Przemysław MINTA
Centrum Dydaktyczno-Naukowego w Lądku Zdroju Wyższej Szkoły Fizjoterapii
z siedzibą we Wrocławiu
NIEKTÓRE ASPEKTY DIAGNOSTYKI
I TERAPII WAD POSTAWY
CERTAIN ASPECTS OF DIAGNOSTICS AND THERAPY
OF FAULTY POSTURE
Słowa kluczowe:
coraz szerzej rozwierają się ramiona
diagnostyka, dury lecznicze oraz działania profilakty-
nożyc między możliwością diagnos- czne. Niekiedy jednak, mimo wysiłków
wady postawy
tyki, a skutecznością terapii. Przykładem diagnostycznych, zmuszeni jesteśmy
może być skolioza idiopatyczna, którą
Key words: pogodzić się z rozpoznaniem zaburzeń
potrafimy diagnozować lecz jeszcze nie
faulty posture, diagnostics czynnościowych. W tych przypadkach
leczyć skutecznie. W diagnostycznej korektę wady i poprawę funkcji za
Określenie - wada postawy - jest ocenie wad postawy należy wyraz
nie pomocą procedur terapii manualnej
pojęciem niejednorodnym i nie może wyróżnić zmiany funkcjonalne od orga- należy uznać za leczenie przyczynowe,
być traktowane jako rozpoznanie kli- nicznych. Wypada jednak podkreślić, że a istotną ocenę trafności naszych
niczne, a jedynie jako wstęp do dalszej nie zawsze jest to zadaniem łatwym. poczynań stanowi końcowy efekt lecze-
diagnostyki. Należy podkreślić, że doty- Rozpoznanie zaburzenia czynno- nia bez dociekania celowości stosowa-
chczas nie zdołano przyjąć jednozna- ściowego narządu ruchu jest przyj- nych procedur terapeutycznych. Rozwój
cznej definicji określającej pojęcia - mowane w przypadkach trudności możliwości i dostępność do coraz
postawa prawidłowa i wada postawy. z ustaleniem organicznej przyczyny doskonalszych metod diagnostycznych
W piśmiennictwie istnieje bowiem schorzenia. Należy jednak podkreślić, pozwalają domniemywać, że określenie
kilkadziesiąt definicji niekiedy że ten brak możliwości lub staranności  funkcjonalne zaburzenia postawy
niespójnych usiłujących zdefiniować w diagnozowaniu nie stanowi będzie stopniowo zastępowane ter-
pojęcia - postawa prawidłowa czy przekonywującego dowodu na to, że minem  przedorganiczne wady
wadliwa. W miarę ścisłe ustalenie przy- taka zmiana nie istnieje w początkowej postawy .
czyny wady ma zasadnicze znaczenie fazie, niedostępnej jeszcze do ustalenia Przydatność procedur terapii manu-
dla prowadzenia procesu terapeuty- aktualnie dostępnymi metodami badaw- alnej w korekcji czynnościowych wad
cznego. czymi. Obserwacje kliniczne dowodzą, postawy jest bezdyskusyjna. Natomiast
Problematyka wad postawy że w licznych przypadkach zaburzenia w nader zróżnicowanych wadach
stanowi, że tak jak ich diagnostyka funkcjonalne wyprzedzają następowe postawy o podłożu organicznym wska-
tak i leczenie stanowią zagadnienia nie zmiany organiczne. Uporczywe dążenie zania do stosowania terapii manualnej
tylko wielowątkowe ale również interdy- do ustalenia fazy początkowej organi- ograniczone są do technik sprawdzonych
scyplinarne. W uproszczeniu wydawać cznej przyczyny wady ma swoje uzasa- i o udokumentowanej skuteczności.
by się mogło, że postępy diagnostyki dnienie kliniczne oraz istotne znaczenie Zasady praktyki opartej na do-
korelują współzależnie ze skutecznością prognostyczne dla pacjenta i pozwala wodach winny być traktowane przez
terapii. Jednak takie proste przełożenie właściwie ukierunkować proces le- terapeutów jako szansa na promowanie
nie zawsze sprawdzają się w praktyce, czenia. Znając organiczną przyczynę rangi zawodu oraz związanych z tym
gdyż często osiągnięcia diagnostyczne choroby, nawet w jej początkowym korzyści dla pacjentów. Należy
wyprzedzają możliwości terapeuty- stadium, wcześnie możemy podjąć podkreślić, że sukcesy lecznicze wielu
czne. Wraz z postępem diagnostyki i również zaplanować celowe proce- terapeutów manualnych wiąże się
z holistycznym traktowaniem proce- świadomość, że proponowane dotych- szczególnie zakaz
nych. Obliczono, że
su terapeutycznego. Postrzeganie czas metody zachowawczego leczenia w czasie epidemii cholery w jednym
człowieka nie tylko jako przypadku idiopatycznych skrzywień kręgosłupa, tylko roku 1800 w szpitalach paryskich
chorobowego pozwala wykorzystać nader liczne i różnorodne nadal nie upuszczono 85000 litrów krwi. Stosow-
w procesie leczniczym te elementy sił gwarantują spektakularnych efektów. ania tej obłędnej metody zaniechano
organizmu, które rozwija on poza bio- Przełomowym może okazać się dopiero wtedy gdy prof. Louis,
logicznym wymiarem swojego jestestwa możliwość wczesnego wykrywania tych pierwszy lekarz, który posłużył się
o których niestety wiemy bardzo nie- stanów w narządzie ruchu, które nie le- metodą statystyczną w medycynie kli-
wiele. czone mogą inicjować występowanie nicznej, wykazał, że upuszczanie krwi
W tytule konferencji z wad postawy skoliozy. Wykrycie objawów, które w chorobach zakaz
nych nie tylko nie
wyodrębniono skoliozy, gdyż wada ta można określić jako  preskoliotyczne poprawia ale wręcz pogarsza roko-
z pewnych względów zasługuje na winno umożliwić poprawę wyników wanie.
odrębne potraktowanie. W powszech- profilaktyki i leczenia skolioz. Przegląd W historii medycyny istnieją nader
nym przekonaniu pojęcie wada postawy dotychczas stosowanych metod ki- liczne przykłady stosowania chybionych
kojarzy się ze skoliozą. nezyterapeutycznych w leczeniu sko- metod terapeutycznych.
Jestem przekonany, że gdyby lioz stanowi, że po okresie entuzjazmu
przeprowadzono sondaż uliczny wśród zostały w większości zapomniane i za- Przytoczone przykłady stoso-
przypadkowo napotkanych osób to na stępowane innymi budzącymi większe wanych lecz budzących zastrzeżenia
pytanie  co to jest wada postawy nadzieje. metod terapeutycznych nie są bynajm-
najczęściej padałyby odpowiedzi, że Wypada jednak stwierdzić, że niej świadectwem braku szacunku dla
krzywy kręgosłup. Znajomy niestety niektóre ośrodki stosują nadal naszych poprzedników. Mam przeko-
wykładowca jednej z wyższych szkół zestawy ćwiczeń, które zdaniem nanie, że dobro pacjenta było równie
na wydziale fizjoterapii przeprowadził znawców zagadnienia, zamiast zwalczać ważne dla tamtych terapeutów jak
na I roku studiów wśród 100 studentów raczej pogłębiają skoliozę. Dlatego te- i współcześnie dla nas. Chybione
anonimowe badanie ankietowe z prośbą rapeuci winni pozbyć się uprzedzeń działania terapeutyczne w przeszłości
o odpowiedz
na pytanie -  co rozumiem do obiektywnej oceny w oparciu o nie stanowią, że problem ten ma jedynie
pod pojęciem wada postawy . Odpo- zmiany kąta skrzywienia efektów charakter historyczny. Również obec-
wiedzi były następujące: 25 skoliozą, 51 poszczególnych metod kinezyterapeu- nie rezygnujemy z wielu metod te-
krzywy kręgosłup, 16 garb, 8 zaburze- tycznych. Zasady praktyki opartej na rapeutycznych po prostu dlatego iż nie
nia chodu. Odpowiedzi takie nie dziwią, dowodach winny być traktowane przez warunkowały one oczekiwanych pozy-
skoro niektóre szacowne podręczniki terapeutów jako szansa dla zawodu i tywnych wyników leczenia. Przykładem
traktujące o wadach postawy ciała, potwierdzenia skuteczności stosowanej mogą być leczenie promieniami
omawiają w swojej treści głównie metody. rentgena, zmian zwyrodnieniowych
problematykę bocznych skrzywień Jeden z mało budujących stawów czy zesztywniającego zapale-
kręgosłupa. Spotykane jeszcze nie- aforyzmów Hipokratesa brzmi nia stawów kręgosłupa. W dziedzinie
kiedy tendencje do utożsamiania wad następująco  czego lek nie uleczy, fizjoterapii funkcjonuj ą również nadal
postawy wyłącznie ze skrzywieniami uleczy nóż, a czego nóż nie uleczy, liczne metody tradycyjne, zwyczajowe
kręgosłupa stanowi o spłycaniu prob- uleczy żelazo, to zaś czego i żelazo nie i o niepotwierdzonej skuteczności.
lemu, gdyż pomija inne nader liczne uleczy należy uznać za nieuleczalne . Przydatność ich wymaga weryfikacji
uwarunkowania wad postawy, których I niestety, przez wieki wytyczne opartej nie tylko na doświadczeniu
wymienianie w gronie tak wybitnych zawarte w tym aforyzmie były klinicznym ale również dowodach
znawców problemu byłoby co najmniej uwzględniane w postępowaniu terapeu- wynikających z badań naukowych.
niestosowne. Leczenie skołioz idiopaty- tycznym. Przykładowo, poczynając od Stosowanie w terapii praktyk opar-
cznych stanowi od przeszło dwu wieków starożytności aż do początków ubiegłego tych na dowodach naukowych pozwoli
najczęściej dyskutowany i budzący wieku, stosowane w różnej formie w przyszłości realnie zmienić brzmienie
najwięcej kontrowersji problem w gronie upusty krwi stanowiły klasyczną hasła naszej konferencji z  Prosto do
ortopedów i fizjoterapeutów. Mamy metodę leczenia większości chorób, a zdrowia na  Bliżej do zdrowia .