Prawo międzynarodowe publiczne 28.03.2010
Dr Ewa Szyber-Bednarz

Prawo międzynarodowe- początkowo określano jako prawo narodów.
Wykształcił się zwyczaj międzynarodowy, który był pierwszym elementem, który regulował stosunki między państwami.
Na początku XXw zaczęto określać prawo międzynarodowe, jako Prawo międzynarodowe publiczne (regulujące stosunki pomiędzy osobami i państwami) Prawo międzynarodowe prywatne (reguluje stosunki pomiędzy jednostkami) .
Źródła prawa międzynarodowego (nie ma takiego aktu prawnego który reguluje te stosunki)
Art. 38 Międzynarodowego Statutu Trybunału Sprawiedliwości, jako wyznacznik wskazyjący źródła prawa międzynarodowego.
Źródła prawa międzynarodowego postrzegane są w trzech zmiennych:
*Formalnym- źródła prawa stanowią akty prawne, stanowiące podstawę funkcjonowania i współpracy podmiotów prawa międzynarodowego.
*Materialnym- są to czynniki kształtujące współpracę i funkcionowanie podmiotów prawa międzynarodowego. Zaliczamy do nich: współpracę, współzawodnictwo
*Poznawczym- żródło prawa międzynarodowego, stanowiący zbiór dokumentów z których czerpiemy wiedze na temat podstaw prawnych egzystencji podmiotów międzynarodowych.
Źródła prawa międzynarodowego na gruncie art. 38
*Umowy międzynarodowe- jako element stanowiący porozumienie pomiędzy poszczególnymi państwami (bilateralne - umowy dwustronne; multilateralne- umowy wielostronne). Wynik uzgodnień pomiędzy uprawnionymi podmiotami . Podstawa funkcionowania na arenie międzynarodowej (konwencje, traktaty, porozumienia, zawieranie pokoju, wypowiedzanie wojen).
*Zwyczaj międzynarodowy- postrzegany jako utrwalony sposób postępowania.

Zasady prawa międzynarodowego:
-zasada dotrzymywania umów- utrwalony sposób postępowania poprzez inne państwa ( w określonym czasie)
-orzecznictwo Międzynarodowych Sądów i Trybunałów
-zdanie uznanych na arenie miedzynarodowej stecjalistów w tym zakresie
Normy prawa międzynarodowego regulują postępowanie członków społeczności międzynarodowej, które mają charakter zdecentralizowany. Społeczność międzynarodowa nie wyksztalciłą jednolitego organu, który byłby umocowany do władczego stanowienia norm prawnych wiążących ich adresatów.
**Nie ma zatem odpowiednika parlamentu.
Cechy wspólne powstających norm prawa międzynarodowego:
-obowiązują- bo taka jest wola państwa (normy prawa międzynarodowego powstają w toku różnorodnych procesów, co powoduje zróżnicowanie form w jakich te normy funkcionują).
-mają jednakową moc wiążącą
-nie ma hierachii (brak hierarchii nie oznacza, że ona nie istnieje, niektóre normy są powszechnie uznane przez społeczność międzynarodową za normy o znaczeniu szczególnym. Niezależnie od tego z jakiego źródła wynikają .
O charakterze normy nie decyduje źródło ale jej treść określanej jako normy peremptoryjnych (ius cogens). Charakter bezwzględnie obowiązujący odzwierciedla wartości szczególnie istotne dla społeczności międzynarodowej (zakaz agresji zbrojnej, ludobójstwa, zatrzymywania w niewoli, segregacji rasowej)
NIE MA MOŻLIWOŚCI ODSTĄPIENIA.
Umowa międzynarodowa stanowi zgodne oświadczenie woli stron, rodzi uprawnienia i obowiązki na gruncie prawa międzynarodowego. Na gruncie prawa zwyczajowego powstaje norma postępowania. Istotą prawa zwyczajowego jest to, że sposób w jaki zwykło się postępować staje się po uplywie pewnego czasu, sposobem w jaki należy postępować.
O występowaniu normy prawa zwyczajowego możemy mówić wtedy wówczas gdy da się stworzyć jednoczesne wystepowanie dwóch odnoszących się do niego elementów:
1. Gdy istneieje okreÅ›lona praktyka, kt®a ma charakter spójny, staÅ‚y i jednolity, a przejawem praktyki sÄ… okreÅ›lone dzialÄ…nia bÄ…dź zaniechania dziaÅ‚ania np. przejawem praktyki jest treść ustawodawcza, orzecznictwo majÄ…tkowe.
2. Gdy istnieje przeświadczenie państw, co do tego, że dane postępowanie w sposób ugruntowany w praktyce jest obowiązkiem prawnym tego państwa.

Opinio iuris
Określona jest mianem kurtuazji międzynarodowej, na kutuazji oparte jest prawo dyplomantyczne. Zayczaj międzynarodowymoże mieć charakter bilateralny (łączy jednynie dwie strony) lub charakter regionalny (łączy państwa określonego regionu), a także charakter powszechny (łączy wszystkich)
Przy powszechnym charakterze nie ktore państwa wyłączają się z tego zwyczaju poprzez protest. Protest może okazać się bezskuteczny, gdy społecznośc międzynarodowa odrzuci prostest.
Ogólne zasady prawa uznawane przez państwa cywilizowane:
*mają charakter niepisany, można je określić jako zasadę o fundamentalnym znaczeniu (dla rozumowania prawniczego będą one immanentnie (w sposób immanentny; w swojej wewnętrznej istocie, w naturze rzeczy) związane z rozumowaniem prawnym )
*Zasady te wykształciły się równolegle w różnych systemach prawa międzynarodowego
*Przeniesione na grunt prawa międzynarodowego np. pacta sum servanta (umów należy dotrzymywać, nikt nie może przekazać drugiemu więcej praw niż sam posiada) mo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habaret

Akty jednostronne państwa- są przejawami woli wywołującymi określone skutki prawne, zarówno w stosunku do państwa dokonującego aktu jak i w stosunku do innych podmiotów prawa międzynarodowego.
Akty jednostronnie zależne- akty powiązane z innym aktem prawa międzynarodowego (zawarcie umowy międzynarodowej, dokonanie jednostronnego aktu wyrażenia woli, wypowiedzenie innej umowy międzynarodowej).
Akty jednostronnie autonomiczne- wskazane wyżej powiązania nie wystepują.
Rodzaje:
*Przyżeczenie- oznacza, że państwo składając oświadczenia zobowiązuje się do określonej postawy (np. nie będzie wyk prób z bronia jądrowom)
*Zrzeczenie siÄ™
akt na podstawie którego państwo rezygnuje z przysługujących mu wczesniej praw
-uznanie- akt na mocy któregom państwo potwierdza istnienie danej sytuacji, faktu
-protest- akt, w którym państwo wyraża swój zamiar nie uznawania określonej sytuacji
*Notyfikacja- jest to powiadomienie przez państwo innych uczestników społeczności międzynarodowej o określonych przez siebie działaniach.

Skutki prawne aktu jednostronnego wystepują wtedy gdy łącznie zostaną spełnione nastepujące warunki: *dokonany akt zostanie przez kompetentny organ pastwa *oświadczenie woli stanowiące element aktu jednostronnego jest wolne od wad oświadczenia woli to jest błąd, przymus, oszustwo. *akt w taki sposób definiowany jednoznacznie wyraża wolą państwa w zakresie wywolywania określonych skutków prawnych. (decydujące znaczenie ma kontekst w jakim występują te trzy elementy)

Uchwały organizacji międzynarodowych określane są mianem rezolucji, wówczs są źródlami prawa międzynarodowego w zanczeniu formalnym, ale tylko gdy mają charakter wiążący. Jeżeli uchwały te nie mają wiążącego charakteru noszą miano uchwały zaleceń, te zalecenia można stosować, ale nie jest to obligatoryjne.