- to świeżo sporządzane wodne wyciągi z
surowców roślinnych
Odwary
surowce użyte do ich otrzymania powinny być Napary
rozdrobnione i przesiane przez odpowiednie sita:
liście, kwiaty, zioła, korzeń prawoślazu
- sito 3,15 mm
Maceraty
korzenie, kłącza, kory
- sito 1,6 mm
owoce,
nasiona,
surowce
alkaloidowe
oraz
surowce
zawierające glikozydy kardenolidowe
- sito 0,5 mm
nasion lnu nie rozdrabnia się
PRZYGOTOWANIE
ZALECENIA FP IV
z korzeni prawoślazu przyrządza się wyłącznie maceracje, nawet jeśli zapisano odwary lub napary
przygotowywać
odwary
nawet
jeżeli
zapisano napar, gdyż powoduje to lepsze
zazwyczaj z 1.0 części surowca przyrządza się 10,0 części odwaru lub naparu oraz 20,0 części maceracji, jeżeli nie zapisano wytrawienie surowca
inaczej
dla surowców silnie działających powinna zostać podana masa surowca i wody
przygotowywać
napary,
nawet
jeżeli
np.: Rp.
Dec. Rad. Ipecacuanhae
1,5/120,0
zapisano odwary w przypadku surowców
zawierających glikozydy nasercowe
oznacza to, że należy sporządzić120,0 g gotowego odwaru z użyciem 1,5 g. korzenia wymiotnicy
jednak jeżeli nie przepisano inaczej z 1,0 części surowców silnie działających należy przyrządzić 100,0 części odwaru lub naparu 1
odwary z surowców alkaloidowych
rozdrobniony surowiec zalać w infuzorce przepisaną ilością
wolne alkaloidy są zasadniczo słabo rozpuszczalne w wody o temperaturze pokojowej, starannie wymieszać, wodzie, znacznie lepiej rozpuszczają się ich sole przykryć i umieścić w łaźni wodnej
ogrzewać 30 minut w temperaturze powyżej 90ºC, lub jeżeli w
dlatego do wytrawiania surowców alkaloidowych lepiej infuzorce jest 100,0 – 200,0 g wody można ogrzewać 45
jest stosować wodę zakwaszoną kwasem cytrynowym w minut bez kontroli temperatury
ilości 0,5 g na każde 100,0 g wody
następnie zawartość infuzorki przecedzić przez gazę z cienką warstwą waty
gotowy gorący odwar zobojętnia się 10% roztworem amoniaku dodając go w ilości 25 kropli na każde 100,0 g
surowiec przemyć wrzącą wodą i po ochłodzeniu uzupełnić użytej wody (unikać
nadmiaru –
w środowisku
nią odwar do przepisanej masy przecedzając przez uprzednio zasadowym alkaloidy przejdą w formy zasad i mogą użytą gazę z watą
wytrącić się z roztworu)
odwary z surowców zawierających
napary (Infusa)
saponiny kwaśne
rozdrobniony surowiec umieścić w ogrzanej na łaźni wodnej infuzorce, zalać przepisaną ilością wrzącej wody, przykryć i
najlepsze wytrawienie surowców saponinowych uzyskuje umieścić na łaźni wodnej
się przy pH około 7,0, stąd zaleca się dodatek wodorowęglanu sodu w ilości 100,0 mg na każdy 1,0 g
ogrzewać 15 minut
surowca, dzięki czemu dochodzi do zobojętnienia zawartych w surowcu kwasów organicznych
następnie infuzorkę zdjąć z łaźni i pozostawić 15 minut od czasu do czasu mieszając
wyjątek stanowi odwar z korzenia mydlnicy, gdzie nie stosuje się dodatku wodorowęglanu sodu
zawartość infuzorki przecedzić przez gazę z cienką warstwą waty
surowiec przemyć wrzącą wodą i po ochłodzeniu uzupełnić nią napar do przepisanej masy przecedzając przez uprzednio użytą gazę z watą
2
napary z surowców glikozydowych
maceracje (Macerationes)
glikozydy nasercowe łatwo ulegają
unieczynnieniu pod
wpływem glikozydaz – enzymów obecnych w surowcu
surowiec zalać
przepisaną
ilością
wody o
temperaturze pokojowej i pozostawić na 30
aby temu zapobiec konieczne jest zalanie wrzącą wodą co minut
w
temperaturze
pokojowej
często
powoduje unieczynnienie enzymów
mieszając
w przypadku naparów zawierających digitaloidy nie należy stosować do słodzenia cukru, gdyż sprzyja on rozwojowi
przecedzić przez materiał filtracyjny a surowiec drobnoustrojów rozkładających glikozydy, zamiast cukru przemyć
taką
ilością
wody, aby uzyskać
można zastosować:
przepisaną ilość preparatu
sacharynę – 10 mg sacharyny = 6,0 g sacharozy = 10,0 g syropu prostego,
dodatek 10% glicerolu
wodę cedzić przez użyty uprzednio materiał
filtracyjny
glikozydy miłka i konwalii są bardziej odporne dlatego można je łączyć z preparatami zawierającymi cukier
Uwagi ogólne odnośnie
przy przygotowywaniu mieszanek w skład których zapisano odwarów, naparów i maceracji
wyciąg wodny jako rozpuszczalnik należy unikać stosowania roztworów zapasowych
odwary, napary i maceracje są preparatami nietrwałymi, dlatego należy je przyrządzać ex tempore
jeżeli jakiś
składnik musimy rozpuścić
na ciepło (np.
papaweryna) lub w innym rozpuszczalniku (np. aminofenazon w etanolu) to stosujemy możliwie najmniejszą ilość tego
po przygotowaniu mogą być używane najdłużej w ciągu 7 dni rozpuszczalnika, a ilość wody przepisaną do wykonania przy przechowywaniu w chłodnym miejscu
wyciągu odpowiednio zmniejszamy
można je konserwować dodatkiem 0,15% mieszaniny (1:10)
w niektórych przypadkach odwar lub napar można zastąpić hydroksybenzoesanu
metylu
z
hydroksybenzoesanem
odpowiednią ilością nalewki lub wyciągu płynnego, należy propylu
wówczas pamiętać, że:
wyciągi płynne przygotowuje się tak, aby 1,0 część
preparaty mętne powinny być
oznakowane informacją:
wyciągu zawierała tyle samo substancji czynnych co 1,0 g
„zmieszać przed użyciem”
surowca – wymieniamy je wówczas w stosunku 1:1
w przypadku nalewek stosunek surowca do gotowego preparatu wynosi:
jeżeli wyciąg wodny jest składnikiem mieszanki to należy przygotować go w pierwszej kolejności i w nim rozpuszczać
• 1:5 dla nalewek z surowców łagodnie działających zapisane składniki
• 1:10 dla nalewek z surowców silnie działających 3
Proporcje surowca i wody przy sporządzaniu Warunki wytrawiania przy sporządzaniu
wyciągów wodnych
wyciągów wodnych
Z SUROWCÓW ŁAGODNIE
Z SUROWCÓW SILNIE
TEMPERATURA
CZAS
CZAS
DZIAŁAJĄCYCH
DZIAŁAJĄCYCH
WODY
CZAS
WYTRAWIANIA W
PREPARAT
PREPARAT
POZOSTAWIENIA
DODAWANEJ DO
OGRZEWANIA
TEMPERATURZE
PO OGRZANIU
RUROWCA
POKOJOWEJ
SUROWCA
WODY
SUROWCA
WODY
30 min. w temp.
powyżej 90oC
ODWAR
POKOJOWA
lub 45 min. bez
nie dotyczy
nie dotyczy
ODWAR
1
10
1
100
kontroli
temperatury
NAPAR
1
10
1
100
na łaźni wodnej
NAPAR
WRZĄCA
15 minut
nie dotyczy
- 15 minut
MACERACJA
1
20
nie dotyczy
MACERACJA
POKOJOWA
brak ogrzewania
nie dotyczy
30 minut
4