PC-ty aktualnie proponowane przez największe firmy komputerowe bazują na maszynach 486 i Pentium z nową magistralą PCI. PCI (Peripheral Component Interconnect) umożliwia transfer danych z prędkością do 132 [MB/sek.] przy taktowaniu magistrali znormalizowaną częstotliwością 33 [MHz]. Powstanie specyfikacji PCI zostało podyktowane koniecznością lepszego dopasowania do siebie wydajnych, nowoczesnych procesorów i szybkich urządzeń peryferyjnych, takich jak akceleratory graficzne czy kontrolery twardych dysków. Nowa magistrala charakteryzuje się dużą szybkością działania i przyjazności obsługi , m.in. zgodnością z filozofią plug and play. Szyna PCI nie jest bezpośrednio sprzężona z procesorem, lecz połączona z nim przez specjalny pomost (CPU-Bridge). Ma to jedną podstawową zaletę: CPU może wykonywać swoje zadania także wtedy, gdy któraś z kart PCI, np. karta graficzna, zapisuje lub odczytuje dane z pamięci operacyjnej. Identyczna zasada obowiązuje przy wymianie danych między dwoma urządzeniami PCI. Technika ta nie jest możliwa do zrealizowania w zwykłej magistrali ISA, którą procesor steruje bezpośrednio, co oczywiście zużywa sporo cennego czasu CPU. Kolejną nowością wprowadzoną wraz z procesorami Pentium jest tryb Write-Burst. Urządzenie pracujące w tym trybie wysyła kolejno dane do bufora odbiorcy, ale zamiast określać adres każdego bloku danych, podaje go tylko raz - na początku transmisji. PCI zapewnia również automatyczną konfigurację kart - plug and play. Każda karta PCI dysponuje w tym celu 256-bajtowym obszarem przechowującym numery przerwań, adresy portów I/O oraz komórek pamięci. Nowością jest też IRQ-Sharing tzn. technika pozwalająca kilku kartom PCI używać wspólnego przerwania. Anatomia chipsetu PCI : Na każdej płycie głównej znajdują się układy scalone sterujące poszczególnymi elementami systemu. Do układów tych, zwanych również Gate Arrays, należą:
kontroler magistrali kontroler DMA zegar czasu rzeczywistego kontroler przerwań zegar taktujący kontroler klawiatury timer Wszystkie wymienione podzespoły tworzą razem tzw. chipset (ang. chip set - zestaw układów elektronicznych). Magistrala PCI wymusiła opracowanie nowych chipsetów, zapewniających pełną obsługę jej nowych funkcji. Intel oraz takie firmy, jak SiS czy Opti, wypuściły na rynek chipsety oparte na jednym lub maksymalnie trzech układach scalonych wysokiej skali integracji, obsługujących zarówno funkcje standardowe, jak i specyficzne dla PCI. Trzy najważniejsze elementy :Nowoczesne chipsety PCI składają się z trzech istotnych układów:
1. Kontrolera cache'u i pamięci (Cache- and Memory-Controller) 2. Bufora danych (Data Buffer) 3. PCI-to-ISA-Bridge. W większości przypadków każdy z nich stanowi osobny układ scalony. Jednak najnowsze konstrukcje integrują wszystkie funkcje w dwóch, a nawet w jednym chipie. Kontroler cache'u i pamięci :
Kontroler cache'u (Cache-Controller) sterujący dostępem do zewnętrznego Second-Level-Cache znajdującego się na płycie głównej. Pamięć cache składa się z bardzo szybkich układów SRAM, które tymczasowo przechowują dane. Jeżeli CPU potrzebuje pewnych informacji, kontroler sprawdza najpierw, czy znajdują się one w pamięci cache. Dopiero jeżeli tak nie jest, procesor musi zadowolić się komunikacją z wolniejszą pamięcią DRAM lub twardym dyskiem. Kontroler chipsetu PCI obsługuje zarówno tryb write-through, jak i write-back. Cache może więc buforować nie tylko dane odczytywane z powolnej pamięci DRAM, ale również informacje zapisywane przez procesor do DRAM. Dzięki temu tryb write-back wyra?nie przyspiesza działanie komputera. Kontroler pamięci jest poza tym odpowiedzialny za sterowanie całą magistralą w czasie transmisji danych między procesorem, pamięcią cache (SRAM), pamięcią główną (DRAM) i magistralą PCI. Z tego względu zawiera również kontroler DRAM oraz PCI-Bridge, zajmujący się komunikacją między współpracującymi ze sobą magistralami różnych typów. Bufor danych : Pamięć podręczna wykorzystywana podczas wymiany danych między magistralą procesora, magistralą PCI i pamięcią główną. Zadaniem bufora danych jest zminimalizowanie liczby cykli oczekiwania procesora przy zapisie do pamięci lub bezpośrednim dostępie do urządzeń PCI. Chip bufora danych wyposażony jest w pamięć podręczną zwaną Write-Buffor, której rozmiar jest zależny od producenta. Procesor zapisuje w niej przesyłane dane, po czym natychmiast wraca do pracy, nie czekając aż magistrala PCI lub dowolna pamięć główna DRAM odczyta odpowiednie informacje. Mechanizm ten ma bardzo korzystny wpływ na wydajność systemu. PCI-to-ISA-Bridge : Pomost pomiędzy magistralą PCI i zwykłą magistralą ISA. ISA-Bus jest dalej obecna w komputerach opartych na PCI, co umożliwia wykorzystanie w nich również starszych kart rozszerzających. Poza tym nie każdy element systemu (np. karta modemu czy starsze kontrolery twardego dysku) potrzebuje wysokiej wydajności magistrali PCI. PCI-to-ISA-Bridge umożliwia komunikację taktowanej częstotliwością 33 [MHz] magistrali PCI z pracującą w rytmie 8 [MHz], a więc relatywnie powolną, szyną ISA. PCI-to-ISA-Bridge obsługuje również funkcje wejścia/wyjścia za pośrednictwem zintegrowanego kontrolera DMA, kontrolera przerwań oraz timera. Chipset Triton : Triton jest obecnie najlepszym chipsetem dla PC-tów Pentium. Intel zaprezentował go po rza pierwszy na targach Cebit 95. Komputery Pentium wyposażone w chipset Triton naprawdę nabierają rozpędu. Szybkość transferu danych osiąga wartość ok. 100[MB/sek.], zarówno na magistrali PCI, jak i przy komunikacji z pamięcią. W stosunku do zwykłych układów Neptun czy Saturn różnice występują również w architekturze nowego chipsetu.
Chipset Triton jest wyposażony w zoptymalizowany ISA-Bridge oraz zintegrowany kontroler Enhanced-IDE. Oprócz tego dysponuje portem typu plug and play dla układów d?więkowych zintegrowanych z płytą główną. Nowością w chipsecie Triton jest możliwość współpracy nie tylko ze standarowymi układami DRAM, ale także z nowymi EDO-RAM, które zapewniają znacznie szybszy dostęp do pamięci. Moduły EDO-RAM są zbudowane podobnie jak DRAM, działają jednak o ok. 20[%] szybciej, ponieważ samodzielnie wykonują sporą część pracy realizowanej dotychczas przez kontroler pamięci. Wyposażone są w tym celu we własny obszar służący jako bufor danych. Triton potrafi jednak pracować znacznie szybciej również z normalnymi układami DRAM. Szybkość dostępu do pamięci osiąga w jego przypadku wartości, które np. chipset Neptun uzyskuje jedynie z wyjątkowo szybkimi modułami RAM. Chipset Triton zadowala się w zupełności najbardziej rozpowszechnionymi, a przez to tanimi, modułami SIMM o czasie dostępu 70[nanosek.]. Poza tym wyposażony jest w duży bufor, przechowujący dane przesyłane pomiędzy pamięcią główną a magistralą PCI, co korzystnie wpływa na płynność transmisji. Second-Level-Cache (SRAM) jest obsługiwany przez nowy chipset w standardowy sposób. Podobnie jak układy Neptun czy saturn, Triton potrafi wykorzystać maksymalnie 512[KB] tej pamięci. Przy zakupie komputera Pentium lub rozbudowie do Pentium starej maszyny należy zwrócić uwagę, czy na płycie głównej zainstalowany jest chipset Triton. Zwiększone zainteresowanie producentów komputerów nowym chipsetem spowodowało na przełomie ostatnich miesięcy kłopoty ze zdobyciem tych układów. Obecine sytuacja powinna jednak wrócić do normy. Jedyną firmą, która na bieżąco oferowała komputery Pentium wyposażone w chipsety Triton, była Gateway 2000. Specyfikacja: PCI=Peripheral Component InterconnectPCI Universal Card 32/64 bit ---------------------------------------------------------------- | PCI Component Side (side B) | | | | | | optional | | ____ mandatory 32-bit pins 64-bit pins _____| |___| |||||||--|||||||||||||||||--|||||||--|||||||||||||| ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ b01 b11 b14 b49 b52 b62 b63 b94PCI 5V Card 32/64 bit | optional | | ____ mandatory 32-bit pins 64-bit pins _____| |___| ||||||||||||||||||||||||||--|||||||--||||||||||||||PCI 3.3V Card 32/64 bit | optional | | ____ mandatory 32-bit pins 64-bit pins _____| |___| |||||||--||||||||||||||||||||||||||--|||||||||||||| 98+22 PIN EDGE CONNECTOR at the computer.