Grupa inicjatywna Manifest z Darmstadt Datowane 1 wrzeÅ›nia 1998 Na konferencji prasowej, która odbyÅ‚a siÄ™ w Klubie Prasowym na Bruningstrasse w Bonn Grupa Inicjatywna zaprezentowaÅ‚a Manifest z Darmstadt traktujÄ…cy o wykorzystaniu energii wiatrowej w Niemczech. W ManifeÅ›cie zawarte jest żądanie wycofania wszystkich bezpoÅ›rednich i poÅ›rednich subsydiów w celu powstrzymania wykorzystania wiatru w celach produkcji energii. W dokumencie twierdzi siÄ™, iż wykorzystanie wiatru jako zródÅ‚a energii, promuje technologie, która jest bez znaczenia z punktu widzenia zabezpieczenia w zródÅ‚a energii, ochrony zasobów naturalnych, oraz ochrony klimatu. PieniÄ…dze mogÅ‚yby zostać użyte na cele rozwoju energooszczÄ™dnych rozwiÄ…zaÅ„, wysokowydajnych siÅ‚owni elektrycznych oraz fundowania badaÅ„ naukowych w fundamentalnych dziedzinach produkcji energii. Wielu obywateli, kobiet i mężczyzn, jest gÅ‚Ä™boko zaniepokojonych wzmożonÄ… destrukcjÄ… wywoÅ‚anÄ… wciąż rosnÄ…cÄ… iloÅ›ciÄ… 'farm wiatrowych'. Ta destrukcja wywiera wpÅ‚yw tak na obszary niezurbanizowane jak i nasze miasta i wsie wraz z okolicami, których wyglÄ…d i unikalny charakter odzwierciedla ich rozwój na przestrzeni historii cywilizacji. Manifest z Darmstadt jest kierowany bezpoÅ›rednio do polityków, osób dbajÄ…cych o kulturowe dziedzictwo, organizacji ochrony Å›rodowiska oraz mediów. Warto zauważyć, iż ponad 100 niemieckich naukowców uniwersyteckich podpisaÅ‚o siÄ™ pod dokumentem. MANIFEST Z DARMSTADT O WYKORZYSTANIU ENERGII WIATROWEJ W NIEMCZECH: Nasz kraj znajduje siÄ™ w punkcie utraty jego cennych walorów. Ekspansja energii wiatrowej na przemysÅ‚owÄ… skalÄ™, w ciÄ…gu zaledwie kilku lat, nabraÅ‚a takiego rozmiaru, iż staÅ‚a siÄ™ przedmiotem wielkiego zaniepokojenia. Technologia ta jest promowana przed dokonaniem prawidÅ‚owego oszacowania jej efektywnoÅ›ci i konsekwencji. Zezwala siÄ™ na przemysÅ‚owÄ… transformacjÄ™ krajobrazu o cennych walorach kulturowych jak i caÅ‚ych regionów, które ewoluowaÅ‚y przez stulecia. Ekonomicznie i ekologicznie bezużyteczne generatory prÄ…du, spoÅ›ród których niektóre wysokie sÄ… na ponad 120 metrów i które widoczne sÄ… z odlegÅ‚oÅ›ci wielu kilometrów, nie tylko niszczÄ… charakterystyczny krajobraz naszych najcenniejszych okolic i regionów wypoczynkowych, lecz wywierajÄ… równie radykalny efekt na wyglÄ…d naszych miast i wsi, których dotychczasowymi elementami rozpoznawczymi o historycznej wartoÅ›ci byÅ‚y koÅ›cioÅ‚y, zamki i paÅ‚ace, nadajÄ…ce im niepowtarzalny charakter w gÄ™sto zaludnionym obszarze. Coraz wiÄ™cej i wiÄ™cej osób zmuszonych jest do życia w bezpoÅ›redniej bliskoÅ›ci maszyn o monstrualnych rozmiarach. MÅ‚odzi ludzie wyrastajÄ… w Å›wiecie, gdzie naturalne krajobrazy, tragicznie stajÄ… siÄ™ jedynie wspomnieniem. Kryzys paliwowy lat 70-tych uzmysÅ‚owiÅ‚ wszystkim do jakiego stopnia spoÅ‚eczeÅ„stwa przemysÅ‚owe zależne sÄ… od zagwarantowanych zródeÅ‚ energii. Po raz pierwszy szeroka opinia publiczna zdaÅ‚a sobie sprawÄ™ z faktu, iż paliwa kopalniane mogÄ… zostać wyczerpane w niedalekiej przyszÅ‚oÅ›ci jeÅ›li nadal wykorzystywane bÄ™dÄ… bez jakichkolwiek ograniczeÅ„. Dodatkowo podkreÅ›lony zostaÅ‚ fakt, że zródÅ‚em takich zniszczeÅ„ dla Å›rodowiska naturalnego staÅ‚a siÄ™ konsumpcja i produkcja energii. Utrata drzew na skutek zanieczyszczeÅ„, wypadek w Czarnobylu, problemy z utylizacjÄ… wciąż rosnÄ…cych pokÅ‚adów odpadów radioaktywnych, ryzyko katastrofy klimatycznej jako efektu wzrostu emisji dwutlenku wÄ™gla wszystkie te czynniki zajęły poważne miejsce w Å›wiadomoÅ›ci spoÅ‚ecznej jako zródÅ‚a zagrożenia. Prawdziwy problem wzrostu populacji i bÄ™dÄ…ca jego efektem eskalacja zużycia ziemi oraz zasobów wody pitnej spychany jest w tym samym czasie na bok i rozważany jako problem marginalny. Za kilkoma wyjÄ…tkami, nie jest on przedmiotem jakiejkolwiek politycznej akcji. Zamiast tego, uwaga publiczna staje siÄ™ nawet bardziej limitowana, skupiajÄ…c siÄ™ mniej na istniejÄ…cym problemie konsumpcji energii w ujÄ™ciu caÅ‚oÅ›ciowym - w zamian koncentrujÄ…c swój niepokój i krytycyzm na sposobie jej generowania. Rzecz jasna zagrożenia nuklearne tu wystÄ™pujÄ…. Jednakże zaznaczyć trzeba, iż energia elektryczna odgrywa marginalnÄ… rolÄ™ w bilansie zródeÅ‚ energii. W Niemczech 3/4 energii zużywanej jest wytwarzane z gazu i wÄ™gla. SÄ… to jednak te zródÅ‚a, których wyczerpanie nastÄ…pi najszybciej. Gdyby ten problem byÅ‚ naprawdÄ™ prawdziwym przedmiotem troski o przyszÅ‚e pokolenia, wówczas natychmiastowa decyzja o ochronie zasobów ropy i gazu naturalnego staÅ‚aby siÄ™ priorytetem. Zamiast tego zużycie benzyny nie jest zmniejszane a idea, iż nie zostawiamy niczego dla swoich wnuków rozmywana jest przez niejasne zaÅ‚ożenie o pojawieniu siÄ™ substytutu dla paliw kopalnych w przyszÅ‚oÅ›ci. Z drugiej strony wÄ™giel kamienny i wÄ™giel brunatny, stanowiÄ…ce podstawowe zródÅ‚o energii elektrycznej, dostÄ™pne sÄ… na Å›wiecie w takiej iloÅ›ci i w wielu przypadkach w pokÅ‚adach, które nie sÄ… jeszcze eksploatowane, że produkcja elektrycznoÅ›ci jest gwarantowana, nawet przy wzrastajÄ…cej konsumpcji przez stulecia a nawet prawdopodobnie przez okres przekraczajÄ…cy nastÄ™pne tysiÄ…c lat. W odniesieniu do zużycia pokÅ‚adów paliw staÅ‚ych dla celów energetycznych, produkcja elektrycznoÅ›ci z wiatru omija ten problem. Pomimo tego, iż Niemcy wiodÄ… prymat w dziedzinie wykorzystania wiatru, do dziÅ› nie udaÅ‚o siÄ™ dziÄ™ki temu zastÄ…pić ani jednej elektrowni wÄ™glowej lub atomowej w oparciu o ten fakt. Nawet jeÅ›li Niemcy bÄ™dÄ… kontynuowaÅ‚y swój nacisk w tym kierunku, to wciąż bÄ™dzie to niemożliwe w przyszÅ‚oÅ›ci. Produkcja energii z wiatru nie jest staÅ‚a ponieważ na jej produkcjÄ™ wpÅ‚yw maja warunki meteorologiczne, a dostawy energii muszÄ… iść w Å›lad za poziomem konsumpcji w sposób niezmieniony przez caÅ‚y czas. Z tego tez powodu energia wiatrowa nie może być użyta do w znaczÄ…cym stopniu jako substytut potencjaÅ‚u wytwórczego elektrowni konwencjonalnych. Niedostateczna uwaga przykÅ‚adana jest również do poziomów zanieczyszczenia. Podczas gdy do niedawna nieodpowiednia filtracja czÄ…stek staÅ‚ych bÄ™dÄ…cych produktem spalania w kopalniach wÄ™glowych byÅ‚a głównym powodem wystÄ™pujÄ…cego problemu emisji dwutlenku siarki, w obecnej chwili to głównie ruch drogowy zatruwa ekosystemy leÅ›ne metalami ciężkimi. Zaznaczyć w tym miejscu trzeba, iż wraz z postÄ™pem technologicznym, efektywność elektrowni klasycznych wzrasta, a wraz z niÄ… notuje siÄ™ spadek zanieczyszczeÅ„ przypadajÄ…cych na jednostkÄ™ wytworzonej w nich energii. Ostatnim nieprawdziwym argumentem jest w tym przypadku również informacja dotyczÄ…ca emisji dwutlenku wÄ™gla, gdzie produkcja elektrycznoÅ›ci w Niemczech odpowiada obecnie za 20% ich wydzielania. Pojemność energetyczna wiatru jest stosunkowo niska. Nowoczesne turbiny wiatrowe z rotorem o powierzchni stadionu piÅ‚karskiego, wytwarzajÄ… zaledwie znikome iloÅ›ci prÄ…du generowanego przez konwencjonalne elektrownie. Tak wiÄ™c przy ponad piÄ™ciu tysiÄ…cach zamontowanych turbin w Niemczech, mniej niż jeden procent energii wymaganej jest przez nie produkowany, czy patrzÄ…c na inna miarÄ™ - nieco ponad jedna tysiÄ™czna caÅ‚kowitej energii produkowanej pochodzi od wiatraków. Energia wiatrowa jest z tej przyczyny bez wiÄ™kszego znaczenia zarówno w statystykach energetycznych jak i tych odnoszacych siÄ™ do zanieczyszczeÅ„ i gazów cieplarnianych. JednoczeÅ›nie pod uwagÄ™ wziąć musimy fakt, iż rozwój ekonomiczny zawsze niesie za sobÄ… - w mniejszym lub wiÄ™kszym stopniu - wzrost zużycia energii. Dzieje siÄ™ tak bez wzglÄ™du na wszystkie starania podejmowane w kierunku usprawnienia technologii w kierunku lepszej transformacji i oszczÄ™dnoÅ›ci energii. To oznacza, że z tytuÅ‚u tak maÅ‚ego wkÅ‚adu jaki elektrownie wiatrowe czyniÄ… w statystykach produkcji stojÄ… one już na przegranej pozycji w kwestii zorientowanego na wzrost porzÄ…dku ekonomicznego. Obecnie konsumpcja energii w Niemczech roÅ›nie ponad 70 razy szybciej (!) niż produkcja energii pozyskiwanej z wiatru. Negatywne efekty wykorzystania energii wiatrowej sÄ… w w takim samym stopniu niedoszacowane jak przeszacowanie ich wpÅ‚ywu na statystyki produkcji. SpadajÄ…ca wartość nieruchomoÅ›ci odzwierciedla zauważalne pogorszenie standardów życia. Coraz wiÄ™cej osób opisuje swoje życie jako nieznoÅ›ne, kiedy sÄ… bezpoÅ›rednio wystawieni na akustyczne i optyczne efekty dziaÅ‚ania farm wiatrowych. WystÄ™pujÄ… przypadki osób, którym wystawiane sÄ… zwolnienia lekarskie i niezdolnych do wykonywania obowiÄ…zków zawodowych, wzrasta liczba skarg powiÄ…zana z symptomami takimi jak nieregularność pulsu, stany niepokoju, o których wiadomo, że sÄ… efektem dziaÅ‚ania dzwiÄ™ków o niskiej czÄ™stotliwoÅ›ci. WpÅ‚yw omawianej technologii wywierany jest również na Å›wiat zwierzÄ…t. Na wybrzeżach Morza Północnego oraz BaÅ‚tyku ptactwo opuszcza siedziby lÄ™gowe i miejsca, w których dotychczas zdobywaÅ‚y pożywienie. Nasilenie tego efektu zostaÅ‚o również zauważone na lÄ…dzie. Z punktu widzenia gospodarki narodowej, rozwój energetyki wiatrowej jest również daleki od obrazu historii sukcesu" jak zwykÅ‚o siÄ™ go prezentować. Przeciwnie, narzuca on obciążenia na ekonomiÄ™ wskutek utrzymujÄ…cej siÄ™ nieopÅ‚acalnoÅ›ci z punktu widzenia uzyskiwanej energii oraz kosztów inwestycyjnych. Mimo to, w efekcie ustalenia odpowiednich regulacji prawnych, kapitaÅ‚ tak prywatny, ale i publiczny zostaje wykorzystany na wielkÄ… skalÄ™ - co zarazem wyklucza jego użycie w ważnych projektach ochrony Å›rodowiska, lecz również wiąże siÅ‚Ä™ nabywczÄ… pieniÄ…dza, co w efekcie prowadzi do utraty miejsc pracy w innych obszarach gospodarki. JedynÄ… możliwoÅ›ciÄ… obliczenia przyszÅ‚ych przychodów przez inwestorów jest oparcie siÄ™ na prognozach wpÅ‚ywów z produkowanej przez wiatr energii, ustalonych prawnie, które prezentujÄ… ich zwielokrotnionÄ… realnÄ… rynkowÄ… wartość oraz poprzez zwolnienia podatkowe. Przez ponad dwadzieÅ›cia lat już niemieccy politycy znajdowali siÄ™ pod presjÄ… dziaÅ‚ania w kierunku rozwiÄ…zaÅ„ proÅ›rodowiskowych i zapobiegawczych i promowali poważnie bÅ‚Ä™dne obliczenia wykorzystania wiatru w kierunku produkcji energii. W efekcie dziaÅ‚ania te pozwoliÅ‚y, by wÅ›ród opinii publicznej wyksztaÅ‚ciÅ‚ siÄ™ obraz energetyki wiatrowej jako swego rodzaju doskonaÅ‚ego rozwiÄ…zania które rzekomo ma decydujÄ…cy wkÅ‚ad w troskÄ™ o czyste Å›rodowisko i zagwarantowane dostawy energii w przyszÅ‚oÅ›ci jak i w efekcie unikniÄ™cia katastrofy klimatycznej. Ten faÅ‚szywy obraz rozbudza nadzieje i skutkuje generalnÄ… akceptacjÄ… dla wykorzystania energii wiatrowej na szeroka skalÄ™, co w pózniejszym czasie jest wzmacniane przez fakt, iż nikt i tak nie oczekuje tego, iż ludzie bÄ™dÄ… oszczÄ™dzać. Negatywne efekty tej technologii w naszym gÄ™sto zaludnionym kraju sÄ… ukrywane, wiedza naukowa jest negowana, wyÅ›miewana i spychana na plan dalszy a wszelka krytyka objÄ™ta jest swoistym tabu. Tylko niewielu ludzi ma ochotÄ™ przeciwstawić siÄ™ tym politycznym trendom. Po caÅ‚ych dziesiÄ™cioleciach peÅ‚nej zaangażowania walki o zachowanie bezcennego charakteru naszego krajobrazu, wiÄ™kszość dużych organizacji zajmujÄ…cych siÄ™ ochronÄ… przyrody, przypatruje siÄ™ bezczynnie jej destrukcji. Wspólnie z grupami bezrefleksyjnych operatorów, polityka ukierunkowana na promocjÄ™ krótkotrwaÅ‚ego sukcesu, byÅ‚a w stanie utorować sobie drogÄ™ w nastÄ™pujÄ…cych kierunkach: w efekcie poprawek wnoszonych do prawa planowania przestrzennego i ochrony przyrody, nasz krajobraz staÅ‚ siÄ™ niemal niechroniony przed wykorzystaniem energii wiatrowej, a przez to pozostawiony na Å‚askÄ™ finansowego wykorzystania przez kapitaÅ‚ inwestycyjny. Zarazem osoby, które sÄ… bezpoÅ›rednio narażone na zgubne dla czÅ‚owieka skutki stosowania tej technologii, w dużym stopniu pozbawieni zostali swego konstytucyjnego prawa do stanowienia w sprawach majÄ…cych wpÅ‚yw na ksztaÅ‚t Å›rodowiska, w którym żyjÄ…. Z uwagi na to, iż wszelkie sposoby wpÅ‚yniÄ™cia na decyzjÄ™ osób odpowiedzialnych politycznie nie przyniosÅ‚y żadnych rezultatów, sygnatariusze tego manifestu, nie widzÄ… innego sposobu jak podzielenia siÄ™ swoimi obawami, jak uczynienie go publicznym. W perspektywie poważnej szkody wyrzÄ…dzanej naszemu krajobrazowi, który ewoluowaÅ‚ prze wieki i jest fundamentem naszej tożsamoÅ›ci kulturowej, zwracamy siÄ™ o zakoÅ„czenie ekspansji energetyki wiatrowej, która jest bezowocna tak z ekologicznego jak i ekonomicznego punktu widzenia. W szczególnoÅ›ci domagamy siÄ™ wycofania absolutnie wszystkich subsydiów dla tej technologii. W zamian, fundusze publiczne wykorzystane powinny być do zapewnienia prawdziwych rozwiÄ…zaÅ„ w zakresie rozwoju ekologicznie przyjaznych i trwaÅ‚ych sposobów wytwarzania energii. Publikujemy ostrzeżenie w zwiÄ…zku z bezkrytycznÄ… promocjÄ… technologii, która w dÅ‚ugim czasie przyniesie negatywne skutki dla relacji pomiÄ™dzy czÅ‚owiekiem a Å›rodowiskiem. Lista sygnatariuszy Prof. Udo ACKERMANN (Planowanie) Prof. Dr. Dr. h.c. Karl ALEWELL (Ekonomia) Prof. Dr. rer. nat. Rudolf ALLMANN (Minerologia) Prof. Wilhelm ANSER (Inżynieria elektryczna) Prof. Dr. Clemens ARKENSTETTE (Biologia, nauki przyrodnicze, fizjologia) Dr. Paed. Joachim ARLT (Estetyka krajobrazu) Prof. Dr. rer. nat. Benno ARTMANN (Matemwtyka) Prof. Dr.-Ing. Eckhard BARTSCH (Geodezja) Prof. Dr. rer. nat. Bruno BENTHIEN (Geografia) Dr. jur. Manfred BERNHARDT (SÄ…downictwo) Prof. Dr. jur. Dr. jur. h.c. Karl August BETTERMANN (SÄ…downictwo) Prof. Dr. agr. Dr. agr. h.c. mult. Eduard von BOGUSLAWSKI (Agronomia) Prof. Dr. rer. nat. Reinhard BRANDT (Chemia) Prof. Dr. rer. nat. Günter BRAUNSS (Matematyka) Prof. Dr.-Ing. Stefan BRITZ (inzynieria mechaniczna) Prof. Dr. Dr. phil. Harald BROST (Instytut estetyki krajobrazu) Prof. Dr. med. Joachim BRUCH (Medycyna przemysÅ‚owa) Günter de BRUYN (Pisarz) Prof. Dr. phil. Dr. h.c. Hans-Günter BUCHHOLZ (Archeologia) Prof. Dr. rer.nat. Karl Heinz CLEMENS (Inzynieria elektryczna) Prof. Dr. phil. Dietrich DENECKE (Nauka o ziemi) Prof. Dr. rer. nat. Dietrich von DENFFER (Botanika) Prof. Dr.-Ing. Frank DÖRRSCHEIDT (Mechatronika, inzynieria elektryczna) Prof. Dr. Wolfgang DONSBACH (Komunikacja ) Prof. Thomas DUTTENHOEFER (Planowanie) Prof. Dr.-Ing. Rudolf ENGELHORN (Eneria i Termodynamika) Dr. techn. Hans ERNST (Inżynieria elektryczna, Ekonomia kraju) Prof. Dr.-Ing. Horst ETTL (Inżynieria mechaniczna) Prof. Dr. Hermann FINK (Filologia angielska) Prof. Dr. Hans Joachim FITTING (Fizyka) Prof. Dr. med. Marianne FRITSCH (Medycyna, Rahabilitacja) Prof. Hans Jürgen GERHARDT (Inżynieria elektryczna) Prof. Dr. rer. nat. Gerhard GERUCH (Fizyka) Prof. Dr.-Ing. Bernhard von GERSDORFF (Inżynieria elektryczna) Prof. Ph.D. H. S. Robert GLASER (Bilogia) Prof. Dr. Gerhard GÖHLER (Politologia) Prof. Dr. theol. Hubertus HALBFAS (Religioznastwo) Prof. Dr. Erwin HARTMANN (Fizyka) Prof. Dr. rer. nat. Jürgen HASSE (Geografia) Dr. rer.nat. Günter HAUNGS (Techniki pomiaru precyzyjnego) Prof. Dr.-Ing. Horst HENNERICI (Inzynieria mechaniczna) Prof. Ulrich HIRT (Mechatronika) Prof. Wolfgang HOFFMANN (Ekonomia) Prof. Dr. rer. nat. Lothar HOISCHEN (Matematyka) Prof. Dr. med. Dr. rer. nat. Hans HOMPESCH (Mikrobiologia) Prof. Dr. Dr. h.c. mult. Rudolf HOPPE (Chemia nieorganiczna) Prof. Dr. Peter KÄFERSTEIN (Energia i termodynamika) Prof. Dr. Dipl. Phys. Günther KÄMPF (Fizyka) Prof. Dr. phil. Thomas KÖVES-ZULAUF (Archeologia) Dr. Christoph KONRAD (MdEP - CzÅ‚onek Parlamentu Europejskiego) Prof. Erhard Ernst KORKISCH (Zagospodarowanie przestrzenne, Architektura krajobrazu) Prof. Dr. Dietrich KÜHLKE (Fizyka) Prof. Dr.-Ing. Bert KÜPPERS (Inżynieria elektryczna) Prof. Dr.-Ing. Josef LEITENBAUER (Górnictwo) Prof. Dr. phil. Otto LENDLE (Archeologia) Prof. Dr. rer. nat. Wilfried LEX (Logika) Prof. Dr. Horst LINDE (Architektura) Prof. Dr. techn. Wladimir LINZER (Termodynamika) Prof. Dr. rer.nat. Jörg LORBERTH (Chemia) Prof. Dipl.-Ing. Horst LOTTERMOSER (Inżynieria mechaniczna) Prof. Dr. Dr. h.c. Manfred LÖWISCH (Prawo przemysÅ‚owe) Prof. Uwe MACHENS (Inżynieria elektryczna) Dr. Heike MARCHAND (Fizyka) Prof. Dr. sc. phys. Dr.-Ing. Herbert F. MATARÉ (Fizyka, elektronika) Prof. Dr. Krista MERTENS (Rehabilitacja) Prof. Dr.-Ing. MOLLENKAMP (Mechanika pÅ‚ynów) Prof. Dr. rer. nat. Hans MÜLLER von der HAGEN (Chemia) Prof. Dr. jur. Reinhard MUSSGNUG (SÄ…downictwo) Prof. Dr.-Ing. Kurt NIXDORFF (Matematyka) Prof. Werner A. NÖFER (Planowanie) Prof. Dr.rer. nat. Wolfgang NOLTE (Matematyka) Prof. Dr. rer. nat. Paul PATZELT (Chemia) Prof. Dr. rer. nat. Siegfried PETER (Chemia) Prof. Dr. rer. nat. Nicolaus PETERS (Zoologia) Prof. Dr. Dr. Hans PFLUG (Nauki o ziemi) Prof. Dr. Thomas RAMI (fizyka) Prof. Dr.med.Ludwig RAUSCH(Medycyna, Radiobiologia, Promieniowanie) Prof. Dr. rer. nat. Michael von RENTELN (Matematyka) Dr. phil. Karl Heinrich REXROTH (Historia) Prof. Dr. Hans Erich RIEDEL (Fizyka) Prof. Wilhelm RUCKDESCHEL (Inżynieria mechaniczna) Dr. med. Rolf SAMMECK (Neuroanatomia) Dr. phil. Monika SAMMECK (Psychologia) Prof. Dr. Hans SCHNEIDER (SÄ…downictwo) Prof. Dr. Helmut SCHRÖCKE (Nauki o ziemi) Prof. Dr.-Ing. Herbert SCHULZ (Electrical Engineering) Prof. Dr.-Ing. Kurt STAGUHN (Art Paedagogy) Prof. Dr.-Ing. Klaus STEINBRÜCK (Mechanical Engineering) Prof. Dr.-Ing. Rudolf STEINER (Technical Chemistry) Dr. h.c. Horst STERN (Television Journalist, Ecologist) Botho STRAUSS (Writer) Prof. Dr. rer.nat. Günter STRÜBEL (Geosciences) Prof. Dr.-Ing. Manfred THESENVITZ (Mechanical Engineering) Prof. Dr. rer. nat. Josef WEIGL (Botany) Prof. Dr. med. Hans-Jobst WELLENSIEK (Medicine, Micro-Biology) Prof. Dr.-Ing. Herbert WILHELMI (Thermodynarnic Science) Prof. Dr. phil. Walter WIMMEL (Archeology) Gabriele WOHMANN (Writer) Prof. Dr. rer. nat. Jürgen WOLFRUM (Physics) Prof. Dr.-Ing. Otfried WOLFRUM (Geodesy) Prof. Dr. rer. nat. Peter ZAHN (Mathematics