zaliczył/a
TEMATY:
8. TQM  Zarządzanie przez jakość
Cele zarządzania przez jakość. Koncepcja i wdrażanie. Porównanie norm ISO serii 9000 i TQM.
9. Projektowanie jakości 2h
Projektowanie jakości produktów  metoda QFD. Projektowanie jakości procesu wytwarzania.
Zapobieganie wadom. Analiza przyczyn i skutków wad  metoda FMEA.
10. Narzędzia i techniki doskonalenia jakości 2h
Narzędzia i techniki dla danych nieliczbowych. Wykres współzależności. Burza mózgów. Wykres
przyczynowo-skutkowy. Diagram Ishikawy. Narzędzia i techniki dla danych liczbowych. Histogram. Wykres
Pareto-Lorenza. Wykres rozrzutu.
11. Nowoczesne metody specyfikacji geometrii wyrobów (GPS) 3h
12. Zapewnienie jakości wspomagane komputerowo
Wspomaganie komputerowe elementów normy PN-ISO 9001. Systemy CAQ. Korzyści wprowadzania
CAQ. Przepływ informacji w systemie zapewnienia jakości  powiązanie systemu CAQ z innymi systemami
Cax w systemie CIM.
13. Koszty wdrażania i utrzymania zintegrowanego systemu zapewnienia jakości 1h
Analiza kosztów jakości. Koszty zapobiegania złej jakości. Koszty oceny jakości. Koszty niezgodności
wewnętrzne i zewnętrzne.
14. Dyrektywy Nowego Podejścia Unii Europejskiej 1h
Dyrektywa maszynowa 98/37/EC Odpowiedzialność za wyrób i europejski znak bezpieczeństwa CE. Znaki
PN i B. Zasady dotyczące deklaracji zgodności dostawcy.
15. Akredytacja laboratoriów wzorcujących. 1h
Cel i zasady akredytacji laboratoriów wzorcujących. Międzynarodowy nadzór i współpraca laboratoriów
wzorcujących. Kompetencje techniczne laboratoriów wzorcujących. Systemy jakości laboratoriów.
Procedura akredytacji. Sprawdzanie (walidacja) metod badania i wzorcowania  ogólne zasady. . Badania
równorzędności metod pomiarowych.
16. Zintegrowane systemy zarządzania jakością środowiskiem i bezpieczeństwem pracy 1h
Model zintegrowanego systemu zarządzania jakością, środowiskiem i BHP. PN-EN ISO 14011:1998
Wytyczne do auditowania środowiskowego - Procedury auditu - Auditowanie systemów zarządzania
środowiskowego; Podobieństwa i różnice w zarządzaniu jakością, środowiskiem i BHP.
TQM- Koncepcja zarządzania jakością odniesiona do wszystkich typów działalności gospodarczej oraz
zastosowania w poziomych i pionowych strukturach organizacji z uwzględnieniem jej wszystkich procesów
oraz zasobów  kompleksowe zarządzanie jakością.
Jakość kompleksowa - pełne i ciągłe zaspokajanie potrzeb odbiorcy na konkurencyjnym rynku przez
uzyskiwanie najlepszej pozycji u klienta, który za określoną cenę otrzymuje dla siebie z zakupionego towaru
najwyższą jakość. Uzyskane jest to najniższym kosztem dzięki najlepszemu wyzwoleniu potencjalnych
możliwości producenta.
·ð Etap I  nadzór:
o identyfikowanie z
ródeł niedostosowania,
o ratowanie
o działania korygujące
·ð Etap II  kontrola:
o kontrola raportów,
o użycie podstawowych statystyk,
o podstawowe planowanie jakości,
o testowanie produktu,
o samokontrola
o rozwój podręcznika jakości
·ð Etap III - zapewnianie jakoÅ›ci:
o analiza efektów,
o włączenie operacji nieprodukcyjnych
o wykorzystanie rachunku kosztów jakości
o obszerne podręczniki jakości
o poprawa planowania jakościowego,
o audyty
·ð Etap IV  TQM :
o zaangażowanie pracowników,
o prace zespołowe,
o wykonywanie pomiarów,
o dążenie do ciągłej poprawy,
o zaangażowanie dostawców,
o włączenie wszystkich operacji w systemie,
o emanacja i synergia społeczna
Ciągłe doskonalenie wyraża koło jakości
1. Zaplanuj - co robimy, co robią inni, zgromadzić dane aby ustalić stan faktyczny
2. Wykonaj - plan wprowadzamy w życie
3. Sprawdz
- porównaj to co osiągnięte z tym co zadane
4. Popraw - gdy z
le - ulepszaj gdy dobrze
14 punktów poprawy jakości TQM wg Deminga
1. Określ stały cel firmy dla poprawy jakości produktu
2. Odrzuć starą filozofię i przyjmij nowa we wszystkich obszarach organizacji
3. Eliminacja działań kontrolnych
4. Wyłączenie praktyki uzależniania działań od ceny
5. Stałe udoskonalanie procesów w firmie
6. Rozpoczęcie szkoleń i edukacji wszystkich członków
7. Ustalenie nowoczesnych metod kierowania
8. Eliminacja atmosfery strachu
9. Usuwanie barier między pracownikami różnych działów firmy  praca zespołowa.
10. Eliminacja celów ilościowych, sloganów, propagandowych plakatów.
11. Wykluczenie ilościowego normowania wydajności pracy
12. Usuwanie barier w możliwości odczuwania dumy czy satysfakcji z wykonanej pracy przez
wszystkich członków
13. Określenie programu kształcenia ustawicznego.
14. Utworzenie takiej struktury firmy i organizacji pracy aby można 13 punktów wprowadzić i na
bieżąco realizować.
10 kroków do TQM:
1. Uświadomienie potrzeby i szansy doskonalenia jakości.
2. Ustalenie celów ciągłego doskonalenia
3. Stworzenie organizacji, która pomoże w realizacji tych celów, poprzez powołanie rady do spraw
jakości, określenie problemów, wybranie odpowiedniego projektu, stworzenie zespołów i wybór
koordynatorów.
4. Przeszkolenie wszystkich pracowników
5. Przydzielenie zadań problemowych
6. Informowanie o przebiegu prac
7. Okazanie uznania
8. Ogłoszenie wyników
9. Odnotowywanie sukcesów
10. Włączenie usprawnień do normalnie stosowanych systemów i procesów firmy, co zapewnia
podtrzymanie zapału pracowników.
Kroki planowania jakości:
1. Określ kto jest twoim klientem
2. Określ potrzeby swoich klientów
3. Przetłumacz te potrzeby na język organizacji
4. Opracuj produkt zaspokajajÄ…cy potrzeby
5. Zoptymalizuj właściwości produktu, aby oprócz potrzeb klienta, zaspokajały także potrzeby firmy.
6. Opracuj proces, który będzie zdolny do wyprodukowania produktu.
7. Zoptymalizuj go.
8. Sprawdz
, czy proces jest zdolny do wytworzenia produktu przy zastosowanych definicjach
operacyjnych.
9. Przełóż proces na poszczególne operacje.
Stopnie rozwoju jakości:
1. Zabezpieczenie jakości  orientacja na wynik
2. Zarządzanie jakością  całościowa koncepcja sterowania firmą zorientowana na proces.
3. Business Excellence  koncentracja na:
a. wzroście wartości firmy
b. wzmocnieniu pozycji konkurencyjnej
4. TQM  całościowa koncepcja sterowania firmą zorientowana na proces.
Japońska filozofia jakości (prof. Ishikawa): -  Jakość nie jest wszystkim, ale wszystko jest niczym bez
jakości
·ð Jakość jest na pierwszym miejscu i jest najważniejsza
·ð Jakość zorientowana na klienta
·ð DecydujÄ…ce jest zastosowanie  użycie wyrobu  nie najlepsze rozwiÄ…zania techniczne
·ð Pracować należy na bazie danych i faktów
·ð ZarzÄ…dzać funkcjonalnie
Porównanie ISO z TQM:
ISO:
·ð jakość postrzegana jako zgodność z wymaganiami
·ð uwzglÄ™dnia potrzeby klienta zdef. w umowie
·ð koncentruje siÄ™ na dostarczaniu wÅ‚aÅ›ciwego produktu ze wÅ‚aÅ›ciwÄ… specyfikacjÄ…
·ð klient i wytwórca niezależny
·ð obejmuje pewne obszary
TQM:
·ð jakość jest procesem ciÄ…gÅ‚ego doskonalenia
·ð uwzglÄ™dnia potrzeby i oczekiwania klienta wewnÄ™trznego i zewnÄ™trznego.
·ð koncentruje siÄ™ na dostawcy i jego kulturze traktujÄ…c go jako element Å‚aÅ„cucha tworzenia jakoÅ›ci dla
klienta
·ð klient powiÄ…zany z dostawcÄ…
·ð dotyczy caÅ‚ej organizacji
Zasady TQM
·ð Zorientowanie na klientów
·ð Przywództwo
·ð Zaangażowanie pracowników
·ð PodejÅ›cie procesowe
·ð PodejÅ›cie systemowe
·ð CiÄ…gÅ‚e doskonalenie
·ð Podejmowanie decyzji na podstawie faktów
·ð Wzajemne korzystne zwiÄ…zki z dostawcami
Podstawy TQM:
1) Każdy ma swojego dostawcę
2) To ludzie realizują jakość
3) Najlepsze efekty daje praca zespołowa
4) Komunikowanie się między ludz
mi zdecydowanie usprawnia procesy oraz skuteczność i wydajność
działania
5) Zapobieganie problemom jest najlepszą metodą działania
6) Klienci mają swoje wymagania i oczekiwania, należy być z nimi w ciągłym kontakcie
Charakterystyka składników TQM:
1) Przywództwo
2) Polityka i strategia
3) ZarzÄ…dzanie zasobami ludzkimi
4) Åšrodki
5) Działania
6) Zadowolenie klientów
7) Zadowolenie ludzi
8) Wpływ na społeczeństwo
9) Wyniki działalności
Pięć zasad kultury TQM:
1) Zaangażowanie najwyższego kierownictwa
2) Cel działań  zadowolenie klienta
3) Stałe ulepszanie
4) Jakość jest sprawą każdego
5) Redukcja kosztów jakości
Podstawy skuteczności wdrożenia TQM:
1) poparcie
2) zaangażowanie
3) udział dyrektora naczelnego i całego przedsiębiorstwa.
Kroki prowadzÄ…ce do implementacji TQM:
1) Należy uzyskać maksymalne zaangażowanie kierownictwa
2) Należy poznać wymagania klienta
3) Trzeba projektować produkty pamiętając o jakości
4) Podczas projektowania procesu produkcyjnego trzeba pamiętać o jakości
5) Należy stworzyć załogi pełnomocnych pracowników
6) Trzeba utrzymywać sukcesy
7) Należy rozszerzać zasady krzewienie jakości wśród dostawców i dystrybutorów.
Quality Control Circles (QCCs):
mała grupa pracowników działających wspólnie, aby wnosić wkład do doskonalenia przedsiębiorstwa, respektować
człowieczeństwo i budować pogodny zespół, poprzez rozwój nieskończonego potencjału personelu.
Zintegrowany System Zarządzania  Bazą ZSZ jest SZJ + normy branżowe.
Wdrożenie zapewnia pełną spójność dokumentacji wymaganej przez poszczególne normy.
TworzÄ… go 4 podstawowe podsystemy zarzÄ…dzania:
·ð jakoÅ›ciowe
·ð Å›rodowiskowe
·ð bezpieczeÅ„stwa i higieny pracy
·ð bezpieczeÅ„stwa żywnoÅ›ci
Model systemu zarządzania branżowego:
1. Polityka branżowa
2. Planowanie
3. Wdrażanie i działanie
4. Sprawdzanie i działania korekcyjne
5. PrzeglÄ…d wykonywany przez kierownictwo
6. Ciągłe doskonalenie.
Korzyści wdrożenia ZSZ:
·ð Zmniejszenie kosztów zwiÄ…zanych z oddzielnym wdrożeniem systemów
·ð Posiadanie jednolitej dokumentacji  procedury odnoszÄ…ce siÄ™ do różnych systemów sÄ… przejrzyÅ›cie
ze sobÄ… powiÄ…zane.
·ð ZwiÄ™kszenie renomy firmy i podniesienie jej rangi wÅ›ród firm konkurencyjnych.
Harmonogram etapowy wdrażania ZSZ:
1. Przegląd wstępny  tzw. audyt zerowy
2. Szkolenia dla kadry kierowniczej, zespołu wdrożeniowego i pracowników.
3. Opracowanie dokumentacji ZSZ
4. Wdrażanie ZSZ
5. Wybór jednostki certyfikującej
6. Certyfikacja systemu.
Metody doskonalenia jakości:
·ð FEMA
·ð APQP
·ð QFD
·ð Check list
·ð Plany kontroli
·ð Harmonogramy
·ð Kick off
·ð PrzeglÄ…dy projektów
Dobra praktyka wykonania  Działania, które musza być podjęte i warunki, które musza być spełniane,
aby produkcja wyrobów oraz materiałów (czy świadczenie usług) odbywały się w sposób zapewniający
bezpieczeństwo i zgodność z wymaganiami i przeznaczeniem.
PREWENCJA:
Systemy jakości TQM czy ISO kładą nacisk na kontrolę procesów zamiast na kontrolę wyrobów  na
zapobieganie powstawaniu błędów i niezgodności zamiast na ich wykrywanie.
FMEA  (Failure Mode and Effect Analysis) jest metodÄ… majÄ…cÄ… za zadanie ustalenie potencjalnych wad
mogących wystąpić w konstruowaniu, produkcji, montażu danego wyrobu (czy podczas realizacji procesu)
oraz uniknięcia tych wad poprzez przedsięwzięcie odpowiednich działań.(analiza przyczyn i skutków wad,
metoda unikania ryzyka i min. kosztów)
·ð ustala siÄ™ systematycznie wszystkie prawdopodobne wady
·ð ocenia siÄ™ ich potencjalne skutki dla klientów
·ð okreÅ›la siÄ™ potencjalne przyczyny wystÄ™powania wad
·ð ocenia siÄ™ przewidywanÄ… specyfikacje wyrobu
·ð Szacuje siÄ™:
o prawdopodobieństwo wystąpienia wady,
o skutki jej wystÄ…pienia dla klienta
o możliwość jej wykrycia,
o a na tej podstawie ustala siÄ™ liczbÄ™ priorytetu ryzyka.
·ð ustala siÄ™ odpowiednie dziaÅ‚ania konstrukcyjne
·ð ustala siÄ™ odpowiedzialność za przeprowadzenie tych dziaÅ‚aÅ„
·ð ocenia siÄ™ ponownie możliwoÅ›ci rozpoznania i unikniÄ™cia wad, przy uwzglÄ™dnieniu ustalonych
działań.
Analizę konstrukcji metodą FMEA można stosować w celu:
·ð stworzenia podstawy do realizacji analizy procesu metodÄ… FMEA
·ð okreÅ›lenia bazy do obliczeÅ„ współczynników awaryjnoÅ›ci dla rozpatrywanej jednostki
·ð ustalenia stwierdzeÅ„ jakoÅ›ciowych lub iloÅ›ciowych odnoÅ›nie realnego prawdopodobieÅ„stwa
wystÄ…pienia wad
·ð porównania prawdopodobieÅ„stwa wystÄ…pienia wad dla alternatywnych koncepcji rozwiÄ…zaÅ„
·ð ustalenia sÅ‚abych punktów projektu, tzn. takich części lub detali projektu, które należy uważać za
krytyczne biorąc pod uwagę ich oddziaływanie na niezawodność ogólną.
·ð ciÄ…gÅ‚ego kontrolowania zdolnoÅ›ci do uzyskania jakoÅ›ci dla wybranej konstrukcji majÄ…cego za
zadanie umożliwienie wprowadzenia na czas koniecznych działań ulepszających.
Przebieg FMEA:
1. Tworzony jest zespół, w skład którego wchodzą przedstawiciele różnych działów firmy
2. Określenie potencjalnych wad, których wystąpienie w wyrobie jest prawdopodobne. Określa się
zdefiniowane wcześniej relacje: przyczyna  skutek, wykorzystując skalę punktową (liczby z
przedziału 1-10) ze względu na 3 kryteria:
·ð R(A)  ryzyko(czÄ™stość) wystÄ…pienia wady/przyczyny
·ð W(E)  możliwość wykrycia pojawienia siÄ™ przyczyny zanim spowoduje wystÄ…pienie wady
·ð Z(B)  znaczenie wady dla użytkownika wyrobu
Na podstawie w/w liczb określa się tzw. liczbę priorytetu RPN (Risk Priority Number - P)
=>P=R*W*Z i ma wartość z przedziału <1;1000>
3. Pojawiają się propozycje wprowadzenia działań zapobiegawczych i korygujących w celu
zmniejszenia lub eliminacji ryzyka wystąpienia wad określonych jako krytyczne. Należy ciągle
monitorować realizację działań zapobiegawczych i korygujących, a ich wyniki poddawać
weryfikacji metodÄ… FMEA
Działania korygujące/usuwające jako rezultat FMEA mają na celu:
·ð wykluczenie przyczyny wady lub zredukowanie prawdopodobieÅ„stwa jej wystÄ…pienia. Potrzebne sÄ…
do tego zmiany procesu lub konstrukcji. Do badania powinno się zastosować metody statystyczne.
·ð zredukowanie znaczenia wady. Konieczne zmiany konstrukcyjne w częściach
·ð zwiÄ™kszenie prawdopodobieÅ„stwa wykrycia, zanim wada dotrze do klienta lub dany
wyrób/urządzenie opuści producenta. Konieczne są do tego zmiany konstrukcyjne lub zmiany
procesu, mające zwiększyć skuteczność działań kontrolnych.
Etapy FMEA wyrobu/konstrukcji lub procesu:
1. Przygotowanie
·ð OkreÅ›lenie granic analizowanego systemu
·ð Dekompozycja systemu (wyrobu/procesu)  wykonanie zestawieÅ„:
Øð wyrób
Øð podzespoÅ‚y
Øð części
Øð procesy/operacje
·ð Opis relacji:
Øð funkcjonalnych (dla wyrobu)
Øð procesowych (dla procesu)
·ð Wybór (części/operacji do przeprowadzenia analizy)
2. Właściwa analiza:
·ð Opis wad  rodzaj, skutek, przyczyna
·ð OkreÅ›lenie w skali (1-10)
Øð ryzyka wystÄ…pienia wady  R
Øð znaczenia wady  Z
Øð możliwoÅ›ci wykrycia wady  W
·ð Obliczenie wskaz
nika RZW
·ð Ocena zagrożeÅ„
3. Wprowadzenie i nadzorowanie działań prewencyjnych:
·ð Wydanie zaleceÅ„  Å›rodki, odpowiedzialni, termin
·ð Nadzór nad realizacjÄ… zaleceÅ„
·ð Nadzór nad przestrzeganiem terminiów
·ð Bilans  nakÅ‚ady/korzyÅ›ci
·ð DziaÅ‚anie w kierunku obniżenia kosztów spowodowanych wystÄ…pieniem wad.
QFD  sposób (narzędzie, system)  przełożenia informacji pochodzących z rynku, wyrażonych w języku
konsumentów na język techniczny, używany w przedsiębiorstwie przez projektantów, konstruktorów i
technologów, na warunki, jakie musi spełnić przedsiębiorstwo na kolejnych etapach powstawania wyrobu.
Dzięki niej można ustalić ogólne, techniczne parametry wyrobu i jego części, a następnie parametry
procesów, w których poszczególne części są wytwarzane.
Istota QFD  próba odpowiedzi na pytania:
Øð co chce klient?
Øð jak powinny zostać przeÅ‚ożone jego wymagania?
Øð ile musi poprawić w stosunku do konkurencji?
Zalety stosowania QFD:
·ð prosta metoda realizacji analizy i udokumentowania
·ð uwzglÄ™dnienia wymagaÅ„ klienta
·ð planowanie wyrobu staje siÄ™ integralnym elementem planowania jakoÅ›ci
·ð staÅ‚a poprawa jakoÅ›ci produktu
·ð lepsze planowanie kosztów jakoÅ›ci
·ð planowanie i ksztaÅ‚towanie produktów zgodnie z wymaganiami klienta
·ð przeksztaÅ‚ca wymagania klientów na konkretne wymagania badawczo-rozwojowe w
przedsiębiorstwie
·ð poznanie wÅ‚asnych zalet i sÅ‚aboÅ›ci w stosunku do innych firm/konkurencji
·ð możliwość wykorzystania przy strategicznym planowaniu dziaÅ‚aÅ„ czy produkcji
·ð mniejsza liczba zmian wprowadzonych do konstrukcji i procesu produkcji
·ð skrócenia czasu trwania cyklu rozwoju wyrobu.
·ð niższe koszty uruchomienia produkcji.
Potencjalne problemy:
·ð uwzglÄ™dnić należy aspekty prawne, socjalne, ekologiczne oprócz producenta i klienta
·ð dynamika zmian rynku w przestrzeni i czasie:
o zmiany życzeń klienta
o zmiany świadomości klienta (pro-eko itd.)
o nowe ustawy i rozporzÄ…dzenia
o nowe działania konkurencji
o wykorzystywanie osiągnięć wiedzy i nauki
·ð uwzglÄ™dnienie wewnÄ™trznego potencjaÅ‚u producenta
·ð przepÅ‚yw informacji od klienta  wymierne wymagania należy uwzglÄ™dnia w pierwotnych
właściwościach wyrobu.
Etapy budowy  domu jakości
1. ujęcie wszystkich ważnych życzeń klienta
2. analiza konkurencji z punktu widzenia klienta
3. ustalenie cech wyrobu
4. wykazanie związków między życzeniami klienta a cechami wyrobu
5. analiza konkurencji z punktu widzenia producenta
6. ustalenie ilości cech
Przebieg planowania jakości wg QFD
·ð ustalenie wymagaÅ„ w  jÄ™zyku klienta
·ð przeÅ‚ożenie wymagaÅ„ klienta na cele jakoÅ›ci w  jÄ™zyku przedsiÄ™biorstwa
·ð ustalenie i nadanie wagi zwiÄ…zkom miÄ™dzy wymaganiami klientów, itp.
Zalety stosowania QFD:
·ð zmiana orientacji pro-produkcyjnej na pro-konsumenta
·ð krótsze czasy konstruowania(realizacji)
·ð redukowanie kosztów rozruchowych, kosztów serwisu
·ð zredukowanie kosztów projektowania
·ð wczesne wykazywanie istnienia przeszkód
A
ańcuch klientów na etapach analizy QFD:
potencjalny nabywca>projektant>konstruktor>technolog>kontroler jakości>mechanik serw.
Przykład wypełnionego Domu Jakości:
Podział instrumentów zarządzania jakością
Cechy i sposób oddziaływania na jakość Przykłady
ZASADY OkreÅ›lajÄ… stosunek przedsiÄ™biorstwa do ogólnie Øð Zasady Deminga
rozumianych problemów jakoÅ›ci Øð Zasada ciÄ…gÅ‚ego
doskonalenia procesów
(Kaizen)
Øð Zasada  zero defektów
Øð Zasada pracy zespoÅ‚owej
METODY CharakteryzujÄ… siÄ™ planowym, powtarzalnym i Øð QFD
opartym na naukowych podstawach postÄ™powania Øð FMEA
przy realizacji zadaÅ„ zwiÄ…zanych z zarzÄ…dzaniem Øð SKO
jakoÅ›ciÄ…. Øð SPC
OddziaÅ‚ywanie Å›rednioterminowe Øð DOE
NARZ
DZIA SÅ‚użą do zbierania informacji i przetwarzania danych Øð Schemat blokowy
zwiÄ…zanych z różnymi aspektami zarzÄ…dzania jakoÅ›ci. Øð Diagram Ishikawy
MajÄ… charakter krótkotrwaÅ‚y (operacyjny) Øð Diagram Pareto  Loreza
Øð Histogram
Øð Arkusze kontrolne
Øð Wykresy korelacji
Øð Karta kontrolna
Øð  Nowe narzÄ™dzia
Tradycyjne narzędzia sterowania jakością:
·ð Zbieranie danych:
o arkusz kontrolny (lista kontrolna, lista zbiorcza, lista wad, arkusz kreskowy)
żð sÅ‚uży do zbierania i zapisywania danych bÄ™dÄ…cych podstawÄ… analiz.
żð jest sposobem gromadzenia informacji
żð umożliwia:
·ð identyfikacje struktury informacji
·ð stratyfikacjÄ™ danych
·ð wizualizacje czÄ™stoÅ›ci wystÄ™powania zebranych rodzajów danych.
Przykład arkusza kontrolnego
o karta kontrolna - jest obrazem zmienności w danym okresie czasu.
żð Dane sÄ… przedstawione na wykresie wzglÄ™dem czasu, preferujÄ…c ich podstawienie w
miejscu realizacji danej operacji tam, gdzie proces jest rzeczywiście realizowany.
żð ObrazujÄ… czy trzeba podjąć jakÄ…Å› akcjÄ™
żð UCL i LCL stanowiÄ… odpowiednio dolnÄ… i górnÄ… granicÄ™ kontrolnÄ…. WskazujÄ… one, co
proces jest zdolny realizować
żð Wyskoki powyżej LCL lub UCL wskazujÄ… na szczególne przyczyny zmiennoÅ›ci i
powinny być skorygowane.
o histogram  specjalny typ wykresu słupkowego, pokazujący rozkład pewnej cechy 
częstotliwość występowania jej poszczególnych wartości. Korzystamy gdy:
żð prezentujemy wyniki potrzebne do analizy problemu
żð identyfikujemy rozkÅ‚ad
żð prezentujemy dane obrazujÄ…ce efektywność rozwiÄ…zaÅ„
·ð Analiza danych
o schemat blokowy
o analiza skutków i przyczyn (Diagram Ishikawy) 
o CO? - sposób porządkowania umożliwiający wizualizację powiązań pomiędzy
czynnikami (przyczynami) a wynikiem (problemem).
o DLACZEGO? - Celem jest diagnoza przyczyn (po fakcie dla działań korygujących lub
przed dla zapobiegawczych)
o JAK?  4 kroki
żð okreÅ›lić rozważany problem
żð sporzÄ…dzić wykaz możliwych kryteriów przyczyn głównych:
·ð dla problemów technicznych  5M + E
o człowiek,
o maszyna,
o materiał,
o metoda,
o zarzÄ…dzanie,
o środowisko
·ð dla usÅ‚ug  5P
o ludzie
o wyrób
o cena
o promocja
o miejsce
żð okreÅ›lić czynniki (szczegółowe) w każdej z przyczyn głównych
żð wybrać czynniki krytyczne
o wykres Pareto  Lorenza  technika oddzielania przyczyn istotnych od błahych
Zasada empiryczna  80-20  80% problemów spowodowane jest przez 20% przyczyn
Etapy sporzÄ…dzania:
o Określić cechę danego problemu (czas, koszty, częstotliwość występowania)
o zaprojektować formularze (np. arkusz kontrolny)
o zebrać dane
o uporządkować dane malejąco
o obliczyć wartości skumulowane
o przeliczyć wartości skumulowane na procenty
o określić obszar  80-20
o sporządzić wykres (procentowy)
o wykres korelacji (rozrzutu)  wykres, na którym wartości jednego czynnika X wykreślane są w
odniesieniu do zbadanych wartości drugiego Y.
Stosowanie 7 narzędzi w SZJ:
o są niezbędne do owocnego funkcjonowania SZJ
o stanowią podstawę dla zbierania, dyskusji i analizy problemów
o są ważnymi i efektywnymi metodami dla doskonalenia jakości
o według doświadczeń japońskich, 95% problemów może być rozwiązanych tymi narzędziami
o powinny być promowane i na ich temat powinno się szkolić pracowników
7 nowych narzędzi sterowania jakością:
·ð diagram pokrewieÅ„stwa
o zbliżony do burzy mózgów
o stosowany do generowania i zbierania informacji opisowych (pomysły i opinie)
o stosowany w celu przełamania dotychczasowych schematów myślowych uniemożliwiających
dalszy postęp
·ð diagram zależnoÅ›ci
o stosowany w celu ustalenia zależności między głównymi problemami a powiązanymi z nim
czynnikami.
o Pozwala na ustalenie kolejności następstw tych czynników
o Stosowany do odnalezienia logicznych zależności zarysowanych w diagramie pokrewieństwa
oraz gdy problem jest bardzo złożony.
·ð drzewo decyzyjne
o jest stosowane do graficznej analizy czynności jakie muszą być wykonane, aby osiągnąć
żądany cel
o Może być wykorzystywane do określenia wszystkich czynników mających wpływ na dany
problem
o Zmusza do zbadania wszystkich logicznych i chronologicznych połączeń pomiędzy
zadaniami
·ð tablicowa analiza danych
·ð diagram tablicowy
o jest sednem siedmiu nowych narzędzi jakości
o Został opracowany w celu ustalenia zależności pomiędzy wymaganiami klienta i
parametrami wyroby dla określenia, jakimi cechami powinien charakteryzować się wyrób.
o Jego rozwinięciem jest QFD
o Wykorzystywany we wszystkich obszarach przedsiębiorstwa
·ð diagram planowania procesu podejmowania decyzji
o jest stosowany do graficznej analizy zdarzeń i nieprzewidzianych wypadków, które mogą
nastąpić w czasie realizacji zadania począwszy od określenia problemu aż do jego realizacji
o Pozwala na określenie środków zaradczych w przypadku zaistnienia problemów
o Cel i założenia podobne do FMEA
o Sposobem realizacji przypomina realizacjÄ™ drzewa decyzyjnego
·ð diagram strzaÅ‚kowy (to samo co na Logistyce)
o jest używany do planowanie działań i ustalania kolejności zadań
o tworzony w oparciu o podział i kolejność realizacji poszczególnych zadań
o przedstawia działania za pomocą strzałek w chronologicznym porządku
o oszacowuje prawdopodobny czas wymagany dla wykonania każdego zadania.
Pozostałe metody i narzędzia jakości:
·ð metoda 5S: celem jest zaprowadzenie i utrzymanie porzÄ…dku i dyscypliny w pracy.
o Selekcja
o Systematyka
o SprzÄ…tanie
o Schludność
o Samodyscyplina
·ð Kaizen  proces ciÄ…gÅ‚ego doskonalenia - nastawienie firmy na ciÄ…gÅ‚e wprowadzanie zmian w
organizacji, technologii, procesach wewnętrznych , a zmiany te odbywają się stale i małymi
kroczkami
·ð Metoda Taguchi  odnosi siÄ™ do projektowania parametrów procesu/wyrobu
o działania wstępne
o planowanie
o przeprowadzenie eksperymentu
o przetwarzanie i analiza wyników
o przeprowadzenie eksperymentów potwierdzających
·ð Poka-Yoke - jest metodÄ… zapobiegania wadom pochodzÄ…cym z bÅ‚Ä™dów i pomyÅ‚ek popeÅ‚nionych
przez brak koncentracji (nieuwagÄ™)
·ð Metoda Shainin - odnosi siÄ™ do projektowania parametrów procesu/wyrobu:
·ð ANDON  termin oznaczajÄ…cy sygnaÅ‚ Å›wietlny  wykorzystywane sÄ… w celu wskazania miejsca
procesu wymagajÄ…cego dodatkowej uwagi.
·ð KANBAN  metoda sterowania produkcjÄ…  7x żadnych: (eliminacja magazynów)
o braków
o opóz
nień
o zapasów
o bezczynności
o kolejek
o zbędnych operacji technologicznych i kontrolnych
o przemieszczeń
Certyfikacja  działania umożliwiające poświadczenie zgodności wyrobu lub systemu jakości .
Obszar prawny  obowiązuje przestrzeganie ustanowionego prawa niezależnie od innych zobowiązań
umownych
Obszar umowny  obowiązuje wywiązanie się ze złożonych w umowie zobowiązań
Norma jest specyfikacjÄ… technicznÄ… zatwierdzonÄ… przez uznany organ normalizacyjny dla powtarzalnego
lub ciągłego stosowania, której spełnienie nie jest obowiązkowe.
Przeznaczenie norm ISO 9001, 14001, 18001:
·ð do wykazania przez dostawcÄ™ jego zdolnoÅ›ci do osiÄ…gniÄ™cia ustalonych wymagaÅ„
·ð do oceny tej zdolnoÅ›ci przez stronÄ™ zewnÄ™trznÄ… (certyfikacja)
Obszar regulowany  obowiązkowy  dostawca musi postępować zgodnie z ustanowionym prawem
Obszar nieregulowany  kontraktowy  dostawca postępuje tak jak zobowiązał się w kontrakcie.
Koncepcja globalna:
Adresaci Działania
Jednostki państwowe Wdrożenie dyrektyw UE w drodze przyjęcia ustaw i rozporządzeń oraz
nadzór nad efektywnością wdrożenia
Jednostki normalizacyjne Opracowanie norm i instrukcji badań w celu wdrożenia dyrektyw UE
Producenci Zapewnienie i zadeklarowanie zgodności z podstawowymi wymaganiami
Laboratoria badawcze Przeprowadzanie badań i sporządzanie raportów
Jednostki certyfikujące Ocena zgodności z normami i wystawianie certyfikatów wyrobów, systemów
jakości i personelu
Jednostki akredytujące Ocena kompetencji technicznych (biegłości) laboratoriów badawczych i
jednostek certyfikujących oraz wystawienie świadectw akredytacji
OBSZAR REGULOWANY OBSZAR NIEUREGULOWANY (UMOWNY)
Dyrektywa Norma
Przepis techniczny  obowiÄ…zuje na mocy prawa ObowiÄ…zuje na mocy normy
Aspekty: Pozostałe aspekty
·ð bezpieczeÅ„stwo pracy
·ð ochrona Å›rodowiska
·ð bezpieczeÅ„stwo ludzi, upraw i hodowli
Ustanawia parlament lub rzÄ…d w trybie legislacji Ustanawia organ pozarzÄ…dowy w trybie negocjacji
Nadzoruje urząd: Nadzór ustalony:
·ð bezpoÅ›rednio lub ·ð w umowie lub
·ð przez jednostkÄ™ notyfikowanÄ… ·ð poprzez akredytowanÄ… jednostkÄ™
certyfikujÄ…cÄ…
Forma nadzoru ustalona w Dyrektywie (7 modułów) Podstawa nadzoru:
·ð umowa lub
·ð norma 9001
Za szkody lub winy z przepisu odpowiada: Za szkody z winy wyrobu odpowiada producent
·ð rzÄ…d (jaaaaaasne) lub
·ð jednostka notyfikowana
Znak CE oraz numer jednostki notyfikowanej -
Notyfikuje: JednostkÄ™ certyfikujÄ…cÄ… akredytuje wiarygodna
(uznawana) jednostka akredytujÄ…ca
·ð RzÄ…d (Ministerstwo) kraju czÅ‚onk. UE
·ð Komisja Europejska
CE jest formÄ… deklaracji producenta, potwierdzajÄ…cÄ… wyprodukowanie wyrobu zgodnie z istniejÄ…cymi
wymaganiami, określonymi w dyrektywach Nowego Podejścia. Znak CE nie jest symbolem jakości towaru,
lecz potwierdzeniem wymagań dotyczących procedury oceny zgodności, określonej w każdej dyrektywie. O
ile dyrektywa nie przewiduje inaczej, oznakowanie CE jest obowiązkowe i musi być umieszczone na
wyrobie, zanim zostanie on wprowadzony na rynek, lub oddany do użytku.
Etapy prowadzÄ…ce do umieszczenia na wyrobienia oznakowania CE:
1. Sprawdzenie, czy wyrób podlega jednej, czy kilku dyrektywom Nowego Podejścia.
2. Określenie, czy wyrób spełnia zasadnicze wymagania określone w dyrektywie/dyrektywach którym
podlega.
3. Zapoznanie się z treścią
4. Opracowanie dokumentacji technicznej
5. Wypełnienie procedury oceny zgodności
6. Sporządzenie i podpisanie deklaracji zgodności
7. Umieszczenie na wyrobie oznaczenia CE
Zakres działania Polskiego Centrum Akredytacji:
o Akredytowanie jednostek certyfikujÄ…cych.
o Akredytowanie laboratoriów.
o Akredytowanie jednostek kontrolujÄ…cych.
o Sprawowanie nadzoru nad jednostkami akredytowanymi i laboratoriami akredytowanymi w
zakresie przestrzegania przez nie warunków akredytacji
o Prowadzenie wykazu jednostek, którym udzielono akredytacji.
o Organizowanie szkoleń i prowadzenie działalności wydawniczej w zakresie systemu
akredytacji.
Benchmarking - (wew. i zew.)-porównanie: mocne strony(jakie są twoje przewagi, co robisz dobrze), słabe
strony(co robisz z
le, co może być usprawnione), szansę, zagrożenia
Wytyczne: unikać zagrożeń, wykorzystać szansę, wzmocnić słabe strony, opierać się na
mocnych stronach
GPS: rodzaje norm:
-definiujÄ…ce wymagania
-ustalające wartości tolerancji
-ustalajÄ…ce sposoby oznaczenia w dokumentacji
-opisujące środki i metody sprawdzania wymagań
Masterplan: systematyzuje problemy normalizacyjne norm zarówno już istniejących jak i przewidzianych do
opracowania
Normy GPS sÄ… podzielone na 4 kategorie:
·ð normy podstawowe,
·ð globalne,
·ð ogólne,
·ð uzupeÅ‚niajÄ…ce
Założenia GPS:
·ð możliwość specyfikowania różnych wskaz
ników zdolności procesu
·ð możliwość bezpoÅ›redniego podawania udziaÅ‚u % wykonywanych wyrobów
·ð możliwość tolerowania statycznego zarówno
wymiarów jak i geometrii przedmiotu
Tolerowanie statystyczne(TS) :
·ð jest nowÄ… metodÄ… w GPS, należącÄ… do grupy metod zapewniania jakoÅ›ci,
a jej szczególną cechą jest zastosowanie już na etapie projektowania wyrobu.
·ð umożliwia rozszerzenie tolerancji wymiarowych części montowanych w zespoÅ‚u, gdy uzyskana w
ten sposób redukcja kosztów produkcji przewyższa koszty ewentualnych braków montażowych
Tolerowanie klasyczne (deterministyczne)  odnosi siÄ™ do pojedynczego przedmiotu  tolerowanie
statystyczne dotyczy natomiast partii wyrobów. W partii można liczyć się z występowaniem. braków i/lub
części niezamiennych.
Systemy tolerowania statycznego:
·ð  bierne - brak powiÄ…zania parametrów rozkÅ‚adu z polem tolerancji,
·ð  czynne  jeÅ›li decyzja o TS zostanie podjÄ™ta na etapie tworzenia konstrukcji i zostanie to w sposób
jawny oznaczone na rysunku. Polega na identyfikacji granic tolerancji dolej L i górnej U (podanych
w specyfikacji) na tle funkcji rozkładu gęstości prawdopodobieństwa elementu.
Jest to w istocie nałożenie parametrów statystycznych i deterministycznych tolerowanego parametru
(elementu)
Wskaz
niki zdolności:
Pole tolerancji statycznej:
·ð dwuwymiarowe - na pÅ‚aszczyz
nie
o (cpk;cp) pole TS jest teoretycznie nieograniczone od góry
o (ź,Ã)  Å‚atwiejsze wykorzystywanie praktyczne przy weryfikacji
·ð uwzglÄ™dniajÄ…ce graniczne wartoÅ›ci(P K F)współczynników zdolnoÅ›ci,
·ð stanowiÄ…ce uogólnienie jednowymiarowego pola tolerancji deterministycznej,
Tolerowanie wektorowe:
·ð jest nowÄ… koncepcjÄ… specyfikacji geometrii wyrobów, która winna zapewnić jednoznaczność zapisu i
weryfikacji geometrii wyrobu.
·ð Koncepcja zakÅ‚ada identyfikowanie elementów zastÄ™pczych w zdefiniowanym, globalnym ukÅ‚adzie
odniesienia, związanym w określony sposób z rozpatrywanym przedmiotem. W ogólnym przypadku
do pełnego opisu usytuowania elementu zastępczego w przestrzeni układu odniesienia wymagane są
następujące parametry:
o wektor położenia P
o wersor orientacji t
o skalar S 0 charakterystyczna wartość wymiaru (np. promień lub średnica sfery, kąt stożka)m
uzupełniająca i niezbędna dla kreacji powierzchni zamkniętych.
·ð podstawowe zaÅ‚ożenia tolerowania wektorowego:
o elementy, których dotyczą wymiary i tolerancje mają charakter teoretyczny
o wektor orientacji t wskazuje nominalny kierunek elementu zastępczego. Jest równoległy do
osi zastępczej elementu
o tabelaryczne ujęcie wartości nominalnych .
Prace ISO/TC213
-ulepszenie klasycznych metod tolerowania opartych na ISO-1101
-tworzenie zupełnie nowych opisów tolerancji i weryfikacji
Umowne koszty jakości:
·ð A  koszty planowania jakoÅ›ci (zapobiegania powstawaniu wad)
·ð B  koszty oceny jakoÅ›ci
·ð C  koszty niezgodnoÅ›ci (defektów i braków, ich wykrywania) wewnÄ™trzne i zewnÄ™trzne
PYTANIA Z GRONA
1. Co to jest zintegrowany system zarządzania, jakie znormalizowane sfery działalności organizacja może
obejmować?
2. Przedstawić schemat pola formularza domu jakości (odn. do QFD) oraz przewidywaną ich zawartość.
Wprowadzić do każdego pola po jednym przykładowym zapisie.
3. Krótko opisać główne założenia wymiarowania i tolerowania wektorowego.
4. Podaj 4 przykłady tzw. "nowych narzędzi sterowania jakością". Krótko opisz jeden z nich.
5. Zdefiniuj 3 wskaz
niki zdolności. Cp, Cpk, Cc. Przedstaw rozkład normalny badanego procesu dla Cp=2,
Cc=0.5 Cp Cpk Cc i rysunek, wypisać wartości współczynników (na podstawie
rysunku)
6. Na czym polega i jak przebiega analiza konstrukcji metodÄ… FMEA?
7. Przedstaw przykładową postać analizy Pareto-Lorenza.
8. Przedstaw główne założenia wymiarowania i tolerowania statystycznego.
9. Jak ogranicza siÄ™ wskaz
niki zdolności?
10. Co to są obszary regulowany i nieregulowany dla rynku Unii Europejskiej i czym się różnią?
11. Obliczyć Cp, Cpk i Cc. Przebieg funkcji i wszystkie dane podane na rysunku.
12. Jakie są składniki kosztów jakości?
13. 7 narzędzi QFD  opisać diagramy.