Poziom rozszerzony
Bezkręgowce
Zadanie 1. (2 pkt) Zadanie 3. (1 pkt)
Schemat budowy przewodu pokarmowego pijawki lekarskiej. Pijawka ta odżywia się Rysunek przedstawia doświadczenie badające reakcję samic konika polnego
krwią kręgowców. znajdujących się w okresie godowym.
Wyjaśnij, jakie znaczenie w odżywianiu się tej pijawki mają uchodzące do jamy
gębowej gruczoły ślinowe i duże wole.
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Zadanie 2. (1 pkt)
Organizmy obupłciowe (obojnaki) charakteryzują się tym, że mają zdolność
wytwarzania zarówno żeńskich, jak i męskich komórek rozrodczych. Jednak
Sformułuj problem badawczy tego doświadczenia.
przeważająca część tych organizmów  unika samozapłodnienia i w miarę możliwości
doprowadza do zapłodnienia krzyżowego.
..........................................................................................................................................
Wyjaśnij, dlaczego organizmy obupłciowe  unikają samozapłodnienia.
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Zadanie 4. (2 pkt)
..........................................................................................................................................
Przeczytaj uważnie poniższy tekst.
W rozwoju owadów o przeobrażeniu zupełnym występuje charakterystyczna postać
poczwarki. Wyróżnia się trzy typy poczwarek. Poczwarka wolna np. u chrząszcza
1
Poziom rozszerzony
Bezkręgowce
przypomina kształtem owada dorosłego. Ma ona wyraz
ne zawiązki skrzydeł i odnóży,
które swobodnie wystają nad powierzchnię ciała. U poczwarki osłoniętej występującej
u motyli zawiązki skrzydeł i odnóży tak ściśle przylegają do ciała, że ich obecność
zaznacza siÄ™ jedynie w postaci niewyraz
nych konturów, a kształt samej poczwarki jest
obły. Poczwarki tych dwu typów są w pewnym stopniu ruchliwe. Do trzeciego typu
zalicza się zupełnie nieruchomą poczwarkę baryłkowatą, charakterystyczną dla części
muchówek. Ciało tej poczwarki jest nieforemne i baryłkowate. Zawiązki skrzydeł i
odnóży są zupełnie niewidoczne.
Skonstruuj tabelę, w której porównasz trzy cechy wymienionych typów
poczwarek owadów, wpisując informacje podane w tekście.
Zadanie 5. (1 pkt)
Sformułuj hipotezę badawczą dotyczącą aktywności samic komarów
potwierdzoną przedstawionymi wynikami badań.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Zadanie 6. (2 pkt)
a) Określ znaczenie pobranej krwi ssaka dla samicy komara.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
b) Podaj przykład negatywnego skutku dla człowieka pobierania jego krwi przez
komara.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Zadanie 7. (1 pkt)
Poniżej opisano fragment cyklu rozwojowego przywry motylicy wątrobowej.
Urzęsiona larwa (miracidium) wnika aktywnie do ciała ślimaka błotniarki moczarowej,
gdzie przekształca się w workowatą sporocystę. Wewnątrz każdej sporocysty rozwijają
się liczne, również workowate larwy  redie, a wewnątrz każdej redii rozwijają się
Poniższe informacje wykorzystaj do rozwiązania zadań nr 20 i 21.
liczne ruchliwe larwy  cerkarie. W każdym ślimaku z jednego miracidium może
Samice większości gatunków komarów atakują duże ssaki, w tym również człowieka,
powstać kilkaset cerkarii. Cerkarie opuszczają ciało ślimaka i przekształcają się w
aby pobrać porcję krwi. Na wykresach przedstawiono wyniki pomiarów wilgotności
otoczone osłonką, przymocowane do roślin nadwodnych stadia inwazyjne 
powietrza i aktywności samic komarów atakujących grupę ludzi mierzone co 3 godziny
metacerkarie, które razem z roślinami mogą zostać zjedzone przez bydło.
od godziny 6.00 do 21.00 w ciÄ…gu jednej doby.
2
Poziom rozszerzony
Bezkręgowce
Wyjaśnij znaczenie, jakie ma dla tego pasożyta zwielokrotnienie liczby larw w Zadanie 10. (3 pkt)
trakcie cyklu rozwojowego. Uzupełnij brakujące pola tabeli porównując wybrane cechy budowy i fizjologii
organizmów zaliczanych w systematyce świata żywego do pięciu królestw.
..........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................... Cecha Poziom organizacji
Jądro komórkowe Sposób odżywiania
ciała
Zadanie 8. (1 pkt) Królestwo
Przeczytaj poniższy tekst a następnie odpowiedz na pytania.
jednokomórkowe, 1.
samożywne (foto- i
Rybik cukrowy (Lepisma saccharina L.) jest prymitywnym owadem, zasiedlajÄ…cym
czasem występują
Bakterie chemosynteza)
zwykle miejsca ciemne, wilgotne i ciepłe. Często możemy go spotkać w łazienkach.
skupienia komórek o
lub cudzożywne
Samica składa jaja, pojedynczo lub po kilka, za pomocą pokładełka. Jaja mogą się
różnym kształcie
rozwijać w temperaturze 22-37oC. Przy temperaturze 22oC larwy wychodzą z jaj po 43
2. jÄ…dro otoczone
dniach, przy 32oC po 19 dniach. Wylęg larw następuje po 20-60 dniach, w zależności
podwójną błoną
od temperatury i wilgotności otoczenia. Wysoka temperatura i wilgotność (>75%
białkowo-lipidową, samożywne
wilgotności względnej powietrza) sprzyjają rozwojowi. Jeżeli wilgotność jest zbyt niska
u niektórych (fotosynteza) lub
Protisty
(50% w temperaturze 22oC, albo 75% w temperaturze 29-32oC), wtedy jaja ulegajÄ…
gatunków mogą cudzożywne (fago-
zaschnięciu. Larwy po wyjściu z jaja mają 2 mm długości. Linieją wielokrotnie,
występować dwa lub osmotroficzne)
stopniowo upodabniając się do osobników dorosłych. Cały rozwój trwa cztery miesiące
jÄ…dra (dualizm
w warunkach sprzyjających (>60% wilgotności względnej powietrza), ale gdy są one
jÄ…drowy)
niewystarczające, wówczas może ulec wydłużeniu nawet do 2-3 lat. Po około
3.
dziesięciu linieniach owad dojrzewa i osiąga zdolność do rozmnażania się. (za prof. dr
samożywne
Rośliny wielokomórkowe
hab. Stanisławem Ignatowiczem - skrócone)
(fotosynteza)
Który z przedstawionych poniżej schematów przeobrażenia przedstawia cykl
4. jÄ…dro pojedyncze, 5.
rozwojowy rybika cukrowego?
otoczone podwójną
Zwierzęta
błoną białkowo-
1. jajo Ä…ð imago (postać dorosÅ‚a)
lipidowÄ…
jÄ…dro otoczone
2. jajo Ä…ð larwa Ä…ð poczwarka Ä…ð imago
podwójną błoną
białkowo-lipidową,
3. jajo Ä…ð larwa Ä…ð imago
w pewnych heterotroficzne
6. wielokomórkowe
okresach życia w (osmotroficzne)
Jak nazywamy ten typ rozwoju?
komórce mogą
występować dwa
........................................................................................................................................
jÄ…dra (dikariofaza)
Zadanie 9. (1 pkt)
Wskaż czynniki ograniczające prawidłowy rozwój larw rybika (patrz tekst w
zadaniu 27).
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
3