Sekrety
skutecznych prezentacji
multimedialnych
Autor: Paweł Lenar
ISBN: 83-246-1209-2
Format: 158x235, stron: 176
Sekrety skutecznych prezentacji multimedialnych
" Jakie elementy składają się na atrakcyjną prezentację?
" Jak przykuć uwagę słuchaczy i trafić do ich umysłów?
" Jak bez stresu wykorzystać potencjał sprzętu multimedialnego?
Jestem tym, co& prezentuję!
Całe życie coS
komuS
prezentujemy  od poglądów czy planów na przyszłoS
ć po nasze
kompetencje. Prezentujemy także wyniki badań naukowych, ofertę firmy i wreszcie
samych siebie podczas każdej rozmowy kwalifikacyjnej. Od umiejętnoS
ci prezentacji
często zależy zatem nasza kariera. JeS
li chcesz dowiedzieć się, jak przekonać
pracodawcę, aby Cię zatrudnił, jak namówić klientów do zakupu Twojego towaru lub co
zrobić, by inwestor wyłożył na coS
duże pieniądze  ta książka jest właS
nie dla Ciebie!
Czy podczas wystąpień publicznych zjada Cię trema? Być może boisz się oceny
albo trudnych pytań audytorium? Nie wiesz, jak przygotować profesjonalnie slajdy
albo paraliżuje Cię choćby sama myS
l o nowoczesnym sprzęcie multimedialnym?
Nie martw się. Teraz możesz już spać spokojnie. Z tej książki dowiesz się,
jak rozpoznać potrzeby słuchacza i dobrać odpowiednią liczbę wątków. Pokażemy ci,
jak działa gestykulacja i mowa ciała, jak przygotować miejsce prezentacji, skąd czerpać
materiały, jak dobierać kolory i czcionkę do slajdów. Znajdziesz tu wszystkie praktyczne
wskazówki, które pozwolą Ci z łatwoS
cią przygotować fascynującą prezentację, a także
poprawić Twój własny wizerunek.
Poznaj:
" strukturę skutecznych prezentacji,
" techniki zamiany stresu na energię,
" język prezentacji,
" rodzaje prezentacji,
Wydawnictwo Helion
" typy osobowoS
ci słuchaczy,
ul. KoS
ciuszki 1c
" techniki emisji głosu,
44-100 Gliwice
" niezbędne elementy retoryki.
tel. [phone]
Efektownie i skutecznie  tak właS
nie się prezentuj!
e-mail: [e-mail]
SPIS TRE CI
O autorze ....................................................................................9
Przeczytaj ten wst p ................................................................11
I ODKRYJ SZTUK PREZENTACJI ................... 17
1 Czym naprawd jest prezentacja? ...................................19
Tre i kontekst prezentacji ..........................................................20
Jak rozpozna potrzeby s uchacza? ..............................................22
Cel prezentacji ...............................................................................25
Ró nica pomi dzy mówc dobrym a z ym ...................................29
QUIZ ...............................................................................................31
2 Poznaj struktur najbardziej skutecznych prezentacji ....33
Co zapami tuj s uchacze? ............................................................33
Sekret niezawodnej pami ci ....................................................34
Jak wykorzysta sposób funkcjonowania pami ci,
aby przygotowa niezapomnian prezentacj ? ....................35
Jak powy sze informacje wykorzysta w praktyce? .............36
Jakie elementy zawiera skuteczna prezentacja multimedialna? .....37
Znaczenie krzywej uwagi ..............................................................41
Jak dobra odpowiedni liczb w tków? .....................................43
Wnioski wynikaj ce z analizy krzywej uwagi .............................45
Dlaczego nale y czy zasoby wiedzy? .......................................47
QUIZ ...............................................................................................48
Sekrety skutecznych prezentacji multimedialnych
3 Twoje cia o powie wi cej ni s owa ................................ 51
Czym s tory zainteresowania: g ówny i poboczny? ...................51
Poznaj znaczenie mowy cia a .......................................................54
Dlaczego miesz nas brazylijskie telenowele? ............................64
Znaczenie wygl du prezentera .....................................................65
Zamie stres na energi ................................................................66
Sprawdzona technika zamiany stresu
na podekscytowanie ..............................................................67
QUIZ ...............................................................................................70
4 Jak mówi ? Praktyczne wskazówki ............................... 73
J zyk prezentacji ...........................................................................74
Kontroluj ton g osu i intonacj ......................................................76
Jak zacz i zako czy prezentacj ? ............................................78
Wykorzystaj przeno ni ................................................................83
Wp yw emocji na sposób mówienia .............................................85
Poczucie humoru ...........................................................................86
Jak zaanga owa publiczno ? .....................................................87
Gdzie patrze ? ...............................................................................88
Szklanka wody ..............................................................................88
QUIZ ...............................................................................................89
5 Jak przygotowa si do prezentacji? .............................. 91
Przygotowanie mentalne  b d gotowy,
aby pope nia b dy ....................................................................92
Zadziwiaj cy umys s uchacza ......................................................93
Rozpoznaj typy osobowo ci s uchaczy .........................................94
Prawdopodobnie najszybszy sposób planowania prezentacji .....95
Poznaj Twojego najwi kszego wroga ...........................................98
Odkryj pot g modelowania .........................................................99
QUIZ .............................................................................................100
6 Miejsce prezentacji  przygotuj swój sukces .............. 103
Czas i miejsce prezentacji ...........................................................104
Jaki wp yw ma pora dnia na przebieg
Twojej prezentacji? ..............................................................104
Nag o nienie ................................................................................105
Temperatura i wilgotno powietrza .........................................105
Ustawienie okien i wiat o ..........................................................106
Ustawienie stolików ....................................................................106
Zarz dzanie sob w czasie ..........................................................110
Istotne szczegó y techniczne .......................................................111
QUIZ .............................................................................................113
Podsumowanie cz ci I .......................................................... 115
6
Spis tre ci
II WARSZTAT ................................................. 119
7 Ma o znane wskazówki dotycz ce
konstrukcji prezentacji ................................................121
Sk d czerpa materia y do prezentacji? ......................................121
W jaki sposób pozyska grafiki z poszczególnych róde ? ...122
Dlaczego uk ad zawarto ci slajdu jest niezwykle istotny? ........123
Poznaj znaczenie i dzia anie kolorów .........................................126
Podstawowe regu y zwi zane ze stosowaniem kolorów
w prezentacjach multimedialnych ......................................126
Barwy firmowe ......................................................................127
Zagadka w a ciwego doboru czcionek ........................................127
8 Rodzaje prezentacji ......................................................131
Prezentacja handlowa .................................................................131
Tajniki prezentacji handlowych ............................................132
Prezentacja naukowa ..................................................................135
Podstawowe cele i za o enia prezentacji naukowych ..........136
Prezentacja szkolna .....................................................................136
Dlaczego prezentacje multimedialne warto powszechnie
stosowa w edukacji? ..........................................................137
Podsumowanie cz ci II ..........................................................139
III TRENING ..................................................... 141
9 wiczenia emisji g osu .................................................143
Wykorzystaj pot g przepony .....................................................144
Jak rozgrza g os, je li do prezentacji pozosta o 15 minut? ......148
10 wiczenia gestykulacji .................................................149
Cztery podstawowe etapy, przez które musisz przej ,
ucz c si ka dej umiej tno ci ...................................................150
Jak wiczy gestykulacj i mow cia a? .....................................150
Jak analizowa nagrania wideo w asnych prezentacji? .......151
Specjalna technika analizy materia u wideo w czterech krokach ...152
11 wiczenia z zakresu retoryki .......................................153
wiczenie 1. Magia dobrego pocz tku nowej my li ...................154
wiczenie 2. Jak za pomoc czników budowa kwieciste
wypowiedzi? ..............................................................................155
wiczenie 3. Jak odpowiada na naprawd trudne pytania? ....157
Oto siedem powodów,
dla których s uchacz prawdopodobnie zada Ci pytanie ...........157
Standard odpowiedzi na trudne pytanie ....................................160
Podsumowanie cz ci III ........................................................161
7
Sekrety skutecznych prezentacji multimedialnych
Jakie wady ma ta ksi ka? .................................................... 163
Zamiast zako czenia .............................................................. 165
Skorowidz .............................................................................. 167
8
3
TWOJE CIA O POWIE
WI CEJ NI S OWA
Czym s tory
zainteresowania:
g ówny i poboczny?
Sekretem wysokiej skuteczno ci Twojej prezentacji,
a zarazem metod budowania jasnego i pe nego
obrazu poruszanych tre ci w umys ach s uchaczy,
jest umiej tno kontrolowania poziomu zaintere-
sowania audytorium. Kluczowym zagadnieniem s
tutaj tory zainteresowania dzielone na g ówny
i poboczny.
Tor g ówny zainteresowania  kiedy s uchacz
Twojej prezentacji ca kowicie skupi si na tym,
co mówisz, jego uwaga jest w pe ni zaanga owana
Sekrety skutecznych prezentacji multimedialnych
w omawiane zagadnienia. Jest niemal e zahipnotyzowany sposobem przedsta-
wiania przez Ciebie tematu i cz ciowo zablokowany na inne bod ce docieraj ce
z otoczenia (na przyk ad ha as dochodz cy z ulicy, szepty i tym podobne). Je li
spowodujesz, e odbiorca b dzie s ucha Ci z narastaj cym zainteresowaniem,
sprawisz, e w jego pod wiadomo ci uruchomi si pewien okre lony filtr rze-
czywisto ci, sprawiaj cy, e wszelkie informacje docieraj ce z otoczenia s pod-
dawane selekcji, zanim dotr do sfery wiadomej umys u.
Tor poboczny zainteresowania  gdy prowadzone przez Ciebie wyst pienie staje
si bardzo monotonne i schematyczne, spada poziom zainteresowania. Pod wia-
domo odbiorcy stwierdza (s usznie lub nie), e Twój przekaz jest ma o istotny
i nie warto po wi ca zbyt du o energii na aktywne s uchanie. W tym momen-
cie s uchacz przechodzi w  tryb oszcz dzania energii (podobnie jak komputer,
kiedy pozostaje w czony przez d ugi czas, a na nim nie pracujemy), aby nie
marnowa si . Jest to zazwyczaj proces trzystopniowy objawiaj cy si kolejno:
1. podpieraniem g owy,
2. ziewaniem,
3. przysypianiem.
Kiedy w trakcie prezentacji ludzie zaczynaj si nudzi , znaczy to, e ich zain-
teresowanie przesz o na tor poboczny. Audytorium przestaje uwa nie s ucha .
Znudzona osoba zaczyna rozgl da si dooko a, mo e zacz zwraca uwag na
Twój ubiór albo na to, czy obraz prezentacji jest równo wy wietlany na ekranie.
Reasumuj c  osoba, której nie zainteresujesz swoim wyst pieniem, skupia
swoj uwag na rzeczach nieistotnych, b ahostkach, zaczyna wyszukiwa b dy
i zastanawia si , co jest le.
Przyk ad:
Wyobra sobie, e siedzisz w sali, gdzie w a nie odbywa si prezentacja pani
Ma gorzaty dla osób zainteresowanych podj ciem wspó pracy w marketingu sie-
ciowym. Pani Ma gorzata przygotowa a prezentacj nowoczesnego produktu, ja-
kim jest kolagen naturalny. Spokojnie siedz c, obserwujesz zniecierpliwione
i promieniuj ce zainteresowaniem twarze s uchaczy. Powoli zbli a si moment
rozpocz cia wyst pienia. Milkn wszelkie ha asy, na sali s ycha tylko cichy szum
projektora multimedialnego. Na pocz tek pani Ma gorzata wyja nia, dlaczego ten
model biznesu jest tak bardzo skuteczny i dochodowy; s uchacze poznaj zasady
funkcjonowania sieci dystrybucji i zaczynaj coraz pe niej zdawa sobie spra-
w , jak du e korzy ci mog odnie ze wspó pracy. Poziom zainteresowania jest
bardzo wysoki, s uchacze ch on ka de s owo prezenterki (tor g ówny zainte-
resowania). Jednak po tak dobrym rozpocz ciu pani Ma gorzata zaczyna oma-
wia histori produktu. Kiedy dok adnie wymienia kolejno przeprowadzanych
52
Twoje cia o powie wi cej ni s owa
czynno ci, reakcji chemicznych maj cych na celu otrzymanie produktu, jakim jest
kolagen naturalny, jej wyst pienie staje si coraz mniej zrozumia e dla odbior-
ców. Przez kolejne dwadzie cia minut opisuje metod , która powoduje, e kola-
gen przenika przez skór , a nawet wyprowadza wzór chemiczny jego cz steczki.
W tym czasie w ród zdecydowanej wi kszo ci s uchaczy nast puje znaczny spa-
dek poziomu uwagi i zainteresowania, a dzieje si to z dwóch powodów.
Odbiorcy nie rozumiej lub nie potrafi wyobrazi sobie tego,
co przekazuje pani Ma gorzata.
Prezenterka nie mówi o rzeczach, które bezpo rednio ich dotycz .
Taka sytuacja powoduje, e  niestety  uwaga audytorium zaczyna schodzi
na tor poboczny. S uchacze przestaj aktywnie s ucha i zapami tywa poda-
wane informacje, cz z nich ziewa i zaczyna podpiera g ow . Obserwuj c to
zdarzenie z boku, zauwa asz, e nale y zawsze mówi o sprawach, potrzebach,
zainteresowaniach i problemach ludzi, dla których przygotowa e prezentacj , aby
utrzyma sta y i wysoki poziom zainteresowania.
Spójrz teraz na rysunek 3.1, na którym wyj tkowo dobrze przedstawiono to
zjawisko.
Rysunek 3.1. Poziom zainteresowania s uchaczy prezentacj decyduje o tym,
jak b d si zachowywa oraz na czym koncentrowa swoj uwag
Wnioski:
Kontroluj stopie zainteresowania Twoj prezentacj poprzez mówienie
g ównie o rzeczach, które dotycz s uchaczy.
Spraw, aby zainteresowanie wi kszo ci s uchaczy bieg o g ównym torem.
53
Sekrety skutecznych prezentacji multimedialnych
Skoncentruj swoje wysi ki na obserwowaniu zachowania odbiorców
i dostosowuj si do nich, mów o korzy ciach.
Pami taj o kontek cie prezentacji, zadbaj o swój wygl d i komfortowe
warunki w sali prezentacyjnej.
Poznaj znaczenie mowy cia a
Zaznaczam, e informacje zawarte w tym podrozdziale s wyj tkowo istotne,
wi c chcia bym poprosi o bardzo uwa ne czytanie.
Na samym pocz tku warto zapozna si z wynikami bada o skuteczno ci komu-
nikacji, przeprowadzanych niezale nie przez wiele o rodków; wynika z nich, e
tre wypowiedzi, a wi c to, co przekazujemy za pomoc s ów, jedynie w 7%
wp ywa na wiarygodno i skuteczno komunikacji, w 38% decyduje o tym ton
g osu i a w 55% istota przekazu zale y od komunikacji pozawerbalnej, czyli tego,
jak sprawnie pos ugujemy si j zykiem cia a. Wspomniany j zyk cia a to wszyst-
kie Twoje gesty, zachowania, jakie maj miejsce w czasie wyst pienia. To rów-
nie wygl d, rodzaj ubioru, wyraz twarzy, a nawet zapach. Spójrz teraz na ry-
sunek 3.2 i zobacz, jak graficznie przedstawia si stosunek czynników maj cych
wp yw na przekaz.
Rysunek 3.2. Wykres przedstawiaj cy wp yw ró nych bod ców na przekaz
Z rysunku 3.2 atwo mo esz wywnioskowa , e same s owa, a wi c to, co
mówisz, ma bardzo niewielki wp yw na to, jak zostaniesz odebrany. Sekretem
najlepszych mówców w historii jest umiej tno dostosowywania odpowiednich
gestów, barwy i tonu g osu oraz w a ciwej intonacji do tre ci i znaczenia wy-
powiadanych s ów. Podstawowym elementem zapewniaj cym skuteczn komu-
nikacj prezentera i audytorium jest spójno jego wypowiedzi. Spójno oznacza
umiej tno mówcy pozwalaj c na przekazywanie jednoznacznego komunikatu
w postaci odpowiednich s ów, ruchów cia a i tonu g osu. A jak to wygl da w prak-
tyce? Rozwa my nast puj cy przyk ad.
54
Twoje cia o powie wi cej ni s owa
Wyobra sobie, e w a nie przygl dasz si prezentacji handlowej doradcy ubez-
pieczeniowego, który stara si jak najlepiej przedstawi nowy produkt firmy.
Tym produktem jest nowa wersja ubezpieczenia na ycie. Doradca wyja nia, jak
bardzo to ubezpieczenie jest wa ne i niezb dne dla osób posiadaj cych dzieci;
mówi o tym, e zapewni ono osobom, które je wykupi , bezpieczn przysz o
i perspektyw wysokiej emerytury. Jednak Ty jako uwa ny s uchacz zauwa y-
e pewn niespójno w jego wypowiedzi. Mimo e tak dobrze dobiera s owa
i stara si nimi malowa optymistyczny i barwny obraz przysz o ci w umys ach
s uchaj cych go ludzi, jego gesty po prostu temu przeczy y! Nerwowe, szybkie
ruchy r k, opuszczony w dó podbródek, zgarbione cia o, skrzy owane nogi,
wszystko wysy a o negatywny komunikat. Zauwa y e te , e g os prezentera jest
do wysoki i co chwil s ycha lekkie chrz kanie. Ca y obraz jego osoby mo e
budzi u s uchacza sprzeczne emocje; z jednej strony, dobrze zbudowany, budz -
cy zaufanie przekaz s owny, a z drugiej strony, niepewna, nerwowa, niew a ciwa
gestykulacja.
Ka dy z nas potrafi intuicyjnie (szczególnie kobiety) rozpoznawa , czy osoba,
z któr rozmawia, mówi prawd , czy k amie. Po prostu dorastaj c w rodowi-
sku spo ecznym, codziennie rozmawiali my z ró nymi lud mi i pod wiadomie
zapami tywali my znaczenie gestów cia a. Cz sto nie mo emy powiedzie , co
konkretnie oznacza dany gest, jednak intuicyjnie wyczuwamy nastawienie dru-
giej osoby. Dla wielu ludzi naturalnym stanem jest sytuacja, kiedy mówimy do-
k adnie to, co my limy, mówimy prawd . Kiedy cz owiek chce sk ama , pojawia
si pewien dysonans, rodzaj napi cia wewn trznego, które objawia si w a nie
w mowie cia a, w gestach. Ka dy z atwo ci potrafi rozpozna , kiedy ma e dziec-
ko k amie  zakrywa wówczas usta d oni lub obiema r kami. W rzeczywisto-
ci ten gest jest te u ywany powszechnie przez wi kszo doros ych ludzi, ale
w nieco zmodyfikowanej, zamaskowanej formie. Kiedy doros y k amie, zazwyczaj
tylko delikatnie dotyka palcem nosa lub okolicy ust.
Oczywi cie zak adam, e przygotowuj c swoj prezentacj , nie zamierzasz k a-
ma . Jestem przekonany te , e wi kszo wyst puj cych publicznie prezente-
rów chce uczciwie przeprowadzi prezentacj , po prostu dobrze wypa , zosta
pozytywnie odebranym przez audytorium. Niestety, w sytuacji stresowej (jak
cz sto jest wyst pienie publiczne) cia o cz owieka reaguje inaczej, ni by my sobie
tego yczyli. Z pomoc przychodzi wiedza dotycz ca mowy cia a. Znaj c znacze-
nie gestów, pozycji, jakie przyjmuj ludzie, mo esz odczytywa stan emocjonalny
s uchaj cych osób i na podstawie tych informacji zwrotnych kierowa przebie-
giem prezentacji. Co wi cej, praktyczny trening z zakresu mowy cia a pozwoli
Ci wiadomie kierowa swoim zachowaniem w celu tworzenia bardziej spójnego
przekazu. Dzi ki wykorzystaniu technik mowy cia a zawsze b dziesz wygl da
na osob opanowan , pewn siebie i budz c zaufanie.
55
Sekrety skutecznych prezentacji multimedialnych
Poni ej znajduj si przyk ady najwa niejszych gestów, które stanowi zestaw
podstawowych s ów j zyka cia a. Przeczytaj uwa nie dalszy ci g tego rozdzia u,
a przestanie by dla Ciebie sekretem, co my l , w jakim stanie emocjonalnym s
s uchaj cy Ci ludzie b d Twoi rozmówcy.
Krytyka
Kiedy w czasie trwania swojej prezentacji zauwa ysz osoby przyjmuj ce pozy-
cj cia a podobn do przedstawionej na rysunku 3.3, jest wysoce prawdopodob-
ne, e w ich g owach rodzi si krytyka tego, co mówisz b d jak mówisz.
Rysunek 3.3. Gest oznaczaj cy krytyk
Taka pozycja oznacza najcz ciej, e stan wiedzy i do wiadcze yciowych osoby
j przyjmuj cej jest sprzeczny z tym, co prezentujesz. Je li w trakcie prezenta-
cji poprosisz tak osob , aby wyrazi a swoj opini , to albo zostaniesz skryty-
kowany, albo po prostu kto taki b dzie k ama i powie, e si zgadza i wszystko
jest w porz dku. (Ciekawostka: cz sto zdarza si , e osoba, która przyj a tak
poz , nie zmienia jej nawet w czasie, gdy zabiera g os; prawd mówi c, wygl da
to do komicznie ).
Wyobra sobie teraz nast puj c sytuacj . Dla niewielkiej grupy potencjalnych
klientów prowadzisz prezentacj handlow dotycz c najnowszych rozwi za
telekomunikacyjnych. Powiedzmy, e w pewnym momencie trwania Twojego
wyst pienia zauwa asz, e jedna z osób (od której zale kluczowe decyzje
56
Twoje cia o powie wi cej ni s owa
dotycz ce zakupu Twojego produktu lub nie) przyj a pozycj , podobn do przed-
stawionej na rysunku 3.3. Analizuj c ten gest, dochodzisz do wniosku, e praw-
dopodobnie nie do ko ca podoba si jej to, co mówisz. Co zatem zrobi w takiej
sytuacji? Jest na to skuteczny sposób. Mo esz przerwa na moment prezentacj
i zada krytykuj cej osobie nast puj ce pytanie:
 Prosz powiedzie , jak si to panu podoba?
Odpowiadaj c na to pytanie, delikwent b dzie musia mocniej zaanga owa si
emocjonalnie w Twoj prezentacj . Warto zauwa y , e to pytanie ju w swojej
tre ci delikatnie nakierowuje pytanego na pozytywn odpowied , bo nie pytasz,
czy si to panu podoba, ale jak si podoba. Je li w odpowiedzi otrzymasz in-
formacj zdawkow , niepe n , warto pog bi pytanie:
 Czy jest co jeszcze, co by pana interesowa o w tej kwestii, o czym
móg bym powiedzie ?
Jest bardzo prawdopodobne, e je eli osoba pytana ma jakie obiekcje, pytaniem
sformu owanym w sposób podany powy ej zostanie zach cona, aby o tym po-
wiedzie ju teraz. Je li dzi ki temu uda Ci si odkry sposób my lenia kryty-
kanta ju w trakcie prezentacji, b dziesz mia szans na poprowadzenie dalszej
cz ci wyst pienia tak, aby rozwia jego w tpliwo ci. Dzia a te tutaj pewien
mechanizm psychologiczny, a mianowicie zasada wzajemno ci. Je eli drugiej oso-
bie okazujesz zainteresowanie, pytasz, pokazujesz zrozumienie, ona zrobi to samo
dla Ciebie. Je eli w trakcie waszej dyskusji rozmówca zmieni pozycj cia a, znaczy
to, e uda o Ci si go przekona .
Gesty d oni
Od najdawniejszych czasów otwarta d o by a symbolem dobrych intencji, praw-
domówno ci i pokoju. Gdy dzi spojrzymy na pos gi pochodz ce z czasów sta-
ro ytnego Rzymu, na sylwetki wodzów i w adców, zauwa ymy, e eksponuj
w a nie otwart d o (lub d onie) uniesion do góry b d wskazuj c na co .
W pradawnych czasach w komunikacji mi dzyludzkiej otwarta d o oznacza a,
i rozmówca nie posiada broni, pokazuje pust d o , ma dobre intencje i nie ma
nic do ukrycia (rysunek 3.4).
Kiedy rozmówca, z którym dyskutujemy, eksponuje otwarte d onie, jest to pod-
wiadomy sygna , i nie ma nic do ukrycia, jest szczery. I znów warto odwo a si
do polityki. Wykonaj takie do wiadczenie. W czasie ogl dania wiadomo ci poli-
tycznych w telewizji wy cz d wi k i skoncentruj ca swoj uwag na obser-
wowaniu gestów d oni najbardziej popularnych polityków. W trakcie do wiad-
czenia przygl daj si , kiedy i jakiej sytuacji eksponuj gest otwartej d oni. We
kartk papieru i zapisz swoje spostrze enia, nast pnie poszukaj odpowiedzi na
57
Sekrety skutecznych prezentacji multimedialnych
Rysunek 3.4. Otwarta d o
pytanie:  Jak my lisz, dlaczego i w jakim celu politycy stosuj okre lone gesty? .
Pomy lmy teraz, jak wykorzysta gesty d oni w celu poprawy komunikacji nie-
werbalnej w trakcie Twojej prezentacji. Przede wszystkim wa ne jest, aby nie ba
si gestów otwartych i korzysta z nich w sytuacji, gdy chcesz podkre li swoj
otwarto i szczero (rysunek 3.5).
Rysunek 3.5. Gest otwartych d oni i ramion  chc by z pa stwem ca kowicie szczery
58
Twoje cia o powie wi cej ni s owa
Kolejnym, jak e cz sto pope nianym b dem jest wskazywanie palcem innych osób.
Pokazywanie palcem jest wyj tkowo le odbierane, poniewa kojarzy si z tak
zwanym  wytykaniem , wi c je li nawet w czasie prezentacji chcesz kogo po-
chwali , ale wskazujesz go wyci gni tym palcem (rysunek 3.6), w takiej osobie
mog si zrodzi mieszane uczucia.
Rysunek 3.6. Gest pokazywania palcem
O wiele lepszym sposobem wskazywania jest gest otwartej d oni przestawiony
wcze niej na rysunku 3.4, bo oznacza on, e osob tak szanujemy i jest kim wy-
j tkowym. Reasumuj c, im lepiej b dziesz rozumia i stosowa zasad otwartych
d oni w czasie swoich prezentacji, tym bardziej spektakularne efekty osi gniesz.
Pami taj, e mo na du o wiedzie o zaletach otwartych gestów, a mimo wszystko
nie zada sobie trudu, aby wiadomie z nich korzysta . Tak wi c sama wiedza
nie jest pot g , ale dopiero jej zastosowanie potrafi zdzia a cuda. S dz jednak,
e je eli czytasz t ksi k i dotar e ju do tego miejsca, oznacza to, i jeste
osob , która rozumie znaczenie praktycznej wiedzy i wie, e warto poznawane
techniki wiczy samodzielnie lub na kursie pod okiem trenera, poniewa do-
piero wówczas mo na osi gn ponadprzeci tne wyniki.
Gesty oznaczaj ce zainteresowanie
Ju ewolucjonista Karol Darwin zauwa y , e pewne gesty u ludzi i zwierz t s
bardzo podobne i pojawiaj si w okre lonych okoliczno ciach. Przyk adowo po-
chylenie g owy lekko w bok w czasie s uchania czy patrzenia oznacza zaintere-
sowanie. Ludzie i niektóre zwierz ta (na przyk ad ma py) bezwiednie wykonuj
taki gest, kiedy co ich zaintryguje (rysunek 3.7).
Kiedy b dziesz wyg asza prezentacj i zauwa ysz taki gest w ród audytorium,
b dzie to oznacza o, e zmierzasz we w a ciwym kierunku i poziom zaintere-
sowania jest bardzo wysoki. Pami taj, e i Ty, kiedy rozmawiasz z drug osob
i lekko przechylisz g ow w bok, dajesz bardzo ciep y i pozytywny sygna roz-
mówcy, e go s uchasz i to, co mówi, jest dla Ciebie wa ne. Drugim sygna em
zainteresowania, który mo e wysy a s uchaj ca osoba, jest pochylenie ca ego
cia a do przodu i delikatne podpieranie policzka r k (rysunek 3.8).
59
Sekrety skutecznych prezentacji multimedialnych
Rysunek 3.7. Lekkie pochylenie g owy w bok oznacza zainteresowanie
Rysunek 3.8. Zainteresowanie prezentacj
Trzeba jednak pami ta o jednej, niezwykle istotnej rzeczy. Je eli zauwa asz,
e osoba przyjmuj ca pozycj , tak jak na rysunku 3.8, zaczyna w jakikolwiek
sposób podpiera g ow na r ce, jest to sygna , i zaczyna w niej narasta znu-
dzenie i warto podnie dynamik prezentacji.
60
Twoje cia o powie wi cej ni s owa
Gesty znudzenia
J zyk gestów znudzenia jest naj atwiejszy do interpretacji, bardzo dobrze go
znamy, poniewa z pewno ci sami niejednokrotnie nudzili my si na lekcjach
w szkole czy wyk adach na studiach. Najpowszechniejszym gestem znudzenia
jest podpieranie g owy (rysunek 3.9).
Rysunek 3.9. Podpieranie g owy
Pod wiadomie umys cz owieka stwierdza, e podawane informacje nie s dla
niego wa ne i niezb dne, wobec tego postanawia tak pokierowa cia em, aby
nie traci energii na zb dne pobudzenie. Cz sto te osoby znudzone spogl daj na
zegarek w oczekiwaniu na koniec nudnego i  co najgorsze  przed u aj cego
si wyst pienia. Otrzyma em kiedy od swojego przyjaciela ciekaw wskazów-
k . Dzi wiem, e jest to informacja na wag z ota. Z pewno ci równie i Ty
chcia by j pozna . Oto i ona: Nigdy nie wi audytorium za to, e si nudzi i nie
jest zainteresowane Tob i Twoj prezentacj . Tylko Ty jeste za wszystko odpo-
wiedzialny. Warto doda , e nie chodzi tylko o otwarte wyra enie swojej dezapro-
baty, ale g ównie o zmian swojego sposobu my lenia. Wi c gdy Ty mówisz,
a ludzie si nudz , oznacza to, e prawdopodobnie nie przygotowa e si do pre-
zentacji. Nie wiesz, kim s s uchacze, co jest dla nich wa ne i nie wiesz, jak spra-
wi , aby Ci s uchali. By mo e warto powtórzy z ot zasad ka dej prezentacji:
Nigdy nie wi audytorium za to, e si nudzi i nie jest zainteresowane Tob
i Twoj prezentacj . Tylko Ty jeste za wszystko odpowiedzialny.
61
Sekrety skutecznych prezentacji multimedialnych
Gesty oznaczaj ce z o i niezadowolenie
Mo e si zdarzy , e z jakiego powodu zostaniesz zaatakowany przez swoje
audytorium. Ma to miejsce najcz ciej pod koniec prezentacji w czasie przezna-
czonym na zadawanie pyta . Co zrobi , gdy zostaniesz zaatakowany przez s u-
chacza, dowiesz si w dalszej cz ci ksi ki. W tej chwili postaram si poszuka
odpowiedzi na pytanie, jak ju w czasie trwania prezentacji namierzy w ród
publiczno ci niezadowolone osoby. Podstawowy gest osób niezadowolonych to
przede wszystkim opuszczony podbródek, g owa pochylona do przodu. W ród osób
nosz cych okulary popularne jest spogl danie znad okularów, tak jak osoba przed-
stawiona na rysunku 3.10.
Rysunek 3.10. Niezadowolenie, ostra krytyka
Niezadowolenie i z o szybko odczytasz równie wtedy, je eli zauwa ysz osob
z opuszczon g ow i zmarszczonymi brwiami (rysunek 3.11).
Kiedy widzisz w ród publiczno ci osoby, które s bardzo niezadowolone, najlepiej
przesta zwraca na nie uwag . Dobrym pomys em jest utrzymywanie kontaktu
wzrokowego g ównie z osobami zadowolonymi, zainteresowanymi i u miechni -
tymi. Czytaj ksi k uwa nie, a poznasz sposób skutecznego i inteligentnego ra-
dzenia sobie w sytuacji, kiedy zostaniesz zaatakowany przez osob niezadowolon .
Gesty oznaczaj ce zak opotanie
Zak opotanie pojawia si , kiedy nie za bardzo wiemy, jak nale y si zacho-
wa . Cz sto, rozmawiaj c z now osob , czujemy si nieswojo i jeste my zak o-
potani. Oczywi cie, podobnie jak w poprzednich sytuacjach, nasze cia o reaguje
62
Twoje cia o powie wi cej ni s owa
Rysunek 3.11. Z o i niezadowolenie
automatycznie na takie emocje. Kiedy w czasie prezentacji postanowisz zada
pytanie jakiej niespodziewaj cej si tego osobie z audytorium, prawdopodobnie
poczuje si zak opotana tak sytuacj , b dzie si to objawia zmian jej ge-
stów. W takiej sytuacji cz stym i popularnym gestem jest drapanie si z ty u
g owy (najcz ciej u m czyzn) lub po szyi (u kobiet)  rysunek 3.12.
Rysunek 3.12. Gest oznaczaj cy zak opotanie
63
Sekrety skutecznych prezentacji multimedialnych
Kontroluj swoje cia o w trakcie prowadzenia prezentacji. Kiedy zapomnisz, o czym
mówi dalej, ale nie pozwolisz swojemu cia u na wykonanie gestu zak opotania
(najlepiej w trakcie prezentacji nie dotyka d o mi twarzy ani g owy), publiczno
po prostu nie zauwa y Twojej wpadki.
Dlaczego miesz nas
brazylijskie telenowele?
Pewnie widzia e kiedy w telewizji jeden z seriali pochodz cych z Ameryki Po-
udniowej. Na pewno potrafisz przypomnie sobie ekspresj aktorów graj cych
w takich filmach. Ich ruchy s bardzo szybkie, gestykuluj niemal ca ym cia em,
bardzo intensywnie wyra aj swoje emocje. Dla nas jest to cz sto mieszne i dla
wielu taki film to po prostu komedia. Nie jeste my przyzwyczajeni do tego typu
zachowa , w naszej kulturze jest to nie do przyj cia. Jeszcze inaczej jest w Sta-
nach Zjednoczonych, gdzie ekspresja jest równie intensywna, spo ecze stwo
w du ej cz ci jest bardziej otwarte i relacje mi dzyludzkie s bardziej bezpo-
rednie ni w Polsce. Z kolei na przyk ad Japonia jest krajem, w którym emocje
(szczególnie w stosunku do obcych) s uzewn trzniane raczej na do niskim
poziomie. Rozmawiaj c z Japo czykiem, mo emy by pewni, e z pewno ci
nie odpowie wprost na nasz propozycj , zrobi to w mniej bezpo redni sposób.
Kiedy Japo czyk mówi, e  zastanowi si  , mo na by pewnym na 100%, i nie
zgodzi si na propozycj .
Tak wi c mo na wyró ni przynajmniej dwie grupy kultur charakteryzuj cych
si ró nym stopniem ekspresji zarówno wypowiedzi, jak i mowy cia a.
Kultury ekspresyjne
Ludzie cz sto mówi do g o no, przerywaj sobie, czuj si nieswojo,
gdy zapada cisza.
Bezpo rednie, nawet intensywne patrzenie w oczy podczas rozmowy
wiadczy o szczero ci i zainteresowaniu.
W trakcie prywatnych rozmów dystans przestrzenny mi dzy lud mi
wynosi pó d ugo ci r ki lub mniej i jest sporo dotykania si .
Mo na spodziewa si wyra nej mimiki i o ywionej gestykulacji
partnerów.
64
Twoje cia o powie wi cej ni s owa
Kultury pow ci gliwe
Ludzie rozmawiaj ciszej, przerywaj sobie rzadziej, mówi po kolei
i lepiej si czuj , gdy zapada cisza.
Dystans przestrzenny mi dzy lud mi wynosi mniej wi cej tyle, co d ugo
r ki, i z wyj tkiem u cisków d oni ma o jest kontaktów dotykowych.
Nale y unika intensywnego, sta ego patrzenia partnerom w oczy podczas
prezentacji.
Ludzie mniej intensywnie gestykuluj zarówno d o mi, jak i ca ymi
r koma, a ich mimika jest ograniczona.
Jakie ma to znaczenie w kontek cie prezentacji?
Je eli jest prawdopodobne, e b dziesz mia okazj wyst powa przed mi dzy-
narodowym audytorium, warto zawsze zastanowi si , kim b d widzowie, jakiej
s narodowo ci i jaki styl komunikacji obowi zuje w ich ojczy nie. Warto zapa-
mi ta , e pewne powszechnie znane i akceptowane w Polsce gesty mog ozna-
cza co zupe nie innego dla obcokrajowca. Szczególnie chcia bym zaznaczy , i
integracja europejska sprawia, e biznes, handel czy edukacja nabieraj coraz
bardziej mi dzynarodowego charakteru. Intensywnie rozwijaj si nasze kontakty
z krajami po o onymi na pó noc oraz na po udnie od Polski. W czasie prowadze-
nia wyst pie czy prezentacji w j zyku polskim dla audytorium mówi cego jed-
nym z j zyków s owia skich nale y zwraca szczególn uwag , poniewa wiele
polskich wyrazów ma ca kowicie odwrotne znaczenie w j zyku s uchaczy i trzeba
zadba , aby nie dosz o do nieporozumie . Im lepiej znasz odbiorc prezentacji,
tym atwiej b dzie Ci si z nim komunikowa .
Znaczenie wygl du prezentera
Czy Ty te oceniasz ludzi po wygl dzie? A mo e jeste jedn z osób, które twier-
dz , e wygl d nie ma znaczenia i liczy si wn trze cz owieka, jego charakter?
Naprawd nie jest istotne Twoje zdanie w tej kwestii. Wiele bada naukowych
przeprowadzanych na przestrzeni lat wskazuje, e ludzie oceniaj innych po wy-
gl dzie, czy tego chcemy, czy te nie, i czy si z tym zgadzamy, czy nie. Taka jest
natura cz owieka, e pierwszym bod cem, który dociera do nas, jest wygl d ze-
wn trzny nowo poznanej osoby. W ci gu kilku sekund wyrabiamy sobie zdanie
na temat tego, kim mo e by nowa osoba, czym si mo e zajmowa . We wnio-
skowaniu korzystamy z gotowych modeli, które wyrobili my sobie na podstawie
do wiadcze w kontaktach z innymi. We my przyk ad.
65
Sekrety skutecznych prezentacji multimedialnych
Je eli interesujesz si cho troch polityk , z pewno ci znasz posta Andrzeja
Leppera. Przypomnij sobie jego sposób ubierania si , wizerunek sprzed 7  8 lat.
Z pewno ci zauwa ysz g bok metamorfoz , jak przeszed od tamtego czasu.
Patrz c na Andrzeja Leppera jaki czas temu, ju na pierwszy rzut oka mog e
stwierdzi , e to osoba o awanturniczym charakterze i specyficznym sposobie
bycia. Natomiast dzisiaj praca stylistów, specjalistów od wizerunku sprawi a,
e ta sama osoba wygl da jak m stanu, cz owiek w pe ni opanowany, o nobli-
wym usposobieniu, urodzony dyplomata. Tak bardzo wygl d zmienia sposób
postrzegania cz owieka przez innych ludzi.
Pami taj, e w czasie wyst pienia publicznego s uchacze wyrobi sobie opini
o Tobie ju po kilku chwilach od rozpocz cia wyst pienia; zostaniesz zaszuflad-
kowany i pó niej bardzo trudno b dzie zmieni swój wizerunek w ich oczach.
Oczywi cie, nie twierdz , e nale y kupowa najdro sze garnitury i wydawa gór
pieni dzy na garderob , aby przeprowadzi dobre wyst pienie i zosta pozytyw-
nie ocenionym. W tym momencie wró my do podstaw prezentacji. Co jest naj-
wa niejsze w prezentacjach? Naturalnie CEL PREZENTACJI  to, jak chcemy
zosta odebrani, jak rol chcemy zagra w tym teatrze. Twój ubiór powinien
zosta dostosowany do celu, jaki chcesz osi gn ! I tak na przyk ad mo esz
przyj w trampkach na powa n konferencj naukow , je eli Twoim celem
jest wywo anie oburzenia. Je li jednak chcesz zosta dobrze odebrany i zdoby
przyjació na takiej konferencji, po prostu zobacz, jak ubieraj si inni i najzwy-
czajniej w wiecie zrób to samo.  Je li jeste w ród wron, kracz jak one .
Zamie stres na energi
Sytuacja publicznego przemawiania do wi kszej lub mniejszej grupy obcych osób
jest dla wi kszo ci ludzi sytuacj stresuj c . Ma o tego, z przeprowadzanych an-
kiet wynika, e wi kszo losowo wybranych ankietowanych niemal panicznie
boi si zabiera g os nawet przy kilkunastoosobowym audytorium! Z ewolucyj-
nego punktu widzenia, stres ma za zadanie zmobilizowa organizm do obrony lub
ucieczki, cia o cz owieka traktuje sytuacj stresow jak reakcj na bodziec, przed
którym nale y si broni . Warto zaznaczy , e prezentacja jest równie sytuacj
powoduj c mobilizacj organizmu, a cz sto te mocno stresuj c . Ka dy na
pewno zna to nieprzyjemne uczucie, kiedy czujemy si nieswojo, zaczyna by
nam gor co, poc si d onie i  co najgorsze  robi si sucho w ustach. Przyj-
rzyjmy si nieco bli ej temu procesowi. W umys ach wi kszo ci ludzi (zw aszcza
nieposiadaj cych jeszcze du ego do wiadczenia w wyst pieniach publicznych) ju
kilka dni przed terminem prezentacji ma miejsce starcie dwóch nacechowanych
emocjonalnie czynników. Z jednej strony, masz pewne oczekiwania, na przyk ad
chcia by dobrze wypa . Natomiast z drugiej strony, narastaj obawy, zaczynasz
zastanawia si , jak zostaniesz oceniony, zapami tany, co si stanie, je li
66