grafika 3D K-3D Krzysztof Wolski -3D to program służący pakietów rpm, ale jest to znacznie starsza do modelowania obiek- wersja programów, więc polecam kompi- tów 3D, animacji oraz ren- lację ze zródeł. K derowania, przeznaczony Przed przystąpieniem do kompila- dla systemów z rodziny GNU/Linux oraz cji sprawdzamy jeszcze, czy w naszym Win32. Architektura programu jest oparta systemie jest zainstalowany pakiet o wtyczki, zorientowane obiektowo. libsigc++ w wersji 1.0. Jeśli jesteśmy użyt- Omawiane narzędzie zostało zaprojekto- kownikami systemu opartego o pakie- wane z myślą o potrzebach profesjonal- ty rpm, możemy sprawdzić to wpisu- nych artystów, gdyż oferuje m.in. nastę- jąc w konsoli rpm -qa | grep libsigc. pujące udogodnienia: Jeśli w rezultacie działania powyższego polecenia nic się nie wyświetli w kon- " zapisywanie interaktywnych tutoriali soli, to musimy pobrać z Internetu (lub oraz makr; " nieograniczone możliwości cofa- nia oraz przywracania poczynionych zmian; " możliwość korzystania ze schowka systemowego; " tworzenie oraz edycja z użyciem OpenGL w czasie rzeczywistym; " renderowanie tła; " korzystanie z Pixer Renderman Interface do tworzenia scen z moż- CD/DVD liwością użycia wielu różnych silni- Po uruchomieniu dystrybu- ków służących do renderowania. cji Linux+ Live CD/DVD można korzystać z K-3D. Nazwa programu, ze względu na począt- kową literę K, sugeruje, że do jego dzia- Na płycie CD/DVD łania wymagane jest środowisko graficz- Na płycie CD/DVD znajdują się pakiety zródłowe i binarne K-3D. ne KDE. Nie jest ono jednak potrzeb- ne, ponieważ program został napisany O autorze z wykorzystaniem interfejsu GTK+. Do Autor jest studentem czwartego wyświetlania obiektów 3D używany jest roku na Politechnice Śląskiej system OpenGL/Mesa. na Wydziale Organizacji i Zarządzania, na specjalności Instalacja "Informatyka w Przedsiębiorstwie" Na stronie projektu znajdują się archiwa Kontakt z autorem: Rysunek 1. Proces uruchamiania autorzy@linux.com.pl. zródłowe programu. Możemy tam rów- programu K-3D nież odnalezć wersje binarną w postaci 38 lipiec 2004 k-3d grafika 3D Wybranie z menu opcji File >New K-3D Document spowoduje utworzenie nowej sceny. Można to również zrobić klikając na pierwszą ikonkę w głównym okienku programu. Ekran będzie się pre- zentował, tak jak zostało to przedstawio- ne na Rysunku 3. Na ekranie pojawiły się nam dwa nowe okienka: pierwsze zatytułowa- ne CameraViewport, a drugie Untitled Document 1. Okienko Camera Viewport przedstawia widok edytowanej sceny. W okienku tym jest pasek narzędzi, na którym znajdziemy opcje do renderowa- nia animacji, renderowania podglądów poszczególnych scen, jak i całych anima- cji, odgrywania skryptów oraz zaznacza- nia w tworzonej scenie obiektów określo- nego typu. Opcje dotyczące renderowa- nie znajdują sie również w menu View. W drugim okienku mamy trzy Rysunek 2. Opcje K-3D oraz Tutorial zakładki: z dostępnymi obiektami (Ob- jects), możliwościami cofania i przywra- płytek instalacyjnych dystrybucji) pakiet Rozpoczynamy pracę cania poczynionych zmian (Undo) oraz libsigc++ i zainstalować go przy pomocy Program uruchamiamy wpisując w kon- dostępnymi wtyczkami (Available Plu- rpm -ivh nazwa_pliku.rpm. soli /usr/local/k3d/bin/k3d. Zosta- gins). U dołu okna znajdują się przyciski Instalując powyższą bibliotekę należy ną wyświetlone dwa okienka robo- do odtwarzania animacji oraz przecho- zwrócić uwagę, czy jest to wersja 1.0, gdyż cze programu oraz okienko Tutoriala. dzenia do pierwszej i ostatniej klatki. możemy znalezć wersję najnowszą, czyli Podręcznik przygotowany przez auto- Dodawanie nowych obiektów 1.2. Program K-3D wymaga do działania rów programu omawia krok po kroku, do sceny odbywa się przez przejście wersji 1.0, jeśli jednak będziemy chcieli jak posługiwać się programem. Przej- do zakładki Available Plugins, wybra- skorzystać z nowszej wersji, to należy uru- muje kontrolę nad myszką użytkow- nie pozycji oraz kliknięcie na przycisku chomić proces konfiguracji, przed kompi- nika, dokładnie pokazując, co należy Create Object. Niektóre z wtyczek zosta- lacją, z parametrem --with-sigc-1-2. wykonać, aby np. rozpocząć tworzenie ły oznaczone jako experimental, więc Wracamy do kompilacji progra- nowego projektu. należy uważać stosując je w projektowa- mu. Rozpoczynamy proces konfigura- Dostęp do konfiguracji programu nej scenie. cji zródeł, uruchamiając w konsoli pole- uzyskamy poprzez wybranie z menu Po wybraniu obiektu otworzy się cenie ./configure. Tutaj należy pamię- Tools >Options. Widok okna z opcjami okno z cechami, jakie obiekt może tać o bibliotece libsigc++. Do poprawnej znajduje się na Rysunku 2. Opcje zostały posiadać oraz powiązaniami. Kliknię- kompilacji programu niezbędne są jesz- podzielone na cztery kategorie. W pierw- cie Close spowoduje dodanie obiektu cze pakiety devel programu ImageMagick szej (User Interface) znajdziemy opcje do listy Objects. Dodany obiekt można (znajdują się na drugiej płycie dystrybucji dotyczące wyglądu interfejsu użytkow- oczywiście również edytować prze- Aurox) oraz pakiety graphviz. nika. Możemy m.in. wyłączyć domyśl- chodzimy do zakładki Objects, a następ- Jeśli nie chcemy integrować aplika- ne uruchamianie tutoriala oraz zarządać, nie klikamy prawym przyciskiem myszki cji z powyższymi programami, podczas aby program zapisywał położenie okien, na interesującym nas obiekcie i wybie- konfiguracji należy podać odpowied- a przy starcie ustawiał okna na zapisane ramy np. dla Material Edit Material nio opcje --without-imagemagick oraz przy wyjściu. --without-graphviz. W kolejnej zakładce zgromadzono Wydanie polecenia make spowodu- opcje dotyczące używanego silnika do je rozpoczęcie kompilacji. Proces ten jest renderowania obiektów (Render Engi- dość czasochłonny i zasobożerny, więc nes). Zakładka Applications odpowia- należy uzbroić się w cierpliwość oraz da za ustawienie programów odpowie- przygotować sporo miejsca na partycji. dzialnych za przeglądanie plików HTML, Po skompilowaniu programu należy go obrazków oraz preprocesora. zainstalować przy pomocy make install. Ostatnia z zakładek (Path) to usta- Domyślnie program zostanie zainstalowa- wienie ścieżki dostępu do katalogu, ny w katalogu /usr/local/k3d/. Proces insta- w którym będą przechowywane tymcza- lacji należy wykonać oczywiście posiada- sowe pliki używane podczas renderowa- Rysunek 3. Tworzenie nowego dokumentu jąc uprawnienia użytkownika root. nia podglądów. 39 www.lpmagazine.org grafika 3D Przykładowo, jeżeli wybierzemy Przejdzmy do listy obiektów, a następ- obiekt Light, otworzy się nowe okno, nie wybierzmy obiekt Camera. W okienku w którym będziemy mogli ustawić nazwę edycji jego cech mamy dostępnych bardzo dla obiektu, określić cienie, wybrać pozy- wiele opcji. Aby wyrenderować podgląd, cję, kierunek oraz skalę zródła światła. należy kliknąć na pierwszą ikonkę. Ren- Kolejnym ważnym parametrem dla derowanie pojedynczej ramki animacji tworzonej animacji jest ścieżka czasowa. zostało przypisane drugiej ikonce, nato- Wywołanie okna TimeSource z opcja- miast trzecia ikonka służy do renderowa- mi edycji pozwoli nam zdecydować nia całej animacji. Należy jeszcze wska- o tym, jak długa będzie animacja oraz zać miejsce, w którym zostaną zapisane jaka będzie liczba klatek na sekundę. obrazki oraz uzbroić się w cierpliwość Dodajmy do nowej sceny kulę znaj- w zależności od skomplikowania sceny. Rysunek 4. Przykład gotowej sceny dziemy ją na liście Available Plugins pod nazwą Sphere: zaznaczamy pozycję, kli- Podsumowanie Properties (można to również zrobić kli- kamy na przycisk Create Object i możemy W opisie została przedstawiona wersja kając dwukrotnie na wybranym obiek- zdecydować o wyglądzie nowego obiek- 0.4.0.0 programu K-3D. Jest on cały czas cie). W podobny sposób możemy zmie- tu. Liczba dostępnych opcji jest napraw- rozwijany, a w planowanej wersji 0.5 nić nazwę materiału (Rename Material), dę ogromna i wybranie jednej z pozy- przewidywanych jest wiele usprawnień usunąć go (Delete) oraz ustawić powiąza- cji powoduje otwieranie kolejnych okien i nowości. Program powinien na pewno nia (Set Connections). z nowymi opcjami. Oprócz podsta- zainteresować osoby zajmujące się z zami- W każdym nowym dokumencie wowych ustawień dotyczących nazwy łowania lub profesjonalnie tworzeniem mamy dostępne kilka standardowych obiektu, jego położenia, kierunku oraz scen i animacji 3D. obiektów. Są to obiekty Axes, Camera, skali, możemy decydować o materiale, CameraViewPort, Light, LighShader, z jakiego jest wykonany przedmiot Material, Material Shader oraz Time- (można utworzyć nowy materiał), zdecy- W Internecie: Source. Każdy z tych obiektów możemy dować o trybie motion blur, o tym, czy " Strona domowa K-3D: edytować klikając na nim dwukrotnie mają być tworzone cienie obiektu i inne. http://k3d.sourceforge.net/ myszką w zakładce Object. Można to Kliknięcie na przycisku Close spowodu- " Strona projektu Graphviz: również zrobić wybierając odpowiednią je dodanie obiektu do sceny i pojawienie http://www.graphviz.org/ pozycję z menu kontekstowego (Edit). się go na liście Objects. 40 lipiec 2004