2010-03-04
Cele makroekonomiczne:
A) szybki wzrost gospodarczy
MAKROEKONOMIA
B) pe ne zatrudnienie
C) stabilno cen
D) równowaga bilansu p atniczego
Systemy gospodarcze
- wyk ad II
Sprzeczno celów ekonomicznych
Wzrost gospodarczy Stabilno cen
obni enie podwy szenie cen
Rynek jest to ogó transakcji kupna i sprzeda y towarów,
podatków
inflacja
dokonuj cych si w sposób dobrowolny i ci y, w których
us ugi spo eczne
wyniku okre lone zostaj ceny oraz ilo ci nabywanych i
sprzedawanych dóbr. Jest to równie forma nawi zywania
kontaktów mi dzy kupuj cymi i sprzedaj cymi.
Zatrudnienie
Inflacja
mniej inwestycji
rygorystyczna
mniejsze
polityka cenowa
zatrudnienie
wysokie stopy
procentowe
1
2010-03-04
Klasyfikacja rynków
Funkcje rynku
Wed ug przedmiotu obrotu  rynek czynników produkcji,
Wycena dóbr
rynek truskawek etc.
ród o informacji
Wed ug zasi gu geograficznego  rynek lokalny,
regionalny, krajowy, mi dzynarodowy, wiatowy
Osi ganie stanów równowagi w gospodarce
Wed ug istniej cej sytuacji rynkowej  rynek
Weryfikacja spo ecznej przydatno ci produkcji 
sprzedawcy lub nabywcy
dostosowywanie produkcji do potrzeb
Wed ug stopnia jednorodno ci towaru  rynek
homogeniczny lub heterogeniczny
Niedoskona ci rynku:
Niedoskona ci rynku:
Niektóre dobra wytwarzane s w
Nieprzeno no czynników
nadmiarze, a inne w ilo ciach
wytwórczych
niedostatecznych
dne decyzje
Cz sto niepe na informacja i
niepewno (szczególnie przy
wahania koniunktury
silnej globalizacji i wzajemnych
powi zaniach)
2
2010-03-04
Rz d  mo e wp ywa na funkcjonowanie gospodarki Rz d
w celu np. zmniejszenia stopy bezrobocia, zduszenia
inflacji.
Wykorzystuje on w tym celu wiele instrumentów
" instytucja tworz ca okre lony ad i porz dek
ekonomicznych i prawnych poprzez np.:
prawny
przedk adanie sejmowi projektów ustaw reguluj cych
" anga uje si w dzia alno gospodarcz (dobra
sfer gospodarcz ,
publiczne: o wiata, s ba zdrowia)
udzielanie koncesji,
" dokonuje redystrybucji dochodów (podatki)
realizacj okre lonej polityki fiskalnej,
" prowadzi polityk gospodarcz (inflacja,
dokonywanie bezpo rednich interwencji.
bezrobocie)
" mo e kontrolowa ca gospodark
Niedoskona ci oddzia ywania
Gospodarcze funkcje pa stwa:
pa stwa:
a) tworzenie ram prawnych i socjalnych
1. konsekwencje decyzji politycznych s
sprzyjaj cych efektywnemu
skomplikowane i trudne do przewidzenia;
funkcjonowaniu gospodarki rynkowej
Jak:
2. rz d ma ograniczone mo liwo ci
przepisy prawne, ubezpieczenia socjalne, instytucje ...
kontrolowania skutków podj tych decyzji
3
2010-03-04
b) ochrona konkurencji
- Jak: prawo, instytucje, s downictwo
antymonopolowe.
d) zmiana alokacji zasobów w celu
c) redystrybucja dochodów i bogactwa
zmiany struktury PKB
- Jak: podatki (progresja), transfery, ceny
- Jak:podatki specjalne, kary, limity, dotacje,
minimalne
inwestycje publiczne
polega na dzia alno ci prowadz cej do sprawiedliwszego podzia u dochodu i
bogactwa w stosunku do tego, który jest osi gany dzi ki mechanizmowi
rynkowemu. Rz d wyst puje w obronie najbiedniejszych, wi c wy sze
dochody opodatkowane s bardziej, biedni dostaj ró ne zasi ki (dla
e) stabilizacja koniunktury
bezrobotnych) i dotacje. Transfery  s to dotacje ze strony rz du na rzecz
najubo szych, w zamian za które rz d nie otrzymuje adnych dóbr ani Jak: np. elastyczna polityka fiskalna i monetarna
us ug. wiadczone s tak e dotacje przedsi biorstwom, czyli subsydia.
polega na dzia alno ci prowadz cej do osi gni cia pe nego
zatrudnienia, stabilizacji cen i wzrostu gospodarczego, czyli stanu,
którego samodzielnie nie mo e zapewni mechanizm rynkowy.
Rynek
Rynek doskona y (polipol):
Strona poda owa
Rozproszenie po stronie nabywców i sprzedawców
Liczba sprzedaj cych
Strona popytowa
Liczba kupuj cych:
Brak barier wej cia na rynek
Wielu (poli) Nieliczni (oligo) Jeden (mono)
Przejrzysto
Jednorodno (homogeniczno ) towaru
Wielu (poli) Polipol Oligopol Monopol
Ograniczony
Nieliczni (oligo) Oligopson Oligopol bilateralny
monopol
Ograniczony
Jeden (mono) monopson Monopol bilateralny
monopson
4
2010-03-04
Rynek oligopolu:
Rynek czystego monopolu:
Na rynku danego dobra wyst puje bardzo wielu niezorganizowanych
na rynku danego dobra wyst puje bardzo wielu
nabywców,
niezorganizowanych nabywców,
Na rynku danego dobra wyst puje kilku lub kilkunastu producentów 
na rynku danego dobra wyst puje jeden producent  sprzedawców b cych wzgl dem siebie konkurentami (rozpoznawalny jest ich
udzia w rynku),
sprzedawca,
Produkt wytwarzany przez poszczególnych producentów jest
dany produkt nie posiada bliskich sobie substytutów,
nierozpoznawalny lub rozpoznawalny przez nabywców (identyfikowalny),
Wyst puj powa ne ograniczenia ekonomiczne w zakresie wej cia na dany
wyst puj ograniczenia ekonomiczne lub prawne w zakresie
rynek oraz zej cia z niego,
wej cia na dany rynek oraz zej cia z niego,
Zak ada si doskona przewidywalno
zak ada si doskona przewidywalno
asno asno publiczna
asno prywatna  zbiór uprawnie do okre lonych asno publiczna  a wi c pa stwowa, komunalna 
obiektów, w którym prawa w asno ci poszczególnych to w asno zasobów gospodarczych nale cych
jednostek s wy czne i dobrowolnie transferowalne formalnie do pa stwa, poszczególnych gmin, regionów,
(przekazywalne). miast itp.
asno publiczna  wi e si z ograniczeniami praw
poszczególnych jednostek do danego obiektu.
Dominuj ca forma w asno ci w gospodarce centralnie
asno ci obiektu nie mo na przekaza komu ani
planowanej.
wy czy innych ludzi z korzystania z owego zbioru
uprawnie .
5
2010-03-04
Dobra publiczne
Dobra publiczne - przyk ady:
Dobra Dobra
- drogi (publiczne)
prywatne: publiczne:
- chodniki
1. podzielno 1. niepodzielno
- dworzec kolejowy
2. rywalizacja w 2. brak rywalizacji w
konsumpcji konsumpcji
3. wy czalno 3. niewy czalno
Gospodarka centralnie planowana - wst p
Gospodarka nakazowa (gospodarka centralnie planowana):
Gospodarka, w której procesu gospodarcze regulowane s g ównie za pomoc Teoretyczne podstawy stworzy w drugiej po owie XIX w. Karol Marks i
Fryderyk Engels.
ró nego rodzaju nakazów, zakazów i dyrektyw wydawanych przez biurokracj
pa stwow (zw aszcza szczebla centralnego).
Stworzenie od podstaw konstrukcji teoretycznej i ideologicznej. Opieranie
si na totalnej krytyce w asno ci prywatnej i rynku.
Gospodarka rynkowa:
Spo ecze stwo bezklasowe.
Gospodarka, w której zasadniczym regulatorem procesów gospodarczych jest
samoczynnie dzia aj cy rynek, czy te mechanizm rynkowy.
6
2010-03-04
Gospodarka centralnie planowana  cechy: Gospodarka centralnie planowana-cechy
Pa stwowa w asno czynników produkcji Niemal ca kowity brak konkurencji
Centralizacja planowania i zarz dzania gospodark Brak dzia aj cych na zasadach komercyjnych
instytucji finansowych
Charakter nakazowo-rozdzielczy
Izolacja gospodarki od procesów i zjawisk w
Administracyjne ustalenie cen produktów i
gosp. wiatowej
czynników produkcji
Funkcjonowanie przedsi biorstw w warunkach
Hierarchiczna podleg kierownictw instytucji i
 mi kkiego ograniczenia bud etowego
organizacji gospodarczych biurokracji partyjno-
pa stwowej
Gospodarka centralnie planowana-cechy Gospodarka centralnie planowana-wady
Nieracjonalna alokacja zasobów gospodarczych
ównym regulatorem gospodarki by nie rynek,
Nieefektywny system motywacyjny
lecz plan centralny
Niska innowacyjno gospodarki
Dominuj cym podmiotem - PA STWO
Brak dyscypliny finansowej w przedsi biorstwach
Brak tendencji do samoczynnego ustalania si
równowagi rynkowej
7
2010-03-04
Gospodarka centralnie planowana-wady Gospodarka rynkowa
Ma a elastyczno gospodarki Dominacja w asno ci prywatnej i swoboda w
zakresie transferu prywatnych praw w asno ci
Permanentne niedobory dóbr
Swoboda prowadzenia dzia alno ci gospodarczej
Zanik przedsi biorczo ci i rozmycie
odpowiedzialno ci Istnienie sprawnie dzia aj cych instytucji
obs uguj cych rynek (komisja papierów
Biurokracja partyjno-pa stwowa
warto ciowych, gie dy, banki, firmy maklerskie itp.)
Integralno rynku
Cechy Centralnie planowana Rynkowa
Mechanizm alokacji plan rynek
asno publiczna (pa stwowa) prywatna
Wady:
Ceny administracyjne rynkowe
" czynniki ograniczaj ce dzia anie rynku w praktyce: niedoskona a Wolno gospodarcza niewielka du a
informacja, bariery wej cia na rynek, ograniczona przeno no
Konkurencja brak tak
czynników produkcji,
Rola pa stwa dominuj ca ma a/ rednia
" istnienie dóbr publicznych  dostarczane s przez pa stwo a p yn ce z
Efektywno niska du a
nich korzy ci s ca emu spo ecze stwu (spo ecznie po dane a
prywatnie ma o op acalne)
Bezpiecz. socjalne du e ma e
" wyst powanie zjawisk destabilizuj cych gospodark np. du e wahania
Nierówno ci ma e du e
aktywno ci gospodarczej, bezrobocie, niepe ne wykorzystanie mocy
Otwarto ma a du a
produkcyjnych
Inflacja ukryta jawna
" tendencja do powstawania du ych, nie zawsze akceptowanych
spo ecznie ró nic dochodów i maj tku
Bezrobocie ukryte (nadmierne zatrudnienie) jawne
Podstawowy problem niedobór nadmiar
System bankowy monosystem 2-poziomowy
8
2010-03-04
Ekonomiczne my lenie
/economic way of thinking/
Gospodarka rynkowa
W warunkach rzadko ci dóbr i zasobów warto pami ta
ZALETY
ZALETY
o tym, e:
wszystko kosztuje ( nie ma darmowych obiadów ),
ówni
ówni
prawie zawsze istniej alternatywne mo liwo ci
reformatorzy
reformatorzy
wykorzystania ograniczonych zasobów,
versus
versus
nale y szuka najlepszych rozwi za
(np. maksymalizuj cych korzy ci / u yteczno
lub minimalizuj cych koszty / straty),
jako naszych decyzji zale y od wiedzy oraz
od informacji, jakie zgromadzimy.
KOSZTY TRANSFORMACJI GOSP.
KOSZTY TRANSFORMACJI GOSP.
Koszt alternatywny cz sto w ogóle nie jest liczony,
co przyczynia si do podejmowania b dnych decyzji!!!
9