1. DEFINICJE:
a) MASA ATOMOWA - jest to masa atomu wyrażona w atomowych jednostkach masy (u)
b) WARTOŚĆ FORMALNA - to liczba wiązań chemicznych utworzonych przez atom
danego pierwiastka w czÄ…steczce zwiÄ…zku chemicznego
c) ATOM - jest to najmniejsza część pierwiastka chemicznego zachowująca jego własności.
Atom składa się z jądra o dodatnim ładunku elektrycznym, w którym skupiona jest prawie
cała masa atomu i otaczających jądro elektronów o ładunkach ujemnych
d) KWASY, ZASADY I SOLE WG ARRHENIUSA - Kwasami nazywamy elektrolity które
ulegają całkowicie lub częściowo dysocjacji na kationy Wodoru i aniony reszty kwasowej
.Zasadami nazywamy wodorotlenki które dysocjują na kationy metali i aniony wodorów. Sole
są to elektrolity które dysocjują na kationy metali i reszty kwasowe
e) HYDROLIZA - jest to proces rozkładu substancji pod wpływem wody(popatrzcie
sobie na przykładowe reakcje )
f) ZAKAZ PAULIEGO - Dwa elektrony mogą zajmować ten sam orbital tylko wówczas gdy
ich spiny sÄ… przeciwne (zorientowane w przeciwnych kierunkach)
W atomie nie mogą istnieć dwa elektrony, których stan kwantowy nie różniłby się
przynajmniej jednÄ… liczbÄ… kwantowÄ….
2. ROZPISAĆ DYSOCJACJ
ELEKTROLITYCZN
:
To rozpad elektrolitów na jony (kationy i aniony) pod wpływem wody lub innych
rozpuszczalników. Wystarczyło przepisać mniej więcej na jakie jony co się rozpada.
3. WZORY SUMARYCZNE OKSOKWASÓW I KWASÓW BEZTLENOWYCH
Kwasy beztlenowe:
* kwas solny (HCl)
* kwas fluorowodorowy (HF)
* kwas bromowodorowy (HBr)
* kwas jodowodorowy (HI)
* siarkowodór rozpuszczony w wodzie - H2S
* kwas selenowodorowy (H2Se)
Oksokwasy:
* HNO3 kwas azotowy(V)
* HClO4 kwas chlorowy(VII)
* H2SO4 kwas siarkowy(VI)
4. ZAPISAĆ STOPNIE UTLENIANIA DANYCH PIERWIASTKÓW:
Podstawowe reguły do obliczania stopnia utlenienia [Zapamiętać i samemu resztę rozkminić]
* stopień utlenienia pierwiastków w stanie wolnym wynosi zero, niezależnie od tego, czy
substancja występuje w postaci pojedynczych atomów, czy w postaci cząsteczek, np. Fe0,
N20, O0, O20, O30;
* suma stopni utlenienia wszystkich atomów w cząsteczce obojętnej równa jest zero, a w
jonie złożonym równa jest jego ładunkowi;
* stopień utlenienia pierwiastka w jonie prostym jest równy ładunkowi jonu, np. Pb2+
(+2), Ag+ (+1), Pb4+ (+4), Cl ( 1),
* stopień utlenienia fluoru we wszystkich związkach wynosi  1;
* stopień utlenienia wodoru w związkach jest równy +1, z wyjątkiem wodorków metali, w
których wynosi on  1, np. NaH;
 * stopień utlenienia tlenu w związkach wynosi  2, z wyjątkiem fluorków tlenu, w których
wynosi +2 (OF2) lub +1 (O2F2) oraz związków zawierających wiązania tlen-tlen, np. w
nadtlenkach (st. utl. -1), ponadtlenkach (st. utl. -½) i ozonkach (st. utl. -S!);
* metale zazwyczaj przyjmujÄ… dodatnie stopnie utlenienia;
* pierwiastki pierwszych dwóch grup głównych występują wyłącznie na jednym stopniu
utlenienia, i tak dla grupy 1 (litowce) na +1, grupy 2 (berylowce) na +2.
5. PODAĆ NAZWY PODANYCH WZORAMI SUBSTANCJI:
Mniej więcej wg poniższych zasad:
a) TLENKI - Aby nadać tlenkowi nazwę przy użyciu tego systemu używamy słowa tlenek
oraz podajemy nazwę pierwiastka tworzącego dany tlenek (jeśli to potrzebne wraz z
wartościowością lub stopniem utlenienia).
* CO2  tlenek węgla(IV)
* CO  tlenek węgla(II)
* Na2O  tlenek sodu
* Fe2O3  tlenek żelaza(III)
* FeO  tlenek żelaza(II)
* CaO  tlenek wapnia
b) WODOROTLENKI 
wodorotlenek [ pierwiastek w D ] ( wart. lub su. )
* NaOH  wodorotlenek sodu (jedyny)
* Ca(OH)2  wodorotlenek wapnia (jedyny)
* Al(OH)3  wodorotlenek glinu (jedyny)
* Fe(OH)2  wodorotlenek żelaza(II) lub wodorotlenek żelaza(+2)
* Fe(OH)3  wodorotlenek żelaza(III) lub wodorotlenek żelaza(+3)
* Cu(OH)2  wodorotlenek miedzi(II)
Wodorotlenki rozpuszczalne w wodzie podlegają także (niezalecanemu) nazewnictwu:
'zasada [ pierwiastek-temat ]-'owa
* NaOH  zasada sodowa
* KOH  zasada potasowa
c) KWASY 
=> Beztlenowe
kwas [ pierwiastek w mianowniku ]owodorowy
* HCl  kwas chlorowodorowy (solny)
* HBr  kwas bromowodorowy
* H2S  kwas siarkowodorowy
* HI  kwas jodowodorowy
* HCN  kwas cyjanowodorowy (pruski)
* HF  kwas fluorowodorowy
=> Tlenowe
kwas [ pierwiastek-temat ]owy( wart. lub su. )
* H2SO4  kwas siarkowy(VI) (nazwa półsystematyczna: kwas siarkowy)
* H2SO3  kwas siarkowy(IV) (nazwa półsystematyczna: kwas siarkawy)
* HNO3  kwas azotowy(V) (nazwa półsystematyczna: kwas azotowy)
* HNO2  kwas azotowy(III) (nazwa półsystematyczna: kwas azotawy)
* H3PO4  kwas fosforowy(V) (nazwa półsystematyczna: kwas fosforowy lub kwas
ortofosforowy)
* HMnO4  kwas manganowy(VII) (nazwa półsystematyczna: kwas nadmanganowy)
 * H2CO3  kwas węglowy
* H3BO3  kwas borowy (nazwa zwyczajowa: kwas borny)
d) SOLE 
Zasady ogólne dla soli
[ reszta kwasowa ]( wart. lub su. ) [ kation w D ]( wart. lub su. )
* NaCl  chlorek sodu
* FeSO4  siarczan(VI) żelaza(II) (nazwa półsystematyczna: siarczan żelaza(II); dawn.
siarczan żelazawy)
* Fe2(SO3)3  siarczan(IV) żelaza(III) (nazwa półsystematyczna: siarczyn żelaza(III); dawn.
siarczyn żelazowy)
* KMnO4  manganian(VII) potasu (nazwa półsystematyczna: nadmanganian potasu)
* (COO)2Ca  szczawian wapnia
=> Sole mieszane
[ reszta kwasowa 1 ][- lub _][ reszta kwasowa 2 ][- lub _][ itd. ]
[ kation 1 ][- lub i][ kation 2 ][- lub i][ itd. ]
* NaKSO4 
siarczan(VI) potasu-sodu lub
siarczan(VI) potasu i sodu lub
siarczan(+6) potasu-sodu lub
siarczan(+6) potasu i sodu lub
(tradycyjnie: siarczan potasowo-sodowy)
* AlCl(SO4) 
chlorek-siarczan(VI) glinu lub
chlorek siarczan(VI) glinu lub
chlorek-siarczan(+6) glinu lub
chlorek siarczan(+6) glinu
* AlNa(SO4)(SO3)  np. siarczan(IV)-siarczan(VI) glinu-sodu
=> Hydroksosole
* (CaOH)Cl  chlorek wodorotlenek wapnia
* [Sn(OH)2]Br(NO3)  azotan(V)-bromek-diwodorotlenek cyny(IV)
=> Wodorosole
* NaH2PO4  diwodorofosforan(V) sodu
* FeIICuIISO4(H2PO4)2  siarczan(VI)-diwodorofosforan(V) miedzi(II)-żelaza(II)
e) WODORKI  Wodorki niemetali wg najnowszych zaleceń IUPAC należy nazywać od
pierwiastka niemetalu z końcówką -an oraz ewentualnym przedrostkiem oznaczającym ilość
atomów wodoru:
* PH3  fosfan (wodorek fosforu, fosforowodór, fosforiak)
* NH3  azan (wodorek azotu, azotowodór, amoniak)
* H2O  oksydan (tlenek wodoru, tlenowodór, woda)
* H2S  sulfan (siarczek wodoru, siarkowodór)
* AsH3  arsan (wodorek arsenu, arsenowodór, arseniak, arsyna)
Dla wodorków metali używamy słowa wodorek i dodajemy nazwę pierwiastka oraz, jeśli to
konieczne, również jego wartościowość lub stopień utlenienia:
* NaH  wodorek sodu
* CaH2  wodorek wapnia
 * FeH3  wodorek żelaza(III)
* SnH4  wodorek cyny(+4)
6. NAPISAĆ RÓWNANIA REAKCJI:
Reakcja syntezy  polega na łączeniu się dwu lub więcej pierwiastków względnie
czÄ…steczek w zwiÄ…zki chemiczne
A + B AB
2H2 + O2 2H2O
H2 + S H2S (siarkowodór)
SO2 + H2O H2SO3
Reakcja analizy  dotyczy reakcji, w wyniku których z jednej substancji tworzą się dwie lub
więcej substancji prostszych.
AB A + B
2HgO 2Hg + O2
Na2CO3 Na2O + CO2
Reakcja wymiany  polega na zastąpieniu jonów lub atomów tworzących substraty w wyniku
reakcji chemicznych
AB + C AC + B
Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2
CuSO4 + Fe FeSO4 + Cu
Reakcja wymiany podwójnej
AB + CD AD + CB
2NaOH + H2SO4 Na2SO4 + 2H2O
BaCl2 + H2SO4 BaSO4 + 2HCl
7. DOBIERANIE WSPÓA
CZYNNIKÓW  klasyczne zadanie, zawsze strona lewa ma się
równać prawej.
8. WYPISAĆ PIERWIASTKI DANYCH BLOKÓW:
a) BLOK S  H, Li, Na, K, Rb, Cs, Fr, Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra, He,
b) BLOK P  B, C, N, O, F, Ne, Al, Si, P, S, Cl, Ar, Ga, Ge, As, Se, Br, Kr, In, Sn, Sb, Te, I,
Xe, Tl, Pb, Bi, Po, At, Rn, Uuq
c) BLOK D  Sc, Ti, V, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, Y, Zr, Nb, Mo, Tc, Ru, Rh, Pd, Ag, Cd,
La, Hf, Ta, W, Re, Os, Pt, Au, Hg, Ac, Rf, Db, Sg, Bh, Hs, Mt, Uun, Uuu, Uub
d) BLOK F  Ce, Pr, Nd, Pm, Sm, Eu, Gd, Tb, Dy, Ho, Er, Tm, Yb, Lu, Th, Pa, U, Np, Pu,
Am, Cm, Bk, Cf, Es, Fm, Md, No, Lr,
9. OPISAC
A-liczba masowa to wartość opisująca liczbę nukleonów (czyli protonów i neutronów) w
jÄ…drze
Z-liczba atomowa (liczba porządkowa) określa, ile protonów znajduje się w jądrze danego
atomu. Jest także równa liczbie elektronów niezjonizowanego atomu.
E-symbol pierwiastka
10. OBLICZANIE pH:
pH = -log [H+]
pOH = -log [OH-]
pH + pOH = 14
[H+] = 10 -pH
[OH-] = 10  pOH
11. REAKCJE REDOKS:
Reakcje utleniania i redukcji (redox)  reakcje, podczas których następuje zmiana stopni
utlenienia pierwiastków na skutek wymiany elektronów pomiędzy substancją utleniająca
(utleniaczem  Utl) i redukcjÄ… (reduktorem  red).
Reduktor (elektronator) oddaje elektrony (jest donorem elektronów). Reduktor, oddając
elektrony, utlenia siÄ™ (ulega dezelektronacji)
Red  ze- Ut
z - liczba oddanych elektronów
Utleniczach (dezelektronator) pobiera elektrony (jest akceptorem elektronów). Utleniacz,
pobierajÄ…c elektrony, redukuje siÄ™ (ulega elektronacji)
Utl + ze- Red
Np. tlen, fluorowce, ozon, manganian (VII) potasu
Dobieranie współczynników stechiometrycznych w równaniach reakcji redoks.
Aby dobrać współczynniki stechiometryczne należy:
1) obliczyć stopień utlenienia pierwiastków występujących w reakcji
2) ustalić utleniacz i reduktor reakcji
3) zapisać reakcje połówkowe dla utleniacza i reduktora
4) dokonać bilansu elektronów oddanych i pobranych
5) dobrać pozostałe współczynniki zgodnie z prawem zachowania masy i ładunku w
reakcjach połówkowych
6) nanieść otrzymane współczynniki stechiometryczne z reakcji połówkowych do reakcji
wyjściowej
7) Stopnie utleniania w jonach złożonych
Suma stopni utlenienia wszystkich atomów w jonie złożonym jest równa ładunkowi tego jonu
8) Stopnie utlenienia w cząsteczkach związków
Suma stopni utlenienia wszystkich atomów w cząsteczce i związku jonowym jest równa zero.
12. ST
ŻENIA PROCENTOWE I PRZELICZANIE:
O stężeniach procentowych Cp1 i Cp2 w celu uzyskania roztworu stężeniu Cpz, gdzie Cp1>
Cpz>Cp2
m1/m2 = Cpz  Cp2 / Cp1  Cpz
m1  masa roztworu o stężeniu Cp1
m2  masa roztworu o stężeniu Cp2
M1
M2
13. ST
ŻENIA MOLOWE I PRZELICZANIE:
O stężeniach molowych Cm1 i Cm2 w celu uzyskania roztworu o stężeniu Cmz, gdzie
Cm1>Cmz>Cm2
V1/V2 = Cmz  Cm2 / Cm1  Cmz
M1
M2
14. NAPISAĆ WZÓR PODANYCH SUBSTANCJI  improwizacja w tworzeniu wzorów z
nazw Jð
15. pH WODY:
W czystej wodzie [H+] = [OH-] = 1*10-7
pH = 7 r obojętny
pH >7 alkaliczny
pH <7 kwaśny
16. SCHARAKTERYZOWAĆ PIERWIASTKI:
=> WAPC

Do najpospolitszych pierwiastków 2 grupy, najczęściej spotykanych w przyrodzie nalezą
wapń i magnez, występujące w postaci następujących związków:
" wapieni CaCO3
" magnezytów, których głównym składnikiem jest MgCO3
" dolomitu MgCO3xCaCO3
" siarczanu wapniowego CaSO4
" fosforanu wapniowego Ca3(PO4)2
" chlorku wapniowego 2
Głównym z
ródłem jonów wapnia w wodach podziemnych są procesy wietrzenia
chemicznego powszechnie występujących minerałów skał osadowych zawierających wapń:
kalcytu i aragonitu CaCO3, dolomitu CaMg(CO3)2, gipsu CaSO4x2H2O i anhydrytu CaSO4. W
rejonach gdzie występują skały wapienne,w jaskiniach obserwuje się zjawisko tworzenia
oryginalnych form skalnych tzw. stalaktytów i stalagmitów. Przyczyną tego procesu jest
zjawisko erozji, które polega na powolnym rozpuszczaniu skał wapiennych z utworzeniem
dobrze rozpuszczalnego wodorowęglanu wapnia. Dwutlenek węgla (CO2) pochodzi z
atmosfery. Z wodnego roztworu Ca(HCO3)2 wolno ściekającego po ścianach jaskiń, po
częściowym odparowaniu wody wytrąca się osad CaCO3, tworząc naciek.
=> MAGNEZ
Magnez jest pierwiastkiem zbliżonym pod względem chemicznym do wapnia. Aktywnie
uczestniczy on również w biologicznym obiegu substancji, Charakteryzuje się jednak
niższym niż wapń współczynnikiem pochłaniania biologicznego.
Migracja wodna magnezu przebiega nieco inaczej niż wapnia. Związane jest to m.in. z
mniejszym rozmiarem jonów Mg2+ niż Ca2+ i tworzeniem jonów uwodnionych. Magnez
wstępujący w wodach podziemnych jest głównie pochodzenia mineralnego. Może się tam
dostawać w wyniku wietrzenia wielu minerałów skał krystalicznych, np. oliwinów, piroksenów,
amfiboli, ciemnych mik, a ponadto chlorytów, serpetynów, magnezytów i innych. Magnez
dostarczany jest w wyniku wietrzenia i jest rozpraszany podczas migracji wodnej, częściowo
może być także zużywany w procesach dolomityzacji skał bądz
wychwytywany przez rośliny.
Większych ilości magnezu do wód podziemnych dostarczać mogą minerały skał osadowych.
Głównie dolomit CaMg(CO3)2. Jest on bardziej odporny na wietrzenie niż kalcyt, jednak
obecność agresywnego CO2 może przyspieszyć proces rozpuszczania, doprowadzając do
wód jony Mg2+ i Ca2+. Powstaje wówczas typ wód wodorowęglanowo  wapniowo 
magnezowych. Najwięcej magnezu może występować w wodach ługujących łatwo
rozpuszczalne siarczanowe i chlorkowe sole magnezu.
=> SÓD
Sód jest najpospolitszym pierwiastkiem wśród metali alkalicznych. Sód występuje
powszechnie w minerałach skał krystalicznych, z których najważniejszy jest skaleń sodowy 
albit (NaAlSi3O8), oraz rzadziej, w łatwo rozpuszczalnych solach w skałach osadowych.
Znacznie większe ilości sodu dostają się do wód podziemnych w wyniku ługowania
osadowych złóż soli, głównie halitu (NaCl). Wody podziemne mogą być także wzbogacone w
sód dzięki procesom wymiany jonowej.
=> POTAS
Potas jest pierwiastkiem zbliżonym pod względem właściwości chemicznych do sodu,
występującym w litosferze w podobnych ilościach. Rozpuszczalność soli potasowych:
kainitu, sylwinu, karnalitu, polihalitu i in. jest wyższa niż halitu. Niemniej, głównie ze względu
na silną adsorpcję przez minerały ilaste oraz pobór przez rośliny, potas wyraz
nie ustępuje
ilościowo sodowi w wodach.
Stosunkowo duże zawartości potasu w wodach podziemnych mogą być związane z
lokalnymi wystąpieniami ewaporatów, gdzie zawartość tego pierwiastka w złożu solnym
może osiągać 20-50% ogólnej liczby kationów. Potas uważany jest za jeden z pierwiastków
urodzaju., stosowany jest w wielu nawozach mineralnych. Intensywne nawożenie nawozami
organicznymi również może podwyższyć zawartość jonów K+ w wodach gruntowych.
Podobnie jak sód, potas może się również dostawać do wód podziemnych w wyniku
zanieczyszczeń bytowych, gospodarczych czy też przemysłowych.
=> ŻELAZO
W zewnętrznej skorupie ziemskiej zawartość żelaza ocenia się na około 5%, rdzeń skorupy
ziemskiej prawdopodobnie zawiera głównie Fe i Ni. Powszechnie występuje w wielu
minerałach skałotwórczych. Bierze ono czynny udział w obiegu pierwiastków w środowisku
jako pierwiastek cykliczny. Pierwotnym z
ródłem żelaza w wodach podziemnych są liczne
minerały skał magmowych, takie jak: oliwiny, pirokseny, amfibole, biotyt, magnetyt czy tez
piryt. Żelazo powszechnie również występuje w minerałach skał osadowych, np. w pirytach i
markasytach, syderytach oraz tlenkach i wodorotlenkach (hematyt, meghemit, goethyt,
ferrihydryt). Wietrzejące krzemiany, siarczki i węglany dostarczają do wód podziemnych
znacznych ilości żelaza.
A
ugowanie żelaza z utworów wodonośnych i przeprowadzanie go do wód podziemnych jest
złożonym, skomplikowanym procesem o rożnym przebiegu zależnym od całokształtu
warunków.
Procesy powodujące ługowanie związków Fe ze skał :
Hydratacja
Hydroliza
Oddziaływanie CO2, SO42-, OH-, H+
Powstawanie kompleksów: żelazoorganicznych; połączenia Fe z substancją ilastą
Sorpcja powierzchniowa
Oddziaływanie mikroorganizmów
=> TLEN
jest gazem bezbarwnym, bez zapachu, nietoksycznym, nieco cięższym od powietrza.
Zawartość tlenu w atmosferze, wodach i skorupie ziemskiej (do 16km głębokości) stanowi
prawie 50% ich składu chemicznego. Główne ilości tlenu występują w przyrodzie w postaci
związanej. Na przykład woda zawiera ok. 89% tlenu, piasek  53% a organizm ludzki pok
65%. występuje w dwóch odmianach alotropowych  O2 tlen i O3 ozon.
Ozon O3 jest niebieskim gazem, o większej gęstości od powietrza. Ma zapach powietrza po
burzy. W stanie wolnym występuje w atmosferze, powstaje w górnych warstwach atmosfery
pod wpływem promieniowania ultrafioletowego w wyniku rozpadu cząsteczek O2 pod
wpływem światła i dalszego łączenia się ich.
Ozon otrzymuje się następująco:
" przepuszczanie przez tlen wyładować elektrycznych
" naświetlanie tlenu promieniami nadfioletowymi
" reakcje chemiczne, w których wydziela się tlen, np. rozkład H2O2
" działanie fluoru na wodę
Zastosowanie
Tlen  ze względu na niska cenę i łatwa dostępność jest jednym z najszerzej stosowanych
utleniaczy w przemyśle (np. przemysł hutniczy). Ponadto tlen jest wykorzystywany, w
palnikach do cięcia i spawania metali, jako utleniacz w paliwach rakietowych, czy w
medycynie.
Świat zwierząt  tlen wdychany przez człowieka z atmosfery jest wiązany w płucach z
hemoglobiną krwi i przekazywany do poszczególnych komórek, które zużywają go w
procesie oddychania komórki. W czasie tego procesu węglowodany (cukry) utleniają się w
celu dostarczenia energii niezbędnej do zapewnienia działalności życiowej komórek.
Środowisko wodne  rozpuszczony w wodzie tlen jest potrzebny roślinom żyjącym w wozie
oraz do życia zwierząt. Z chwila, gdy stężenie rozpuszczonego tlenu zostanie obniżone
poniżej wartości dopuszczalnej, życie roślin i zwierząt zamiera, a w warunkach beztlenowych
powstają związki o właściwościach toksycznych, a woda zaczyna cuchnąć.
Wody podziemne  najwyższe stężenia tlenu obserwujemy w wodach występujących płytko,
jest on bowiem prawie wyłącznie pochodzenia atmosferycznego. Przy infiltracji wód przez
glebę następuje ich zubożenie w tlen. Gaz ten jest zużywany w procesach glebowych,
głównie przy mikrobiologicznym rozkładzie materii organicznej. Zawartość rozpuszczonego
tlenu w wodach gruntowych wynosi najczęściej poniżej 10mg/L.
=> KRZEM
Udział krzemu w budowie skorupy ziemskiej oceniany jest na 26,03%. W przyrodzie
występuje w postaci różnych związków, głównie krzemianów i glinokrzemianów, a także w
postaci wolnego dwutlenku krzemu SiO2. Związki krzemowe wchodzą w skład piasku, gliny,
większość skał i minerałów. Ze znanych postaci występowania SiO2, należy wymienić
kwarc.
Jest to pierwiastek biogenny, nieodzowny w rozwoju życia organicznego, występujący w
szczątkach organicznych, intensywnie wychwytywany z morskich i lądowych wód
powierzchniowych przez niektóre organizmy, budujące szkielety krzemionkowe, np.
okrzemki, gÄ…bki. y
ródłem krzemu w wodach podziemnych jest rozpuszczanie minerałów 
form SiO2 (kwarcu, chalcedonu) oraz wietrzenie pierwotnych i wtórnych krzemianów. W
warunkach naturalnych przeobrażenia pierwotnych krzemianów zachodzić mogą
wielostopniowo.
=> GLIN
Jednym z najbardziej rozpowszechnionych w przyrodzie metali 13 grupy jest glin. Stanowi
on 7,28% ogólnej masy pierwiastków wchodzących w skład skorupy ziemskiej zajmując
trzecie miejsce po tlenie i krzemie, a pierwsze spośród metali. Glin występuje w przyrodzie
jedynie w postaci różnych połączeń z innymi pierwiastkami, głównie jako składnik
glinokrzemianów i tlenku glinowego. Rozpuszcza się dobrze w kwasie solnym dając chlorek
glinowy AlCl3, słabiej w rozcieńczonym kwasie siarkowym, tworząc siarczan (VI) gliny
Al2(SO4)3.
Glin jest metalem reaktywnym, silnie ogrzewany spala się gwałtownie w powietrzu czy tlenie.
Pył glinowy tworzy z powietrzem mieszaninę wybuchową. Jednak w zwykłych warunkach glin
szybko pokrywa się cienka, wytrzymałą warstwą tlenku glinowego, która chroni metal przed
dalszÄ… korozjÄ….
Glin, mimo że jest bardzo rozpowszechniony w litosferze, jest jednak mało ruchliwy w
hydrosferze. Jego rozpuszczalność w wodach różnych środowisk wynika z właściwości
amfoterycznych. Główna zmienną kierującą uruchamianiem glinu do wód jest odczyn
środowiska. Największą rozpuszczalność glin osiąga w wodach środowisk silnie kwaśnych
(np. w obszarach aktywnego wulkanizmu, strefach utleniania złóż siarczków) i silnie
zasadowych (w otoczeniu jezior alkalicznych, strefach rozpuszczania produktów
niskociśnieniowego, termicznego metamorfizmu skał węglanowych).
17. OPISAĆ I NARYSOWAĆ ORBITALE:
Orbital atomowy - funkcja falowa opisująca stan elektoronu w atomie. Jest to przestrzeń ,w
której prawdopodobieństwo znalezienia elektoronu jest największe.
Orbital typu s - powłoka o głównej licznie kantowej n=1 składa się z jednego typu orbitalu 1s
tworzącego kulistą powłokę K.
Orbital typu p - elektrony w powłoce n=2 mogą mieć wartość l.pobocznej 1=0 i 1 tzn oprócz
orbitali typu s pojawiajÄ… sie orbitale typu p.
Orbital typu d i f - poziom n=3 obejmuje podpoziomy s, p ,d
18. HPLC:
Klasyczna chromatografia cieczowa polega na stosowaniu kolumn szklanych, które wypełnia
się sorbentem i rozpuszczalnikiem. Do kolumny wprowadza się badaną próbkę zawierająca
kilka składników i przepuszczając przez kolumnę rozpuszczalnik eluuje się z kolumny na
poszczególne składniki. Składniki występujące w wycieku z kolumny oznacza się właściwa
dla nich metodą, np. spektrofotometryczną, polagraficzną i in. czasami zwiększa się
przepływ rozpuszczalnika przez kolumnę, stosując podwyższone ciśnienie. Klasyczna
chromatografia cieczowa charakteryzująca się niską sprawnością kolumny i długim czasem
rozdziału, ma ograniczoną użyteczność.
Dopiero zastosowanie wypełnienia o bardzo drobnym uziarnieniu (2-10 mikrom), pomp
wymuszających przepływ fazy ruchomej pod dużym ciśnieniem oraz krótkich kolumn o
długości do 250 mm, radykalnie poprawiło sprawność i szybkość rozdzielania...
Zestaw HPCL składa się z:
" pompy (dla utrzymania wysokiego ciśnienia cieczy)
" dozownika l;ub auto  samplera (doprowadzającego badaną próbkę do systemu)
" detektora (analizator próbki)
" skomputeryzowanego systemu obróbki danych lub rejestratora (zapisywanie
chromatogramu)
Jak działa kolumna chromatograficzna?
Dlaczego ulegajÄ… rozdzieleniu?
Żółte lubią ruchomą fazę i poruszają się szybko jako pierwsze
Czerwone lubiÄ… fazÄ™ stacjonarna i dlatego poruszajÄ… siÄ™ powoli
Niebieskie lubiÄ… stacjonarna najbardziej i dlatego poruszajÄ… siÄ™ najwolniej
Detektory  służą do oznaczania stężeń substancji zawartych w rozpuszczalniku w
momencie opuszczania kolumny chromatograficznej. Rozróżnia się dwa typy detektorów:
mierzące sumaryczne właściwości cieszy i mierzące właściwości rozpuszczonej substancji.
EC  elektrochemiczne  mierzy prąd z elektrody roboczej (węgiel szklisty, Pt, Au) przy
odpowiednim potencjale
" bardziej czuła niż fluorymetria
" wadami są: łatwość zanieczyszczenia elektrody oraz duża czułość na zmianę natężenia
przepływ i temperaturę
" wymaga wysokiej czystości rozpuszczalników oraz częstej kalibracji
MS  spektrometr mas  mierzy stosunek masy do Å‚adunku jonu {m/z}  pozwala na
identyfikację właściwych składników  masa molekularna/fragmentacja
Zastosowanie
Przydatność chromatografii cieczowej jest obecnie porównywalna do użyteczności
chromatografii gazowej. Chromatografia cieczowa jest szczególnie przydatna do rozdzielania
związków, których bez rozkładu nie można przeprowadzić w stan gazowy. Pozwala ona na
rozdzielenie związków o bliskich sobie masach cząsteczkowych od ok 100 do kilku mln.
Metoda nadaje się do identyfikacji i ilościowego oznaczania wielu związków organicznych w
wodach i skałach osadowych. Wykazuje ona wiele zalew w oznaczaniu wielopierścieniowych
węglowodorów aromatycznych, pestycydów, aldehydów, substancji powierzchniowo
czynnych, węglowodorów, fenoli, estrów ftalowych i innych związków.
19. ANIONY W GRUPIE ALKALICZNEJ
!!! nie do końca wiem o co chodzi, prawdopodobnie to jest to !!!
=> ANALIZA ANIONÓW
Podział anionów na grupy analityczne, przy którym to podziale stosuje się różne kryteria.
Najprostszy sposób podziału (Wprowadzony przez Bunsena) polega na różnicy
rozpuszczalności soli, srebra i baru w wodzie oraz HNO3 i obejmuje 7 grup analitycznych:
I.grupÄ™ analitycznÄ… reprezentuje jon chlorkowy (ClÅ»). Aniony tej grupy tworzÄ… w z jonami Ag+
osady rozpuszczalne w wodzie i HNO3, natomiast w reakcji z jonami Ba2+ powstajÄ… produkty
dobrze rozpuszczalne w wodzie.
II grupÄ™ analitycznÄ… tworzÄ… jony octanowe CH3COOÅ» i azotanowy (III) (NO2). Jony Ag+
wytrącają ze stężonych roztworów zawierających aniony tej grupy białe osady łatwo
rozpuszczalne w HNO3. Jony Ba2+ z anionami tej grupy tworzÄ… sole bardzo dobrze
rozpuszczalne w wodzie.
III. grupa analityczna reprezentuje anion węglanowy ( CO32-). Zarówno z jonami Ag+ jak i Ba2+
tworzą trudno rozpuszczalne w wodzie osady o barwie białej, które rozpadają się do HNO3.
IV. W skład tej grupy analitycznej wchodzi anion fosforanowy ( PO43-)
V. Aniony z tej grupy to aniony azotanowe (V) NO3-
VI. grupa aniony siarczanowe (IV) SO32-
VII. grupa aniony siarczanowe (VI) SO42-
=> ANALIZA KATIONÓW
Obejmuje 5 grup analitycznych i jest oparta na różnicach rozpuszczalności chlorków,
siarczków. Do roztworu dodaje się odpowiedni odczynnik grupowy. Jeśli nastąpiło strącenie
osadu, oznacza to że jakieś kationy z danej grupy są obecne w roztworze.
Grupa analityczna Odczynnik grupowy Kationy
I 2 molowy HCl Ag+, Pb2+, Hg22+
II H2SO4 lub (NH4)2CO3 Pb2+, Sn2+, Co2+
III H2S w środowisku 0,3 mol Hg2+,Bi3+, Cu2+, Cd2+, Sn2+,
HCL Sn4+, As3+, As6+
IV (NH4)2CO3 Ba2+ , Sr2+ , Ca2+
V Brak(ponieważ większość Na+ , K+ , NH4+ , Mg2+
soli tych kationów są dobrze
rozpuszczalne w wodzie, co
stwarza problemy z ich
identyfikacją z powodu małej
ilości reakcji
charakterystycznych.)
20. ChZT  czyli ogólna powtorka skryptów lub modlitwa o dobrą pamięć z ćwików