Ochrona własności intelektualnej
Wykłady
1.
Prawo  jest to zespół norm postępowania zawsze lub w szczególnych okolicznościach dotyczący
wszystkich lub tylko niektórych.
Prawidłowa norma :
- wskazuje adresata, (kto?)
- wskazuje okoliczności (kiedy?)
- wskazuje sposób postępowania (jak?)
2. Rodzaje norm :
a) normy autonomiczne  kiedy stanowiący i odbiorca są tożsame (regulaminy)
b) normy heteronomiczne - ustawodawca i odbiorca to dwa różne podmioty (tylko odbiorcę
obowiÄ…zuje norma)
2.1 ze względu na adresata dzielimy normy na :
a) normy indywidualne ( jest konkretny adresat wskazany)
b) normy generalne ( wszyscy sÄ… podmiotami )
2.2 okoliczności jako kryterium :
a) normy konkretne ( np. pan X prowadzi dział. Gospodarczą powinien zapłacić podatek
b) normy abstrakcyjne ( każdy powinien zapłacić podatek np. podatek za grunty)
Normy generalne i abstrakcyjne będą w tym co omawiane będzie na wykładach
y
ródłem prawa jest każdy wytwór dzięki któremu zapoznać można się z treścią norm.
3. Dwie koncepcje z
ródeł prawa
a) koncepcja prawa naturalnego - zgodnie z tÄ… koncepcjÄ… z
ródła prawa leżą w środowisku,
otoczeniu. Upatruje się ich w kanonach wiary Bóg i naturze.
b) Koncepcja prawa pozytywnego -przyjmuje się w nich, że treść norm wyznaczana jest wyłącznie
przez odpowiednie akty prawne , lub przez uznanie tych norm przez państwo - tj. treść aktów
wyznaczana jest przez decyzje organów państwowych. Wg tej teorii prawem jest tylko taki zespół
norm postępowania, który jest efektem działania organów państwa. Wzory postępowania, jakie
składają się na prawo różnią się od innych norm postępowania tym, że ich realizacja jest poparta
przymusem państwowym.
c) Koncepcja prawa zwyczajowego - polega na tym, że odpowiedni organ państwowy rozstrzyga
rozpatrywaną sprawę na podstawie zwyczaju przyjętego w danym społeczeństwie i sankcjonuje go
przymusem państwowym. Upowszechnienie się w danym społeczeństwie że tak właśnie należy
postępować.
d) Koncepcja prawa moralnego ( zasady moralne) - zbiór zasad (norm), które określają co jest dobre,
a co złe, którymi zgodnie z danym światopoglądem religijnym bądz
filozoficznym powinni kierować
się ludzie. Zbiorem moralnym można nazwać dekalog czyli zbiór 10 przykazań.
e) Klauzula generalna - Norma ogólna świadomie nie doprecyzowana , która ocenę konkretnego stanu
faktycznego powierza podmiotowi przestrzegajÄ…cemu prawo lub organowi stosujÄ…cemu prawo. Taka
swoboda(luz ocenny , luz interpretacyjny) nie jest jednak absolutna, gdyż granice decyzji wytyczone
są przez zawarte w przepisach odesłania pozasystemowe. Ma więc miejsce wprowadzanie do
tekstów aktów normatywnych pozaprawnych kryteriów ocen poprzez użycie nieostrych określeń, jak
"dobra wiara", "społeczno-gospodarcze przeznaczenie rzeczy", "należyta staranność", "niskie
pobudki", bÄ…dz
też odesłanie wprost do pozaprawnych porządków normatywnych, np. do norm
miejscowego obyczaju kupieckiego, zasad współżycia społecznego itp.
3. z
ródła prawa międzynarodowego.  umowy międzynarodowe
państwa strony umowy muszą dla ich realizacji wprowadzić do swojego systemu postanowienia umowy
( ratyfikacja) Pierwotne prawo Wspólnoty, inaczej niż zwykłe prawo traktatowe i zwykłe traktaty
międzynarodowe czy wydawane na ich podstawie rozporządzenia, wiąże nie tylko strony traktatu, tzn.
państwa członkowskie, lecz nadaje się także do tworzenia bezpośrednich praw i obowiązków dla stron
1
trzecich, a mianowicie dla osób fizycznych i prawnych mianowicie państwach członkowskich. Ta
abstrakcyjna zdolność prawa pierwotnego wszystkich rozporządzeń nazywa się bezpośrednim
stosowaniem. Ani prawo pierwotne, ani rozporządzenia nie wymagają żadnej ingerencji rządów lub
parlamentów, by stać się prawem obowiązującym w państwach członkowskich.
Moc obowiÄ…zujÄ…ca tych wszystkich z
ródeł jest jednakowa. Moc prawna zależy od tego jaki organ
wyda.
1. y
ródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy,
ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.
2. y
ródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania
organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.
4. własność intelektualna. Pojecie pojawiło się w wieku XIX.
Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO) definiuje pojęcie własności intelektualnej (ang.
intellectual property) jako zbiór praw odnoszących się w szczególności do:
- dzieł literackich, artystycznych i naukowych,
- interpretacji artystów interpretatorów oraz wykonań artystów wykonawców,
fonogramów i programów radiowych i telewizyjnych,
- wynalazków we wszystkich dziedzinach działalności ludzkiej,
odkryć naukowych,
- wzorów przemysłowych,
- znaków towarowych i usługowych,
nazw handlowych i oznaczeń handlowych,
- ochrony przed nieuczciwÄ… konkurencjÄ….
Adaptując powyższą definicję do polskich uregulowań prawnych, pod pojęciem własności
intelektualnej należy rozumieć prawa związane z działalnością intelektualną w dziedzinie
literackiej, artystycznej, naukowej i przemysłowej obejmujące:
- prawo autorskie i prawa pokrewne z prawami autorskimi,
- prawa do baz danych,
- prawo własności przemysłowej dotyczące: wynalazków, wzorów użytkowych i wzorów
przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych.
Prawo własności intelektualnej - inaczej prawo na dobrach niematerialnych obejmujące dział prawa
cywilnego, w którym zawarta jest regulacja prawna dotycząca dóbr niematerialnych (intelektualnych)
(prawo autorskie) oraz działy regulacji dotyczących własności przemysłowej. Termin ten jest stosowany od
1967 r., gdy utworzono WIPO, agendÄ™ ONZ.
Dobra niematerialne (intelektualne) to dobra występujące w obrocie cywilnoprawnym, nie posiadające
postaci materialnej. Stanowią one wynik twórczości artystycznej, naukowej i wynalazczej. Problematykę
dóbr niematerialnych regulują przepisy różnych gałęzi prawa np. prawa administracyjnego lub karnego.
Cechą wspólną regulacji dotyczących poszczególnych dóbr niematerialnych jest ukształtowanie praw
uprawnionych jako cywilnych praw podmiotowych bezwzględnych chroniących interesy osobiste i
majÄ…tkowe.
Dobra objęte prawem autorskim są chronione począwszy od momentu ich powstania, bez konieczności
dokonywania ich rejestracji, i obejmuje na podstawie umów międzynarodowych prawie wszystkie kraje
świata. Natomiast w przypadku przedmiotów własności przemysłowej dla większości z nich celu
uzyskania pełnej ochrony prawnej wymagane jest:
- dokonania ich zgłoszenia do Urzędu Patentowego RP
- wydania przez ten organ decyzji w sprawie udzielenia patentu, praw ochronnych lub praw z
rejestracji.
Data pierwszeństwa jest datą dokonania pierwszego prawidłowego zgłoszenia o udzielenie patentu na
wynalazek, zgłoszenia wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego lub znaku towarowego w jednym z
państw będących członkami Związku Ochrony Własności Przemysłowej wg Konwencji Paryskiej o
ochronie własności przemysłowej z 20.03.1883 r. Zgłoszenie takie daje zgłaszającemu prawo do
korzystania z prawa pierwszeństwa przy dokonywaniu takiego samego zgłoszenia w innych państwach
w/w Związku w terminach: 12 miesięcy dla zgłoszenia wynalazku lub wzoru użytkowego, 6 miesięcy
2
dla wzorów przemysłowych i znaków towarowych. Wskutek prawa pierwszeństwa, takie samo
zgłoszenie dokonane przez tego samego zgłaszającego, po dacie pierwszeństwa w w/w terminach, w
innych państwach w/w Związku, nie może być unieważnione przez fakty zaistniałe w międzyczasie (w
szczególności przez inne
zgłoszenie) tzn. między datą pierwszeństwa a datą jego zgłoszenia w innym państwie.
Zasada terytorialności - Zasada terytorialności jest fundamentalna dla wszelkich praw własności
przemysłowej. Wynalazek jest chroniony tylko na terytorium państwa gdzie jest zarejestrowany. Wynika
z niej także, że na terenie każdego Państwa poszczególne prawa uzyskane na ten sam wynalazek mogą
mieć inny zakres. Nawet patenty, w których zastrzeżenia patentowe są sformułowane w identyczny
sposób mogą być traktowane odmiennie ze względu na inną praktykę stosowania prawa.
Zasada ograniczenia czasowego - Ograniczenia czasowe zakreślają czas istnienia praw majątkowych.
Po jego upływie prawa te wygasają. W praktyce oznacza to, że dobra niematerialne znajdujące się
wcześniej w wyłącznej dyspozycji określonych podmiotów, z chwilą wygaśnięcia praw majątkowych do
nich, nikomu już nie przysługują, ale przechodzą do domeny publicznej. Zatem osoby zainteresowane
eksploatacją danego programu będą mogły z niego swobodnie korzystać. Swoboda ta polega na braku
konieczności uzyskiwania zezwolenia na korzystanie, natomiast nie oznacza dowolności w stosowaniu
innych przewidzianych prawem formalności, np. co do konieczności przestrzegania autorskich praw
osobistych, które wygaśnięciu nie podlegają i które mogą być chronione nawet przez wiele lat po śmierci
twórcy programu.
Wynalazki pierwszym podstawowym przedmiotem powstania prawa o ochronie praw intelektualnych.
Wynagrodzenie za odkrycie będzie wynalazcę motywować do dalszej pracy a innych zachęci.
Z początkiem XX w. badania z teorii fizyki stały się podstawą do nowych wynalazków. Do grupy zawodów
włączono naukowców, kompozytorów, twórców filmowych.
Przełom lat 60-70 utworzenie Światowej Organizacji Własności intelektualnej 1967. działa od 1974 roku
jako agenda przy ONZ.
Przedmiot ochrony własności intelektualnej:
- dobra nie materialne, sÄ… to przedmioty nie majÄ…ce materialnego charakteru tj. ciecze, gazy, energia
elektryczna, pieniądze, papiery wartościowe, twórczość naukowa, literacka, wynalazcza i
racjonalizatorska.
- rzeczy jako materialne składniki przyrody ruchome i nieruchome,
- pożytki płynące z rzeczy,
przedmiotem ochrony nie jest nośnik ale dzieło, pomysł, wzór zapisany na nim !!!
prawa dają artyście możliwość wystąpienia wobec każdego kto będzie chciał posłużyć się dziełem autora.
Bezwzględnie chronione prawa autora ( artysta kojarzony ze swym dziełem)
PRZEDMIOTY OCHRONY PRAWA WA
ASNOÅšCI PRZEMYSA
OWEJ:
1.wynalazek  jest to nowe rozwiązanie techniczne poddające się ścisłej definicji prawno  technicznej.
Wynalazkiem może być unikalne rozwiązanie.
Formalne kryteria zdolności patentowej wynalazku
Aby wynalazek mógł zostać opatentowany, musi spełniać trzy kryteria, które są zasadniczo takie same na
całym świecie:
Kryterium nowości
Wynalazek jest uważany za nowy, jeżeli przed datą jego pierwszego zgłoszenia w urzędzie patentowym
(bÄ…dz
wystawienia na uznanej wystawie) informacje o nim nie były nigdzie potencjalnie dostępne dla
każdego.
Kryterium przemysłowej stosowalności (charakteru technicznego)
Oznacza, że wytwór lub sposób będący wynalazkiem może być faktycznie uzyskany lub technicznie
realizowany w sposób powtarzalny. Wynalazek nie musi być przy tym wcale efektywny czy użyteczny.
Kryterium poziomu wynalazczego (nieoczywistości)
Oznacza, że wynalazek nie wynika w sposób oczywisty z aktualnego stanu wiedzy. Na przykład:
stanowi element zaskoczenia dla znawcy,
jest rozwiÄ…zaniem problemu dotÄ…d bezskutecznie podejmowanego,
zaspokaja nową (nieuświadomioną) potrzebę społeczną,
3
umożliwia zwiększenie efektywności,
umożliwia osiągnięcie szczególnego, nieoczekiwanego efektu, etc.
Jeżeli wynalazek nie cechuje się poziomem wynalazczym, a należy do kategorii urządzeń może uzyskać
ochronę w formie prawa ochronnego na wzór użytkowy.
Kryterium pomocniczym, lecz z formalnego punktu widzenia równie ważnym, jest także kryterium
dostatecznego ujawnienia - możliwości technicznej realizacji wynalazku na podstawie informacji
zawartych w jego opisie i na rysunku bez dodatkowego wysiłku twórczego.
Uzyskanie patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji oznacza nabycie prawa wyłącznego
Uzyskanie patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji oznacza nabycie prawa wyłącznego
korzystania, odpowiednio z: wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku
korzystania, odpowiednio z: wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku
towarowego, oznaczenia geograficznego lub topografii układu scalonego, w sposób zarobkowy lub
towarowego, oznaczenia geograficznego lub topografii układu scalonego, w sposób zarobkowy lub
zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
PATENTY A WYNALAZKI - NAJWAŻNIEJSZE ZASADY USTAWOWE
· Patenty sÄ… udziel. na wynalazki., które sÄ… nowe, posiadajÄ… poziom wynalazczy, nadajÄ… siÄ™ do przemysÅ‚.
stosowania:
1. Wynalazki. uważa się za nowy, jeśli nie jest on cz. Stanu techniki.
2. Wynalazki. uważa się za posiadający poziom wynalazczy, jeżeli ten nie wynika dla znawcy w sposób
oczywisty ze stanu techniki.
3. wynalazki. uważa się za nadający się do przemysł. stos., jeżeli wg wynal. może być uzyskiwany wytwór
lub wykorzystywany w sposób w rozumieniu techn. w jakiejkolwiek dział. przemysł., nie wykluczając
rolnictwa.
· za wynalazki nie uważa siÄ™:
1. odkryć, teorii nauk. I metod matemat.
2. wytworów o char. jedynie estetycznym
3. planów, zasad i metod dot. Dział. umysłowej lub gospod. oraz gier
4. wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjjętych
zasad nauki
5. programów dla maszyn
6. przedstawienia informacji
· patentów nie udziela siÄ™ na:
1. wynalazki, których wykorz. byłoby sprzeczne z porządkiem publ. lub dobrymi obyczajami
2. odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biolog.; sposoby hodowli zwierząt lub roślin
3. sposoby leczenia ludzi i zwierzÄ…t metodami chirurg. lub terapeut. oraz sposoby diagnostyki
v Twórcy wynal. przysługuje się prawo do uzyskania patentu, wynagrodzenia, wymienienia go jako twórcy
w opisach, rejestrach oraz in. dok. i publ.
v Korzystający w dobrej wierze z wynal. na obszarze RP, w chwili stanowiącej o pierwszeństwie
korzystania z wynalazku przez os. 3, może z niego nadal korzystać w swoim przedsiębiorstwie w zakresie,
w jakim dotychczas korzystał. Prawo to przysługuje również temu, kto w tej samej chwili przygotował już
wszystkie istotne narzędzia potrzebne do korzystania z wynal.
v Uprawniony patentu lub licencji nie może nadużywać swojego prawa, w szczególności przez
uniemożliwienie korzystania z wynal. przez os. 3, jeżeli jest ono konieczne do zaspokojenia potrzeb rynku
krajowego. Nie uważa się za nadużycie prawa uniemożliwienie korzystania z wynal. przez os. 3 w okresie
do 3 lat od dnia udzielenia patentu
Patent europejski jest patentem udzielanym przez Europejski UrzÄ…d Patentowy na podstawie Konwencji o
udzielaniu patentów europejskich (Konwencja Monachijska z 5.10.1973 r.). Patent europejski udzielany jest
na poszczególne kraje - strony Konwencji, wybrane przez zgłaszającego. W każdym państwie, na które
został udzielony patent europejski ma on ten sam skutek i podlega tym samym warunkom, co patent
krajowy udzielony przez urząd patentowy tego państwa.
odkrycia naukowe - obserwacje, zjawiska występujące naturalnie w przyrodzie, które wcześniej nie były
znane. Nie podlegają patentowej ochronie. Są własnością wszystkich.
4