�ż




DOSZWAit***** --- . "    - - His tg,
rcczność podmiotu, powtórzmy to więc, w tym SiQ \vvraża, że wprowadza on zawsze do swej interpretacji __L ;    co nie znaczy, że nie mn->�
Ukazana przez Heideggerowską analitykę Dasein esencjalna historyczność człowieka i jego rozumienia ma dla rozważań Gadamera z Wahrheit und Met/iode podstawowe znaczenie, ponieważ stanowi ontologiczne ugruntowanie krytyki obiektywizmu poznania historycznego. Jak pisze Gadamer, �ścechą wspólną wszelkiej współczesnej krytyki historycznego obiektywizmu czy pozytywizmu jest mianowicie przeświadczenie, że tzw. podmiot wiedzy ma ten sam sposób istnienia co przedmiot, tak że przedmiot i podmiot przynależą do tego samego procesu historycznego [podkr. �" K.R.]. Opozycja podmiot--przedmiot byłaby więc uprawniona, gdyby przedmiot, przeciwstawiony res cogitans, był od podmiotu absolutnie odmienny jako res eitensa. Jednakże wiedza historyczna nie może być adekwatnie opisana przez to pojęcie obiektywności.”45 Prezentacja Gadamerowskiej koncepcji doświadczenia hermeneutycznego pokaże, jakie konsekwencje pozytywne wyprowadzi! on z analityki Dasein., w jakim stopniu stanowi ona ugrunto-wanie jego koncepcji interpretacji. r Vze^>a jednak dołączyć pewne zastrzeżenie: choć Gadamer przejął od Heideggera jego koncepcję rozumienia i, ogólniej, struktury ontologicznej Dasein, to odnosił się krytycznie do faktu, że w Sein und Zeit analityka Dasein stanowiła punkt wyjścia do Pytania o bycie i o prawdę. Jego zdaniem, w Sein
W 11 (Lbd)    *’ �ś    .    �ó    .    *    v
założeniu i uprzedzenia, co nie znaczy, ze nie może skorygować w toku swego badania czy refleksji. To przezwyciężenie nie oznacza wszakże możliwości osiąg-nięcia 'perspektywy absolutnej; wykraczając poza wlasm- horyzont poszerzamy go o inny wymiar histo-rycznóści: konfrontujemy z horyzontem interpretowanego tekstu.
1 Tamże, «. 479.
, rozumienie Dasein stanowi transcendentalny �ś”,runek bytu �" jak u Kartę* jusza i Kanta; zatem "tinKt wyjścia filozofii transcendentalnej nie został tam pt, pełni przezwyciężony. W bardziej ogólnych kwestiach filozoficznych odwoływał się więc nie do tej pracy' lecz 00 Późne8° Heideggera, np. do Listu
0    �śhumanizmie * czy Der Ursprung des Kunstwerkes, 4dzie, jak podkreśla, punkt wyjścia refleksji stanowi już nie Dasein, lecz bycie. Rozumienie nie jest już w nich ujmowane jako prosta aktywność Dasein, lecz raczej jako sposób zdarzania się bycia. Co więcej, w każdej epoce historycznej bycie zarazem się odsłania
1    zasiania wobec myśli, tak że nigdy nie następuje pełne odsłonięcie, Gadamer przyjmuje, że dopiero po zwrocie stanowisko Heideggera staje się w pełni historyczne. Jak słusznie wskazuje David Lingę pierwszeństwo bycia w stosunku do myśli u późnego Heideggera zostało odwzorowane w Wahrkeit und Methode w Gadamerowskiej relacji między tradycją i rozumie-, niem. Tradycja, odsłaniająca się dla historycznych podmiotów w coraz nowym świetle, jest �" podobnie jak Heideggerowskie bycie �" niewyczerpanym rezerwuarem znaczenia.
Drugi powód, dla którego Gadamerowi bliższe są późne prace Heideggera, stanowi niewątpliwie to, że-wysuwają one na pierwszy plan rolę języka. Dla _Gadamera bowiem rozumienie jest z istoty językowe, a_ Heideggerowskie bycie w świecie interpretuje on jako bycie w języku. �śJęzyk [...] to wszechogarniająca, zawsze już obecna wykładnia świata [...]. Świat jest dla nas zawsze światem już zinterpretowanym w języku �" przed wszelką filozoficzną myślą krytyczną.”" Do tej kwestii powrócimy w rozdziale 7.
w 0. Lingę, Edit ot's Introduction, [w:] H.-G. Gadamer. PhiCo-sophical Hermeneuiics...
v h.-G. Gadamer, Historia pojęć jako filozofia, [w:] H.-G. Gadamer, Rozum, słowo, dzieje, oprać. K. Michalski, PIW, War-