Sieci elektroenergetzcyne http://bezel.com.pl/elektroenergetyczne.html
Sieci elektroenergetyczne
(aktualizacja 30.03.2009 r.)
Spis treści:
sieci elektroenergetyczne
linie napowietrzne
linie kablowe
1. Sieci elektroenergetyczne
Sieć elektroenergetyczna - zespół połączonych wzajemnie linii i stacji elektroenergetycznych przeznaczonych do przesyłania i
rozdzielania energii elektrycznej [wg. PN-92/E-50601Słownik terminologiczny elektryki. Wytwarzanie, przesyłanie i rozdzielanie energii
elektrycznej. Pojęcia ogólne.). Sieci elektroenergetyczne dzielą się na:
- sieci przesyłowe - sieci elektroenergetyczne o Uzn wy\
szym ni\
110 kV;
- siec rozdzielczą - sieć elektroenergetyczna o Uzn nie wy\
szym ni\
110 kV.
1.1 Wybrane przepisy i normy
1) Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne [Dz.U.06.89.625 ogłoszony dnia 30 maja 2006 r.]
2) Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane [Dz.U.06.156.1118 ogłoszony dnia 1 września 2006 r.]
3) Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności [Dz.U.04.204.2087 ogłoszony dnia 17 września
2004 r.]
4) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania
systemu elektroenergetycznego [Dz.U.07.93.623 ogłoszony dnia 29 maja 2007 r.]
5) Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 roku, w sprawie
szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacja urządzeń,
instalacji i sieci [Dz.U.03.89.828 ogłoszony dnia 21 maja 2003 r.]
6) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy
podczas wykonywania robót budowlanych [Dz.U.03.47.401 ogłoszony dnia 19 marca 2003 r.]
7) PN-IEC 60038:1999 Napięcia znormalizowane IEC.
8) N-SEP-E-001 Sieci elektroenergetyczne niskiego napięcia. Ochrona przeciwpora\
eniowa.
9) PN-E-5100-1:1998 Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i budowa. Linie prądu przemiennego
z przewodami roboczymi gołymi (norma wycofana bez zastąpienia. Zgodnie z wyjaśnieniem PKN wycofania
normy nie mo\
na uto\
samiać z uniewa\
nieniem normy. Wycofanie normy oznacza wyłączenie jej ze zbioru
norm aktualnych ze względu na dezaktualizację jej treści)
10) N-SEP-E-003 Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i budowa. Linie prądu przemiennego z
przewodami pełnoizolowanymi oraz z przewodami niepełnoizolowanymi.
11) PN-EN 50341-1-2005 Elektroenergetyczne linie napowietrzne prądu przemiennego powy\
ej 45 kV - Część 1:
Wymagania ogólne - Specyfikacje wspólne.
12) PN-EN 50341-2-2002 Elektroenergetyczne linie napowietrzne prądu przemiennego powy\
ej 45 kV - Część 2:
Wykaz normatywnych warunków krajowych (oryg).
13) PN-EN 50341-2-2002/AC:2007 Elektroenergetyczne linie napowietrzne prądu przemiennego powy\
ej 45 kV -
Część 2: Wykaz normatywnych warunków krajowych (oryg).
14) PN-EN 50341-3-2002 Elektroenergetyczne linie napowietrzne prądu przemiennego powy\
ej 45 kV - Część 3:
1 z 17 2009-06-18 10:53
Sieci elektroenergetzcyne http://bezel.com.pl/elektroenergetyczne.html
Zbiór normatywnych warunków krajowych (oryg).
15) PN-EN 50341-3-2002/AC:2006 Elektroenergetyczne linie napowietrzne prądu przemiennego powy\
ej 45 kV -
Część 3: Zbiór normatywnych warunków krajowych (oryg).
16) PN-EN 50341-3-2002/AC:2007 Elektroenergetyczne linie napowietrzne prądu przemiennego powy\
ej 45 kV -
Część 3: Zbiór normatywnych warunków krajowych (oryg).
17) N-SEP-E-004 Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe. Projektowanie i budowa.
18) Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej-wersja 1.2. PSE Operator, marzec 2006 r.
19) Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Dystrybucyjnej. ZEW.T S.A., listopad 2006 r.
1.2 Elektroenergetyczne linie napowietrzne
Wymagania dotyczące projektowania i budowy elektroenergetycznych zasilających linii napowietrznych prądu przemiennego, o
napięciach znamionowych do 400 kV włącznie z przewodami roboczymi gołymi, określa norma PN-E-05100-1:1998
Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i budowa. Norma dotyczy równie\
przewodów telekomunikacyjnych
zawieszonych na konstrukcjach wsporczych tych linii. Norma zawiera wykaz norm związanych, dotyczących zagadnień szczegółowych
lub elementów składowych linii oraz zastosowanie aktów prawnych mających wpływ na projektowanie i budowę linii napowietrznych.
Podstawowe elementy linii napowietrznych i ich charakterystyka
Podstawowymi elementami linii napowietrznych są:
- przewody,
- izolatory,
- osprzęt,
- konstrukcje wsporcze i posadowienia,
- inne elementy wynikające ze sposobu prowadzenia linii.
1. Przewody
Przewody są podstawowymi elementami linii napowietrznej słu\
ącymi do przesyłu energii. W elektroenergetycznych liniach
napowietrznych zaleca się stosować przewody o budowie i właściwościach według PN-IEC 11089:1994, PN-E-90081:1974
(PN-74/E_90081). Współczynniki wydłu\
enia cieplnego ą i sprę\
ystego � dla przewodów stosowanych w w liniach względnie
materiałów z których jest wykonany przewód, powinien dostarczyć wytwórca - dostawca przewodu. W tablicy 5 PN-E-05100-1:1998,
podane są współczynniki wydłu\
enia cieplnego ą i � materiałów na druty przewodów, dopuszczane do stosowania w obliczeniach w
przypadku braku danych od wytwórcy.
Zabrania się stosowania przewodów jednodrutowych w elektroenergetycznych liniach o napięciu znamionowym wy\
szym ni\
1 kV. W
elektroenergetycznych liniach napowietrznych o napięciu znamionowym do 1 kV dopuszcza się stosowanie przewodów
jednodrutowych gołych z miedzi o przekrojach od 10 do 16 mm2.
W normie PN-E-05100-1:1998 podane są w tablicach:
1) Najmniejsze przekroje przewodów dopuszczalne ze względu na wytrzymałość mechaniczną w zale\
ności od stopnia obostrzenia,
2) Najmniejsze dopuszczalne naciągi zrywające przewodów elektroenergetycznych oraz przewodów telekomunikacyjnych w zale\
ności
od obostrzenia,
3) Dopuszczalne naprę\
enia normalne i katastrofalne przewodów. (W przypadku gdy przewód jest zawieszony na lince nośnej, dane
dotyczą linki nośnej).
Wymiarowanie przewodów na obcią\
enia prądowe
Wymagania dotyczące warunków przyjmowanych do obliczenia nagrzania przewodów z uwagi na graniczną roboczą temperaturę
przewodu roboczego linii nale\
y przyjmować jak dla określenia dopuszczalnej, najwy\
szej temperatury przewodu. Dla przewodu
odgromowego z wbudowanym światłowodem, warunki obcią\
enia prądem zwarcia określa wytwórca.
Temperatura graniczna przewodów:
- dla linii o napięciu ni\
szym ni\
110 kV: + 40 oC
- dla linii o napięciu 110 kV i wy\
szym przy uwzględnieniu dopuszczalnej długotrwałej obcią\
alności długotrwałej przewodów, nagrzania
przewodów przez płynący nimi prąd oraz wpływu warunków otoczenia na ich chłodzenie, odpowiednio: + 40 oC, + 60 oC lub + 80 oC,
stosownie do potrzeb.
Dla przewodów stalowo-aluminiowych linii o napięciu 110 kV i wy\
szym zaleca się przyjmowanie granicznej roboczej temperatury
2 z 17 2009-06-18 10:53
Sieci elektroenergetzcyne http://bezel.com.pl/elektroenergetyczne.html
przewodów roboczych + 60 oC. Wybór wartości temperatury granicznej roboczej przewodów dla linii o napięciu 110 kV i wy\
szym jest
pozostawiony właścicielowi linii.
W liniach napowietrznych niskiego napięcia stosowane są najczęściej gołe linki aluminiowe (o symbolach AL) i przekrojach 16, 25, 35,
50 i 70 mm2. W latach dziewięćdziesiątych rozpoczęto produkcję i stosowanie izolowanych przewodów samonośnych niskiego napięcia
w systemie czteroprzewodowym lub z ewentualnym dodatkowym przewodem oświetleniowym.
Stosowanie przewodów izolowanych wraz z odpowiednim osprzętem pozwala na uproszczenie budowy linii, zmniejszenie liczby
zakłóceń oraz zwiększenie bezpieczeństwa i pewności pracy linii. Przewody te są produkowane i stosowane w zakresie 25�120 mm2.
W liniach napowietrznych o napięciu powy\
ej 1 kV stosuje się jako przewody robocze linkę stalowo-aluminiową (o symbolu AFL) o
stosunku przekroju aluminium do przekroju rdzenia stalowego wynoszącym zwykle 6:1 lub 8:1.
Izolatory
Izolatory stosowane w elektroenergetycznych liniach napowietrznych słu\
ą do zamocowania lub podwieszenia przewodów i do
izolowania ich od słupa.
Izolatory elektroenergetyczne linii napowietrznych o napięciu znamionowym do 1 kV powinny spełniać wymagania PN-E-91030:1996
oraz wymagania odpowiednich norm wyrobów.
Izolatory elektroenergetyczne i poprzeczniki izolacyjne linii napowietrznych o napięciu znamionowym wy\
szym ni\
1 kV powinny
spełniać wymagania PN-E-06308:1990 (PN-90/E-06308).
Izolatory przeznaczone do zawieszania przewodów linii telekomunikacyjnych na słupach linii elektroenergetycznych powinny być
dobrane zgodnie z wymaganiami dotyczącymi linii telekomunikacyjnych.
Najczęściej stosowane są izolatory porcelanowe lub szklane w całym zakresie napięć. Eksperymentalnie rozpoczęto stosowanie
izolatorów kompozytowych w liniach o napięciu wy\
szym ni\
1 kV (wg PN-IEC 61109:1999).
Norma PN-E-05100-1:1998 nie zawiera wymagań dotyczących poziomów wytrzymałości elektrycznej izolacji linii. Wymagana
wytrzymałość elektryczną izolatorów ceramicznych linii o napięciu znamionowym do 1 kV określa norma PN-E-91030:1996. Dla linii
napowietrznych o napięciu powy\
ej 1 kV nale\
y kierować się postanowieniami normy PN-EN 60071-1 dotyczącej koordynacji izolacji,
która określa znamionowe poziomy izolacji urządzeń przeznaczonych do pracy w sieci poszczególnych napięć.
Wytrzymałość mechaniczna i elektromechaniczna izolatorów
Izolatory linii napowietrznej o napięciu do 1 kV powinny mieć znamionową wytrzymałość mechaniczną nie mniejszą ni\
dwukrotne
obcią\
enie wynikające z działających na nie sił (np. obcią\
enie sadzią normalną, parcia wiatru na przewód itp.).
Znamionowa wytrzymałość mechaniczna i elektromechaniczna izolatorów powinna być zgodna z wymaganiami norm: PN
-E/06308:1990 (PN-90/E-06308).
Izolatory liniowe mogą być izolatorami:
 stojącymi,
 wiszącymi (kołpakowymi lub pniowymi)
O doborze izolatora decyduje:
 napięcie znamionowe linii,
 obcią\
enia mechaniczne,
 warunki zabrudzeniowe,
2. Osprzęt
Osprzęt przeznaczony do budowy elektroenergetycznych linii napowietrznych powinien spełniać wymagania wg PN-E-06400:1991
(PN-91/E-06400).
Minimalne obcią\
enie niszczące elementów osprzętu izolatorowego w łańcuchach izolatorowych i zawiesiach przewodów powinno być
nie mniejsze ni\
2,5-krotna wielkość siły działającej na element w warunkach normalnych, przy obcią\
eniu przewodu sadzią normalną i
przy naciągu podstawowym przewodu, je\
eli w normie PN-E-06400:1991 nie podano inaczej.
Konstrukcje wsporcze i posadowienia
Konstrukcje wsporcze nale\
y projektować według odpowiednich norm budowlanych z uwzględnieniem specyficznych warunków pracy
3 z 17 2009-06-18 10:53
Sieci elektroenergetzcyne http://bezel.com.pl/elektroenergetyczne.html
tych konstrukcji oraz zgodnie z normami dotyczącymi elektroenergetycznych konstrukcji wsporczych: stalowych - PN-B-03205:1996,
\
elbetowych i sprę\
onych - PN-B-03265:1987 oraz drewnianych - PN-B- 03154:1983.
Konstrukcje wsporcze nale\
y obliczać w zale\
ności od warunków pracy:
a) normalnych,
b) wyjątkowych.
Do obcią\
eń w warunkach wyjątkowych zalicza się obcią\
enia zakłóceniowe oraz obcią\
enia monta\
owe występujące przy monta\
u
słupa.
Konstrukcje wsporcze (słupy) są elementami słu\
ącymi do powieszenia izolatorów, osadzonymi w gruncie bezpośrednio lub pośrednio
za pomocą fundamentów. W zale\
ności od funkcji spełnianej w linii rozró\
niamy słupy:
 przelotowe P  słupy przeznaczone do podtrzymania przewodów bez przejmowania naciągu, ustawione na
szlaku prostym lub na załomie linii nie przekraczającym 2 w przypadku linii powy\
ej 1 kV i 5 w przypadku linii
do 1 kV,
 naro\
ne N  słupy przeznaczone do podtrzymania przewodów i przejmowania wypadkowej naciągu wynikającej
z kąta załomu,
 mocne M  słupy przeznaczone do przejmowania naciągu przewodów,
 odporowe O  słupy mocne przeznaczone do przejmowania naciągu ustawione na szlaku prostym lub na
załomie nie przekraczającym 5 i stanowiący punkt oporowy dla umiejscowienia zakłóceń mechanicznych,
 krańcowe K  słupy mocne przeznaczone do przejmowania jednostronnego naciągu przewodów i ustawione na
zakończenie linii,
 rozgałęz
ne R  słupy ustawione w punkcie rozgałęzienia linii i w zale\
ności od spełnianej funkcji łączące w
sobie cechy ró\
nych słupów,
 odporowo-naro\
ne ON  słupy mocne przeznaczone do przejmowania naciągu i spełniające funkcję słupa
odporowego oraz naro\
nego,
 przelotowo-skrzy\
owaniowe PS  słupy obliczone z uwzględnieniem zwiększonego bezpieczeństwa dla
przypadków skrzy\
owań linii z ró\
nymi obiektami, a z uwagi na swą funkcję odpowiadające słupowi
przelotowemu,
 naro\
no-skrzy\
owaniowe NS  słupy obliczone z uwzględnieniem zwiększonego bezpieczeństwa dla
przypadków skrzy\
owań linii z ró\
nymi obiektami, a z uwagi na swą funkcję odpowiadające słupowi naro\
nemu.
W zale\
ności od materiału, z którego słup jest wykonany rozró\
niamy słupy:
 drewniane,
 betonowe (\
erdzie \
elbetowe śN i śW i strunowobetonowe BSW i E),
 stalowe.
W obecnie budowanych liniach stosuje się słupy betonowe (dla linii niskiego i średniego napięcia) oraz słupy stalowe głównie kratowe
w liniach o napięciu od 110 kV wzwy\
.
Budowa słupów jest stypizowana, przy projektowaniu korzysta się z odpowiednich katalogów.
4 z 17 2009-06-18 10:53
Sieci elektroenergetzcyne http://bezel.com.pl/elektroenergetyczne.html
Rys. 2. Sylwetki słupów linii średniego i wysokiego napięcia.
Oznaczenia: a) słup przelotowy SN, \
erdz
śN12, b) słup przelotowy SN, \
erdz
BSW12,
c) słup naro\
ny SN, d) słup linii 400 kV serii Y52.
Osprzęt liniowy obejmuje:
- osprzęt do mocowania izolatorów liniowych,
- osprzęt ochronny (osprzęt łukochronny),
- osprzęt do łączenia przewodów (zaciski i złączki).
4. Posadowienia nale\
y projektować wg odpowiednich norm budowlanych według odpowiednich norm budowlanych, z
uwzględnieniem ich specyficznych warunków pracy. W szczególności projektowanie to powinno być zgodne z normami fundamentów
elektroenergetycznych konstrukcji wsporczych - PN-80/B-03322.
Fundamenty słupów ustawionych na skarpach lub terenach zalewanych wodą powinny być zabezpieczone przed skutkami spływającej
lub zalewającej wody, mogącymi zagrozić stateczności słupów.
Słupy znajdujące się w dolinie rzek, na obszarach zagro\
onych mo\
liwością pochodu lodów powinny być odpowiednio zabezpieczone,
np. izbicami ochronnymi.
5. Wymagania norm odnośnie monta\
u linii napowietrznych.
5.1 Przewody
Przewody stosowane jako robocze lub odgromowe muszą odpowiadać wymaganiom Polskich Norm potwierdzonych atestem
fabrycznym w zakresie budowy i struktury.
Naprę\
enia w przewodach nie powinno przekraczać:
 dopuszczalnego naprę\
enia normalnego dla przęseł bez obostrzeń oraz z obostrzeniami 1 lub 2 stopnia,
 dopuszczalnego naprę\
enia zmniejszonego dla przęseł z obostrzeniem 3 stopnia.
Zabezpieczenie przewodu od drgań mechanicznych zaleca się wykonać przez stosowanie dostatecznie małego naprę\
enia lub
urządzeń tłumiących.
Tablica 1. Najmniejsze dopuszczalne odległości pionowe przewodów elektroenergetycznych linii napowietrznych od
poziomu ziemi:
5 z 17 2009-06-18 10:53
Sieci elektroenergetzcyne http://bezel.com.pl/elektroenergetyczne.html
gdzie:
U  napięcie znamionowe linii, w kilowoltach
1) W warunkach normalnych pod przewodami linii mogą przemieszczać się maszyny rolnicze i budowlane o
wysokości do 4,2 m z osłona dla obsługi, uniemo\
liwiająca wysunięcie się człowieka poza jej obrys. Maszyny
takie nie mogą mieć anten czy innych elementów wysuniętych ponad określony powy\
ej obrys.
2) W przypadku linii 400 kV, odległość przewodów od ziemi nale\
y ponadto tak ustalić, aby przy największym
zwisie normalnym natę\
enie pola elektrycznego pod przewodami na wysokości 1,8 m nad ziemią nie
przekraczało 10 kV/m.
Tablica 2. Najmniejsze przekroje przewodów dopuszczalne
ze względu na wytrzymałość mechaniczną
1) Dla przewodu o stosunku stali do aluminium większym od 0,35 dopuszcza sie najmniejszy przekrój 16 mm2.
5.2 Obostrzenia
W zale\
ności od wa\
ności obiektu, z którym linia elektroenergetyczna krzy\
uje się lub zbli\
a, w odcinkach linii na skrzy\
owaniach i
zbli\
eniach nale\
y stosować odpowiednie obostrzenia. Dodatkowe wymagania w tym zakresie dotyczą przewodów, izolatorów, słupów,
zawieszenia przewodów i ich mocowania.
Znaki kwalifikacyjne:
0 - obostrzenia nie stosuje się,
1 - obostrzenie pierwszego stopnia,
2 - obostrzenie drugiego stopnia,
3 - obostrzenie trzeciego stopnia.
Przykładowe wymagania odnośnie stopnia obostrzenia elektroenergetycznych linii o napięciu wy\
szym ni\
1 kV w skrzy\
owaniach z:
 autostradą, drogą szybkiego ruchu, drogą ekspresową - 3 stopień,
 drogą krajową i miejską - 2 stopień,
 drogą wojewódzką, gminną i lokalną - 1 stopień,
 drogą wodną \
eglowną - 3 stopień,
6 z 17 2009-06-18 10:53
Sieci elektroenergetzcyne http://bezel.com.pl/elektroenergetyczne.html
 szlakiem \
eglarskim turystycznym - 2 stopień ,
 linią kolejową magistralną i pierwszorzędną - 3 stopień,
 linią kolejową znaczenia ogólnego drugorzędne i kolej miejska - 2 stopień,
 linią elektroenergetyczną napowietrzną na napięcie wy\
sze ni\
1 kV lecz ni\
sze ni\
60 kV - 1 stopień,
 linią elektroenergetyczną napowietrzną na napięcie znamionowe nie ni\
sze ni\
60 kV - 1 stopień,
 liniową koleją napowietrzną osobową - 3 stopień.
5.3 Skrzy\
owania i zbli\
enia linii elektroenergetycznych między sobą oraz z przewodami trakcji elektrycznej
Postanowienia ogólne
- Przewody linii o wy\
szym napięciu znamionowym powinny być prowadzone nad przewodami linii o ni\
szym napięciu a przewody linii
elektroenergetycznej nad przewodami linii telekomunikacyjnej. Dopuszczalne jest odstępstwo od tego wymagania, je\
eli jego
spełnienie wią\
e się ze znacznymi trudnościami lub kosztami (np. przebudowa istniejącej linii), albo je\
eli miejscowe warunki
umo\
liwiają inne wykonanie (np. prowadzenie linii telekomunikacyjnej na stojakach dachowych).
- Zabrania się umieszczania linii telekomunikacyjnej nad linią elektroenergetyczną o napięciu wy\
szym ni\
1 kV.
Zaleca się:
a) kat między poziomymi rzutami krzy\
ujących się linii zawierał w granicach 30o - 90o,
b) jeden słup przęsła krzy\
ującego linii z przewodami wy\
ej zawieszonymi znajdował się w pobli\
u linii z przewodami ni\
ej
zawieszonymi. Oprawy oświetleniowe na słupach linii nale\
y traktować jako trudno dostępne części budynku.
Tablica 3. Odległości pionowe między przewodami krzy\
ujących się linii
7 z 17 2009-06-18 10:53
Sieci elektroenergetzcyne http://bezel.com.pl/elektroenergetyczne.html
gdzie:
U - napięcie znamionowe tej linii, której napięcie jest wy\
sze, w kilowoltach.
1) Przy największym zwisie normalnym lub w temperaturze - 25oC i przy bezwietrznej pogodzie.
2) Przy podskoku najwy\
ej poło\
onego przewodu linii zawieszonej ni\
ej, spowodowanym nagłym opadnięciem sadzi katastrofalnej, przy
obcią\
onym nadal sadzią katastrofalną najni\
ej poło\
onym przewodzie linii zawieszonej wy\
ej.
3) Przy zerwaniu się w przęśle sąsiadującym z przęsłem rozpatrywanym, najni\
ej poło\
onego przewodu linii górnej, przy sadzi
8 z 17 2009-06-18 10:53
Sieci elektroenergetzcyne http://bezel.com.pl/elektroenergetyczne.html
katastrofalnej w temperaturze - 5oC i zało\
eniu, \
e podczas zerwania przewodu sadz
spadła z przewodów w przęśle rozwa\
anym i w
przęsłach sąsiednich (przypadek ten nale\
y uwzględnić tylko wtedy, gdy przewody są zawieszone na izolatorach wiszących z
naprę\
eniem większym ni\
dopuszczalne naprę\
enie zmniejszone: nie dotyczy przęseł skrzy\
owania wykonanych z obostrzeniem
pierwszego stopnia).
Zabrania się krzy\
ować budynki mieszkalne, szkoły, budynki u\
yteczności publicznej, w których stale mogą przebywać ludzie, liniami o
napięciu znamionowym 400 kV i nowobudowanymi liniami 220 kV. Dopuszcza się krzy\
owanie określonych wy\
ej budynków liniami 110
kV i modernizowanymi liniami 220 kV.
Minimalna odległość pozioma od budynków przewodu nieuziemionego linii o napięciu wy\
szym ni\
1 kV powinna wynosić:
- 1 + b/2 + U/150  od trudno dostępnej części budynku oraz od krawędzi dachu,
- 2 + b/2 + U/150  od ka\
dej łatwo dostępnej części budynku.
Odległość przewodów linii elektroenergetycznej o napięciu powy\
ej 1 kV od rurociągu naziemnego i konstrukcji wsporczych rurociągu
powinna wynosić co najmniej:
 odległość pionowa: 5 + U/150
 odległość pozioma: 2 + b/2 + U/150
W powy\
szych wzorach:
- U  napięcie znamionowe linii [kV],
- b  odległość między przewodami linii [m].
Odległość przewodu nieuziemionego linii o napięciu do 1 kV przy największym zwisie normalnym albo w temperaturze - 25 oC i przy
bezwietrznej pogodzie powinna wynosić co najmniej:
 1 m  od ka\
dej trudno dostępnej części budynku, konstrukcji i krawędzi dachu,
 0,2 m  od trudno dostępnej części budynku, je\
eli przewód jest zawieszony na wspornikach ściennych, przy
rozpiętości przęsła do 20 m,
 2,5 m  od łatwo dostępnej części budynku w kierunku pionowym w górę,
 1,5 m  w kierunku pionowym w dół i poziomym od ka\
dej łatwo dostępnej części budynku (np. parapetu okna,
podłogi balkonu; nie dotyczy dachu nie słu\
ącego za taras).
6. Ochrona odgromowa linii napowietrznych
Norma PN-E-05100-1:1998 wprowadza następujące zasady ochrony linii napowietrznych od przepięć:
- Dla linii o napięciu od 110 kV wzwy\
:
1) Linie elektroenergetyczne o napięciu znamionowym 110 kV i wy\
szym nale\
y chronić przewodami
odgromowymi na całej długości.
2) Kąt ochrony odgromowej wyznaczony przy bezwietrznej pogodzie dla skrajnego przewodu roboczego nie
powinien być większy ni\
:
- 30� w liniach o napięciu znamionowym 110 kV,
- 20� w liniach o napięciu 220 i 400 kV.
3) Przewody odgromowe nale\
y uziemiać na ka\
dym słupie linii. Na wejściu do stacji przewody odgromowe
powinny być połączone z konstrukcjami wsporczymi i uziomem stacji.
4) Przekrój przewodów odgromowych powinien być dobrany do warunków zwarciowych w sieci. Przekrój ten nie
powinien być mniejszy ni\
50 mm2.
- Dla linii o napięciu powy\
ej 1 kV a poni\
ej 110 kV:
1) Elektroenergetyczne linie o napięciu wy\
szym ni\
1 kV a ni\
szym ni\
110 kV nale\
y chronić przed przepięciami za pomocą
ograniczników przepięć lub iskierników.
2) W liniach o napięciu znamionowym ni\
szym ni\
110 kV nie zaleca się stosowania przewodów odgromowych do ochrony linii na całej
długości.
- Dla linii o napięciu do 1 kV:
1) Linie elektroenergetyczne o napięciu do 1 kV powinny być chronione od przepięć atmosferycznych ogranicznikami przepięć o
napięciu znamionowym dobranym do napięcia znamionowego sieci. W sieci 400/230 V napięcie znamionowe ograniczników powinno
być nie ni\
sze ni\
500 V.
9 z 17 2009-06-18 10:53
Sieci elektroenergetzcyne http://bezel.com.pl/elektroenergetyczne.html
2) Ograniczniki przepięć nale\
y instalować:
a) w liniach napowietrznych  na krańcach linii oraz w taki sposób, aby na ka\
de 0,5 km długości linii przypadał przynajmniej jeden
komplet ograniczników,
b) na krańcach linii kablowych  w miejscach przyłączenia do napowietrznych linii elektroenergetycznych,
c) w liniach o napięciu do 1 kV, zasilających instalacje odbiorcze w budynkach.
3) W przypadku wykonania dla budynków przyłącza napowietrznego z zastosowaniem izolatorów dościennych, ograniczniki przepięć
powinny być umieszczone w pobli\
u tych izolatorów, na zewnątrz budynku. W przypadku innego wykonania przyłącza dla tych
budynków, ograniczniki przepięć nale\
y zainstalować na najbli\
szym słupie linii elektroenergetycznej.
4) Uziemienie ograniczników przepięć powinno być wykonane jako wspólne, w zale\
ności od lokalnych warunków, z uziemieniem:
 przewodu ochronno-neutralnego,
 metalowej powłoki i pancerza kabla,
 instalacji piorunochronnej.
5) Rezystancja (opór czynny) uziemienia ograniczników przepięć nie powinna przekraczać 10&!.
7. Zasady eksploatacji linii napowietrznych
Eksploatację linii napowietrznych nale\
y prowadzić zgodnie z postanowieniami Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 4 maja
2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego [ogłoszony dnia 29 maja 2007 r.]
Pomocne do wykorzystania jako zasady mogą być, obecnie ju\
nieobowiązujące:
1) zarządzenie MGiE oraz MGMiP z dnia 18.07.1986 r. w sprawie ogólnych zasad eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych
oraz
2) zarządzenie MGiE z dnia 17.07.1987 r. w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji sieci elektroenergetycznych
Zgodnie z ww. przepisami eksploatacja linii napowietrznych powinna być prowadzona w sposób zapewniający prawidłową pracę
urządzeń, utrzymanie nale\
ytego stanu technicznego tych urządzeń, bezpieczeństwo obsługi i otoczenia oraz zachowanie wymagań
środowiska.
Osobami zajmującymi się eksploatacją linii napowietrznych są osoby dozoru, do których nale\
y sprawowanie nadzoru nad eksploatacją
urządzeń oraz osoby eksploatacji do których nale\
y prowadzenie obsługi, konserwacji i napraw urządzeń elektroenergetycznych.
Przepisy w sprawie eksploatacji ustalają, \
e dla linii napowietrznych nale\
y prowadzić dokumentację techniczno-eksploatacyjną, która
winna być na bie\
ąco aktualizowana.
Kierownik zakładu określa zakres i tryb prowadzenia dokumentacji w sposób zapewniający:
1) prawidłowe prowadzenie ruchu linii napowietrznej,
2) dokonywanie oceny stanu technicznego linii,
3) prawidłowe określenie terminów i zakresu wykonywania prac konserwacyjno-remontowych.
W skład przykładowej dokumentacji techniczno-eksploatacyjnej linii napowietrznych mogą wchodzić:
1) projekt budowlany wraz z dokumentacją prawną i zmianami w trakcie budowy,
2) dokumentacja eksploatacyjna obejmująca:
 dokumenty przyjęcia linii napowietrznej do eksploatacji, wraz z protokołami pomiarów,
 instrukcję ruchu i eksploatacji linii napowietrznej,
 protokoły z oględzin,
 protokoły z przeglądów, konserwacji i remontów,
 protokoły z pomiarów napięć i obcią\
eń,
 protokoły z pomiaru ochrony przeciwpora\
eniowej (uziemień, oporności pętli zwarcia),
 dokumenty dotyczące zakłóceń i uszkodzeń.
Ocenę stanu technicznego linii napowietrznej mo\
na dokonać na podstawie:
- analizy danych technicznych linii,
- wyników oględzin i przeglądów,
- statystyki zakłóceń i uszkodzeń,
- wykonywanych na linii wa\
niejszych prac eksploatacyjnych,
- wyników pomiarów napięć i obcią\
eń,
- wyników pomiarów skuteczności ochrony przeciwpora\
eniowej.
Ruch linii elektroenergetycznych nale\
y prowadzić w oparciu o program pracy sieci, który mo\
e np. określać:
10 z 17 2009-06-18 10:53
Sieci elektroenergetzcyne http://bezel.com.pl/elektroenergetyczne.html
1) układy połączeń sieci dla warunków normalnych i zakłóceniowych,
2) wymagane poziomy napięć,
3) rozpływy mocy czynnej i biernej,
4) dopuszczalne obcią\
enia,
5) nastawienie zabezpieczeń i automatyki sieciowej.
Program pracy linii napowietrznych powinien być aktualizowany:
a) raz na rok  dla linii o napięciu 110 kV i wy\
szym,
b) co 5 lat  dla linii o napięciu poni\
ej 110 kV.
Prowadzenie ruchu linii napowietrznej powinno być dokumentowane, a zaburzenia ruchowe na bie\
ąco odnotowywane w dzienniku
operacyjnym ruchu.
Warunkiem przyjęcia linii napowietrznej do eksploatacji jest:
- stwierdzenie kompletności dokumentacji technicznej i prawnej linii,
- dokonanie odbioru technicznego linii,
- stwierdzenie wykonania linii zgodnie z wymaganiami normy [46] i Prawa budowlanego [77],
- sporządzenie protokołu przez komisję ze stwierdzeniem, \
e linia nie zawiera braków ani usterek,
- wydanie decyzji przez powołującego komisję odbioru o przyjęciu linii do eksploatacji.
Eksploatację linii napowietrznej nale\
y prowadzić w oparciu o instrukcję ruchu i eksploatacji, która mo\
e np. określać:
a) ruchowy i eksploatacyjny podział linii pomiędzy poszczególne jednostki organizacyjne (osoby obsługi) zakładu,
b) kwalifikacje i obowiązki personelu obsługi ruchu linii,
c) sposoby lokalizowania zakłóceń przy u\
yciu urządzeń specjalnych,
d) organizację i terminy oględzin okresowych i organizację oględzin awaryjnych,
e) czas potrzebny na zlokalizowanie uszkodzeń,
f) postanowienia dotyczące prowadzenia ruchu linii, np. czynności łączeniowe, środki łączności i środki transportu,
g) szczególne wymagania bezpieczeństwa pracy,
h) wykaz podstawowych materiałów awaryjnych,
i) wyposa\
enie w sprzęt i narzędzia dla ochrony brygad obsługi ruchu i brygad awaryjnych.
7.2 Oględziny, przeglądy i remonty linii napowietrznych
Oględziny linii napowietrznych winny być przeprowadzane w zasadzie nie rzadziej ni\
raz na 5 lat. Oględziny specjalne zarządza się
w miarę doraz
nych potrzeb, np. przy uszkodzeniu linii, znacznego zwiększenia awaryjności, po klęskach \
ywiołowych.
Podczas przeprowadzania oględzin linii napowietrznych sprawdza się w szczególności:
- stan konstrukcji wsporczych,
- stan przewodów i ich osprzęt,
- stan elementów ochrony przeciwpora\
eniowej i odgromowej,
- stan izolacji linii, stan oznaczeń identyfikacyjnych, oraz zgodność oznaczeń z dokumentacją techniczną,
- zachowanie prawidłowej odległości przewodów od ziemi, zarośli, gałęzi drzew oraz obiektów znajdujących się w
pobli\
u linii oraz wymaganych obostrzeń przy skrzy\
owaniach i zbli\
eniach linii z innymi obiektami,
- prowadzeniu w pobli\
u lub pod linią prac ziemnych lub budowlanych oraz występowanie odkształceń ziemi,
- szkodliwe osiadanie gruntu.
Wyniki oględzin nale\
y przekazać osobie odpowiedzialnej za eksploatację linii.
Oględziny polegają na obserwacji i ocenie elementów linii bez wchodzenia na słupy i bez wykonywania pomiarów. Oględziny powinny
być wykonywane w miarę mo\
liwości podczas ruchu sieci, w zakresie niezbędnym do ustalenia jej zdolności do pracy. Przy
przeprowadzaniu oględzin mo\
e być wykorzystywana aparatura termowizyjna.
Terminy przeglądów wynikają z przeprowadzonych oględzin i oceny stanu technicznego linii.
Przeglądy linii są wykonywane po wyłączeniu jej spod napięcia. Polegają one na wykonywaniu zabiegów diagnostycznych i
konserwacyjnych, odtwarzających jej sprawność eksploatacyjną. Przegląd podstawowy mo\
e obejmować:
- oględziny w pełnym zakresie,
- badania i pomiary eksploatacyjne,
- czyszczenie izolatorów,
11 z 17 2009-06-18 10:53
Sieci elektroenergetzcyne http://bezel.com.pl/elektroenergetyczne.html
- konserwację konstrukcji i fundamentów,
- naprawę lub wymianę uszkodzonych elementów linii,
- kontrolę i regulację zwisów,
- inne czynności określone instrukcją ruchu i eksploatacji.
Wyniki przeglądu linii nale\
y odnotować w dokumentacji eksploatacyjnej linii. Zakwalifikowanie linii do remontu lub modernizacji na
wniosek osoby odpowiedzialnej za jej eksploatację następuje po dokonaniu pełnej oceny stanu technicznego linii.
Remont i modernizację wykonuje się na podstawie opracowanego i zatwierdzonego projektu budowlanego. Przekazanie linii
wykonawcy do remontu lub modernizacji powinno być dokonane protokolarnie.
Tablica 4. Zakres pomiarów i badań eksploatacyjnych linii napowietrznych oraz terminy ich wykonania
W trakcie eksploatacji linii zachodzi ponadto konieczność wykonywania doraz
nych pomiarów sprawdzająco-kontrolnych w przypadku:
- wykonania napraw,
- oddania do u\
ytku nowego obiektu powodującego istotną zmianę warunków pracy linii,
- stwierdzeniu w wyniku pomiarów zani\
onych parametrów technicznych linii,
- interwencji odbiorców dotyczącej występujących nieprawidłowości w zakresie jakości energii (np. zani\
onych parametrów
napięciowych).
Elektroenergetyczne linie kablowe
Klasyfikacja i określenia
Kabel jest to przewód elektroenergetyczny o budowie przystosowanej do układania bezpośrednio w ziemi. Kabel składa się z jednej lub
więcej \
ył izolowanych, zaopatrzonych w powłokę wykonaną z metalu lub niemetalową oraz ewentualnie, w zale\
ności od wymaganych
warunków eksploatacji, zaopatrzony w osłonę ochronną i pancerz. Kabel mo\
e być równie\
układany pod wodą i w pomieszczeniach:
kanałach i tunelach kablowych lub zawieszany. Sposób uło\
enia kabla ma zasadniczy wpływ na jego obcią\
alność. Te same kable
uło\
one w ziemi mają o 20�30% obcią\
alność większą, ni\
gdy są prowadzone w powietrzu.
Ze względu na napięcie znamionowe rozró\
nia się kable:
- niskiego napięcia  do 1 kV,
- średniego napięcia  do 30 kV,
- wysokiego napięcia  ponad 30 kV.
Kable niskiego i średniego napięcia mają najczęściej izolację i powłokę z tworzyw sztucznych: polwinitu, polietylenu lub gumy
12 z 17 2009-06-18 10:53
Sieci elektroenergetzcyne http://bezel.com.pl/elektroenergetyczne.html
etylenowo-propylenowej. Ze względu na du\
y koszt produkcji i trudności instalowania muf, kable o izolacji z papieru nasyconego
stosowane są rzadziej.
Pod względem budowy izolacji, kable trój\
yłowe mo\
na podzielić na kable z izolacją rdzeniową i kable ekranowane. Kable rdzeniowe (o
izolacji rdzeniowej), budowane na napięcia do 15 kV, mają oprócz izolacji \
ył dodatkowo warstwę ogólnej izolacji rdzeniowej. Kable
ekranowane (o polu promieniowym), budowane do 60 kV wykonuje się z \
yłami o przekroju kołowym i izolacji zaopatrzonej w
zewnętrzną warstwę przewodzącą. Ma to na celu równomierny rozkład pola w izolacji \
ył. Budowę kabla rdzeniowego i kabla
ekranowanego pokazano na rys. 3.
Rys. 3. Budowa kabli elektroenergetycznych średniego napięcia
a) kabel z izolacją rdzeniową, b) kabel ekranowany
Oznaczenia: 1  \
yła, 2  izolacja \
yły, 3  izolacja rdzeniowa, 4  powłoka,
5  osłona powłoki, 6  pancerz, 7  osłona zewnętrzna, 8  ekran, 9  wypełnienie
Kable wysokiego napięcia wymagają specjalnej budowy, zapewniającej du\
ą wytrzymałość izolacji przy stosunkowo małej masie. Kable
te wykonuje się najczęściej jako jedno\
yłowe. Budowane są następujące rodzaje kabli na napięcia 60 kV i wy\
ej:
Kable olejoweo izolacji z papieru nasyconego olejem kablowym, który mo\
e swobodnie przepływać wewnątrz rurowej \
yły kabla.
Dzięki temu uzyskuje się du\
ą wytrzymałość elektryczną izolacji (olej jest pod ciśnieniem) i du\
ą obcią\
alność kabla. Kable olejowe
wymagają odpowiedniej instalacji ciśnieniowo-olejowej.
Kable ciśnieniowe z izolacją papierowo-olejową i powłoką ołowianą, umieszczane w rurze stalowej, do której wtłacza się azot lub
dwutlenek węgla utrzymując jego ciśnienie na poziomie 12�17 MPa. Owalny kształt \
ył oraz trójkątny przekrój kabla w powłoce
ułatwiają przenoszenie się ciśnienia do izolacji i zapewniają jej du\
ą odporność na wyładowania niezupełne i wysoką wytrzymałość na
przebicie.
Kable gazowe w których pod odpowiednio wzmocnionym płaszczem ołowianym lub w rurze stalowej znajduje się azot, dwutlenek
węgla lub sześciofluorek siarki. Ciśnienie tych gazów wynosi zwykle 5�10 MPa.
Kable o izolacji wytłoczonej z tworzyw sztucznych są budowane jako jedno\
yłowe i stosowane coraz powszechniej na napięcia
110 i 220 kV a nawet 400 kV. Materiałem stosowanym na izolację kabli jest najczęściej polietylen usieciowany XLPE. Kable
polietylenowe są znacznie prostsze w układaniu i eksploatacji od innych kabli wysokonapięciowych, lecz stwarzają trudności przy
produkcji, szczególnie dla najwy\
szych napięć.
Kable bezhalogenowenie powodują rozprzestrzeniania ognia i przy tym nie emitują toksycznych lub agresywnych produktów
gazowych. Rozró\
nia się:
- kable bezhalogenowe nierozprzestrzeniające płomienia stosowane w obiektach o podwy\
szonych wymaganiach przeciwpo\
arowych,
w których występują du\
e skupiska ludzi oraz koncentracja dóbr kulturalnych i materialnych o znacznej wartości np.: szkoły, szpitale,
centra handlowe, porty lotnicze, tunele i obiekty podziemne, teatry, kina, muzea, jednostki pływające, itp.
- kable bezhalogenowe ognioodporne, tzw. kable bezpieczeństwa (Flame-X) zachowujące swą funkcję podczas działania ognia przez
określony czas; kable kategorii C  przez 3 godziny i temperaturze do 950oC, kable kategorii W  przez 15 minut przy jednoczesnym
działaniu wody, kable kategorii Z  przez 15 minut z jednoczesnym działaniem udaru mechanicznego. Kable ognioodporne stosuje się
do zasilania urządzeń, których działanie jest w warunkach po\
aru niezbędne, jak: oświetlenie awaryjne, systemy sygnalizacyjne, windy,
pompy itp.
Linie kablowe
13 z 17 2009-06-18 10:53
Sieci elektroenergetzcyne http://bezel.com.pl/elektroenergetyczne.html
Podstawowymi elementami linii kablowej są:
- kable elektroenergetyczne,
- osprzęt do łączenia i wykonywania zakończeń kabli, a mianowicie mufy przelotowe i rozgałęz
ne, głowice
kablowe,
- złączki i końcówki,
- urządzenia do utrzymania i kontroli ciśnienia oleju w kablach olejowych.
Dłu\
sze linie kablowe wykonuje się przy prowadzeniu kabli w ziemi lub we wodzie przy przekroczeniach rzek i mórz. Krótkie połączenia i
linie kablowe układane są w budynkach: kanałach kablowych, tunelach kablowych lub podwieszone na konstrukcji budynku lub
budowli.
Ogólne zasady budowy linii kablowych są następujące:
1. Trasa kabli powinna przebiegać wzdłu\
istniejących lub projektowanych ciągów liniowych (ulic, dróg, rowów,
skarp, rzek itp.) lub przez trawniki w pasach przeznaczonych do tych celów.
2. Nale\
y unikać terenów zalewowych, mogących ulegać podmywaniu, nara\
onych na wstrząsy, przesunięcia
gruntu, szkodliwe wpływy chemiczne oraz miejsc nieosłoniętych od działania promieni słonecznych.
3. Prowadzenia kabli przez pomieszczenia i strefy zagro\
one wybuchem lub po\
arem ograniczyć do kabli
zasilających zainstalowane tam urządzenia; w wymienionych pomieszczeniach i strefach nie nale\
y jednak
instalować muf.
4. Liczbę skrzy\
owań i zbli\
eń nale\
y ograniczyć do minimum  dotyczy to przede wszystkim rurociągów
cieplnych, gdy\
wzrost temperatury w otoczeniu kabla pochodzący ze z
ródeł obcych nie mo\
e przekraczać
5oC.
5. Trasa kabli i sposób ich uło\
enia powinny być tak dobrane, aby kable nie były nara\
one na uszkodzenia
mechaniczne i utrudnione oddawanie ciepła.
6. Kable wzajemnie się rezerwujące zaleca się prowadzić innymi trasami.
7. Nale\
y unikać znacznych ró\
nic poziomów terenu na trasie kabli, a zwłaszcza ich pionowego prowadzenia
zalecenie to odnosi się przede wszystkim do kabli olejowych.
W praktyce na terenach zakładów przemysłowych, kable są prowadzone specjalnie wydzielonymi pasami. W pasach tych przebiegają
wówczas najczęściej wszystkie rodzaje kabli: 110 kV, SN, nn, oświetleniowe, sygnalizacyjne i telekomunikacyjne.
Mo\
liwe największe oddalenie kabli sygnalizacyjnych i telekomunikacyjnych od kabli 110 kV ogranicza wpływ szkodliwego i
niebezpiecznego oddziaływania tych ostatnich.
Kable w ziemi układa się na dnie wykopu o wymiarach podanych na rys. 4.
Rys.4. Rów kablowy (wymiary w mm); d  zewnętrzna średnica kabla, P  warstwa piasku
Kabel powinien le\
eć na warstwie piasku o grubości co najmniej 10 cm i być zasypany warstwą piasku o grubości 10 cm. W odległości
minimum 25 cm od kabla nale\
y umieścić pas folii ze sztucznego tworzywa o grubości co najmniej 0,5 mm i szerokości pokrywającej
le\
ące pod nią kable jednak nie mniejszej ni\
20 cm. Folia powinna mieć kolor niebieski dla kabli do 1 kV lub czerwony dla kabli ponad
1 kV. Głębokość zakopania kabli w ziemi powinna spełniać warunki podane w tablicy 5.
Tablica 5. Głębokość uło\
enia kabli elektroenergetycznych w ziemi
14 z 17 2009-06-18 10:53
Sieci elektroenergetzcyne http://bezel.com.pl/elektroenergetyczne.html
Je\
eli wymagane głębokości uło\
enia kabla nie mogą być zachowane, co mo\
e mieć miejsce przy wprowadzeniu do budynku lub przy
skrzy\
owaniu z innym obiektem, to na tych odcinkach nale\
y kabel osłonić odpowiednią osłoną ochronną, np. rurą stalową lub
betonową. Osłona w postaci rury musi mieć średnicę wewnętrzną równą co najmniej 1,5-krotnej średnicy zewnętrznej kabla je\
eli
odcinek chroniony nie przekracza 5 m i 2 do 2,5-krotnej dla dłu\
szych odcinków.
Odległości między kablami oraz między kablami a innymi obiektami podziemnymi powinny spełniać wymagania podane w tablicy 6.
Tablica 6. Odległości kabli przy skrzy\
owaniach i zbli\
eniach
Oznaczenia:
1) Dopuszcza się zmniejszenie odległości do 50 cm pod warunkiem zastosowania ochrony z rury stalowej o odpowiedniej długości.
15 z 17 2009-06-18 10:53
Sieci elektroenergetzcyne http://bezel.com.pl/elektroenergetyczne.html
2) Dopuszcza się zmniejszenie odległości do 80 cm pod warunkiem zastosowania osłony z rury stalowej o odpowiedniej długości.
3) Je\
eli z uzasadnionych względów odległość ta nie mo\
e być zachowana, dopuszcza się zmniejszenie jej do 30 cm, lecz nale\
y
zastosować osłony otaczające.
W budynkach i innych obiektach kable mogą być układane:
- w kanałach kablowych pod podłogą lub w ścianie,
- w tunelach kablowych,
- w rurach lub blokach kablowych,
- bezpośrednio lub na konstrukcjach na ścianach lub pod sufitami.
Trwałe wmurowywanie kabli w ściany lub posadzki jest zabronione.
Tunele i kanały kablowe powinny mieć zapewnione przewietrzanie naturalne lub sztuczne, przerywane w przypadku po\
aru.
Przewietrzania nie nale\
y przerywać w przypadku kabli o izolacji z tworzywa, których rozkład następuje szybciej bez dostępu powietrza.
Tunele powinny mieć wysokość w świetle co najmniej 200 cm. Na obu końcach tunelu mają znajdować się włazy o średnicy nie
mniejszej ni\
80 cm. Tunele o długości przekraczającej 100 m powinny być podzielone na strefy po\
arowe ograniczone ścianami
przeciwpo\
arowymi o odporności ogniowej 1 h. Zaleca się dzielenie stref po\
arowych na odcinki po około 50 m. Tunele o długości
ponad 20 m powinny być wyposa\
one w oświetlenie elektryczne.
Kanały kablowe, je\
eli nie są na całej długości zasypywane piaskiem, powinny być podzielone na strefy po\
arowe przez zastosowanie
grodzi przeciwpo\
arowych wykonanych np. z warstwy piasku o długości 1 m obudowanej z obu stron cegłą.
Szyby kablowe powinny być podzielone na strefy po\
arowe szczelnymi grodziami. Przegrody te muszą mieć odporność ogniową co
najmniej 1 h i być rozmieszczone w odległościach nie przekraczających 9 m (co trzy kondygnacje). W budynkach o wysokości powy\
ej
25 m, przegrody nale\
y umieszczać na ka\
dej kondygnacji.
Trasy kabli uło\
onych w ziemi powinny być zaopatrzone na całej długości w trwałe oznaczniki rozmieszczone w odstępach nie
większych ni\
10 m oraz przy skrzy\
owaniach i na końcach kabla. Kable uło\
one w powietrzu powinny być zaopatrzone w trwałe
oznaczniki przy głowicach lub skrzynkach kablowych. Oznaczniki w kanałach i tunelach kablowych nale\
y umieszczać nie rzadziej ni\

co 20 m.
Na oznaczniku nale\
y umieścić:
 symbol lub numer ewidencyjny linii,
 oznaczenie kabla wg normy,
 znak u\
ytkownika kabla, rok uło\
enia,
 przy kablach jedno\
yłowych znak fazy.
Zasady eksploatacji linii kablowych
Przyjęcie linii kablowej do eksploatacji wymaga spełnienia następujących warunków:
- sprawdzenie kompletności i zgodności z wymaganiami dostarczonej dokumentacji technicznej,
- sprawdzenie budowy linii wraz z urządzeniami dodatkowymi i jej zgodności z dostarczoną dokumentacją,
- wykonanie badań odbiorczych,
- sporządzenie protokołu przyjęcia linii do eksploatacji.
Ponadto, w odniesieniu do linii kablowych o podstawowym znaczeniu wykonuje się pomiar rezystancji pętli \
ył oraz pomiar pojemności
\
ył.
Dokumentacja techniczna linii kablowej powinna obejmować:
 projekt techniczny wraz z uzgodnieniami,
 rysunki wykonawcze.
Dokumentacja eksploatacyjna linii kablowej powinna zawierać:
 dokumenty przyjęcia linii do eksploatacji,
 kartę ewidencyjną linii,
 szczegółową instrukcję ruchu i eksploatacji,
 wykaz urządzeń i części zamiennych,
 szczegółowe plany linii wykonane w podziałce 1:250 w zakresie ustalonym instrukcją eksploatacji,
 zbiorcze plany sieci kablowej o podziałce 1:10 000 dla sieci o napięciu wy\
szym od 1 kV lub 1:50 000 dla sieci
do 1 kV.
16 z 17 2009-06-18 10:53
Sieci elektroenergetzcyne http://bezel.com.pl/elektroenergetyczne.html
Badania odbiorcze linii kablowej obejmują:
- sprawdzenie czy kable, osprzęt i materiały pomocnicze zastosowane do budowy linii odpowiadają  Warunkom
odbioru technicznego (WOT) i normom,
- sprawdzenie czy budowa linii odpowiada Normie SEP- E- 004 Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie
kablowe. Projektowanie i budowa (zamiast PN-76/E-05125)
- sprawdzenie ciągłości \
ył i powłok metalowych,
- pomiar rezystancji izolacji linii,
- badanie wytrzymałości elektrycznej,
- pomiar prądu upływu dla kabli o napięciu wy\
szym ni\
1 kV.
Program pracy
Eksploatacja linii kablowych o napięciu znamionowym wy\
szym ni\
1 kV powinna być prowadzona w oparciu o program pracy. Na
polecenie kierownika jednostki organizacyjnej program pracy mo\
e być równie\
opracowany dla linii o napięciu do 1 kV.
W programie pracy nale\
y określić:
- układy połączeń sieci dla ruchu w warunkach normalnych i przy zakłóceniach,
- wymagane poziomy napięć,
- wartości mocy zwarciowej,
- rozpływ mocy czynnej i biernej,
- dopuszczalne obcią\
enia,
- nastawienia zabezpieczeń i automatyki łączeniowej,
- ograniczenia poboru mocy, stałe lub okresowe,
- wytyczne racjonalnej gospodarki energią elektryczną.
Program pracy powinien być aktualizowany:
 raz na rok dla linii o napięciu znamionowym 110 kV i wy\
szym,
 co 5 lat dla linii o napięciu do 110 kV.
Prowadzenie ruchu powinno być udokumentowane i rejestrowane w dzienniku operacyjnym. Formę i zakres rejestracji powinna
określić instrukcja ruchu i eksploatacji.
W sieci elektroenergetycznej nale\
y prowadzić pomiary ruchowe w zakresie niezbędnym dla ustalania programu pracy nie rzadziej ni\
:
 raz na zmianę  w stacjach ze stałą obsługą,
 raz w roku  w czasie największego obcią\
enia w stacjach bez stałej obsługi,
 co 5 lat  w innych punktach sieci.
Oprócz tego nale\
y przeprowadzać okresowe oględziny i przeglądy linii.
17 z 17 2009-06-18 10:53