MINISTERSTWO EDUKACJI
i NAUKI
Małgorzata Bączak
Ewa Szymańska
Organizowanie procesu gospodarczego przedsiębiorstwa
412[01].Z2.02
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2005
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
0
Recenzenci:
mgr inż. Leonia Jadzewicz
mgr Zofia Sepkowska
Opracowanie redakcyjne:
Katarzyna Maćkowska
Konsultacja:
mgr inż. Maria Majewska
Korekta:
Joanna Iwanowska
Edyta Kozieł
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 412[01].Z2.02
 Organizowanie procesu gospodarczego przedsiębiorstwa zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu technik rachunkowości.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Scenariusze 7
5. Ćwiczenia 13
5.1. Badanie rynku zbytu 13
5.1.1. Ćwiczenia 13
5.1.2. Sprawdzian postępów 15
5.2. Analiza statystyczna 17
5.2.1. Ćwiczenia 17
5.2.2. Sprawdzian postępów 21
5.3. Elementy marketingu mix 23
5.3.1. Ćwiczenia 23
5.3.2. Sprawdzian postępów 26
5.4. Kontrahenci 28
5.4.1 Ćwiczenia 28
5.4.2. Sprawdzian postępów 30
5.5. Organizacja zakupu i sprzedaży 31
5.5.1. Ćwiczenia 31
5.5.2. Sprawdzian postępów 34
5.6. Reklamacje. Postępowanie reklamacyjne w fazie zakupu i sprzedaży 35
5.6.1. Ćwiczenia 35
5.6.2. Sprawdzian postępów 37
5.7. Zarządzanie zapasami 38
5.7.1. Ćwiczenia 38
5.7.2. Sprawdzian postępów 41
5.8. Obliczanie miar, wskaz
ników statystycznych i zapasów z wykorzystaniem
komputera 42
5.8.1. Ćwiczenia 42
5.8.2. Sprawdzian postępów 51
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 52
7. Literatura 66
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik rachunkowości.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne, czyli wykaz umiejętności, jakie powinien mieć już ukształtowane
uczeń, aby bez problemów mógł korzystać z Poradnika dla ucznia,
- szczegółowe cele kształcenia, czyli wykaz umiejętności, jakie zdobędzie uczeń podczas
pracy z poradnikiem,
- przykładowe scenariusze zajęć do jednostki modułowej,
- ćwiczenia, które pomogą uczniowi zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz
ukształtować umiejętności praktyczne,
- zestawy pytań, stanowiące sprawdzian osiągnięć; pozytywny wynik sprawdzianu
potwierdzi, że uczeń zdobył wiedzę i umiejętności z zakresu jednostki modułowej;
w przypadku trudności należy ćwiczenia powtórzyć i wyjaśnić wątpliwości,
- przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego, służące ewaluacji osiągnięć ucznia po
realizacji jednostki modułowej,
- literaturę uzupełniającą, która umożliwi uczniowi pogłębienie wiedzy z zakresu jednostki
modułowej.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego, metody ekspertów.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
Schemat układu jednostek modułowych
412[01].Z2
Organizacja i finansowanie
działalności przedsiębiorstwa
412[01].Z2.01
Prowadzenie polityki
kadrowej przedsiębiorstwa
412[01].Z2.02
Organizowanie procesu
gospodarczego
przedsiębiorstwa
412[01].Z2.03
Finansowanie działalności
przedsiębiorstwa
412[01].Z2.04
wykorzystanie informacji
ekonomicznej w procesie
decyzyjnym
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- wyjaśniać mechanizm funkcjonowania rynku,
- wyjaśniać współzależności pomiędzy podmiotami funkcjonującymi na rynku,
- uzasadniać zależność decyzji o zmianie ceny od wielkości popytu i podaży,
- uzasadniać zależność decyzji konsumenta o dokonaniu zakupu od podaży,
- ustalać cenę sprzedaży,
- wyjaśniać rolę marketingu w zarządzaniu przedsiębiorstwem,
- posługiwać się podstawowymi pojęciami prawnymi,
- korzystać ze z
ródeł prawa,
- rozróżniać z
ródła zobowiązań oraz skutki ich niewykonania z tytułu umowy kupna-
sprzedaży,
- rozróżniać podstawowe pojęcia i miary statystyczne,
- stosować zasady formułowania i formatowania pism,
- sporządzać pisma w różnych układach graficznych,
- wykonywać czynności związane z przyjmowaniem i wysyłaniem korespondencji, także
za pomocą poczty elektronicznej,
- posługiwać się edytorem tekstu i arkuszem kalkulacyjnym,
- przeprowadzać inwentaryzację zapasów,
- posługiwać się edytorem tekstu i arkuszem kalkulacyjnym,
- przeprowadzać inwentaryzację zapasów,
- poruszać się w oknach systemu Windows,
- wykonywać podstawowe operacje na plikach i folderach,
- sterować miejscem zapisu danych na dysku i dyskietkach,
- stosować podstawowe dane dotyczące arkuszy kalkulacyjnych,
- formatować i redagować komórki arkusza,
- stosować zasady adresowania względnego i bezwzględnego komórek,
- efektywnie wykorzystywać podstawowe działania na komórkach,
- sporządzać tabele i wykresy z wykorzystaniem arkusza kalkulacyjnego,
- stosować zasady tworzenia wydruków w arkuszu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:
- przeprowadzić analizę otoczenia marketingowego przedsiębiorstwa,
- wyjaśniać zasady prowadzenia badań statystycznych w oparciu o przepisy prawne,
- przygotować i przeprowadzić proste badania statystyczne,
- obliczyć i zinterpretować dominantę, medianę, miary rozproszenia, indeksy agregatowe,
współczynniki korelacji,
- dobrać miary statystyczne do analizy zebranego materiału statystycznego,
- opracować i zaprezentować zebrany materiał statystyczny,
- obsłużyć wybrane programy statystyczne,
- dobrać rodzaj promocji do oferowanego produktu,
- dobrać kanały dystrybucji do rodzaju produktu,
- wybrać strategię marketingową,
- opracować ofertę handlową,
- zastosować przepisy prawne regulujące umowy handlowe,
- wymienić i scharakteryzować czynniki warunkujące wielkość sprzedaży,
- sporządzić dokumenty sprzedaży,
- wybrać najkorzystniejszą ofertę cenową przy zakupie,
- zredagować pisma do dostawców i odbiorców, również w języku obcym,
- przeprowadzić postępowanie reklamacyjne w fazie zakupu i sprzedaży,
- uzasadniać celowość zarządzania zapasami,
- obliczyć ilościową i wartościową maksymalną normę zapasów,
- wymienić i scharakteryzować czynniki wpływające na wielkość przychodów ze sprzedaży,
- zastosować funkcje statystyczne w programie Excel,
- obliczyć miary i wskaz
niki statystyczne w programie Excel,
- zastosować złożone formuły do obliczeń zapasów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć nr 1
Temat: Rozróżnianie strategii marketingowych.
Czas realizacji: 90 min.
Cel ogólny
- scharakteryzować strategie marketingowe przedsiębiorstwa
Cele szczegółowe  po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:
- zdefiniować strategię działania przedsiębiorstwa,
- sklasyfikować strategie według różnych kryteriów,
- wymienić mocne i słabe strony strategii,
- wymienić typowe zastosowania strategii,
- dobrać strategie do warunków rynkowych.
Metoda kształcenia:
- metoda puzzli
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca w zespołach  jednolita
- praca w zespołach  zróżnicowana
Środki dydaktyczne:
- opis poszczególnych strategii działania przedsiębiorstwa: kryterium podziału strategii,
rodzaje strategii, krótka charakterystyka strategii (dla każdej grupy uczniów inne
strategie  według różnych kryteriów, dla każdego ucznia w grupie materiał jest ten
sam) na oddzielnych kartkach papieru formatu A4,
- arkusze papieru dla każdej grupy do sporządzenia plakatu,
- kolorowe pisaki.
Przebieg zajęć
I. Organizacja zajęć. (max. 2 min.)
II. Podanie celów kształcenia i koniecznych wyjaśnień. (max. 5 min.)
- nauczyciel objaśnia uczniom na czym polega metoda puzzli,
- dzieli klasę na grupy,
- każdej grupie przyporządkowuje materiały dydaktyczne,
- wyjaśnia co jest celem pracy grupy,
- jak ma sporządzić plakat,
- wyjaśnia zasady oceny pracy grupy.
Materiał 1 grupy obejmuje:
- charakterystykę strategii związanych z segmentacją, dystrybucją i promocją,
- arkusz papieru dla grupy do sporządzenia plakatu,
- kolorowe pisaki
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Opis strategii (przykład można uzupełnić i rozbudować).
Do najczęściej stosowanych strategii związanych z segmentacją rynku należą:
- strategia działania niezróżnicowanego  polega ona na tym , że przedsiębiorstwo traktuje
rynek jako całość, nie wyodrębnia segmentów nabywców,
- strategia działania zróżnicowanego  polega na tym, że przedsiębiorstwo dokonuje
segmentacji i działa w każdym z wyodrębnionych segmentów,
- strategia działania skoncentrowanego  polega ona na tym, że przedsiębiorstwo
przeprowadza segmentację, wyodrębnia segmenty nabywców ale swoje działania
podejmuje tylko w jednym, wybranym segmencie rynku.
Wśród strategii związanych z dystrybucją wyróżniamy:
- strategię dystrybucji intensywnej  produkt jest w każdym punkcie sprzedaży, w którym
może pojawić się potencjalny nabywca,
- strategię dystrybucji selektywnej  produkt sprzedawany jest przez wybranych
dystrybutorów
- strategię dystrybucji wyłącznej  sprzedażą zajmuje się na danym terenie tylko jeden
przedstawiciel.
Podstawowe strategie związane z promocją to:
- strategia push  producent oddziałuje środkami promocji (najczęściej sprzedażą
osobistą i pozareklamowymi środkami aktywizacji sprzedaży) na uczestników kanału
(pośredników) w celu zwiększenia dystrybucji, przyspieszając  przepychanie produktu
do konsumenta,
- strategia pull  producent oddziałuje środkami promocji (najczęściej reklamą) na
ostatecznego nabywcę, który wymusza na sprzedawcy obecność produktu w punktach
sprzedaży detalicznej (klient  ciągnie towary na rynek przez poszczególne elementu
kanału).
Materiał 2 grupy obejmuje:
- charakterystykę strategii związanych z ceną,
- arkusz papieru dla grupy do sporządzenia plakatu,
- kolorowe pisaki.
Opis strategii (przykład można uzupełnić i rozbudować).
Wyróżniamy następujące rodzaje strategii cen:
- strategia najwyższej jakości  przedsiębiorstwo kieruje produkty do klientów o wysokich
dochodach, którzy skłonni są zapłacić wysoką cenę za wysoką jakość,
- strategie: wysokiej wartości, superokazji, dobrej okazji  jakość jest wyższa w stosunku
do ceny produktu (korzystne dla konsumenta),
- strategie: przeładowania, zdzierstwa, pozornej oszczędności  cena jest wysoka,
nieuzasadniona poziomem jakości (klienci mogą czuć się wykorzystani, mogą
ukształtować sobie negatywną opinię o wyrobie i firmie),
- strategia średniej wartości  polega na oferowaniu produktów przeciętnej jakości po
przeciętnych cenach,
- strategia oszczędności  firmy oferują swoje produkty klientom o niskich dochodach
(jakość produktów jest również niska).
Materiał 3 grupy obejmuje:
- charakterystykę strategii związanych z ceną,
- arkusz papieru dla grupy do sporządzenia plakatu,
- kolorowe pisaki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Opis strategii (przykład można uzupełnić i rozbudować).
Do strategii związanych z wprowadzaniem nowego produktu na rynek zaliczamy:
- strategię szybkiego zbierania śmietanki  oznacza ustalenie wysokiej ceny na produkt
i nasilenie działań promocyjnych, w celu szybkiego zwiększenia przychodów ze
sprzedaży,
- strategię wolnego zbierania śmietanki  oznacza ustalenie wysokiej ceny na produkt
i minimalizowanie działań promocyjnych,
- strategię szybkiej penetracji  polega na ustaleniu niskiej ceny i stosowaniu intensywnej
promocji w celu szybkiego rozprzestrzeniania się produktu na rynku,
- strategię wolnej penetracji  polega na ustaleniu niskiej ceny na produkt i ograniczeniu
wydatków na promocję.
Podstawowe strategie typu produkt - rynek to:
- strategia penetracji rynku  polega na intensyfikowaniu sprzedaży (poprzez rozszerzanie
dystrybucji, dostosowanie jej do wymagań klientów, dodatkową promocję, stosowanie
konkurencyjnie niskich cen) oraz jej zwiększaniu (przyciąganie nowych nabywców lub
wzrost konsumpcji u dotychczasowych),
- strategia rozwoju rynku  oznacza wprowadzenie dotychczasowych produktów na nowe
rynki zbytu lub nowe segmenty rynku,
- strategia rozwoju produktu  dotyczy wprowadzania zmodyfikowanych lub nowych
produktów na dotychczasowe rynki,
- strategia dywersyfikacji  oznacza wprowadzanie nowych produktów na nowe rynki.
Strategie związane z pozycją przedsiębiorstwa na rynku:
- strategia lidera  oznacza takie działania, które pozwolą na osiągnięcie na tyle mocnej
pozycji na rynku, by określać innym przedsiębiorstwom warunki ekonomiczne
i jakościowe (lider na rynku lokalnym, krajowym, międzynarodowym),
- strategia podejmującego wyzwanie  polega na wykorzystaniu sytuacji rynkowej
i konkurowaniu z liderem o przewodnictwo rynkowe,
- strategia naśladowcy  oznacza utrzymywanie stałego dystansu w stosunku do lidera,
poprzez naśladowanie jego działań,
- strategia wypełniającego nisze rynkowe  polega na działaniu, w tych obszarach rynku,
w których nie ma konkurencji.
Materiał 4 grupy obejmuje:
- charakterystykę strategii związanych z ceną,
- arkusz papieru dla grupy do sporządzenia plakatu,
- kolorowe pisaki.
Opis strategii (przykład można uzupełnić i rozbudować).
Wśród strategii związanych z produktem najczęściej wyróżniamy:
- strategię masowej produkcji  polega na traktowaniu rynku jako całości, produkt nie jest
różnicowany,
- strategię segmentacji rynku  polega na wyodrębnieniu grup jednorodnych odbiorców,
dla których produkt jest różnicowany pod względem cech, jakości i ceny.
Strategie związane z pozycją przedsiębiorstwa na rynku:
- strategia lidera  oznacza takie działania, które pozwolą na osiągnięcie na tyle mocnej
pozycji na rynku, by określać innym przedsiębiorstwom warunki ekonomiczne
i jakościowe (lider na rynku lokalnym, krajowym, międzynarodowym),
- strategia podejmującego wyzwanie  polega na wykorzystaniu sytuacji rynkowej
i konkurowaniu z liderem o przewodnictwo rynkowe,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
- strategia naśladowcy  oznacza utrzymywanie stałego dystansu w stosunku do lidera,
poprzez naśladowanie jego działań,
- strategia wypełniającego nisze rynkowe  polega na działaniu, w tych obszarach rynku,
w których nie ma konkurencji.
Wśród strategii związanych z asortymentem najczęściej wyróżniamy:
- strategia pełnego asortymentu  oznacza oferowanie klientom pełnego zestawu
produktów z kompletnym wyposażeniem,
- strategia ograniczonego asortymentu  polega na kierowaniu produktu do wybranego
segmentu lub kanału dystrybucji,
- strategia rozszerzania linii produktów  może przejawiać się w zwiększeniu szerokości
lub głębokości linii produktów oferowanych na rynku,
- strategia uzupełniania linii produktów  ma na celu wprowadzenie brakujących w ofercie
firmy marek,
- strategia oczyszczania linii produktów  oznacza usuwanie z oferty firmy produktów
przynoszących straty lub nie przynoszących zakładanych zysków,
- strategia nowego produktu  możemy mieć z nią do czynienia, jeżeli przedsiębiorstwo
chce podnieść swoje zyski lub atrakcyjność na rynku.
III. Realizacja zadań dydaktycznych.
1. Praca w grupach wyjściowych. (ok.15 minut)
Uczniowie zapoznają się z materiałem, dyskutują nad zaletami i wadami strategii,
okolicznościami stosowania. Stają się ekspertami w zakresie strategii, które otrzymała grupa.
2. Pierwsza zmiana składu grup. Praca w nowych grupach. (ok. 20 min.)
W każdej nowej grupie musi się znalez
ć przedstawiciel każdej z grup wyjściowych. Powstają
grupy z  ekspertów .
Uczniowie po kolei przedstawiają strategie, których są ekspertami, pozostali notują
informacje tak, aby przekazać je po powrocie do grup pierwotnych jak najdokładniej.
3. Powrót do grup wyjściowych. (ok. 25 min)
W grupach po kolei uczniowie przekazują zdobyte informacje, dyskutują, sporządzają plakat
strategii marketingowych, na którym przedstawiają strategie pod kątem podobieństwa sytuacji
rynkowych kiedy mogą być stosowane, zalet itp.
4. Prezentacja prac grupowych i ich. (ok. 15 min.)
Uczniowie prezentują wynik pracy, uzasadniają swoje wybory, oceniają poprawność
i czytelność plakatu.
IV. Podsumowanie pracy grup i ich ocena.(ok. 5 min.)
Grupy oceniają prace konkurencji pod kątem poprawności, skuteczności prezentacji,
oryginalności i efektywności prezentacji lidera.
V. Ewaluacja. (ok. 3 min.)
Uczniowie na kartkach piszą: co im się podobało w lekcji (1-3 elementy), co im się nie
podobało (1-3 elementy).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Scenariusz zajęć nr 2
Temat: Opracowanie dokumentacji towarzyszącej procesom zaopatrzenia
i sprzedaży.
Czas realizacji: 90 min.
Cel ogólny
- kształtowanie umiejętności opracowania i wypełniania dokumentów zakupu i sprzedaży.
Cele szczegółowe  po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:
- wymienić czynności składające się na organizację zaopatrzenia i zbytu,
- scharakteryzować dokumenty występujące w procesie zaopatrzenia i zbytu,
- zanalizować pisma handlowe,
- opracować ofertę właściwą, zamówienie,
- wypełnić fakturę VAT.
Metody kształcenia:
- dyskusja, wykład, ćwiczenia, pokaz
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca w zespołach  jednolita
- praca w zespołach  zróżnicowana
- praca indywidualna - jednolita
Środki dydaktyczne:
- maszyny elektroniczne do pisania lub komputery,
- papier maszynowy,
- przykładowe listy ofertowe,
- schematy pism handlowych na blankietach korespondencyjnych,
- kalkulator
Przebieg zajęć
I. Organizacja zajęć.
II. Przypomnienie wiadomości podstawowych zawartych w materiale nauczania 4.4.1.
- pojęcie kontrahentów przedsiębiorstwa,
- elementy różnicujące oferty dostawców,
- etapy podejmowania decyzji zakupu przez konsumentów indywidualnych.
III. Określenie celów kształcenia i realizacja zadań dydaktycznych.
Nauczyciel:
- podaje temat i cele kształcenia jednostki tematycznej,
- inicjuje dyskusję na temat czynności związanych z zaopatrzeniem przedsiębiorstwa
Uczniowie:
- odwołują się do swoich doświadczeń jako konsumentów, nazywają i ustalają kolejność
czynności związanych z zakupem dóbr dla przedsiębiorstwa,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
- zapisują wnioski.
Nauczyciel:
- określa nazwy pism handlowych charakterystycznych dla poszczególnych etapów
procesu zakupu,
- dzieli klasę na grupy,
- objaśnia ćwiczenie do wykonania (ćwiczenie 1 z punktu 4.5.3 z poradnika ucznia)
- obserwuje pracę uczniów, udziela w miarę potrzeb wskazówek i porad.
Uczniowie:
- formułują wnioski z pracy (wskazują elementy listu ofertowego i jego funkcje)
Nauczyciel:
- rozdaje uczniom wzory pism handlowych,
- wskazuje elementy składowe i rozmieszczenie elementów na blankiecie w zapytaniu
ofertowym, ofercie właściwej i zamówieniu,
- objaśnia wykonanie ćwiczenia 2 z punktu 4.5.3 z poradnika ucznia.
Uczniowie:
- posługują się informacjami z wybranych listów ofertowych,
- formułują treść oferty właściwej,
- wpisują odpowiednie informacje w pola blankietu informacyjnego przy użyciu maszyny
elektronicznej lub komputera,
- prezentują wykonane w grupach prace.
Nauczyciel:
- udziela porad i wskazówek,
- podsumowuje wykonanie ćwiczenia, porównując pracę grup,
- zleca wymianę opracowanych ofert między grupami,
- objaśnia ćwiczenie 3 z punktu 4.5.3 z poradnika ucznia.
Uczniowie:
- opracowują zamówienie na podstawie oferty  przesłanej przez inną grupę,
- prezentują efekty pracy.
Nauczyciel:
- rozdaje uczniom formularze faktury VAT,
- przypomina elementy formalne faktury i zasady prawidłowego jej wypełniania,
- wybiera spośród opracowanych przez grupy zamówień jedno i na jego podstawie podaje
dane do wystawienia faktury.
Uczniowie:
- pracują indywidualnie, wypełniając formularz faktury VAT zgodnie z danymi, obliczeń
dokonują używając kalkulatora.
IV. Podsumowanie zajęć i ocena pracy uczniów:
- samoocena grup,
- zebranie prac grupowych i indywidualnych do oceny,
- podsumowanie pracy (omówienie zauważonych trudności, wskazanie na popełniane
błędy oraz wyróżnienie osób aktywnych w grupach).
V. Podanie i omówienie pracy domowej:
- zadanie obowiązkowe  ćwiczenie 4 z punktu 4.5.3. z poradnika dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5. ĆWICZENIA
5.1. Badanie rynku zbytu
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Identyfikacja elementów otoczenia firmy handlowej.
Zlokalizuj w swojej miejscowości lub w okolicy punkt sprzedaży dowolnej sieci
handlowej (np. Biedronka, Żabka, Geant, Real itp.). Zapisz w tabeli:
- jakie instytucje tworzą otoczenie rynkowe tego punktu?
- do jakiego rodzaju otoczenia należy dana instytucja?
- jaki jest zakres oddziaływania każdej z tych instytucji na działanie zlokalizowanego
punktu sprzedaży?
Nazwa instytucji Rodzaj otoczenia Zakres oddziaływania
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o rodzajach otoczenia rynkowego,
instytucjach otoczenia i wzajemnych oddziaływaniach,
2) stworzyć wykaz zlokalizowanych punktów sprzedaży,
3) wypełnić tabelę,
4) zaprezentować wyniki swojej pracy.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne,
- metoda przypadków,
- dyskusja dydaktyczna,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- papier formatu A2,
- kolorowe mazaki,
- linijka.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Ćwiczenie 2
Obszary badań marketingowych.
Po dyskusji w grupie wskaż 4 przykłady obszarów, w których mogą być prowadzone badania
marketingowe przez punkt sprzedaży określony w ćwiczeniu 1.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o badaniach marketingowych,
2) wypisać przykłady,
3) uzasadnić swój wybór.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- dyskusja dydaktyczna,
- metoda przypadków,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- papier formatu A2,
- kolorowe mazaki.
Ćwiczenie 3
Zasadność badań rynku zbytu.
Przedyskutuj w grupie czy firmy powinny prowadzić badania rynku zbytu? Uzasadnij
odpowiedz
.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o badaniach marketingowych,
2) dobrać i zaprezentować argumenty.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- dyskusja dydaktyczna,
- metoda przypadków,
- pokaz z objaśnieniem.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- papier formatu A2,
- kolorowe mazaki.
Ćwiczenie 4
Segmentacja rynku.
Wymień po trzy możliwe segmenty nabywców następujących produktów:
- proszki do prania,
- książki,
- wycieczki turystyczne,
- odzież sportowa,
- sprzęt AGD.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o kryteriach podziału nabywców,
2) określić cechy jakimi powinny charakteryzować się segmenty,
3) przyporządkować segmenty do wskazanych produktów,
4) wypisać przykłady,
5) uzasadnić swój wybór.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne,
- metoda przypadków,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- papier formatu A2,
- kolorowe mazaki.
5.1.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) dokonać podziału otoczenia rynkowego przedsiębiorstwa?

2) scharakteryzować rodzaje otoczenia rynkowego przedsiębiorstwa?

3) wymienić instytucje tworzące otoczenie rynkowe przedsiębiorstwa?

4) scharakteryzować wpływ poszczególnych instytucji z otoczenia na

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
działalność przedsiębiorstwa?
5) scharakteryzować badania produktu?

6) scharakteryzować badania dystrybucji?

7) scharakteryzować badania promocji?

8) scharakteryzować badania konkurencji?

9) scharakteryzować badania konsumentów?

10) scharakteryzować badania popytu?

11) scharakteryzować badania podaży?

12) scharakteryzować badania cen?

scharakteryzować badania wewnętrznych warunków funkcjonowania
13)

przedsiębiorstwa?
14) wyjaśnić pojęcie segmentacji rynku?

15) scharakteryzować kryteria segmentacji rynku?

16) scharakteryzować cechy prawidłowo wyodrębnionego segmentu rynku?

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
5.2. Analiza statystyczna
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykorzystanie ankiety jako narzędzia badawczego.
Przeprowadz
badanie ankietowe, posługując się skonstruowanym samodzielnie
kwestionariuszem pytań. Temat badania ustal z nauczycielem.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o badaniu i konstrukcji
kwestionariusza,
2) zbudować ankietę,
3) przeprowadzić badanie na populacji dobranej do celu badania i uzgodnionej
z nauczycielem.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne,
- metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- papier formatu A4,
- pisaki,
- komputer.
Ćwiczenie 2
Sposoby opracowania i prezentacji materiału statystycznego.
Dokonaj opracowania i prezentacji materiału statystycznego uzyskanego w wyniku ćwiczenia
numer 1.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o metodach opracowania
zgromadzonego materiału i sposobach jego prezentacji,
2) opracować materiał statystyczny,
3) dobrać metodę prezentacji,
4) zaprezentować wyniki.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne,
- metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- papier (format A-4, pakowy),
- przybory geometryczne,
- kolorowe pisaki do graficznej prezentacji wyników,
- kalkulator,
- komputer.
Ćwiczenie 3
Wykorzystanie wykresów do prezentacji danych statystycznych.
Na podstawie poniższych danych sporządz
znane ci rodzaje wykresów wykorzystując
komputer.
Hurtownie budowlane w miejscowości Wielkie Domy według miesięcznych obrotów
(stan na 31.12.2004r.)
Wielkość
obrotów w Liczba hurtowni
tys. zł
0  100 6
100  200 8
200 - 300 20
300  400 12
400  500 4
Razem 50
y
ródło: dane umowne
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
- wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o rodzajach graficznej prezentacji
danych,
- wykorzystać użytkowy program komputerowy (arkusz kalkulacyjny w programie Excel),
- zaprezentować i objaśnić sporządzone wykresy.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- komputer z zainstalowanym programem Excel,
- papier do drukarki,
- drukarka.
Ćwiczenie 4
Obliczanie i interpretacja miar statystycznych.
Oblicz i zinterpretuj: średnią arytmetyczną, medianę, dominantę, rozstęp, odchylenie
przeciętne i standardowe oraz współczynnik zmienności, wykorzystując dane z ćwiczenia 3.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o wymienionych w ćwiczeniu
miarach statystycznych,
2) zapisać wzory,
3) dokonać niezbędnych obliczeń,
4) zinterpretować uzyskane wyniki.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- kalkulator,
- papier formatu A4,
- pisaki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Ćwiczenie 5
Obliczanie i interpretacja miar statystycznych.
Na podstawie danych z tabeli oblicz indeks wartości, indeks fizycznej wielkości produkcji
oraz indeks cen. Podaj interpretację wyników.
Produkcja i ceny dobra A i B w latach 1997 - 2004
Ilość Cena w zł
Jednostka
Dobro
miary
1997 2004 1997 2004
A kg 1000 1500 200 250
B szt. 700 1000 150 200
y
ródło: dane umowne
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o wymienionych w ćwiczeniu
miarach statystycznych,
2) zapisać wzory,
3) dokonać niezbędnych obliczeń,
4) zinterpretować uzyskane wyniki.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- kalkulator,
- papier formatu A4,
- pisaki.
Ćwiczenie 6
Obliczanie i interpretacja miar statystycznych.
Na podstawie danych z tabeli oblicz i zinterpretuj współczynnik korelacji.
Obroty i wielkość zapasów w wybranych hurtowniach
Hurtownia Obroty dzienne w tys. zł Zapasy w tys. zł
Alfa 10 40
Beta 15 20
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Gamma 17 35
Delta 12 25
Eta 20 50
y
ródło: dane umowne
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o wymienionych w ćwiczeniu
miarach statystycznych,
2) zapisać wzory,
3) dokonać niezbędnych obliczeń,
4) zinterpretować uzyskane wyniki.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- kalkulator,
- papier formatu A4,
- pisaki.
5.2.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) scharakteryzować istotę badań statystycznych?

2) scharakteryzować badania pełne?

3) scharakteryzować badania częściowe?

4) scharakteryzować badania ze względu na ich charakter?

przedstawić schemat badania i wyjaśnić na czym polegają
5)

poszczególne etapy?
6) scharakteryzować zasady konstruowania ankiety?

7) scharakteryzować poszczególne części ankiety?

8) rozróżniać rodzaje pytań ankietowych?

9) przeprowadzić grupowanie proste?

10) przeprowadzić grupowanie złożone?

11) zbudować szereg statystyczny?

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
12) wymienić i scharakteryzować elementy tablicy statystycznej?

wymienić i scharakteryzować znaki stosowane w tablicach
13)

statystycznych?
14) przedstawić dane na wykresie liniowym?

15) przedstawić dane na wykresie słupkowym?

16) przedstawić dane na wykresie kołowym?

17) przedstawić dane na diagramie kołowym?

18) przedstawić dane za pomocą histogramu?

19) przedstawić dane za pomocą diagramu?

20) scharakteryzować cel analizy statystycznej?

21) obliczyć i zinterpretować średnią arytmetyczną?

22) obliczyć i zinterpretować dominantę?

23) obliczyć i zinterpretować medianę?

24) obliczyć i zinterpretować rozstęp?

25) obliczyć i zinterpretować odchylenie przeciętne i standardowe?

26) obliczyć i zinterpretować współczynniki zmienności?

27) obliczyć i zinterpretować indeksy agregatowe?

28) obliczyć i zinterpretować współczynnik korelacji?

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
5.3. Elementy marketingu mix
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określanie struktury asortymentu.
Po dyskusji w grupie zbuduj strukturę asortymentu dla następujących produktów:
a) mąka,
b) szampon do włosów,
c) lodówka.
Oprzyj się na swoich obserwacjach rynku.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o elementach struktury asortymentu,
2) po dyskusji w grupie wybrać trzy najlepsze przykłady,
3) ustalenia zapisać,
4) przedstawić wynik pracy na forum klasy,
5) porównać swoje przykłady z propozycjami innych grup
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- dyskusja dydaktyczna,
- metoda przypadków,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- materiały piśmienne (papier formatu A-4, pakowy),
- kolorowe pisaki.
Ćwiczenie 2
Charakterystyka asortymentu towarowego.
Scharakteryzuj asortyment:
a) hipermarketu,
b) sklepu zoologicznego,
c) małego sklepu osiedlowego,
d) salonu samochodowego,
e) kiosku  Ruchu .
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o rodzajach asortymentu wg różnych
kryteriów,
2) dobrać rodzaje do podanych przykładów,
3) dobór uzasadnić,
4) przedstawić wynik pracy na forum klasy.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- dyskusja dydaktyczna,
- metoda przypadków,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- materiały piśmienne (papier formatu A-4, pakowy),
- kolorowe pisaki.
Ćwiczenie 3
Współzależność kanałów dystrybucji i strategii dystrybucji.
Zaprojektuj kanały dystrybucji i określ strategię dystrybucji najlepszą dla:
a) samochodu,
b) odzieży sportowej,
c) makaronu,
d) biletów autobusowych.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o kanałach i strategiach dystrybucji,
2) dobrać kanał do produktu,
3) dobrać strategię do produktu,
4) wybrać rozwiązanie optymalne,
5) uzasadnić projekt.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- dyskusja dydaktyczna,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
- metoda przypadków,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- materiały piśmienne (papier formatu A-4, pakowy),
- kolorowe pisaki.
Ćwiczenie 4
Skuteczność działań promocyjnych firmy.
Przeanalizuj działalność promocyjną różnych firm oferujących swoje produkty na rynku.
Wybierz 3 firmy wyróżniające się Twoim zdaniem w tym zakresie. Podaj przykłady
stosowanych przez te firmy narzędzi promocji. Oceń czy właściwie dobrano narzędzia do
oferowanego produktu i uzasadnij swoje stanowisko.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o narzędziach promocji,
2) dokonać wyboru firm,
3) określić produkty oferowane przez firmy,
4) określić stosowane przez te firmy narzędzia promocji,
5) uzasadnić swoją ocenę właściwie lub niewłaściwie dokonanego przez firmy doboru
narzędzia promocji i produktu.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- dyskusja dydaktyczna,
- metoda przypadków,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- materiały piśmienne (papier formatu A-4, pakowy),
- kolorowe pisaki.
Ćwiczenie 5
Ocena skuteczności stosowania różnych strategii marketingowych.
Wskaż mocne strony, słabe strony, szanse i zagrożenia różnych strategii związanych
z segmentacją rynku, produktem, ceną, dystrybucją, promocją oraz pozycją firmy na rynku.
Wymień sytuacje, w których mogą być stosowane.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o strategiach związanych
z segmentacją rynku, produktem, ceną, dystrybucją, promocją oraz pozycją firmy na
rynku,
2) wykorzystać w pracy analizę SWOT,
3) po dyskusji w grupie wskazać sytuacje, w których mogą być stosowane wybrane strategie.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- dyskusja dydaktyczna,
- metoda przypadków,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- materiały piśmienne (papier formatu A-4, pakowy),
- kolorowe pisaki.
5.3.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) wymienić elementy marketingu mix?

2) zdefiniować produkt w ujęciu marketingowym?

3) dokonać klasyfikacji i charakterystyki asortymentu?

4) zdefiniować elementy struktury asortymentu?

5) scharakteryzować cenę w marketingu?

6) scharakteryzować dystrybucję jako element marketingu mix?

7) wyjaśnić pojęcie kanału dystrybucji?

dokonać podziału kanałów dystrybucji ze względu na liczbę uczestników
8)

kanału?
dokonać podziału kanałów dystrybucji ze względu na liczbę uczestników
9)

kanału na danym szczeblu?
10) dokonać podziału kanałów dystrybucji ze względu na charakter powiązań?

11) wskazać etapy wyboru kanału dystrybucji?

12) wyjaśnić co oznacza termin logistyka i jakie obejmuje procesy/

13) wyjaśnić pojęcie promocji i wskazać jej zadania?

14) wymienić i scharakteryzować narzędzia promocji?

15) wyjaśnić istotę przekazu reklamowego?

16) wymienić nośniki reklamy?

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
17) wyjaśnić na czym polega sprzedaż osobista?

18) scharakteryzować etapy sprzedaży akwizycyjnej?

19) wyjaśnić termin public relations?

20) wyjaśnić istotę promocji sprzedaży?

21) scharakteryzować techniki aktywizacji sprzedaży?

22) zdefiniować pojęcie strategii marketingowej?

23) scharakteryzować strategie związane z segmentacją rynku?

24) scharakteryzować strategie związane z dystrybucją?

25) scharakteryzować strategie związane z promocją?

26) scharakteryzować strategie związane z ceną?

27) scharakteryzować strategie związane z produktem/

scharakteryzować strategie związane z wprowadzaniem nowego produktu na
28)

rynek?
29) scharakteryzować strategie związane z pozycją przedsiębiorstwa na rynku?

30) scharakteryzować strategie związane z asortymentem?

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
5.4. Kontrahenci
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Korzyści wynikające ze stosowania marki.
Przeprowadz
dyskusję w grupie i opracuj katalog korzyści dla producenta lub pośrednika,
wynikający z nadawania marki towarom. Przeprowadz
dyskusję w grupie i opracuj katalog
korzyści dla konsumenta wynikających z kupowania markowych towarów.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) w oparciu o swoje obserwacje i doświadczenia jako klienta wyjaśnić, dlaczego on i inni
ludzie wybierają markowe produkty, utworzyć katalog korzyści płynących z takiego
wyboru,
2) wyjaśnić, dlaczego producenci i pośrednicy chętnie sprzedają markowe produkty,
utworzyć katalog korzyści płynących z takiego wyboru.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne,
- dyskusja dydaktyczna,
- metoda przypadków.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- materiały piśmienne (papier formatu A-4),
- kolorowe pisaki.
Ćwiczenie 2
Kryteria wyboru dostawcy towarów do sklepu detalicznego.
Dokonaj wyboru dostawcy towaru do sklepu detalicznego spośród ofert hurtowni
wymienionych poniżej. Wybór uzasadnij.
Wartość
Odległość
Nazwa dostawy w Koszty Rabat Termin Opinia o
od
dostawcy cenach zakupu cenowy płatności dostawcy
odbiorcy
zakupu
Hurtownia
10 km 60 tys. PLN 0,20% 15% 14 dni Nieznany
ALEX
Hurtownia 7 km 60 tys. PLN 0,30% 15% 21 dni Rzetelny
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
BILL wg opinii
innych
Hurtownia Stały
3 km 60 tys. PLN 0,25% 15% 14 dni
CIS dostawca
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o kryteriach wyboru dostawcy,
2) dokonać analizy ofert wskazanych w tabeli,
3) dokonać wyboru dostawcy,
4) uzasadnić wybór.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- metoda przypadków,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- materiały piśmienne (papier formatu A-4),
- kolorowe pisaki,
- kalkulator.
Ćwiczenie 3
Proces podejmowania decyzji zakupu.
Zastosuj schemat procesu podejmowania decyzji zakupu dla następujących dóbr:
a) mieszkanie,
b) ulubiona kawa mamy,
c) super modny  ciuch ,
d) płyn do mycia naczyń,
e) chleb.
Zwróć uwagę na wnikliwą analizę poszczególnych etapów. Przyporządkuj rodzaje procesów
decyzji zakupu do poszczególnych produktów.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o etapach podejmowania decyzji
zakupu,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
2) opracować schemat procesu podejmowania decyzji zakupu dla wskazanych dóbr,
3) przyporządkować rodzaj procesu decyzji zakupu dla wskazanych dóbr,
4) wybór uzasadnić.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne,
- metoda przypadków,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- materiały piśmienne (papier formatu A-4, pakowy),
- kolorowe pisaki.
5.4.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) wymienić elementy uwzględniane przy wyborze dostawcy

2) opisać jakość dóbr jako czynnik różnicujący dostawców

3) wyjaśnić co mieści się pod pojęciem  opinia o dostawcy

4) wymienić czynniki wpływające na koszty transportu

5) wyjaśnić różnicę między pojęciami loko i franko

6) wymienić elementy składające się na warunki nabycia towaru

7) podać różnicę między pojęciami cena zakupu i cena nabycia

8) scharakteryzować rodzaje opustów stosowanych przez dostawców

scharakteryzować cele i sposoby dokonywania zakupów przez konsumentów
9)

instytucjonalnych
scharakteryzować powiązania rynkowe kształtowane przez odbiorców
10)

instytucjonalnych
wymienić i scharakteryzować rodzaje nabywców zorganizowanych ze
11)

względu na funkcje jakie pełnią w otoczeniu
12) scharakteryzować klientów indywidualnych

13) wymienić i scharakteryzować etapy decyzji zakupu klientów indywidualnych

14) wymienić i scharakteryzować rodzaje procesów decyzji zakupu

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
5.5. Organizacja zakupu i sprzedaży.
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Funkcje listów ofertowych.
Wybierz z materiałów promocyjnych docierających do Twojego domu kilka listów
ofertowych. Przeanalizuj w grupie uczniów ich zawartość. Na podstawie przeprowadzonej
dyskusji wybierz dwa listy najlepiej realizujące swoje funkcje. Wybór uzasadnij.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o pismach handlowych,
2) przeanalizować elementy składowe listów ofertowych,
3) po dyskusji dokonać wyboru,
4) wybór uzasadnić.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne,
- dyskusja dydaktyczna,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- zestaw listów ofertowych,
- papier formatu A-4,
- mazaki.
Ćwiczenie 2
Sporządzanie oferty właściwej.
Wykorzystując dane z wybranych listów ofertowych sporządz
na blankiecie
korespondencyjnym ofertę właściwą. Zwróć uwagę na prawidłowe rozplanowanie elementów
na blankiecie i uwzględnienie odpowiednich danych oferty. Ofertę skieruj do określonego
przez siebie samodzielnie kontrahenta.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o pismach handlowych,
2) przygotować brudnopis oferty,
3) sporządzić ofertę właściwą (maszynowo lub komputerowo).
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- zestaw listów ofertowych,
- blankiety korespondencyjne,
- papier formatu A-4,
- maszyna elektroniczna lub komputer.
Ćwiczenie 3
Sporządzanie zamówienia.
Na podstawie oferty opracowanej w ćwiczeniu 2 złóż zamówienie (na blankiecie
korespondencyjnym). Pamiętaj o uwzględnieniu wszystkich elementów zamówienia.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o pismach handlowych,
2) przygotować brudnopis zamówienia,
3) sporządzić zamówienie (maszynowo lub komputerowo).
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- oferta właściwa,
- blankiety korespondencyjne,
- papier formatu A-4,
- maszyna elektroniczna lub komputer.
Ćwiczenie 4
Redagowanie pism handlowych w języku obcym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
Ofertę właściwą i zamówienie sformułowane w poprzednich ćwiczeniach zredaguj
w dowolnym języku obcym.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przetłumaczyć treść oferty i zamówienia,
2) przygotować brudnopisy pism,
3) sporządzić czystopisy pism (maszynowo lub komputerowo).
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- opracowana oferta i zamówienie,
- słowniki,
- papier formatu A-4,
- maszyna elektroniczna lub komputer.
Ćwiczenie 5
Sporządzanie faktury na formularzu.
Wystaw fakturę VAT na towary uwzględnione w zamówieniu korzystając z dostępnych
formularzy.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
- wypełnić pola formularza faktury na podstawie informacji zawartych w zamówieniu,
- dokonać niezbędnych obliczeń.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- formularz faktury,
- kalkulator,
- długopis lub elektroniczna maszyna do pisania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
5.5.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) wymienić czynności związane z zaopatrzeniem?

2) wymienić, jakie czynniki bierze się pod uwagę przy ustalaniu rodzaju i ilości

dóbr będących przedmiotem dostawy?
3) wymienić cechy charakterystyczne zamówienia?

4) wymienić, jakie elementy musi zawierać zamówienie?

5) rozróżnić zapytanie ofertowe i ofertę właściwą?

6) wymienić informacje, które muszą się znalez
ć w ofercie właściwej?

7) scharakteryzować list ofertowy?

8) zredagować list ofertowy w języku polskim?

9) zredagować list ofertowy w języku obcym?

10) zredagować ofertę w języku polskim?

11) zredagować ofertę w języku obcym?

12) scharakteryzować zawiadomienie o odbiorze towaru?

13) scharakteryzować awizo?

14) scharakteryzować specyfikację?

15) wymienić elementy, które powinna zawierać treść awiza?

16) wymienić elementy, które powinny wystąpić w specyfikacji?

17) wyjaśnić istotę odbioru ilościowego?

18) wyjaśnić istotę odbioru jakościowego?

19) scharakteryzować formy organizacji sprzedaży wyrobów przez producenta?

20) skalkulować cenę w zbycie, hurcie i detalu?

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
5.6. Reklamacje. Postępowanie reklamacyjne w fazie zakupu
i sprzedaży
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Sporządzanie reklamacji ilościowej.
Sporządz
według danych podanych przez nauczyciela reklamację ilościową, wykorzystując
blankiet uproszczony.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o postępowaniu reklamacyjnym
w fazie zakupu i sprzedaży,
2) sporządzić reklamację ilościową na blankiecie korespondencyjnym, uwzględniając
niezbędne jej elementy,
3) prawidłowo rozplanować pola blankietu.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- blankiet korespondencyjny,
- maszyna elektroniczna lub komputer.
Ćwiczenie 2
Sporządzanie odpowiedzi na reklamację.
Sformułuj odpowiednio do treści reklamacji z ćwiczenia 1 treść odpowiedzi na reklamację.
Zaproponuj dwa różne sposoby rozpatrzenia reklamacji.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o postępowaniu reklamacyjnym
w fazie zakupu i sprzedaży,
2) sprecyzować sposoby rozstrzygnięcia reklamacji,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
3) sporządzić odpowiedz
na reklamację na blankiecie korespondencyjnym, uwzględniając
niezbędne jej elementy,
4) prawidłowo rozplanować pola blankietu.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- blankiet korespondencyjny,
- maszyna elektroniczna lub komputer.
Ćwiczenie 3
Sporządzanie reklamacji klientowskiej.
Korzystając z zasobów internetowych znajdz
na stronie Federacji Konsumentów wzór druku
zgłoszenia reklamacyjnego i wypełnij je reklamując we własnym imieniu odbarwienie
nosków butów skórzanych po użytkowaniu ich w deszczową pogodę.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o postępowaniu reklamacyjnym,
2) wyszukać i wydrukować wzór druku zgłoszenia reklamacyjnego,
3) wypełnić odręcznie zgłoszenie reklamacyjne.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- komputer z dostępem do Internetu,
- drukarka,
- papier formatu A4,
- długopis.
Ćwiczenie 4
Wyszukiwanie i korzystanie z aktów prawnych.
Wyszukaj w Internecie Ustawę o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz
o zmianie Kodeksu cywilnego z dnia 27 lipca 2002 r. (Dz. U. 141 poz. 1176) oraz wyszukaj
przepisy, które informują o uprawnieniach konsumenta w zakresie rozstrzygania reklamacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
Zapisz wyszukane informacje w dokumencie tekstowym na pulpicie komputera. Wydrukuj
dokument.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) samodzielnie poprzez dowolną wyszukiwarkę znalez
ć Ustawę o szczególnych
warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego z dnia 27 lipca
2002 r. (Dz. U. 141 poz. 1176),
2) wyszukać właściwe przepisy,
3) zapisać w dokumencie na pulpicie,
4) wydrukować dokument.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne,
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- komputer z dostępem do Internetu,
- drukarka,
- papier formatu A4.
5.6.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) wyjaśnić istotę reklamacji w fazie zakupu?

wymienić rodzaje niezgodności, których może dotyczyć reklamacja w fazie
2)

zakupu?
wymienić dokumenty będące podstawą do wniesienia reklamacji w fazie
3)

zakupu?
4) wymienić elementy treści reklamacji w fazie zakupu?

wymienić sposoby likwidacji niezgodności zgłoszonych w reklamacji w
5)

fazie zakupu?
scharakteryzować postępowanie dostawcy w stosunku, do którego
6)

wystosowano reklamację?
7) nazwać akt prawny regulujący podstawy reklamacji w fazie sprzedaży?

8) scharakteryzować podstawowe zasady reklamacji w fazie sprzedaży?

scharakteryzować żądania klienta w stosunku do sprzedawcy w przypadku
9)

wystąpienia z reklamacją?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
5.7. Zarządzanie zapasami.
5.7.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Obliczanie zapasów bieżących.
Oblicz maksymalny poziom zapasów bieżących, wiedząc że:
a) dzienna sprzedaż towaru A wynosi 500 sztuk, dostawy są dokonywane co 15 dni,
b) sprzedaż miesięczna towaru A wynosi 15000 sztuk, a na zorganizowanie
nadzwyczajnej dostawy potrzeba 3 dni.
Wynik wyraz
ilościowo i wartościowo przyjmując, że cena 1 sztuki towaru A wynosi 2,50 zł.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o rodzajach zapasów i sposobach ich
obliczania,
2) zapisać sposób obliczania zapasów bieżących (zapas obrotowy, zapas rezerwowy),
3) dokonać niezbędnych obliczeń,
4) przedstawić wynik obliczeń.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- papier formatu A-4,
- kalkulator,
- długopis.
Ćwiczenie 2
Planowanie wielkości przeciętnego zapasu.
Zaplanuj wielkość przeciętnego zapasu towaru A na podstawie obliczeń dokonanych
w ćwiczeniu 1.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o rodzajach zapasów i sposobach ich
obliczania,
2) zapisać sposób obliczania zapasu przeciętnego (liczonego dla celów planistycznych),
3) dokonać niezbędnych obliczeń,
4) przedstawić wynik obliczeń.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- papier formatu A-4,
- kalkulator,
- długopis.
Ćwiczenie 3
Schemat cyklu obrotowego.
Przedstaw w postaci schematu cykl obrotowy w przedsiębiorstwie produkcyjnym
i handlowym. Używaj znanych ci nazw aktywów obrotowych.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o cyklu obrotowym,
2) nazwać elementy składowe cyklu obrotowego w przedsiębiorstwie produkcyjnym,
3) nazwać elementy składowe cyklu obrotowego w przedsiębiorstwie handlowym,
4) opracować graficzną interpretację cyklu obrotowego,
5) zaprezentować wynik swojej pracy.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- papier formatu A2,
- kolorowe pisaki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
Ćwiczenie 4
Obliczanie i interpretacja wskaz
ników rotacji.
Oblicz i zinterpretuj wskaz
niki: długości cyklu obrotowego i częstotliwości obrotu, jeżeli:
a) kwartalna sprzedaż w przedsiębiorstwie wynosiła 960 tys. zł,
b) wartość przeciętnego zapasu w kwartale wynosiła 160 tys. zł.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o wskaz
nikach charakteryzujących
cykl obrotowy,
2) zapisać sposób obliczania wskaz
nika długości cyklu obrotowego,
3) zapisać sposób obliczania wskaz
nika częstotliwości obrotu,
4) dokonać niezbędnych obliczeń,
5) zinterpretować uzyskane wyniki.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- papier formatu A-4,
- kalkulator,
- długopis.
Ćwiczenie 5
Efekty skracania cyklu obrotowego.
Wykorzystując dane z ćwiczenia 4 oblicz:
a) o ile zmieni się wielkość sprzedaży, jeśli przedsiębiorstwo skróci cykl obrotowy o 1
dzień a zapas przeciętny pozostanie na niezmienionym poziomie,
b) o ile mniej środków pieniężnych może zaangażować przedsiębiorstwo w zapasy, jeśli
chce uzyskać ten sam poziom sprzedaży przy skróconym cyklu o 1 dzień.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania, dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o cyklu obrotowym,
2) zapisać sposób obliczania wskaz
nika długości cyklu obrotowego,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
3) zapisać sposób obliczania wskaz
nika częstotliwości obrotu,
4) wyznaczyć sposób obliczania wielkości sprzedaży,
5) wyznaczyć sposób obliczania wartości przeciętnego zapasu,
6) dokonać odpowiednich obliczeń,
7) zinterpretować uzyskane wyniki.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- objaśnienie,
- ćwiczenia praktyczne,
- pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- literatura z punktu 7 poradnika dla nauczyciela,
- papier formatu A-4,,
- kalkulator,
- długopis.
5.7.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) wyjaśnić cel gromadzenia zapasów w przedsiębiorstwie produkcyjnym

2) wyjaśnić cel gromadzenia zapasów w przedsiębiorstwie handlowym

3) scharakteryzować racjonalną gospodarkę zapasami

4) wymienić rodzaje zapasów z punktu widzenia przeznaczenia

5) scharakteryzować rodzaje zapasów bieżących

6) ustalić wielkość zapasu obrotowego i zinterpretować wynik

7) ustalić wielkość zapasu rezerwowego i zinterpretować wynik

8) ustalić wielkość zapasu minimalnego i zinterpretować wynik

9) ustalić wielkość zapasu maksymalnego i zinterpretować wynik

10) ustalić wielkość zapasu przeciętnego i zinterpretować wynik

11) wyjaśnić celowość gromadzenia zapasów sezonowych

12) wymienić przyczyny powstawania zapasów zbędnych

sklasyfikować zapasy uwzględniając ich celowość i gospodarcze
13)

znaczenie
14) obliczyć i interpretować wskaz
nik długości cyklu obrotowego

15) obliczyć i interpretować wskaz
nik częstotliwości obrotu

16) wskazać korzyści wynikające z przyśpieszenia obiegu zapasów

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
5.8. Obliczanie miar, wskaz
ników statystycznych i zapasów
z wykorzystaniem komputera
5.8.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Firma BOBO prowadzi ewidencję magazynową materiałów w oparciu o metodę ceny
średniej ważonej aktualizowanej przed każdym rozchodem.
W arkuszu <średnia ważona> w skoroszycie :
1. dokonaj wartościowego i ilościowego ujęcia stanu magazynowego rozchodów materiałów
w podanym okresie stosując metodę średniej ważonej aktualizowanej przed każdym
rozchodem na podstawie danych w arkuszu na rys 5.8.1.1,
2. oblicz stan zapasu wartościowy stosując metodę średniej ważonej obliczanej na koniec
okresu obrachunkowego,
3. zinterpretuj wyniki.
Rys. 5.8.1.1. Arkusz historii dostaw i rozchodów towarów
y
ródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób wprowadzania złożonych formuł w arkuszu kalkulacyjnym.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) otworzyć nowy skoroszyt w programie Excel,
2) do arkusza <średnia ważona> wprowadzić dane na podstawie tabeli przedstawionej na
rys. 5.8.1.1.,
3) w komórce E2 wstawić formułę =C2*D2 i skopiuj do komórek E3:E7,
4) w komórce F2 wstawić formułę =E2/C2,
5) w komórce F3 wstawić formułę =(E2+E3)/(C2+C3),
6) w komórce F5 wstawić formułę =(E2+E3+E5)/(C2+C3+C5),
7) w komórce F6 obliczyć średnią ważoną po ostatniej dostawie na podstawie formuły
=(E2+E3+E5+E6)/(C2+C3+C5+C6),
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
8) obliczać stan zapasu wartościowy na podstawie iloczynu średniej ważonej po dostawie
i stanu zapasu ilościowego,
9) zweryfikować rozliczony arkusz z arkuszem na rys. 5.8.1.2.
Rys. 5.8.1.2. Uzupełniony arkusz historii dostaw i rozchodów towarów
y
ródło: opracowanie własne
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne
- komputer z programem Excel.
Ćwiczenie 2
Na podstawie danych zamieszczonych w arkuszu <średnie pozycyjne> w skoroszycie
(rys.5.8.1.3 i rys.5.8.1.4):
1. oblicz brakujące dane rozchodu dziennego i stanu towaru w magazynie,
2. oblicz wielkości statystyczne,
3. zinterpretuj na wykresie wartość mediany dla rozchodu dziennego.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób wprowadzania funkcji statystycznych w arkuszu kalkulacyjnym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
Rys. 5.8.1.3. Arkusz <średnie pozycyjne>  fragment dotyczący stanów towarów w magazynie
y
ródło: opracowanie własne
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) w komórce D2 wstawić formułę =B2-C2 i skopiuj do komórek D3:D20,
2) w komórce E3 wstawić formułę =E2+B3-C3 i skopiuj do komórek E4:E20,
3) w komórce D21 wstawić funkcję =ŚREDNIA(D2:D20),
4) w komórce D22 wstawić funkcję =WYST.NAJCZ
ŚCIEJ(D2:D20),
5) w komórce D23 wstawić funkcję =MEDIANA(D2:D20),
6) w komórce D24 wstawić funkcję =MAX(D2:D20),
7) w komórce D25 wstawić funkcję =MIN(D2:D20,
8) w komórce D26 wstawić formułę =D24-D25,
9) w komórce D27 wstawić funkcję =ODCH.ŚREDNIE(D2:D20),
10) w komórce D28 wstawić funkcję =ODCH.STANDARD.POPUL(D2:D20),
11) w komórce D 29 wstawić funkcję =KOWARIANCJA(D2:D20;E2:E20),
12) w komórce D30 wstawić funkcję =WSP.KORELACJI(D2:D20;E2:E20),
13) uzupełnić pozostałe pozycje na zasadzie analogii lub kopiowania formuł,
14) sporządzić w arkuszu wykres jak na rys. 5.8.1.5: dane do wykresu posortować,
abyś mógł wskazać wartość środkową (medianę).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
Rys. 5.8.1.4. Arkusz <średnie pozycyjne>  wskaz
niki statystyczne
y
ródło: opracowanie własne
Rys. 5.8.1.5. Arkusz  interpretacja graficzna mediany i dominanty
y
ródło: opracowanie własne
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne
- komputer z programem Excel.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
Ćwiczenie 3
W arkuszu w skoroszycie (rys. 5.8.1.6) oblicz
przyrosty absolutne, tempo wzrostu, dynamikę oraz strukturę procentową dla bilansu
uproszczonego sporządzonego na początku i końcu roku.
Rys. 5.8.1.6. Arkusz bilansu
y
ródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
miejsce wprowadzania nowych danych zaprezentować sposób wprowadzania danych
w arkuszu kalkulacyjnym.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1. w komórce E2 wstawić formułę =D2-C2,
2. w komórce F2 wstawić formułę =E2/C2 oraz ustawić format procentowy komórki,
3. w komórce G2 wstawić formułę =D2/C2,
4. w komórce H2 wstawić formułę =C2/$C$4,
5. uzupełnić pozostałe komórki przez analogię i kopiowanie formuł.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne
- komputer z programem Excel.
Ćwiczenie 4
W arkuszu w skoroszycie (rys. 5.8.1.7.) oblicz
złożony indeks wartości produkcji (indeks agregatowy) oraz wskaz
niki dynamiki dla
produkcji i cen.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
 Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób obliczania wskaz
ników w arkuszu kalkulacyjnym.
Rys. 5.8.1.7. Produkcja odzieży w zakładach odzieżowych
y
ródło: opracowanie własne
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) obliczyć wartość produkcji w latach 2004 i 2005 dla każdego towaru  w komórce F4
wstawić formułę =B4*D4,
2) skopiować formułę do komórek F4:G10,
3) obliczyć łączną wartość produkcji w każdym roku,
4) obliczyć złożony wskaz
nik wartości produkcji  wstawić formułę =G11/F11,
5) obliczyć wskaz
niki dynamiki  w komórce H4 wstawić formułę =C4/B4 i skopiować do
komórek H4:I10.
Uzupełniony arkusz przedstawia rys.5.8.1.8.
Rys. 5.8.1.8. Wskaz
niki dynamiki dla zakładów odzieży
y
ródło: opracowanie własne
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne
- komputer z programem Excel.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
Ćwiczenie 6
W arkuszu w skoroszycie (rys. 5.8.1.9.):
1. zbadaj dynamikę zysku w firmie w latach 1996-2005 analizując indeksy podstawowe, -
przyjmij za okres podstawowy zysk w roku 1996,
2. zbadaj dynamikę zysku w tej samej firmie w latach 1996-2005 analizując indeksy
łańcuchowe o podstawie zmiennej  stosuj zasadę: rok poprzedni =100%,
3. podaj interpretację graficzną otrzymanych wyników.
Rys. 5.8.1.9. Zysk w firmie w latach 1996-2005
y
ródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób obliczania indeksów w arkuszu kalkulacyjnym.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) w komórce B4 wprowadzić formułę =B3/$B$3  zastosować adresowanie bezwzględne
(będzie dzielił przez stałą wartość),
2) skopiować formułę z komórki B4 do komórek C4:K4,
3) w komórce C5 wstawić formułę =C3/B3 i skopiować do komórek D5:K5,
4) sporządzić wykres dynamiki zysku w firmie  rys. 5.8.1.10,
5) dokonać analizy wyników.
Uzupełniony arkusz przedstawia rys. 5.8.1.11.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
Dynamika zysku w firmie
100%
%
50%
0%
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
rok
indeksy podstawowe (1996) o podstawie stałej indeksy o podstawie zmiennej (rok po
Rys. 5.8.1.10. Wykres  dynamika zysku w firmie
y
ródło: opracowanie własne
Rys. 5.8.1.11. Dynamika zysku w firmie w latach 1996-2005
y
ródło: opracowanie własne
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne
- komputer z programem Excel.
Ćwiczenie 7
W arkuszu w skoroszycie (rys. 5.8.1.12.), na podstawie danych
zamieszczonych w tabeli 1 i w tabeli 2, dokonaj obliczeń następujących wielkości:
- zapas minimalny,
- zapas obrotowy,
- zapas maksymalny,
- zapas przeciętny,
- wielkość sprzedaży w ujęciu ilościowym i wartościowym za okres 1 miesiąca,
- wskaz
nik rotacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
Rys. 5.8.1.12. Tabele rozliczeń zapasów
y
ródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób obliczania indeksów w arkuszu kalkulacyjnym.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) w komórce E4 obliczyć zapas minimalny dla monitorów na podstawie formuły =B4/C4,
2) w komórce F4 obliczyć zapas obrotowy na podstawie formuły =B4/D4,
3) w komórce G4 obliczyć zapas maksymalny na podstawie formuły =E4+F4,
4) w komórce F13 obliczyć ilość sprzedanych monitorów na podstawie formuły =B13+C13-
D13,
5) w komórce G13 obliczyć wartość sprzedanych monitorów na podstawie formuły
=F13*E13,
6) w komórce H13 obliczyć zapas przeciętny na podstawie formuły
=(0,5*B13+0,5*D13+C13)/2,
7) w komórce H4 obliczyć wskaz
nik rotacji dla monitorów na podstawie formuły =F13/H13,
8) uzupełnić brakujące pozycje kopiując odpowiednie formuły.
Uzupełnione pozycje w tabeli 1 i w tabeli 2 arkusza przedstawia rys. 5.8.1.13.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
Rys. 5.8.1.13. Uzupełniony arkusz zapasy.
y
ródło: opracowanie własne
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne
- komputer z programem Excel.
5.8.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) zastosować w programie metodę średniej ważonej do rozliczania zapasów

obliczyć w programie średnie pozycyjne: medianę i dominantę stosując
2)

funkcje statystyczne
zinterpretować graficznie (przedstawić na wykresie) średnie pozycyjne
3)

w programie
obliczyć w programie odchylenie standardowe w danym zakresie liczb
4)

stosując funkcję statystyczną
obliczyć w programie kowariancję oraz współczynnik korelacji między
5)

dwoma zbiorami danych stosując funkcje statystyczne
6) obliczać w programie indeksy podstawowe

7) obliczać w programie indeksy agregatowe

8) zastosować w programie formuły do obliczania wskaz
ników zapasów

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
I
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Organizowanie procesu
gospodarczego przedsiębiorstwa
Test składa się z 10 zadań jednokrotnego wyboru, z których:
- zadania1, 2, 3, 5, 6, 8 są z poziomu podstawowego,
- zadania 4, 7, 9, 10 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 5 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 6 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 8 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 9 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1B, 2C, 3C 4D, 5B, 6B, 7D, 8D, 9C, 10B.
Plan testu
Nr Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia Kategoria Poziom Poprawna
zad. ucznia) celu wymagań odpowiedz

Rozróżniać elementy otoczenia pośredniego
1. B P B
przedsiębiorstwa
Rozróżniać kryteria ekonomiczne
2. B P C
segmentacji rynku
Rozróżniać rodzaje badań statystycznych B P C
3
Charakteryzować graficzne formy
4 C PP D
prezentacji danych
Rozróżniać procesy decyzji zakupu
5 B P B
konsumentów
Rozróżniać czynności występujące w etapie
6 B P B
dostawy towaru
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
52
Charakteryzować dokumenty związane z
7 C PP D
reklamacją w fazie zakupu
Wyjaśniać podstawowe zasady reklamacji
8 B P D
klientowskiej
Obliczać wielkość zapasów w
9 C PP C
przedsiębiorstwie
10 Charakteryzować strategie marketingowe C PP B
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 10 pytań. Do każdego pytania sformułowane są 4 możliwości
odpowiedzi. Prawidłowa jest tylko jedna odpowiedz
.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 20 min.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw pytań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
53
ZESTAW PYTAC
TESTOWYCH DO JEDNOSTKI MODUA
OWEJ:
ORGANIZOWANIE PROCESU GOSPODARCZEGO PRZEDSI
BIORSTWA.
1. Do elementów otoczenia pośredniego nie należą:
a) przepisy regulujące zasady prowadzenia działalności gospodarczej,
b) agencje marketingowe,
c) system podatkowy,
d) struktura demograficzna społeczeństwa.
2. Do ekonomicznych kryteriów segmentacji rynku nie należą:
a) dochód na osobę,
b) z
ródło dochodów,
c) wykonywany zawód,
d) dochód gospodarstwa domowego.
3. Do badań pełnych nie zaliczamy:
a) spisu statystycznego,
b) sprawozdawczości statystycznej,
c) badań monograficznych,
d) rejestracji statystycznej.
4. Wykres w postaci diagramu kołowego obrazuje:
a) dynamikę zjawiska,
b) wielkość zjawiska,
c) proporcję dwóch zjawisk,
d) strukturę zjawiska.
5. Rutynowy proces decyzji zakupu dotyczy:
a) towarów rzadko kupowanych i drogich,
b) towarów kupowanych dość regularnie, o niewysokich cenach,
c) towarów kupowanych pod wpływem impulsu,
d) towarów o niewielkim znaczeniu dla klienta.
6. Do czynności charakteryzujących etap dostawy towaru nie należy:
a) wysłanie awiza,
b) potwierdzenie przyjęcia zamówienia,
c) skompletowanie dostawy,
d) wystawienie faktury VAT.
7. Przy reklamacji w fazie zakupu nie wykorzystuje się jako załącznika:
a) protokołu uszkodzenia,
b) wykazu różnic przy dostawie towarów,
c) protokołu odbioru jakościowego,
d) faktury VAT.
8. Klient indywidualny po wykryciu niezgodności w towarze nieżywnościowym ma na
złożenie reklamacji:
a) 1 tydzień,
b) 14 dni,
c) 1 miesiąc,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
54
d) 2 miesiące.
9. Jeżeli sprzedaż dzienna wynosi 500 sztuk towaru X a dostawy wykonywane są co trzy dni
to zapas obrotowy w punkcie handlowym będzie wynosił:
a) 500 sztuk,
b) 1000 sztuk,
c) 1500 sztuk,
d) 2000 sztuk.
10. Zaznacz zdania prawdziwe zawiązane z pozycją przedsiębiorstwa na rynku
a) strategia podejmującego wyzwanie  oznacza takie działania, które pozwolą na
osiągnięcie na tyle mocnej pozycji na rynku, by określać innym przedsiębiorstwom
warunki ekonomiczne i jakościowe,
b) strategia naśladowcy  oznacza utrzymywanie stałego dystansu w stosunku do lidera,
poprzez naśladowanie jego działań,
c) strategia lidera  polega na wykorzystaniu sytuacji rynkowej i konkurowaniu o
przewodnictwo rynkowe,
d) strategia wypełniającego nisze rynkowe  polega na działaniu, w tych obszarach rynku, w
których jest silna konkurencja.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
55
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Organizowanie procesu gospodarczego przedsiębiorstwa.
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedzi Punkty
zadania
1
a b c d
2
a b c d
3
a b c d
4
a b c d
5
a b c d
6
a b c d
7
a b c d
8
a b c d
9
a b c d
10
a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
56
Test II
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Organizowanie procesu
gospodarczego przedsiębiorstwa
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego,
- zadania 9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1B, 2C, 3BC, 4CD, 5D, 6AD,7CD, 8ABCD, 9AC, 10ACD,
11ABD, 12BD, 13A, 14CD, 15AB, 16BD, 17A, 18AD, 19AB, 20D.
Plan testu
Nr Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia Kategoria Poziom Poprawna
zad. ucznia) celu wymagań odpowiedz

Rozróżniać elementy otoczenia pośredniego
1. B P B
przedsiębiorstwa
Rozróżniać kryteria ekonomiczne
2. B P C
segmentacji rynku
Rozróżniać rodzaje badań statystycznych B P B, C
3
4 Rozróżniać mierniki statystyczne B P C, D
Wyjaśniać strategię działania
5 B P D
skoncentrowanego
Wyjaśniać pojęcia składające się na
6 B P A, D
kompozycję promotion - mix
Rozróżniać podstawowe pojęcia związane
7 B P C, D
z dystrybucją
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
57
Rozróżniać czynności związane z
8 B P A, B, C, D
zaopatrzeniem
9 Kompletować elementy zamówienia B PP A, C
10 Rozróżniać elementy reklamacji B P A, C, D
Scharakteryzować zasady reklamowania
11 C PP A, B, D
towarów
Scharakteryzować i obliczać różne rodzaje
12 C PP B, D
zapasów
Scharakteryzować etapy procesu
13 C PP A
podejmowania decyzji zakupu
14 Porównywać procesy decyzji zakupu C PP C, D
Charakteryzować strategie związane z
15 C PP A, B
asortymentem
Charakteryzować wybrane strategie
16 związane z pozycją przedsiębiorstwa na C PP B, D
rynku
17 Rozróżniać etapy sprzedaży akwizycyjnej B P A
18 Charakteryzować kanały dystrybucji C PP A, D
19 Wyjaśniać strukturę asortymentu B P A, B
Rozróżniać rodzaje nabywców
20 B P D
zorganizowanych
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
58
4. Test zawiera 20 pytań. Do każdego pytania sformułowane są 4 możliwości odpowiedzi.
Prawidłowe mogą być: 1, 2, 3 lub 4 odpowiedzi.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 40 min.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw pytań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
59
ZESTAW PYTAC
TESTOWYCH DO JEDNOSTKI MODUA
OWEJ:
ORGANIZOWANIE PROCESU GOSPODARCZEGO PRZEDSI
BIORSTWA.
1. Do elementów otoczenia pośredniego przedsiębiorstwa nie należą:
a) przepisy regulujące zasady prowadzenia działalności gospodarczej
b) agencje marketingowe
c) system podatkowy
d) struktura demograficzna społeczeństwa
2. Do ekonomicznych kryteriów segmentacji rynku nie należą:
a) dochód na osobę
b) z
ródło dochodów
c) wykonywany zawód
d) dochód gospodarstwa domowego
3. Zaznacz zdania prawdziwe dotyczące badań statystycznych:
a) Badania podejmowane w z góry określonych odstępach czasu, cyklicznie to badania
doraz
ne.
b) Sprawozdawczość statystyczna  to zbiór danych pochodzących z rejestracji bieżącej
przedstawionych na specjalnych formularzach w sprawozdaniach statystycznych.
c) Do badań pełnych zaliczamy spis statystyczny, rejestrację statystyczną,
sprawozdawczość statystyczną, zaś do najczęściej stosowanych badań częściowych
zaliczamy: badanie monograficzne, ankietowe i reprezentacyjne.
d) Kompletna ankieta zawiera następujące części: część tytułową, odezwę do
respondenta, kwestionariusz pytań.
4. Zaznacz zdania prawdziwe dotyczące mierników statystycznych:
a) Mediana (wartość środkowa) to wartość cechy, która najczęściej występuje w danej
zbiorowości.
b) Odchylenie przeciętne to pierwiastek kwadratowy z sumy kwadratów odchyleń
poszczególnych wartości zmiennej od średniej arytmetycznej podzielonej przez
liczebność szeregu.
c) Złożony indeks wartości produkcji to stosunek wartości produkcji rozważanej grupy
wyrobów w okresie badanym do wartości produkcji tej samej grupy wyrobów
w okresie podstawowym.
d) Współczynnik korelacji pozwala określić kierunek i siłę związku między dwiema
mierzalnymi cechami (współzależność między nimi).
5. Dokończ zdanie: Jeżeli przedsiębiorstwo dokonuje segmentacji i działa tylko w jednym
wybranym segmencie to jest to strategia działania:
a) niezróżnicowanego,
b) zróżnicowanego,
c) zindywidualizowanego,
d) skoncentrowanego.
6. Zaznacz zdania prawdziwe dotyczące promocji:
a) Strategia pull polega na oddziaływaniu narzędziami promocji przede wszystkim na
ostatecznego nabywcę.
b) Promocja-mix to kompozycja elementów: produktu, reklamy, PR, promocji sprzedaży
i sprzedaży osobistej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
60
c)  Czyń dobrze i mów o tym głośno to dewiza reklamy.
d) Promocja sprzedaży obejmuje: sprzedaż premiowaną upominkiem, obniżenie ceny,
konkursy, loterie, gry, testowanie produktu.
7. Zaznacz zdania prawdziwe
a) Strategia dystrybucji selektywnej polega na tym, że produkt jest dostępny w jak
największej liczbie punktów sprzedaży.
b) W konwencjonalnych kanałach dystrybucji stopień współpracy uczestników jest
wysoki.
c) Procesy związane z przepływem produktów to m.in.: realizacja zamówień,
magazynowanie, transport.
d) y
ródłem konfliktów w kanałach dystrybucji mogą być różne oczekiwania
poszczególnych przedsiębiorstw dotyczące warunków dostaw.
8. Do czynności związanych z zaopatrzeniem nie możemy zaliczyć:
a) ustalenia rodzaju i ilości dóbr, które są niezbędne do prowadzenia procesu
gospodarczego,
b) wybrania odpowiedniego z
ródła zakupu czyli dostawcy proponującego dla
przedsiębiorstwa optymalne warunki (oferta handlowa właściwa, list ofertowy),
c) złożenia zamówienia,
d) złożenia reklamacji.
9. W zamówieniu muszą się znalez
ć następujące elementy:
a) informacje o zamawiającym (nazwa, adres, NIP, REGON), informacja o dostawcy
(nazwa, adres, NIP, REGON), dokładne określenie towaru (nazwa towaru lub usługi,
jednostka miary, ilość, cena, wartość), ogólną sumę do zapłaty (cyfrę i słownie),
b) informacje o zamawiającym (nazwa, adres, NIP, REGON), informacja o dostawcy
(nazwa, adres, NIP, REGON), dokładne określenie towaru (nazwa towaru lub usługi,
jednostka miary, ilość, cena, wartość),
c) warunki i termin dostawy, warunki i termin zapłaty, podpis, pieczęć zamawiającego.
d) warunki i termin dostawy, warunki i termin zapłaty.
10. W treści reklamacji składanej do dostawcy powinny wystąpić następujące elementy:
a) data dostawy i podstawa realizacji dostawy,
b) opis użytkowania towaru,
c) zgłoszenie uwag i zastrzeżeń w stosunku do dostarczonego towaru,
d) przedstawienie żądań co do sposobu likwidacji niezgodności,
11. Zaznacz podstawowe zasady reklamacji towarów konsumpcyjnych:
a) reklamację sporządza się na piśmie, na ogół na druku zgłoszenia reklamacyjnego
b) reklamować można towar przed upływem dwóch lat o daty wydania towaru,
c) klient po wykryciu niezgodności ma miesiąc na zawiadomienie sprzedawcy (nie
dotyczy to towarów żywnościowych, dla których obowiązują krótsze terminy
określone odrębnym rozporządzeniem),
d) jeżeli sprzedawca, nie ustosunkował się do żądania reklamacyjnego w terminie 14 dni,
uważa się, że uznał je za uzasadnione.
12. Zaznacz zdania prawdziwe dotyczące zapasów:
a) Zapas obrotowy (produkcyjny) to ilość towarów (materiałów), jaka jest potrzebna
jednostce między jedną a drugą dostawą, np. jeżeli dzienna sprzedaż wynosi 100 sztuk
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
61
towaru, a dostawy są dokonywane z częstotliwością co 5 dni, to zapas obrotowy
powinien kształtować się na poziomie 700 sztuk.
b) Zapas rezerwowy wyznacza najmniejszą ilość towarów (materiałów), która powinna
być w każdym momencie na stanie jednostki; jest on niezbędny na wypadek np.
opóz
nienia dostaw.
c) W praktyce możemy wyróżnić następujące stany zapasów bieżących: minimalny 
ustalony na poziomie zapasu rezerwowego, maksymalny  obliczony jako suma
zapasu rezerwowego i obrotowego (produkcyjnego) w dniu nowej dostawy, przeciętny
obliczany dla celów planistycznych jako suma zapasu rezerwowego i połowy zapasu
obrotowego (produkcyjnego) oraz sezonowy związany z sezonowym nasileniem
popytu.
d) Zapasy zbędne, czyli nie biorące udziału w obrocie, to zapasy, które trudno zbyć
z powodu np. złej jakości, braku odpowiednich działań promocyjnych, zmiany
upodobań konsumentów, zmiany profilu produkcji itp.
13. Uzupełnij zdanie: Kompletny proces podejmowania zakupu obejmuje:
a) zidentyfikowanie potrzeby, poszukiwanie możliwości zaspokojenia potrzeby, analiza
i ocena zgromadzonych informacji, podjęcie decyzji zakupu, ocena dokonanego
zakupu,
b) poszukiwanie możliwości zaspokojenia potrzeb, analiza i ocena zgromadzonych
informacji, podjęcie decyzji zakupu,
c) zidentyfikowanie potrzeby, poszukiwanie możliwości zaspokojenia potrzeby, podjęcie
decyzji zakupu, ocena dokonanego zakupu,
d) zidentyfikowanie potrzeby, poszukiwanie możliwości zaspokojenia potrzeby, analiza
i ocena zgromadzonych informacji, podjęcie decyzji zakupu,
14. W decyzjach zakupu konsumentów można wyróżnić (wskaż twierdzenia prawdziwe):
a) wydłużony proces decyzji zakupu  występuje w odniesieniu do dóbr często
nabywanych i drogich, najwięcej czasu zajmuje konsumentom identyfikowanie
i ocena alternatyw wyboru,
b) skrócony proces decyzji zakupu  oparty o emocje i impulsywne działanie klienta,
dotyczy tylko niektórych często nabywanych dóbr i charakteryzuje się eliminacja
niektórych etapów zakupu,
c) rutynowy proces decyzji zakupu  produkty o niskich cenach kupowane są często
i dość regularnie, klient dąży do szybkiego dokonania zakupu, skracając czas
poszczególnych etapów,
d) nieskomplikowany proces decyzji zakupu  ma miejsce w przypadku towarów
o niewielkim znaczeniu dla konsumentów a o powtórzeniu zakupu (lub nie) decydują
wrażenia po zakupie, szczególne znaczenia ma reklama i inne formy promocji
(upominki, gadżety reklamowe, konkursy itp.),
15. Zaznacz zdania prawdziwe dotyczące asortymentu
a) strategia oczyszczania linii produktów  oznacza usuwanie z oferty firmy produktów
przynoszących straty lub nie przynoszących zakładanych zysków,
b) strategia nowego produktu  możemy mieć z nią do czynienia, jeżeli przedsiębiorstwo
chce podnieść swoje zyski lub atrakcyjność na rynku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
62
c) strategia uzupełniania linii produktów  może przejawiać się w zwiększeniu
szerokości lub głębokości linii produktów oferowanych na rynku,
d) strategia rozszerzania linii produktów  ma na celu wprowadzenie brakujących
w ofercie firmy marek,
16. Zaznacz zdania prawdziwe związane z pozycją przedsiębiorstwa na rynku
e) strategia podejmującego wyzwanie  oznacza takie działania, które pozwolą na
osiągnięcie na tyle mocnej pozycji na rynku, by określać innym przedsiębiorstwom
warunki ekonomiczne i jakościowe,
f) strategia naśladowcy  oznacza utrzymywanie stałego dystansu w stosunku do lidera,
poprzez naśladowanie jego działań,
g) strategia lidera  polega na wykorzystaniu sytuacji rynkowej i konkurowaniu
o przewodnictwo rynkowe,
h) strategia wypełniającego nisze rynkowe  polega na działaniu, w tych obszarach rynku,
w których nie ma konkurencji.
17. Poprawny, całościowo zrealizowany proces sprzedaży akwizycyjnej obejmuje:
a) ustalenie listy potencjalnych nabywców, zebranie o nich niezbędnych informacji,
spotkanie z klientem, prezentację produktu, ustosunkowanie się akwizytora do
zastrzeżeń zgłoszonych przez klienta, zakończenie sprzedaży, postępowanie po
zakończeniu sprzedaży,
b) spotkanie z klientem, prezentację produktu, ustosunkowanie się akwizytora do
zastrzeżeń zgłoszonych przez klienta, zakończenie sprzedaży,
c) ustalenie listy potencjalnych nabywców, zebranie o nich niezbędnych informacji,
spotkanie z klientem, prezentację produktu, ustosunkowanie się akwizytora do
zastrzeżeń zgłoszonych przez klienta, zakończenie sprzedaży,
d) ustalenie listy potencjalnych nabywców, zebranie o nich niezbędnych informacji,
spotkanie z klientem, prezentację produktu, zakończenie sprzedaży,
18. Wśród kanałów zintegrowanych pionowo wyróżniamy:
a) kanały administrowane (jeden z uczestników kanału ma pozycję dominującą
wynikającą z przewagi ekonomicznej nad pozostałymi uczestnikami kanału, staje się
administratorem kanału i określa zasady jego funkcjonowania),
b) kanały korporacyjne (żaden z uczestników kanału nie ma pozycji dominującej,
a współpraca oparta jest o partnerstwo)
c) kanały kontraktowe (dany szczebel obrotu podporządkowany jest wspólnemu
kierownictwu).
d) kanały konwencjonalne (charakteryzujące się niskim stopniem współpracy
uczestników, uczestnicy kanału zachowują pełną niezależność, podejmując
współpracę każdorazowo negocjują warunki współpracy),
19. Zaznacz zdania prawdziwe:
a) Linia produktu oznacza grupę produktów powiązanych podobieństwem segmentu
klientów lub kanału dystrybucji albo poziomem cen.
b) Pozycja produktu to jednostka produktu, konkretny artykuł (np. chłodziarko-
zamrażarka Gorenje).
c) Klasa produktów obejmuje linie produktu zaspokajające określona potrzebę (np.
produkty wyposażenia mieszkań).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
63
d) Rodzina produktu to grupa produktów powiązanych funkcjonalnie lub
technologicznie, lub podobieństwem surowca albo przeznaczenia (np. artykuły AGD).
20. Ze względu na funkcje spełniane w swoim otoczeniu wyróżnia się następujące rodzaje
nabywców zorganizowanych (zaznacz najlepszą odpowiedz
):
a) producenci występujący jako nabywcy, hurtownicy, detaliści,
b) hurtownicy, detaliści,
c) producenci występujący jako nabywcy, hurtownicy, detaliści, agendy rządowe,
d) producenci występujący jako nabywcy, hurtownicy, detaliści, agendy rządowe,
organizacje i instytucje non profit.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
64
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Organizowanie procesu gospodarczego przedsiębiorstwa.
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedzi Punkty
zadania
1
a b c d
2
a b c d
3
a b c d
4
a b c d
5
a b c d
6
a b c d
7
a b c d
8
a b c d
9
a b c d
10
a b c d
11
a b c d
12
a b c d
13
a b c d
14
a b c d
15
a b c d
16
a b c d
17
a b c d
18
a b c d
19
a b c d
20
a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
65
7. LITERATURA
1. Altkorn J.; Podstawy marketingu. Instytut marketingu, Kraków 1998
2. Chudy S., Kabat F, Pietraszewski M.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. Cz. 1, 2.
eMPi2, Poznań 1998
3. Chudy S.: Ekonomika handlu. Cz. 1. eMPi2, Poznań 2000
4. Dębski S.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. Cz. 1, 2. WSiP, Warszawa 1998
5. Garbarski L., Rutkowski I., Wrzosek W.: Marketing. Punkt zwrotny nowoczesnej firmy.
PWE, Warszawa 1996
6. Kassyk Rokicka H.: Statystyka nie jest trudna. Mierniki statystyczne. PWE, Warszawa
1998
7. Kotler Ph.: Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie. Gebethner & Ska, Warszawa 1994
8. Michalski T.: Statystyka. WSiP, Warszawa 1997
9. Mikina A., Sepkowska Z., Sienna M.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwa w warunkach
rynkowych. Cz. 1. REA, Warszawa 2003
10. Mruk H., Rutkowski I.P.: Strategia produktu. PWE, Warszawa 1994
11. Musiałkiewicz J.: Marketing. Ekonomik, Warszawa 2001
12. 0stasiewicz S., Rusnak Z., Siedlecka Z.: Statystyka. Elementy teorii i zadania.
Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego, Wrocław1997
13. Sepkowska Z., Rzez
nik B.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwa w warunkach rynkowych.
Cz. 2. REA, Warszawa 2004
14. Sztucki T.: Promocja. Reklama. Aktywizacja sprzedaży. Placet, Warszawa 1997
15. Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu
cywilnego z dnia 27 lipca 2002 r. (Dz. U. 141 poz. 1176)
16. Wiśniewski A.: Marketing. WSiP, Warszawa 1997
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
66