ISTOTA WSPÓACZESNEGO ZARZDZANIA dr Wiesław Gonciarski Prawo H.L. Menckena: " Ci, którzy potrafią - robią " Ci, którzy nie potrafią " - uczą Rozwinięcie Martina " Ci, którzy nie potrafią uczyć - " zarządzają NIEKTÓRE PROBLEMY NAUK O ZARZDZANIU " krótki okres rozwoju, " niejednorodny przedmiot badań, " wykorzystywanie dorobku metodologicznego innych nauk, " różnorodny rodowód naukowy specjalistów zajmujących się problematyką zarządzania, " konieczność bliskiego związku z praktyką, " stosowanie zarządzania w różnego typu organizacjach. Starożytność " yródłem wielu obowiązujących obecnie rozwiązań są tradycje sięgające starożytności. " Sumerowie (ok.. 5 tys. lat p.n.e.) - System podatkowy, - Kapłani zarządzali olbrzymią ilością dóbr, - Egipt (ok. 3 tys. lat p.n.e.) * Piramida Cheopsa 2,3 mln bloków skalnych o średniej wadze 2,5 t.; budowa 20 lat praca ok. 100 tys. ludzi. Michał Anioł artysta i przedsiębiorca " Kaplica Sykstyńska " 13 ludzi pomagało mu malować sklepienie, " ok.20 pracowało przy rzezbieniu marmurowych grobowców, " ok. 200 osób budowało pod jego nadzorem florentyńską Bibliotekę Laurenziana. " M.Anioł osobiście dobierał pracowników, szkolił ich, przydzielał do zespołów, prowadził rejestry zatrudnienia. Przedmiot badań nauk o zarządzaniu " (1) organizacje, zjawiska w nich zachodzące oraz ich powiązania z otoczeniem, " (2) zarządzanie, czyli procesy działań kierowniczych oraz " (3) zachowania i postawy ludzi bezpośrednio lub pośrednio powiązanych z daną organizacją. Tożsamość nauk zarządzaniu. " naturalną bazę dla rozwoju nauk zarządzania stanowi szersza kategoria jaką są nauki ekonomiczne, " Natomiast sama tożsamość zawarta jest w podejściu transdyscyplinarnym stosowanym w nauce zarządzania. " Po prostu, cechą charakteryzującą sposób uprawiania tej nauki jest wieloaspektowość postrzegania i odczytywania rzeczywistości . Tożsamość zarządzania " Specjalista zajmujący się zarządzaniem nie może wobec tego danego problemu analizować tylko z jednej pozycji. " Funkcjonuje w obrębie zarządzania jeśli swoje oceny, koncepcje czy propozycje formułuje uwzględniając równocześnie np. aspekty ekonomiczne, socjopsychologiczne, prawne, techniczne czy ekologiczne. Zarządzanie - sztuka czy nauka ? " Prawdziwy czy pozorny dylemat? " Zwolennicy zaliczania zarządzania do sztuki twierdzą, że wymaga ona twórczych zdolności i predyspozycji, a mimo jednakowego szkolenia tylko niektórzy adepci zarządzania odnoszą sukcesy. " Nie jest to zatem umiejętność, którą całkowicie da się opanować (nauczyć). Zarządzanie - sztuka czy nauka " Zwolennicy poglądu, że zarządzanie jest nauką uważają, iż wynika to z faktu, że badania prowadzone nad tą sferą ludzkiego działania doprowadziły do powstania wielu teorii objaśniających problemy organizacji i zarządzania, " ponadto, nauka ta posługuje się właściwym zestawem metod badawczych i ma ustalone różnice z innymi pokrewnymi naukami. Zarządzanie sztuka czy nauka? " Wciąż też daleko nam do takiego zasobu wiedzy i dokładności przewidywań cechujących nauki ścisłe. " Niektóre aspekty zarządzania mają charakter zdecydowanie naukowy, ale znaczna jego część ciągle pozostaje sztuką. " Misją zarządzania wg. L.J.Krzyżanowskiego jest zastępowanie wiedzy potocznej wiedzą poznawczo ugruntowaną i godziwą . H.M. Boettinger doszukiwał się analogii między sztuką, literaturą a zarządzaniem " Te pierwsze wymagają trzech składników: " 1) wizji artysty, " 2) znajomości rzemiosła, " 3) skutecznego komunikowania się. " Czy zarządzanie nie wymaga tego samego? " Wydaje się, że prawda leży gdzieś po środku. " Nasza wiedza o rzeczywistości organizacyjnej wzbogaca się każdego dnia, wiele wiemy o zarządzaniu i potrafimy to naukowo udowodnić. Ale działania praktyczne w obrębie zarządzania wymagają także twórczego polotu. (np. S. Jobs) Peter F. Drucker: " To co nazywamy zarządzaniem, w dużej części polega na utrudnianiu ludziom pracy Zarządzanie " to zestaw działań (obejmujący planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie, tj. kierowanie ludzmi, i kontrolowanie) skierowanych na zasoby organizacji ( ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne) i wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny " R.W. Griffin Zarządzanie (nowa def.) " Obejmuje kształtowanie produktywnej współpracy jednostek i grup wewnątrz organizacji oraz dopasowanie tych wysiłków do wymagań formułowanych przez jej otoczenie, z którym organizacja musi dokonywać wymiany, jeśli chce przetrwać " T.J. Watson Interesująco zarządzanie konkretyzuje G.Hamel, stwierdzając, że polega ono na: - określaniu i wytyczaniu celów, - organizowaniu i podziale pracy, - koordynowaniu i kontroli działań, - rozwijaniu i wykorzystaniu talentów, - gromadzeniu i stosowaniu wiedzy, - pozyskiwaniu i alokacji zasobów, - tworzeniu i rozwijaniu stosunków, - bilansowaniu i wychodzeniu naprzeciw oczekiwaniom udziałowców . " Hamel G., Breen B., Zarządzanie jutra, Wyd. Red Horse, Warszawa 2008, s. 36. Proces zarządzania " Planowanie i podejmowanie decyzji " Organizowanie " Gospodarowanie zasobami ludzkimi " Kierowanie ludzmi (przewodzenie, motywowanie) " Kontrolowanie RODZAJE ZARZDZANIA " Zarządzanie strategiczne - kreuje rozwój firmy w długim okresie i podejmowane jest na wyższych szczeblach zarządzania. " Zarządzanie taktyczne - związane jest z funkcjonowaniem firmy od strony technicznej, organizacyjnej, pracowniczej i finansowej w średnim i krótkim okresie. " Zarządzanie operacyjne - dotyczy działania firmy w okresach krótkich i obejmuje realizację zadań przy zastosowaniu różnorodnych procesów wytwórczych, obsługowych lub usługowych, wymagających wykonywania różnych operacji technologicznych, transportowych, kontrolnych, itp.. System zarządzania organizacją " Składa się z trzech powiązanych ze sobą podsystemów: " 1) względnie uporządkowanego zbioru strategii, metod i zasad zarządzania stosowanych w organizacji. " 2) kadry kierowniczej, będącej kolektywem osób pełniących funkcje menedżerskie; " 3) technologii (zwłaszcza teleinformatycznej) wykorzystywanej w procesach zarządzania organizacją. Otoczenie organizacji Regulacje państwowe Poziom rozwoju gospodarczego i ponadnarodowe Konkurencja Klienci Organizacja Poziom rozwoju technicznego Środowisko Stosunki naturalne gospodarcze z Środowisko zagranicą społeczno-polityczne PODMIOTY POWIZANE Z FIRM Personel Akcjonariusze (menedżerowie i pozostali (właściciele) pracownicy Współpracownicy Firma Kontrahenci (doradcy, umowy (dostawcy, zlecenia itp.) kooperanci itp.. Klienci Elementy systemu działania firmy Marketing Handel Finanse Technika i technologia Zaopatrzenie FIRMA Księgowość i Personel System zarządzania kontroling Uproszczony model sposobu funkcjonowania firmy " Potrzeby klienta K O " Oferta produktu lub usługi N K U " System realizacji R E " Dystrybucja N C " Obsługi gwarancyjne i inne I Wysoka jakość zarządzania uzyskiwana jest obecnie dzięki: " - Umiejętności analizy " Umiejętności zarządzania otoczenia, a w szczególności wiedzą w organizacji, jej oczekiwań klientów. sprawnemu pozyskiwaniu, " - Zdolności przewidywania tworzeniu, kodyfikowaniu oraz szybkości i elastyczność oraz praktycznym dostosowania się do implementowaniu. dynamicznie zmieniającej się " Wykorzystaniu potencjału rzeczywistości. zasobów ludzkich, poprzez " - Wsłuchiwaniu się w tworzenie efektywnych i potrzeby klientów, ekscytujących miejsc utrzymywaniu z nimi ciągłego pracy. kontaktu i dostarczaniu im produktów o wysokich parametrach jakościowych. Wysoka jakość zarządzania uzyskiwana jest obecnie dzięki (2) : " Kształtowaniu " Umiejętności innowacyjnych rozwiązań pozyskiwania i utrzymania strukturalnych, a zwłaszcza odpowiednich zasobów odchodzeniu od rozwiązań ludzkich. hierarchicznych. " Właściwemu " Śmiałemu sięganiu po wykorzystaniu nowych zasoby i możliwości możliwości technicznych, znajdujące się poza tak w procesach organizacją (outsourcing, produkcyjno-usługowych, offshoring). jak i oferowanych " Koncentrowaniu swojej produktach. uwagi nie na zysku, lecz na dostarczaniu wartości. " . Organizacja " To grupa ludzi, którzy współpracują ze sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany, aby osiągnąć pewien zestaw celów " Cele: " Zysk, " Edukacja, " Obrona narodowa, " Społeczne zadowolenie, " Dobroczynność itp Organizacje (wg. T.J.Watson,a) " są zbiorami aktywnych ludzkich relacji, wykorzystujących różnorodne technologie, w których to ludzie współpracują ze sobą w celu realizacji zadań, które nie mogłyby zostać wykonane przy wykorzystaniu jakichkolwiek środków zastępczych Model organizacji (H.J.Leavitt) Ludzie Cele i zadania Struktura Technika i technologia