Przełączanie w sieciach Ethernet
Autor: Waldemar Pierścionek
W poprzednich artykułach zajmowaliśmy się routerami Cisco zarządzającymi ruchem
pakietów IP, czyli pracującymi w trzeciej warstwie (sieciowej) modelu OSI. Teraz
przedstawimy urządzenia funkcjonujące w warstwie drugiej (łącza danych) - przełączniki
i mosty. Omówimy między innymi proces przełączania ramek, sposoby zapobiegania
powstawaniu pętli, tryby pracy przełącznika Cisco Catalyst 1900 oraz wybrane aspekty
jego konfiguracji, w tym tworzenie sieci wirtualnych (VLAN).
Most (bridge) jest logicznym poprzednikiem obecnie powszechnie stosowanych przełączników warstwy drugiej;
podstawowe zasady pracy mostu i przełącznika są identyczne. Most zwykle łączy dwa segmenty sieci (chociaż
może mieć też więcej portów) i przełącza ramkę na podstawie jej docelowego adresu fizycznego (MAC). Aby ten
proces zoptymalizować, most musi utworzyć w specjalnym obszarze pamięci tablicę adresów fizycznych
poszczególnych urządzeń przyporządkowanych do odpowiednich portów mostu. Początkowo most nie ma żadnych
informacji w pamięci i każdą otrzymaną ramkę musi przesłać na wszystkie pozostałe porty, gdyż nie wie, w
którym segmencie znajduje się odbiorca. Stopniowo tworzy jednak wpisy w tablicy na podstawie adresów
z
ródłowych ramek otrzymanych przez poszczególne interfejsy - urządzenie wysyłające ramkę zostaje powiązane z
interfejsem, przez który przełącznik otrzymał daną ramkę (p. rysunek obok). Most przesyła otrzymaną od stacji
klient 1 ramkę (zaadresowaną do klienta 3) do wszystkich pozostałych interfejsów (w tym przypadku E2),
równocześnie tworząc wpis w tablicy na podstawie adresu z
ródłowego ramki (111111111111) i interfejsu (E1). W
podobny sposób tworzone są wpisy w tablicy dla pozostałych stacji. Jeżeli teraz klient 2 wyśle ramkę do klienta 1,
wówczas most stwierdzi na podstawie tablicy, że adres docelowy jest w tym samym segmencie i nie przełączy tej
ramki na interfejs E2, unikając niepotrzebnego ruchu w drugim segmencie.
W tym artykule omawiamy przykład mostu przezroczystego (transparent). Jest to najczęściej spotykane
rozwiązanie, w którym most łączy segmenty o tym samym medium transmisyjnym (np. dwa segmenty sieci
Ethernet) i tym samym formacie ramki. Istnieją też inne typy mostów, np. most tłumaczący, który łączy różne
segmenty sieci (np. Ethernet i Token Ring).
W przeciwieństwie do komunikacji skierowanej (unicast), którą most może przełączać tylko na właściwy port,
komunikacja rozgłoszeniowa (broadcast) i multiemisja (multicast) są zawsze przełączane na wszystkie porty (z
wyjątkiem tego, przez który ramka została odebrana). Most nie może powiązać adresów rozgłoszeniowych czy
adresów multiemisji z konkretnym interfejsem, ponieważ nie występują one w polu adresu z
ródłowego ramki.
Most rozdziela dwa segmenty sieci - ramki przeznaczone dla urządzenia pracującego w tym samym segmencie co
nadawca nie są przekazywane do innych portów mostu (na drugą stronę mostu) i nie powodują kolizji w innych
segmentach. Dzięki temu wszystkie stacje w ramach jednego segmentu rywalizują tylko między sobą o pasmo
tego segmentu (np. 10 Mb/s). Jednocześnie mosty (tak jak przełączniki) zawsze przekazują komunikację
rozgłoszeniową i multiemisję do wszystkich portów. Most (przełącznik) rozdziela więc domeny kolizyjne,
udostępniając segmentom podłączonym do poszczególnych portów wydzielone pasmo, jednocześnie tworzy on
jedną domenę rozgłoszeniową, w której bez przeszkód rozchodzi się komunikacja typu broadcast.
Segmenty sieci połączone mostami lub przełącznikami mogą tworzyć układy z nadmiarowymi ścieżkami, co
gwarantuje odporność na uszkodzenie tras, ale może też prowadzić do różnych problemów komunikacyjnych.
Między segmentem górnym i dolnym na rysunku są dwie ścieżki przełączania ramek, odpowiednio przez most A i
most B. Pierwszy problem, jaki może w tym układzie wystąpić, to wielokrotne otrzymywanie tej samej ramki.
Wyobraz
my sobie, że klient 1 chce wysłać ramkę do klienta 2, a obydwa mosty w tablicach adresów MAC nie
mają informacji o kliencie 2. Pierwszą kopię ramki klient 2 otrzymuje bezpośrednio poprzez segment 1. Jednak
ramkę tę otrzymuje także most A poprzez górny interfejs i ponieważ nie zna jeszcze adresu MAC klienta 2, musi tę
ramkę przekazać przez dolny interfejs do segmentu 2. Podobnie most B otrzymuje ramkę przez dolny interfejs i
musi przekazać ją z powrotem do segmentu 1 - w efekcie klient 2 otrzyma drugą kopię tej samej ramki.
Zauważmy, że w tym przykładzie pojawia się jeszcze jeden problem: niestabilnych wpisów w tablicach adresów
obydwu mostów. Pierwsza kopia ramki wysłanej od klienta 1 do klienta 2 dociera do mostu B przez interfejs E0.
Most B umieszcza wpis w tablicy, wiążąc adres fizyczny klienta 1 z interfejsem E0. Następnie ta sama ramka,
przełączona przez most A na segment 2, dociera do mostu B przez interfejs E1. Most B musi więc zmienić wpis w
tablicy, wiążąc adres fizyczny klienta 1 z interfejsem E1. To samo dotyczy również mostu A.
Zajmijmy się teraz sposobem przekazywania komunikacji rozgłoszeniowej w naszym przykładowym układzie.
Załóżmy, że klient 1 wysyła ramkę rozgłoszeniową (broadcast). Most A musi tego rodzaju komunikację zawsze
przesłać do wszystkich pozostałych portów, w tym przykładzie do segmentu 2. Gdy ramka ta dotrze do mostu B
przez interfejs E1, most B postąpi podobnie i przełączy ramkę rozgłoszeniową ponownie do segmentu 1. Proces
ten będzie, niestety, kontynuowany dalej w powstałej pętli, powodując tzw. efekt sztormu rozgłoszeniowego. W
rzeczywistości ramka rozgłoszeniowa przełączana jest w obydwu kierunkach pętli, bowiem oryginalna ramka
pojawi się na obydwu mostach przez interfejsy E0 (rysunek obok pokazuje tylko pętlę z punktu widzenia mostu
A). Aby zapobiec takim sytuacjom, należy czasowo blokować pewne ścieżki, tak aby do każdego segmentu sieci
prowadziła tylko jedna trasa. W naszym przykładzie należałoby zablokować jeden z portów mostu A lub mostu B.
Oczywiście w przypadku bardziej złożonych topologii problem jest znacznie trudniejszy do rozwiązania. Niestety,
protokoły warstwy drugiej sieci LAN, takie jak Ethernet, nie mają własnych mechanizmów przerywających pętlę,
w której przełączane są ramki. Należy posłużyć się specjalnym protokołem spanning-tree, który wyznacza
pozbawione pętli drzewo rozpinające sieć.
Dostępne są obecnie dwa podobne, ale niezgodne ze sobą protokoły spanning-tree: jeden opracowany przez
firmę DEC, a drugi opublikowany przez organizację IEEE jako standard 802.1d. Konfigurując protokół spanning-
tree, należy zdecydować się na jedno z tych rozwiązań. Na przykładzie bardzo prostego układu dwu mostów (p.
rys. obok), pokażemy efekt działania protokołu.
W ramach całej sieci jeden i tylko jeden most (most A) wybierany jest jako korzeń drzewa rozpinającego.
Wszystkie porty tego mostu ustawiane są w trybie desygnowanym, czyli pracują normalnie. Pozostałe mosty to
mosty zwykłe, na każdym z nich jeden port uruchamiany jest w trybie portu prowadzącego do korzenia. Port ten
wybierany jest dla trasy o najmniejszym koszcie z mostu zwykłego do mostu korzenia.
W protokole spanning-tree łączny koszt trasy liczony jest na podstawie kosztów poszczególnych segmentów
wynikających z ich przepustowości (np. segment 10 Mb/s ma koszt 100). Dlatego też na rysunku górny port
mostu B jest portem prowadzącym do korzenia (100 Mb/s), który pracuje normalnie. Na każdym segmencie
wyznaczany jest jeden port desygnowany, port ten jest wybierany na moście, który ma najniższy koszt ścieżki do
korzenia (u nas obydwa porty mostu A). Pozostałe porty w danym segmencie uruchamiane są w trybie
niedesygnowanym i są czasowo zablokowane (dolny port mostu B). Oprócz blokowania powstawania pętli
protokół spanning-tree zapewnia też odporność na uszkodzenia ścieżek. Jeżeli dotychczas aktywna trasa ulega
awarii, automatycznie uaktywniane są por-ty dotąd niedesygnowane i ruch odbywa się wzdłuż innej ścieżki. Na
rysunku, po uszkodzeniu mostu A, ruch między segmentem górnym i dolnym będzie się odbywać przez most B.
Most korzenia wybierany jest na podstawie identyfikatora mostu, który składa się z dwóch elementów: priorytetu
oraz adresu fizycznego MAC mostu. Ponieważ domyślnie mosty mogą mieć ten sam priorytet (np. 32768 dla
protokołu 802.1d) wybór korzenia odbywa się wówczas na podstawie adresu MAC. Most z niższym adresem MAC
zostaje korzeniem.
Przełączniki
Regularna wymiana informacji między mostami, zarządzanie drzewem oraz reagowanie na zmiany w topologii
sieci bazują na cyklicznych komunikatach wysyłanych w drodze multiemisji z wykorzystaniem ramek zwanych
BPDU (Bridge Protocol Data Unit).
Podstawowe zasady pracy przełącznika są takie same, jak mostu. Przełącznik pracujący w warstwie drugiej
modelu OSI, podobnie jak most, uczy się na podstawie adresów z
ródłowych MAC ramek, a przełącza je na
podstawie adresów docelowych. Również zasady przełączania komunikacji rozgłoszeniowej czy multiemisji oraz
zasady działania algorytmów spanning-tree są identyczne. Do najważniejszych różnic między mostem a
przełącznikiem zaliczyć należy:
" Mechanizm przełączania. Most korzysta z przełączania programowego, przełącznik wyposażony jest
w sprzętowe układy ASIC z bardzo szybką magistralą przełączania - w efekcie przełączanie jest znacznie
szybsze.
" Gęstość portów. W praktyce mosty zwykle mają nie więcej niż 16 portów, przełączniki (np. Cisco
Catalyst) mają ich znacznie więcej (nawet ponad 100).
" Liczba procesów spanning-tree. Przełączniki mogą uruchamiać wiele procesów spanning-tree,
niezależnie dla poszczególnych sieci wirtualnych (grup VLAN).
Przełączniki stosują trzy sposoby przełączania ramek:
" Zapamiętaj i przekaż (store and forward) - przełącznik musi odczytać całą ramkę zanim rozpocznie się
proces przełączania. Następnie sprawdzana jest poprawność ramki (za pomocą sumy kontrolnej CRC) i
ramka uszkodzona jest odrzucana. Przełącznik nie przekazuje dalej ramek uszkodzonych. Niestety, czas
przełączania ramki zależny jest od jej długości.
" Przełączaj od razu (cut-through) - przełącznik, już po odczytaniu pola adresu docelowego z nagłówka
ramki, rozpoczyna proces przełączania ramki. Nie jest sprawdzana poprawność ramki, więc przełączanie
jest szybsze, a czas przełączania ramki jest niezależny od jej długości. Niektóre przełączniki dodatkowo
sprawdzają sumę kontrolną CRC i zliczają błędne ramki - jeśli liczba błędów przekroczy dozwolony próg,
przełącznik może automatycznie przestawić się w tryb pracy zapamiętaj i przekaż.
" Wykrywaj ramki kolizji (fragment-free) - jest to zmodyfikowana postać metody przełączaj od razu.
Przełącznik odczytuje pierwsze 64 bajty ramki (minimalny rozmiar ramki Ethernet) zanim rozpocznie
proces przełączania. Dzięki temu może odrzucić wszystkie ramki będące wynikiem kolizji. W tym trybie
domyślnie pracuje przełącznik Catalyst 1900.
Trybu full-duplex nie można zastosować, gdy do portu przełącznika podłączony jest koncentrator z grupą stacji
końcowych, zawsze musi to być para węzłów w połączeniu punkt-punkt. Tryb full-duplex można także włączyć
na połączeniu między przełącznikami.
Mówiliśmy wcześniej, że zastosowanie mostu pozwala utworzyć niezależne domeny kolizyjne z wydzieloną
przepustowością w ramach każdej domeny. Problem efektywnego wykorzystania pasma jest jeszcze bardziej
widoczny w przypadku zastosowania przełączników wyposażonych w znacznie więcej portów. Standardowo w
segmencie sieci Ethernet wykorzystującym protokół CSMA/CD w danym momencie może nadawać tylko jedna
stacja kliencka, w przeciwnym razie mamy do czynienia z kolizją. Jest to przypadek transmisji w jedną stronę,
zwany trybem half-duplex (jeśli ja nadaję, nikt inny nie może nadawać do mnie). Przeanalizujmy jednak sytuację
pokazaną na rysunku poniżej.
W przypadku połączeń typu punkt-punkt, w których do każdego portu przełącznika podłączona jest tylko jedna
stacja kliencka (Stacje A, B, C, D podłączone do przełącznika 1), bądz
połączeń między przełącznikami możemy
zastosować inny tryb transmisji zwany full-duplex (transmisja w obie strony jednocześnie). Tryb ten musi być
włączony na obydwu węzłach połączenia punkt-punkt (w konfiguracji przełącznika oraz w konfiguracji kart
sieciowych stacji klienckich), a stosowany może być zarówno dla prędkości 10 Mb/s, jak i 100 Mb/s. W trybie full-
duplex nie występują kolizje, ponieważ stosowane są niezależne obwody (w kablu skrętki kategorii 3 lub 5) do
nadawania i odbierania ramek. Faktycznie włączenie trybu full-duplex wyłącza pętlę zwrotną (loopback) na karcie
sieciowej, co blokuje protokół CSMA/CD i wykrywanie kolizji. Dzięki temu, że nie ma kolizji i stacja może
jednocześnie nadawać i odbierać ramki z przełącznika, zwiększa się efektywna przepustowość segmentu, w
którym (samodzielnie) pracuje stacja kliencka. Stacje E, F, G podłączone są do koncentratora (hub) i pracując w
trybie half-duplex, rywalizują o dostęp do wspólnego pasma np. 10 Mb/s. W wyniku rywalizacji i kolizji efektywna
przepustowość segmentu będzie dużo mniejsza niż 10 Mb/s, a dla dużej liczby stacji może spaść nawet znacznie
poniżej 1 Mb/s. Każda ze stacji A, B, C, D otrzymuje natomiast wydzielone pasmo 10 Mb/s. Dodatkowo dzięki
trybowi full-duplex efektywna przepustowość między parą stacji może w idealnym przypadku osiągnąć 20 Mb/s w
ramach pary (10 Mb/s odbiór i 10 Mb/s nadawanie), a przy dwóch parach: 40 Mb/s (przełącznik obsłuży obie pary
równolegle).
Konfigurowanie przełącznika Catalyst 1900
Zarówno korzystanie z programu Visual Switch Manager, jak i zdalne zarządzanie przełącznikiem z
wykorzystaniem programu telnet czy protokołu SNMP wymaga wcześniejszego przypisania przełącznikowi
adresu IP. Aby podłączyć się do przełącznika protokołem telnet, należy zdefiniować hasło dla trybu
uprzywilejowanego. Przełącznik obsługuje do siedmiu jednoczesnych sesji telnet. Przełącznik w wersji Standard
nie jest wyposażony w interfejs trybu poleceń i może być konfigurowany tylko poprzez wbudowany system
menu albo zdalnie z wykorzystaniem WWW. Wersja Standard nie obsługuje sieci wirtualnych VLAN.
Przełącznik Catalyst 1912 wyposażony jest w 12 portów 10Base-T (oznaczonych od E0/1 do E0/12) oraz 2 porty
Fast-Ethernet 100Base-T (tzw. porty uplink oznaczone Fa0/26 i Fa0/27) stosowane do połączeń z innymi
przełącznikami. Jeśli sieć wymaga większej liczby portów, można zastosować model Catalyst 1924 (24 porty
10Base-T i dwa porty uplink). Dla oznaczenia całej rodziny przełączników posłużymy się skrótowym określeniem
Catalyst 1900; założymy też, że użytkownik dysponuje urządzeniem w wersji Enterprise, czyli z pełnym systemem
operacyjnym Możliwe są trzy niezależne metody konfigurowania przełącznika:
" Wbudowany system menu. Poprzez wybór odpowiednich poleceń definiujemy ustawienia
przełącznika. Metoda wymaga podłączenia się poprzez port konsoli albo użycia programu telnet.
" Oprogramowanie Visual Switch Manager. Za pomocą przeglądarki internetowej można podłączyć
się do wbudowanej w przełącznik witryny WWW i zdalnie konfigurować urządzenie. Wcześniej należy
przypisać adres IP do przełącznika.
" Interfejs linii poleceń. Tak samo jak przy ręcznym konfigurowaniu routera Cisco, specjalnymi
poleceniami zmieniamy parametry pracy przełącznika. Wymagane jest podłączenie poprzez port konsoli
albo przez telnet.
Przystępując do konfiguracji przełącznika, należy upewnić się, jaki to jest model. Polecenia konfiguracyjne są
zupełnie inne w grupie przełączników "IOS based", które udostępniają interfejs podobny do routerów (np.
przełączniki 1900, 2900XL, 3500XL, 8500), a inne w grupie przełączników "Set based", do których zaliczamy
m.in. modele 1948G, 2926 i od 4000 do 6000.
Wybrane komendy konfiguracyjne zaprezentujemy z wykorzystaniem interfejsu linii poleceń systemu
operacyjnego, co pozwoli najlepiej wyjaśnić ich składnię oraz wymagane parametry. Po włączeniu przełącznika
Catalyst 1900 rozpoczyna się procedura POST, do której należy 13 testów sprawdzających różne elementy
przełącznika - aktualnie wykonywany test sygnalizowany jest przez wyłączanie odpowiednich diod LED
poszczególnych portów. Procedura POST może zakończyć się jednym z trzech następujących stanów:
" Wszystkie testy zakończyły się sukcesem. Dioda SYSTEM ma kolor zielony, wszystkie diody LED portów
są wyłączone (chyba że do portów podłączone są jakieś inne urządzenia - wówczas diody przez pewien
czas mają kolor pomarańczowy, a następnie zielony). Przełącznik jest w pełni funkcjonalny.
" Wykryty został niekrytyczny błąd. Dioda SYSTEM ma kolor pomarańczowy, a w oknie powitalnym konsoli
do zarządzania (management console) wyświetlane są komunikaty opisujące błędy. Błędy niekrytyczne
nie uniemożliwiają pracy, ale przełącznik może nie funkcjonować optymalnie.
" Wykryty został błąd krytyczny (jeden lub więcej). Dioda SYSTEM ma kolor pomarańczowy, dodatkowo
jedna bądz
więcej diod portów również mają kolor pomarańczowy. Przełącznik nie działa, konsola do
zarządzania nie jest dostępna, a odpowiednie diody portów wskazują testy, które zakończyły się
niepowodzeniem (kolor pomarańczowy).
Dołączona do przełącznika dokumentacja "Catalyst 1900 Series Installation and Configuration Guide" zawiera opis
poszczególnych testów oraz diod, które je sygnalizują, a także podaje możliwe przyczyny błędów krytycznych i
niekrytycznych. Nowy przełącznik Catalyst 1900 pracuje zgodnie z domyślną konfiguracją, nie ma żadnej nazwy,
nie ma też przypisanego adresu IP. Po podłączeniu się do portu konsoli otrzymujemy ekran powitalny konsoli do
zarządzania, a po wybraniu opcji K (interfejs linii poleceń) przechodzimy do trybu użytkownika, sygnalizowanego
znakiem zgłoszenia ">" bez żadnej nazwy przełącznika. Ponieważ domyślnie tryb uprzywilejowany nie jest
chroniony hasłem, można do niego wejść od razu po wykonaniu komendy enable.
Po włączeniu przełącznika i wykonaniu procedury POST na ekranie pojawia się przez 10 sekund pytanie o
usunięcie haseł. Można w ten sposób usunąć na przykład hasło chroniące dostęp do trybu uprzywilejowanego,
jeżeli administrator go nie zna bądz
nie pamięta. Jeśli zdefiniowano hasło chroniące dostęp do trybu
uprzywilejowanego, z ekranu powitalnego w konsoli management console znikają pozycje: [I] IP Configuration
oraz [P] Console Password. Po wybraniu w konsoli pozycji [M] Menus, należy podać hasło dla trybu
uprzywilejowanego.
Do pierwszych czynności konfiguracyjnych należą: nadanie przełącznikowi opisowej nazwy, zdefiniowanie hasła
chroniącego dostęp do trybu uprzywilejowanego oraz określenie ustawień dla sieci IP (adres IP, ewentualnie
domyślny router). Podobnie jak w przypadku routera Cisco przechodzimy do globalnego trybu konfiguracyjnego
poleceniem configure (np. z parametrem terminal - #conf term). Poniższa sekwencja ustawia kolejno: nazwę
przełącznika (SW1900), hasło dla trybu uprzywilejowanego (kurs1) oraz adres IP i adres domyślnej bramy.
Znaczenie adresu domyślnej bramy w sieci wielosegmentowej jest takie samo, jak w konfiguracji routera Cisco -
przypomnijmy, że w przypadku routera adres ten definiowaliśmy zwykle jako wpis statyczny bądz
za pomocą
komendy default-network:
#conf term
(config)#hostname SW1900
SW1900(config)#enable secret kurs1
SW1900(config)# ip address 131.107.10.150 255.255.255.0
SW1900(config)# ip default-gateway 131.107.10.10
Model OSI
W 7-warstwowym modelu sieciowym OSI dane przychodzące z warstwy wyższej hermetyzowane są przez dodanie nowego
nagłówka w protokole warstwy niższej, a po stronie odbiorczej następuje proces odwrotny. Cztery dolne warstwy modelu OSI
mają następujące funkcje: warstwa transportowa (np. TCP, UDP, SPX) transmituje segmenty, warstwa sieciowa (np. IP, IPX) -
pakiety, warstwa łącza danych (np. Ethernet II, 802.2, 802.3) transmituje ramki, a warstwa fizyczna (np. 10Base-T, 100Base-T)
- bity.
Aktualną konfigurację można wyświetlić poleceniem show running-config, a po 30 sekundach od wprowadzenia
zmian w aktualnej konfiguracji (pamięć RAM) jest ona automatycznie nagrywana w pamięci nieulotnej NVRAM.
Konfigurację z pamięci NVRAM można zarchiwizować na serwerze TFTP za pomocą komendy copy. Poniższe
polecenie nagrywa konfigurację NVRAM w pliku o nazwie SW1900.CFG na serwerze TFTP o adresie
131.107.10.155:
SW1900#copy nvram tftp://131.107.10.155/SW1900.CFG
Aby odczytać konfigurację z serwera TFTP do pamięci RAM (i NVRAM), należy wykonać polecenie copy
tftp://131.107.10. 155/SW1900.CFG nvram. Przy użyciu komendy copy nie można zapisać aktualnej konfiguracji
w pamięci NVRAM. Serwer sieciowy TFTP może być również wykorzystany do przeprowadzenia aktualizacji
systemu operacyjnego - najłatwiej to zrobić, wybierając opcję [F] Firmware w trybie menu, a następnie wskazując
adres IP serwera TFTP oraz nazwę pliku systemu operacyjnego. W trybie interfejsu linii poleceń (wersja
Enterprise) można posłużyć się komendą copy w celu aktualizacji systemu operacyjnego. Poleceniem copy nie
można natomiast zarchiwizować systemu operacyjnego z pamięci Flash na serwer sieciowy TFTP. Dostępny jest
też awaryjny proces naprawczy systemu operacyjnego z wykorzystaniem protokołu XMODEM. Proces ten
przeprowadza się na specjalnej konsoli diagnostycznej, do której można wejść, przytrzymując wciśnięty przycisk
MODE w trakcie włączania przełącznika. Procedura ta jest szczegółowo opisana w dokumentacji przełącznika. Za
pomocą polecenia show version można wyświetlić między innymi podstawowe informacje na temat konfiguracji
sprzętowej i programowej przełącznika (typ i wersja systemu operacyjnego, czas pracy, ilość pamięci RAM, stan
procesu aktualizacji, informacja o portach przełącznika, podstawowy adres MAC).
Domyślną konfigurację przełącznika można przywrócić, usuwając zawartość pamięci NVRAM poleceniem delete
nvram. Przełącznik automatycznie uruchamiany jest ponownie (bez procedury POST), a na ekranie wyświetlany
jest ekran konsoli management console.
Kolejnym bardzo ważnym etapem konfigurowania przełącznika jest wybór opcji dotyczących jego interfejsów oraz
tablicy adresów fizycznych MAC. Do trybu konfiguracji interfejsu przechodzimy (podobnie jak w routerze)
komendą interface. Ustawiamy tryb duplex komendą duplex tryb, której parametr pozwala wybrać tryb half-
duplex (domyślny dla portów 10Mb/s) lub full-duplex albo też włączyć automatyczne wykrywanie trybu (opcja
Auto - ustawienie domyślne dla portów 100 Mb/s). Poniższy przykład ustawia tryb full-duplex dla interfejsu Et0/5:
SW1900(config)#interface et0/5
SW1900(config-if)#duplex full
Podstawowym zadaniem przełącznika jest przełączanie ramek do właściwych portów, na podstawie adresu
docelowego MAC zawartego w nagłówku ramki. W tym celu przełącznik korzysta z tablicy adresów MAC, która
kojarzy adresy fizyczne z właściwymi interfejsami. Gdy stacje klienckie są dodawane lub usuwane z sieci, ich
adresy fizyczne są dopisywane lub usuwane z tablicy adresów MAC. Domyślnie tablica adresów MAC zawiera tylko
adresy dynamiczne, co sprawdzić można poleceniem: show mac-address-table. Oprócz adresów dynamicznych w
tablicy adresów MAC mogą pojawić się również adresy na stałe (permanent) wpisane do niej przez administratora
- w przeciwieństwie do dynamicznych, nie można ich usunąć z tablicy po upływie określonego czasu. Przełącznik
Catalyst 1900 może przechowywać w tablicy maksymalnie 1024 adresy MAC.
Sieć Ethernet
Sieć ta zakłada równoprawny dostęp do medium transmisyjnego dla wszystkich stacji, które podłączone są do wspólnej
magistrali. Dostęp do medium odbywa się zgodnie z protokołem CSMA/CD, który zakłada równorzędny dostęp stacji do medium
z wykrywaniem kolizji wówczas, gdy jednocześnie więcej niż jedna stacja transmituje ramki. Stacja przed nadaniem swojej
ramki jest zobowiązana nasłuchiwać przez określony czas, w celu sprawdzenia, czy magistrala jest wolna (tylko jedna stacja
może nadawać w danym momencie). Może się jednak zdarzyć, że dwie stacje prawie w tym samym momencie rozpoczynają
nadawanie swoich ramek i dochodzi do kolizji i zniekształcenia sygnału. Kolizja wykrywana jest już na poziomie karty sieciowej -
w przypadku rozwiązań stosujących okablowanie skrętki (10Base-T, 100Base-T) karta automatycznie, poprzez układ pętli
zwrotnej (loopback), przekazuje wysyłany sygnał na linię wejściową i porównuje go z sygnałem odbieranym. Jeżeli sygnał
odebrany różni się od wysłanego, to znaczy, że wystąpiła kolizja i karta wysyła specjalny 32-bitowy sygnał (jam) informujący o
tym inne stacje. W tym przypadku stacja nadawcza próbuje (maksymalnie 16 razy) retransmitować swoją ramkę z coraz
większymi odstępami czasu między kolejnymi próbami. Warto sobie zdawać sprawę z tego, że wykorzystywany w sieciach
TCP/IP protokół Ethernet II, jest niezależnym rozwiązaniem dla warstwy łącza danych, opracowanym przez firmy DEC, Intel i
Xerox (stąd w skrócie ramka DIX). Nieco inny format ramki wyznaczają protokoły 802.2 i 802.3 opracowane przez organizację
IEEE, również opisujące warstwę łącza danych (z podziałem na dwie podwarstwy). Ethernet II korzysta z pola Typ opisującego
protokół warstwy wyższej, natomiast 802.3 stosuje pole Rozmiar, a w polu danych hermetyzuje protokół 802.2.
W sieci Ethernet opartej na specyfikacji 10Base-T lub 100Base-T (FastEthernet) maksymalna długość kabla skrętki, łączącego
stację końcową z koncentratorem (hub) lub łączącego dwa koncentratory wynosi 100 metrów. W sieci, w której poszczególne
stacje podłączone są do centralnego koncentratora, korzysta się z układu gwiazdy na poziomie warstwy fizycznej, ale
koncentrator tworzy logiczną magistralę na poziomie warstwy łącza danych.
W przypadku warstwy fizycznej o prędkości 10 Mb/s segmenty sieci łączymy z wykorzystaniem koncentratorów lub
wzmacniaków (repeater), stosując zwykle regułę 5-4-3-2-1: połączyć można maksymalnie 5 segmentów z wykorzystaniem 4
koncentratorów, przy czym tylko do 3 z tych segmentów mogą być podłączone stacje końcowe, 2 segmenty służą tylko jako
połączenia między koncentratorami, a całość stanowi jedną domenę kolizyjną, w której odbywa się rywalizacja o dostęp do
medium.
Różnego rodzaju specyfikacje warstwy fizycznej, różne typy okablowania stosowane w sieciach Ethernet oraz dodatkowo
możliwość łączenia segmentów poprzez koncentratory pozwalają uzyskać różne rozmiary (rozpiętości) domeny kolizyjnej. W celu
poprawnego wykrywania kolizji, ramki nie mogą być zbyt krótkie - przyjęto, że dla prędkości 10 Mb/s i 100 Mb/s minimalny
rozmiar ramki, gwarantujący, że w trakcie transmisji na pewno zostanie wykryta ewentualna kolizja to 64 bajty. Gdyby ramka
była krótsza, mogłoby się zdarzyć, że stacja zakończyłaby nadawanie ramki zanim z "odległego końca" segmentu dotarłby do
niej zniekształcony sygnał informujący o kolizji. Rozmiar 64 bajtów odpowiada w przybliżeniu podwójnemu czasowi propagacji w
segmencie o maksymalnej wielkości. Maksymalny rozmiar ramki Ethernet wynosi 1518 bajtów, w tym 1500 bajtów pola danych
(MTU).
Adresy stałe wpisujemy do tablicy adresów MAC za pomocą globalnego polecenia konfiguracyjnego mac-address-
table permanent. Poniższa komenda przypisuje adres MAC 00102bc2be87 na stałe do interfejsu Ethernet0/4.
Zapis ten oznacza, że ramki odebrane przez dowolny interfejs, ale skierowane do adresu MAC 00102bc2be87
będą wysłane przez interfejs Et0/4. Jeżeli urządzenie o tym adresie fizycznym zostanie podłączone do innego
interfejsu przełącznika, komunikacja z nim będzie niemożliwa (wpis dynamiczny nie zastąpi wpisu stałego):
SW1900(config)#mac-address-table permanent 0010.2bc2.be87 ethernet 0/4
Oprócz adresów stałych administrator może także wpisać do tablicy przełącznika zastrzeżone adresy statyczne
(restricted static), dla których określa się interfejs docelowy przełącznika oraz interfejsy z
ródłowe, z których ruch
jest dozwolony. Aby określić adresy statyczne, należy posłużyć się globalnym poleceniem konfiguracyjnym mac-
address-table restricted static. W poniższym przykładzie ramki z adresem docelowym 0010a4b6cac1 przełączane
będą na interfejs et0/7, a odbierane mogą być tylko z interfejsu et0/4. Urządzenia podłączone do innych portów
przełącznika niż Et0/4 nie będą mogły komunikować się z tym adresem MAC. Jeśli urządzenie z takim adresem
podłączone zostanie do portu innego niż Et0/7, komunikacja z nim również nie będzie możliwa:
SW1900(config)#mac-address-table restricted static 0010.a4b6.cac1 et0/7 et0/4
Aktualną zawartość tabeli adresów MAC można wyświetlić poleceniem show mac-address-table. Oprócz
definiowania adresów stałych i statycznych można dodatkowo skonfigurować wybrane interfejsy przełącznika jako
tzw. porty zabezpieczone. Porty takie mają z góry określoną maksymalną liczbę adresów fizycznych MAC, które
mogą z nimi być związane. Administrator przypisuje te adresy ręcznie na stałe bądz
przełącznik uczy się ich
dynamicznie (na podstawie otrzymywanych ramek), wpisując je jednak do tablicy jako adresy stałe (permanent) i
przestrzegając przy tym dozwolonego limitu. Zabezpieczanie portu włączamy poleceniem port secure w trybie
konfiguracji interfejsu. Komenda port secure max-mac-count rozmiar pozwala dodatkowo określić maksymalną
liczbę adresów MAC, które mogą być związane z tym interfejsem. Parametr rozmiar może przyjmować wartości od
1 do 132 (domyślnie 132). W poniższym przykładzie włączono zabezpieczanie interfejsu Et0/3, związane z nim
mogą być maksymalnie 2 adresy MAC:
SW1900(config)#interface et0/3
SW1900(config-if)#port secure
SW1900(config-if)#port secure max-mac-count 2
Maksymalna liczba adresów MAC dla zabezpieczanego portu nie może być mniejsza niż aktualna liczba adresów
przechowywanych w tablicy przełącznika, związanych z tym portem (w przeciwnym razie pojawia się komunikat
o błędzie). Wybrany rodzaj adresów MAC można usunąć wcześniej z tablicy poleceniem clear mac-address-table.
Do próby złamania zabezpieczeń portu dochodzi wówczas, gdy wskazany interfejs próbuje dynamicznie nauczyć
się kolejnego adresu MAC, przekraczając dozwolony limit. W powyższym przykładzie port Et0/3 nie może
zarejestrować trzeciego dynamicznego adresu. Jako naruszenie zasad zabezpieczeń traktuje się również sytuację,
gdy do zabezpieczanego portu dociera ramka z adresem z
ródłowym przypisanym wcześniej do innego
zabezpieczanego portu. Globalne polecenie konfiguracyjne address-violation akcja pozwala określić działanie
przełącznika wówczas, gdy w ramach zabezpieczanego portu zdarzy się jedna z przedstawionych sytuacji.
Parametr akcja może przyjmować trzy następujące wartości:
" Suspend (ustawienie domyślne) - praca portu jest wstrzymywana (kolor pomarańczowy). Port zostanie
automatycznie odblokowany, gdy otrzyma ramkę z poprawnym (zarejestrowanym w ramach portu)
adresem z
ródłowym.
" Disable - port jest blokowany na stałe (kolor pomarańczowy). Należy odblokować go ręcznie
(poleceniem no shutdown).
" Ignore - mimo przekroczenia limitu adresów lub otrzymania ramki ze złym adresem port pozostaje
odblokowany (kolor zielony).
Aktualną konfigurację dotyczącą portów zabezpieczanych można wyświetlić poleceniem show mac-address-table
security. Jeżeli w wyniku złamania zasad zabezpieczeń port został zablokowany lub zawieszony, możemy to
sprawdzić, wykonując znane z konfiguracji routerów polecenie show interfaces.
Sieci wirtualne VLAN
Domyślnie skonfigurowany przełącznik pracuje podobnie jak most - poszczególne porty wyznaczają niezależne
domeny kolizyjne, ale wszystkie urządzenia podłączone do przełącznika pracują w jednej domenie
rozgłoszeniowej, czyli komunikat rozgłoszeniowy wysłany z dowolnej stacji dociera do wszystkich pozostałych. W
celu zwiększenia wydajności i bezpieczeństwa w naszej sieci możemy zmienić ten domyślny tryb pracy przez
utworzenie niezależnych wirtualnych sieci lokalnych VLAN. Sieć wirtualna pozwala logicznie grupować różne
urządzenia niezależnie od ich fizycznego położenia, a więc w jednej sieci VLAN mogą się znalez
ć stacje położone
w różnych segmentach sieci, na różnych piętrach, w różnych budynkach. Wszystkie urządzenia należące do jednej
sieci VLAN pracują w tej samej logicznej domenie rozgłoszeniowej, a różne sieci VLAN należą do różnych domen,
więc komunikat rozgłoszeniowy wysłany przez stację konkretnej sieci VLAN nie dociera do stacji w innych sieciach
wirtualnych. Dzięki zastosowaniu technologii VLAN można łatwo logicznie pogrupować zasoby, urządzenia i stacje
klienckie zgodnie z wymogami organizacyjnymi firmy, a nie według ich fizycznej lokalizacji. Osoby pracujące nad
wspólnymi projektami czy należące do tych samych działów firmy umieszczane są w tych samych sieciach VLAN
(p. rys.). Rozwiązanie to zapewnia wymianę informacji w ramach zespołu oraz pozwala kontrolować ruch między
grupami (sieciami VLAN), który domyślnie jest blokowany.
Sieci VLAN tworzymy przez przypisanie do nich odpowiednich portów przełącznika, każdy port może należeć tylko
do jednej sieci. Sieć VLAN może zawierać grupę portów z pojedynczego przełącznika, może być także rozpięta na
kilku przełącznikach. Każda logiczna sieć VLAN pracuje tak, jak niezależny sprzętowy most, uruchamiając własny
proces protokołu spanning-tree zapobiegający powstawaniu pętli wewnątrz sieci. Przełącznik tworzy sieć VLAN
poprzez przekazywanie ramek tylko do portów należących do tej samej sieci - w ten sposób ogranicza się zasięg
komunikacji skierowanej, multiemisji oraz komunikacji rozgłoszeniowej.
Konfigurując sieci VLAN, zawsze spotkamy się z pojęciem "kolorowania ramek". Każda sieć VLAN charakteryzuje
się unikatowym identyfikatorem (VLAN ID), który bardzo często przedstawiany jest graficznie jako kolor
przypisany do sieci VLAN. Ramce otrzymywanej przez port należący np. do zielonej sieci VLAN przypisuje się
identyfikator tej sieci, czyli "koloruje" się ją na zielono. Wszystkie porty tej samej sieci VLAN malują wchodzące
ramki na ten sam kolor, a decyzje przełączania podejmowane są właśnie na podstawie parametru VLAN ID
(koloru), czyli ramki zielone mogą być przełączone tylko do portów zielonych.
Gdy do sieci VLAN należą porty z różnych przełączników, konieczne jest skonfigurowanie specjalnego połączenia
między przełącznikami (trunk), poprzez które przekazuje się informacje o sieciach VLAN - jest ono ustanawiane
przez interfejsy Fast-Ethernet (100 Mb/s). Połączenia typu trunk między przełącznikami realizowane są z
wykorzystaniem specjalnego protokołu, np. ISL (Inter-Switch Link) firmy Cisco, dostępnego między innymi na
przełącznikach Catalyst 1900 (przełącznik 1900 faktycznie obsługuje protokół Dynamic ISL). ISL pracuje w
warstwie drugiej modelu OSI, wymaga interfejsów FastEthernet i może być stosowany na połączeniach punkt-
punkt między dwoma przełącznikami, między przełącznikiem a routerem, a także między przełącznikiem a
serwerem wyposażonym w specjalną kartę sieciową obsługującą protokół ISL (np. firmy Intel). Protokół ISL
hermetyzuje standardowe ramki Ethernet, dodając własny 26-bajtowy nagłówek oraz sumę kontrolną CRC.
Protokół ten musi być obsługiwany przez obydwa końce połączenia, w przeciwnym razie taka ramka będzie
nieczytelna dla strony odbiorczej. Jednym z podstawowych pól nagłówkowych jest 15-bitowe pole VLAN ID, w
którym umieszczany jest identyfikator sieci VLAN (kolor). Dzięki temu możliwe jest identyfikowanie i przesyłanie
ramek różnych sieci VLAN przez pojedyncze łącze trunk (p. rys.). Tylko 10 bitów pola VLAN ID jest w praktyce
wykorzystywane, co pozwala obsługiwać maksymalnie 1024 sieci VLAN.
Korzystanie z protokołu ISL jest całkowicie niewidoczne dla stacji klienckich, a dzięki zastosowaniu układów
sprzętowych ASIC hermetyzowanie ramek w protokole ISL odbywa się z prędkością łącza.
Administrowanie sieciami VLAN w rozbudowanych środowiskach, z dużą liczbą przełączników może być trudne i
czasochłonne. Aby ułatwić spójne zarządzanie sieciami VLAN, należy skonfigurować protokół VTP (VLAN Trunking
Protocol). Jego działanie opiera się na regularnie rozsyłanych (przez łącza trunk) komunikatach z informacjami o
sieciach VLAN w ramach tzw. domeny VTP, czyli grupy połączonych ze sobą przełączników. Protokół VTP pozwala
więc na wzajemną synchronizację między przełącznikami i zachowanie spójności w ramach domeny przy realizacji
takich zadań, jak dodawanie, usuwanie czy zmiana nazwy sieci VLAN. Przełącznik może pracować tylko w jednej
domenie VTP w jednym z trzech trybów:
" serwera - przełącznik może tworzyć, usuwać i modyfikować sieci VLAN. Zmiany zapamiętywane są
lokalnie w pamięci NVRAM i przesyłane do wszystkich przełączników w domenie.
" klienta - przełącznik nie może tworzyć, usuwać ani modyfikować sieci VLAN. Nie zapamiętuje żadnych
informacji w pamięci NVRAM. W procesie synchronizacji otrzymuje wszystkie dane od innych
przełączników w domenie, a otrzymane ogłoszenia przekazuje dalej.
" przezroczystym (transparent) - przełącznik może tworzyć, usuwać i modyfikować sieci VLAN, ale
zmiany przechowywane są tylko lokalnie i nie są przekazywane do innych przełączników. W tym trybie
przełącznik nie synchronizuje informacji o sieciach VLAN z innymi przełącznikami, ale otrzymywane
ogłoszenia przekazuje dalej.
Protokół VTP konfiguruje się za pomocą globalnego polecenia vtp. W poniższym przykładzie określono kolejno:
domenę protokołu VTP (budynekA), tryb pracy (przezroczysty) oraz hasło zabezpieczające przed włączeniem się
do sieci (i rozpropagowaniem własnych informacji o sieciach VLAN) "obcego" przełącznika. Jeżeli zdecydujemy się
na zastosowanie hasła, wówczas to samo hasło musi być ustawione na każdym przełączniku w domenie, w
przeciwnym razie protokół VTP nie będzie działał poprawnie:
SW1900(config)#vtp domain budynekA
SW1900(config)#vtp transparent
SW1900(config)#vtp password haslo
Aby tworzyć bądz
usuwać sieci VLAN, przełącznik musi pracować w trybie serwera lub trybie przezroczystym
protokołu VTP. Domyślnie przełącznik pracuje w trybie serwera.
Przełącznik Catalyst 1900 obsługuje do 64 sieci VLAN. Każda sieć VLAN ma unikatowy czterocyfrowy identyfikator
z zakresu od 0001 do 1005. Tworząc nową sieć VLAN, należy przypisać jej numer oraz nazwę (nazwa może zostać
utworzona automatycznie na podstawie numeru). Domyślnie utworzonych jest 5 wbudowanych sieci o specjalnym
znaczeniu, (VLAN1, VLAN1002, VLAN1003, VLAN1004 i VLAN1005). Poniższe polecenie tworzy sieć VLAN o
numerze 5 i nazwie vlan5:
SW1900(config)#vlan 5 name vlan5
Po utworzeniu sieci VLAN należy przypisać do nich odpowiednie porty przełącznika, można to zrobić statycznie
(robi to ręcznie administrator) bądz
dynamicznie z wykorzystaniem zewnętrznego serwera VMPS (może nim być
specjalizowany serwer lub np. przełącznik Catalyst 5000). W tej drugiej metodzie wymagane jest skonfigurowanie
bazy danych serwera VMPS, w której adresy fizyczne MAC poszczególnych klientów przypisane są do właściwych
sieci VLAN. Kiedy na dynamicznym porcie przełącznika Catalyst 1900 pojawia się ramka, na podstawie jej adresu
z
ródłowego generowane jest zapytanie do serwera VMPS w celu przypisania portu do właściwej sieci VLAN. Aby
statycznie (bądz
dynamicznie) przypisać port przełącznika do wybranej sieci VLAN, należy w trybie konfiguracji
interfejsu posłużyć się poleceniem vlan-membership. W poniższym przykładzie przypisano port Et0/8 do sieci
VLAN nr 5 (domyślnie wszystkie porty należą do sieci VLAN1):
SW1900(config-if)#vlan-membership static 5
Aby zweryfikować aktualnie zdefiniowane sieci VLAN, należy posłużyć się poleceniem show vlan. Natomiast
przynależność poszczególnych portów do sieci VLAN można sprawdzić poleceniem show vlan-membership.
Polecenie show spantree nr_vlan wyświetla aktualny stan protokołu spanning-tree dla wybranej sieci VLAN (dla
każdej sieci VLAN realizowany jest niezależny proces spanning-tree). Pokazywany jest między innymi stan pracy
poszczególnych interfejsów, priorytet przełącznika oraz wykorzystywany adres MAC, a także typ protokołu
spanning-tree (IEEE oznacza protokół 802.1d).
Przełącznik Catalyst 1900 ma dwa porty FastEthernet (Fa0/26 - Port A i Fa0/27 - Port B), poprzez które można
zestawić łącza trunk korzystające z protokołu ISL. W tym celu w konfiguracji interfejsu FastEthernet wykonujemy
polecenie trunk opcja. Parametr opcja może przyjąć następujące wartości:
" on - przełącznik negocjuje z drugą stroną połączenia włączenie trybu trunk (stałego łącza z protokołem
ISL).
" off - przełącznik negocjuje z drugą stroną połączenia wyłączenie trybu trunk.
" desirable - negocjowanie włączenia trybu trunk; połączenie typu trunk zostanie ustanowione, jeśli
druga strona ma włączoną opcję on, desirable lub auto, w przeciwnym wypadku będzie to port zwykły.
" auto - włączenie trybu trunk tylko wtedy, gdy druga strona ma włączoną opcję on lub desirable.
" nonnegotiate - włączenie na stałe trybu trunk bez negocjacji z drugą stroną połączenia.
Aby sprawdzić konfigurację połączeń typu trunk, można posłużyć się poleceniem show trunk port. Parametr port
oznacza pierwszy (A) bądz
drugi (B) port FastEthernet.
Teraz zajmiemy się konfigurowaniem komunikacji między różnymi sieciami VLAN, co standardowo jest
niemożliwe, gdyż sieci VLAN tworzą oddzielne domeny rozgłoszeniowe, rozdzielając ruch na poziomie warstwy
drugiej modelu OSI. Wymiana informacji między sieciami VLAN wymaga zastosowania urządzenia warstwy trzeciej
- routera (p. rys. powyżej). Stacje końcowe pracują w różnych sieciach VLAN, każde urządzenie ma przypisany
adres warstwy sieciowej - adres IP, przy czym w poszczególnych sieciach VLAN stosowane są niezależne podsieci
IP.
Urządzenia pracujące w poszczególnych sieciach VLAN stosują adres IP odpowiedniego podinterfejsu routera
jako adres domyślnej bramy.
Między przełącznikiem Catalyst 1900 (Port A) a routerem 2621, wyposażonym w 2 interfejsy FastEthernet,
skonfigurowano łącze trunk, poprzez które do routera wysyłane są ramki z poszczególnych sieci VLAN
hermetyzowane w protokole ISL; konfigurację portu A na przełączniku 1900 opisaliśmy wcześniej. Aby router
2621 mógł poprzez jeden fizyczny interfejs FastEthernet obsługiwać ramki wszystkich sieci VLAN, konieczne jest
utworzenie logicznych podinterfejsów w ramach interfejsu FastEthernet, po jednym dla każdej sieci VLAN. W tym
przykładzie należy utworzyć dwa podinterfejsy i w każdym z nich włączyć hermetyzację ISL z numerem
obsługiwanej sieci VLAN. Dodatkowo każdemu z podinterfejsów trzeba przypisać niezależny adres IP z podsieci
sieci VLAN. W efekcie router będzie otrzymywał ramki z sieci VLAN 5 poprzez podinterfejs Fa0/0.1, a następnie
będzie je routował do sieci VLAN 6 przez podinterfejs Fa0/0.2 (i odwrotnie). Rozwiązanie to nazywamy routingiem
między sieciami VLAN. Pełna konfiguracja podinterfejsów routera 2621 wygląda tak:
C2621(config)#interface Fa0/0.1
C2621(config-subif)#encapsulation isl 5
C2621(config-subif)#ip address 212.1.1.1 255.255.255.0
C2621(config-subif)#interface Fa0/0.2
C2621(config-subif)#encapsulation isl 6
C2621(config-subif)#ip address 199.1.1.1 255.255.255.0
W tym rozwiązaniu korzystaliśmy z routera mającego pojedynczy interfejs fizyczny, w ramach którego
definiowane było połączenie typu trunk z protokołem ISL. Ten sam efekt można uzyskać, jeśli router ma
oddzielne fizyczne połączenie dla każdej sieci VLAN.
* * *
W następnym artykule omówimy zagadnienia związane z komunikacją dodzwanianą i routingiem na żądanie.
Przedstawimy między innymi korzystanie z połączeń ISDN.
Nawigacja