• Kontrola norm przez Trybunał Konstytucyjny

- polega na orzekaniu o hierarchicznej zgodności aktów normatywnych niższego rządu z aktami wyższego rzędu i na eliminowaniu tych pierwszych z systemu obowiązującego prawa w razie stwierdzenia braku tej zgodności

- charakter następczy kontroli norm- może dotyczyć tylko aktów normatywnych, które już zostały ustanowione i albo już nabrały mocy obowiązującej, albo znajdują się jeszcze w okresie vacatio legis

- charakter prewencyjny kontroli norm- podmiotem uprawnionym do jej inicjowania jest prezydent RP. Dotyczy umów międzynarodowych przedstawionych prezydentowi do ratyfikacji oraz ustaw już uchwalonych przez Izby i przedstawionych prezydentowi do podpisania.

• Przedmiotem kontroli Trybunału Konstytucyjnego są:

- ustawy- co do zgodności z konstytucją i umowami międzynarodowymi ratyfikowanymi w oparciu o ustawę akceptującą

- umowy międzynarodowe- gdy chodzi o ich zgodność z konstytucją

- inne przepisy prawa, wydawane przez centralne organy państwowe- w zakresie ich zgodności z konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami

• Podstawą kontroli jest:

- konstytucja

- ratyfikowane umowy międzynarodowe

- ustawy (dotyczy to tylko kontroli aktów podustawowych)

• Kryteria dokonywania kontroli zgodności:

- zgodność materialna- badana jest treściowa zgodność regulacji zawartej w akcie niższym z regulacjami zawartymi w aktach wyższych

- zgodność proceduralna- badane jest dochowanie trybu wymaganego przepisami prawa do wydania atu lub zawarcia i ratyfikacji umowy

- zgodność kompetencyjna- trybunał bada, czy organ wydający dany akt miał do tego kompetencje

• Inicjatywa kontroli

- inicjatywa konkretna- związana z konkretną sprawą zawisłą przed sądami. Jeżeli w trakcie rozpoznawania sprawy pojawi się wątpliwość co do zgodności z konstytucją przepisu prawnego, który ma się stać podstawą rozstrzygnięcia sądowego, sąd może przedstawić TK odpowiednie pytanie prawne

- inicjatywa abstrakcyjna- jest podejmowana w oderwaniu od konkretnych przypadków. Jej wykonywanie wynika z ogólnej troski o stan praworządności w państwie lub z ogólnego interesu wnioskodawcy. Musi być oznaczony krąg podmiotów uprawnionych do występowania z wnioskiem o zbadanie zgodności aktu czy normy z konstytucją.

- wnioskodawcą może być prezydent, marszałkowie sejmu i senatu, pierwszemu prezesowi SN, prezesowi NSA, Prokuratorowi Generalnemu, prezesowi NIK, Rzecznikowi Praw Obywatelskich, 50 posłom, 30 senatorom

- Legitymacja szczególna oznacza- prawo kwestionowania tylko takich aktów czy norm, które dotyczą spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy. przysługuje ona Krajowej Radzie Sądownictwa