te˝ je modyfikowaç. Jak ocenia Joseph Ber-pojedynczym stabilnym laserem o du˝ej nie wyeliminuje ograniczenia zwiàza-thold, kierujàcy w Bellcore projektem bu-mocy i 32 filtrami. Rodney C. Alferness ne z przepustowoÊcià i odleg∏oÊcià”. Jo-dowy instalacji doÊwiadczalnej o krypto-z Lucent Technologies przewiduje, ˝e el Birnbaum, dyrektor Hewlett-Packard nimie MONET, w ciàgu najbli˝szych lat najpóêniej w lutym w ramach projektu Laboratories, spodziewa si´, ˝e rola firm

„system WDM móg∏by zaoszcz´dziç [to-MONET rozpocznà si´ badania niewiel-telekomunikacyjnych zostanie sprowa-warzystwom telekomunikacyjnym] 35%

kiej, ca∏kowicie optycznej lokalnej sieci dzona do dystrybucji us∏ug teleinfor-wydatków, czyli oko∏o 100 mln dolarów telefonicznej po∏àczonej z siecià dale-matycznych. „Dost´p do sieci oblicze-na obszarach, gdzie zapotrzebowanie na kiego zasi´gu AT&T.

niowej b´dzie sprzedawany tak jak ich us∏ugi jest du˝e”.

Gdy instalacja doÊwiadczalna wyka-obecnie woda lub energia elektryczna.”

Przemys∏ telekomunikacyjny zacho-

˝e, ˝e sieci WDM sà niezawodne, zarzà-

Inni, jak analityk Francis McInerney, wuje sceptycyzm w kwestii sieci czysto dy towarzystw telekomunikacyjnych uwa˝ajà, ˝e w wyniku szybkiego rozwo-optycznych, poniewa˝ prze∏àczniki b´dà musia∏y zdecydowaç, co robiç da-ju technologii sprawa jest ju˝ i tak prze-optyczne sà nadal drogie, dzia∏ajà nie-lej. JeÊli sióka˝e, ˝e pojedyncze w∏ók-sàdzona. AT&T itp. firmy bran˝y teleko-stabilnie ani nie dajà mo˝liwoÊci ∏atwe-no szklane mo˝e s∏u˝yç do przesy∏ania munikacyjnej „sà ju˝ martwe. Gdy indy-go kontrolowania i usuwania awarii.

rozmów, faksów, sygna∏u wideo i da-widualni odbiorcy b´dà dysponowaç Ale sytuacja powoli siźmienia. W IBM

nych komputerowych na potrzeby du-

[megabitami na sekund´ w ca∏ym pa-opracowano prototyp prze∏àcznika

˝ej korporacji przy kosztach niewiele smie], cena us∏ug telekomunikacyjnych optycznego, pos∏ugujàc si´ fotolitogra-wy˝szych ni˝ obecne szybkie po∏àcze-powinna spaÊç do oko∏o 3 centów mie-fià. Umo˝liwi∏oby to znaczne obni˝enie nia w Internecie, to ile wyniesie op∏ata sićznie.” Po znalezieniu sposobu na za-kosztów produkcji uk∏adów scalonych.

za po∏àczenie telefoniczne? Peter Co-pewnienie szerokiego pasma dost´pu do Dzi´ki skonstruowanemu w NTT urzà-

chrane z BT Laboratories w Ipswich sieci, firmy telekomunikacyjne b´dà mu-dzeniu in˝ynierowie b´dà mogli zbu-w Wielkiej Brytanii przewiduje, ˝e „roz-sia∏y siźastanowiç, czym to pasmo wy-dowaç 32-kana∏owy system, w którym wój fotoniki spowoduje transformacj´

pe∏niç, aby utrzymaç sińa rynku.

32 lasery strojone zostanà zastàpione bran˝y telekomunikacyjnej i praktycz-W. Wayt Gibbs

CHEMIA

Wydaje si´, ˝e dwa zwiàzki chemicz-leg∏oÊci, jakà przeby∏a ropa. Dobrze sińe znalezione w ropie okreÊlajà d∏ugoÊç sk∏ada, ˝e stosunek ten nie zale˝y od cza-Mniej suchych dziur

drogi, jakà przeby∏a ona od pierwotne-su migracji.

go êród∏a. Ropa rozprzestrzenia si´ hory-OkreÊlono zawartoÊci dwóch form

Analiza chemiczna

zontalnie z szybkoÊcià oko∏o 2 cm na rok, benzokarbazolu w ropie z trzech dobrze u∏atwia poszukiwania ropy

podczas gdy si∏y wyporu pchajà jà z g∏´-

zbadanych europejskich i pó∏nocnoame-bin ku górze przez warstwy porowatych rykaƒskich pól naftowych. Uzyskane ska∏. Dost´pne (czyli p∏ytkie) z∏o˝a spo-liczby, jak wynika z artyku∏u w Nature, Poszukiwania ropy igazu sprowa- tyka sińiekiedy setki kilometrów od pasujà do zaproponowanego modelu.

dza∏y sińiegdyÊ do zlokalizowa-

wyjÊciowego zbiornika. Ekipy poszuki-Stosuje sión tak˝e do innych z∏ó˝ –

nia miejsca, w którym cenna ciecz wawcze posi∏kujà siánalizà chemicz-twierdzi Larter. Nafciarze muszà jednak wyp∏ywa na powierzchni´. W jego po-nà, aby dociec, jakiego rodzaju ska∏y mo-wiedzieç, jaki by∏ stosunek st´˝eƒ obu bli˝u nale˝a∏o wykonaç odwiert i trzy-g∏y niegdyÊ skrywaç danà próbkŕopy.

substancji, gdy ropa zaczyna∏a swà pod-maç kciuki. Dzisiejsze metody sà bardziej W po∏àczeniu z informacjami na temat ziemnà w´drówk´. W miar´ gromadze-naukowe. Koncerny naftowe przezna-szybkoÊci przep∏ywu pozwala to wyeli-nia kolejnych obserwacji wartoÊç owe-czajà miliony dolarów na okreÊlenie, ja-minowaç niektóre spoÊród rozwa˝anych go stosunku powinna byç coraz lepiej kiego typu formacje skalne mogà kryç lokalizacji g∏ównego z∏o˝a.

znana. „To wa˝ne narz´dzie” – zapew-op∏acalne z∏o˝a ropy. Ostatnio pojawi∏a Nowe znaczniki migracji ropy zosta∏y nia Gary H. Isaksen z Exxon Production si´ metoda, która powinna zmniejszyç opisane w jednym z jesiennych nume-Research i dodaje, ˝e dalsze badania po-liczb´ kosztownych suchych dziur.

rów Nature. Steven R. Larter z Universi-zwolà wyeliminowaç niedociàgnićia ty of Newcastle w Anglii oraz

obiecujàcej techniki. Problemem jest na jego wspó∏pracownicy z nor-przyk∏ad zafa∏szowanie wyników wsku-weskich firm Norsk Hydro

tek pionowej migracji ropy.

i Saga Petroleum oraz z Shell

Nowy sposób wed∏ug Isaksena oka-

i Imperial Oil Resources bada-

za∏by siśzczególnie przydatny pod-li dwie odmiany benzokarba-

czas poszukiwaƒ z∏ó˝ ropy w dnie mor-zolu – organicznego zwiàzku

skim, wiercenia bowiem sà wówczas w´gla zawierajàcego azot.

horrendalnie kosztowne. Benzokar-W ropie naftowej znajdujà si´

bazol móg∏by te˝ byç pomocny w eks-

Êladowe iloÊci tej substancji.

ploatacji bogatych zasobów ropy u brze-W∏aÊciwoÊci chemiczne obu

gów zachodniej Afryki, w Morzu Kas-odmian sà bardzo podobne,

pijskim lub w pobli˝u wyspy Sacha-Liaison International

jednak laboratoryjne próby

lin. Isakson twierdzi, ˝e kilka firm (w przesàczania ropy przez mo-tym jego w∏asna) wyrazi∏o ju˝ zaintere-krà glin´ dowiod∏y, ˝e ben-

sowanie tà technikà. Nic dziwnego: CURT WILCOTT

zo[a]karbazol absorbowany jest

wielkie koncerny d∏ugo jeszcze nie b´-

nieco ch´tniej ni˝ benzo[c]kar-

dà mia∏y k∏opotów ze sprzeda˝à „czar-

POSZUKIWANIA ROPY NAFTOWEJ stanà si´

∏atwiejsze dzi´ki nowej metodzie

bazol. Tak wić stosunek ich

nego z∏ota”.

Êledzenia jej podziemnych w´drówek.

zawartoÊci mo˝e byç miarà od-

Tim Beardsley

24 ÂWIAT NAUKI Marzec 1997