“AIDS - DśUMA XX WIEKU”

1. Jakie jest pochodzenie AIDS?

Pierwsze przypadki AIDS zostały rozpoznane w roku 1981, na Haiti. Jednak badania

archiwalnych surowic mieszkańców Afryki z końca lat 50., 60. i 70. dowodzą, iż zakażenia

HIV - 1 (jeden z wirusów powodujących AIDS) występował już w tym pozornie odległym

okresie. Analiza historii chorób również potwierdza, że wirus przeniknął do Europy i Stanów

Zjednoczonych w latach 70. , a nawet wcześniej. Znane jest doniesienie o śmierci

norweskiego marynarza, który zmarł na chorobę podobną do AIDS w końcu lat 50. W

zachowanej po nim surowicy krwi odkryto przeciwciała HIV. Przyczyny, dla których

epidemia ujawniła się w postaci licznych przypadków jawnych klinicznie w początkach lat

80. są złożone. Trzeba jednak pamiętać, że od zakażenia do rozwoju choroby upływa co

najmniej kilka lat.

Bez wątpienia duże znaczenie w tak szybkim rozprzestrzenianiu się choroby miało

wtargnięcie wirusa do grup homoseksualistów w USA oraz krajach zachodnich.

Obecnie uważa się, że do populacji ludzkiej HIV przedostał się od gatunków zwierzęcych. W

pierwszym rzędzie dotyczy to małp żyjących na terenie Afryki, gdyż wirus występujący u

tego gatunku jest najbardziej podobny ze zwierzęcych wirusów do wirusa ludzkiego HIV

(ang. human immunodeficiency virus) wywołującego AIDS. Najwięcej dowodów

popierających tę tezę dotyczy HIV - 2. Coraz więcej argumentów przemawia jednak za

podobnym pochodzeniem HIV - 1.

Istnieje wysokie prawdopodobieństwo, iż wirus HIV - 1 lub bardzo do niego podobny,

przedostał się z populacji małp do populacji ludzkiej około połowy lat 50. naszego stulecia

lub wcześniej. Argumentem przemawiającym za tym, że nie nastąpiło to przed tym okresem,

jest brak odporności rdzennej ludności afrykańskiej na zakażenie HIV - 1.

Dokładna ocena kiedy pojawił się wirus HIV u ludzi, nie jest jednak możliwa. Niektórzy

badacze przesuwają transmisję wirusa z małp człekokształtnych do skupisk ludzkich na okres

100 - 120 lat, a nawet kilku wieków. Według zwolenników tego ujęcia, przez cały ten czas,

wirus albo ewaluował do dzisiejszej postaci, albo jego występowanie było ograniczone do

zamkniętych populacji.

Zmiany spowodowane przez cywilizację europejską, przyniesione przez państwa kolonialne,

przekształciły gruntownie struktury lokalne. Mogło się to przyczynić do wyjścia HIV w

otwarty świat.

Zakażenie HIV - 2 jest szczególnie częste wśród prostytutek. Dowodzi to zakażeń na drodze

seksualnej. Poparcia dla tej tezy stanowią wyniki licznych prac naukowych, dotyczących dróg

przenoszenia wirusa.

2. Jaka jest budowa oraz biologia wirusa HIV?

Ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV) w niedalekiej przeszłości występował pod

innymi określeniami, które przechodzą do historii. Były to:

· LAV - lymphadenopathy associated virus

· HTLV-III - human T-cell lymphotropic virus

· ARV - AIDS-related virus

Nazwy te, mimo, iż są już nie używane, dobrze oddają pewne cechy HIV: wywołuje AIDS,

jest spokrewniony z pewnym rodzajem limfocytów i może powodować powiększenie węzłów

chłonnych.

HIV jest wirusem, którego podstawę stanowi RNA. Należy do rodziny lentiwirusów. Do tej

samej rodziny zakwalifikowano wirusy wyizolowane od kopytnych i naczelnych. Określa się je jako nieonkogenne, wywołujące efekt cytoplazmatyczny. Są to wirusy:

· visna

· zapalenia stawów i mózgu kóz

· zakaźnej niedokrwistości koni

· małpi wirus upośledzenia małp (SIV)

SIV powinien budzić szczególne zainteresowanie, gdyż zakażone nim trzymane w niewoli

makaki, są modelem do badań nad retro wirusami, a więc także HIV.

Znane są dwa wirusy powodujące AIDS:

· HIV - 1

· HIV - 2

HIV - 2 jest mniej patogenny niż HIV - 1. HIV - 1 i HIV - 2 należą do różnych rozgałęzień

retro wirusów, oznacza to, iż miały wspólnego przodka w procesie ewolucji. Mają one

podobne struktury w 40 - 50%.

3. Jak komórki zarażają się wirusem HIV?

Jest to proces wieloetapowy, złożony z następujących po sobie faz. Są one efektami interakcji

między komórką wrażliwą na zakażenie, a cząstką wirusa.

Proces ten wygląda w następujący sposób:

przyłączenie cząstki wirus1owej do powierzchni komórki

połączenie wirusa z2 błoną komórkową

przechodzenie wirusa do cytoplazmy3

zamiana4 wirusowego RNA na DNA

wejście DNA do jądra komórkowego5

replikacja6

4. Zakażenia wirusem HIV

Zakażenie HIV powoduje wszystkie postacie procesu infekcujnego znane w patologii chorób

zakaźnych. Są to:

· zakażenia bezobjawowe

· ostre zespoły chorobowe

· przewlekłe zespoły chorobowe

Mnoga lokalizacja układowa wirusa wywiera piętno na historii choroby, kończącej się - po

latach od zakażenia - śmiercią. Odmienności przebiegu są wyraźnie widoczne w zależności od

takich cech biologicznych ajk płeć i wiek oraz okres rozwojowy, stąd różnice w przebiegu

zakażenia u mężczyzn i kobiet, niemowląt, dzieci i osób dorosłych. Zaznaczają się także

różnice w zależności od takich uwarunkowań, jak homoseksualizm, czy narkomania.

Jednym z objawów zarażenia HIV jest mięsak Kaposiego, który występuje u około 20%

chorych na AIDS (u homoseksualistów - 30%). U osób niezakażonych HIV występuje zwykle

po 50 roku życia, zajęte są kończyny dolne i górne, ma względnie łagodny przebieg,

natomiast u osób z HIV średni wiek zachorowań wynosi 38 lat, zajęty może być każdy

narząd, ma on szybki postęp oraz złe rokowanie. Także częstymi objawami zakażenia są: rak

łuszczasty skóry i odbytu, czerniak złośliwy, rak płuc, nabłoniak rdzeniowy, zapalenie płuc.

Mimo, iż ciągle trwają badania nad HIV, ciągle jeszcze nie znane jest lekarstwo przeciwko tej

grożnej chorobie, która cały czas się rozprzestrzenia. Umierają na nią tysiące ludzi na całym

świecie (na przykład w roku 1985 liczba ofiar AIDS w Stanach wynosiła 8002, natomiast w

Europie 792, porównując te dane z dzisiejszymi jest to tylko niewielka cząstka). Dlatego każdego roku przeznacza się ogromne sumy pieniędzy na profilaktykę przed AIDS.

5.Dlaczego układ odpornościowy nie niszczy HIV-u?

Po zakażeniu organizm zaczyna produkcję tzw. przeciwciał, tj. specjalnych białek

przeznaczonych do atakowania i niszczenia obcych substancji. Układ odpornościowy

dysponuje także komórkami zwanymi limfocytami, które mogą atakować wirusa, jak i

komórki do których już wtargnął. Szczególna rolę odgrywają tu komórki T, które biorą udział

w rozpoznawaniu "najeźdźców". Wirus HIV niszczy właśnie te komórki i dlatego

przeciwciała nie rozpoznają jego obecności i nie wiedzą, kogo mają atakować. Wirus AIDS

po wniknięciu do komórki może się też utaić i czekać na odpowiednią chwilę do ataku. HIV

ma też wyjątkową zdolność mutacji, czyli zmiany swojej budowy. Jest to ogromnym

utrudnieniem dla układu odpornościowego w przygotowaniu planu efektywnego ataku.

Po jakim czasie od zakażenia HIV-em występują pierwsze objawy infekcji?

W 2-3 tygodnie od zakażenia u niektórych osób mogą wystąpić objawy ostrego zespołu

pseudogrypy. Potem następuje długi okres bez żadnych objawów, który może trwać przez

wiele lat. Wtedy istnieje niebezpieczeństwo nieświadomego przeniesienia wirusa na innych

ludzi. W końcu najczęściej po 8-10 latach, zakażony człowiek wykazuje objawy rozwoju

choroby.

6.Jakie są wczesne objawy zakażenia HIV-em?

Do często występujących objawów zakażenia HIV-em należą:

bardzo wysoka gorączka (około 40 stopni), trwająca dłużej niż 3-5 dni

kaszel połączony z odkrztuszaniem wydzieliny z płuc, trwający kilka tygodni

purpurowe plamki na skórze, które nie są wynikiem podrażnienia przez kontakt z różnymi

chemikaliami

zakażenia i skaleczenia, które mimo leczenia nie goją się

znużenie i osłabienie trwające wiele tygodni, pojawiające się bez żadnej przyczyny

powiększenie węzłów chłonnych do wielkości wiśni lub większej, co najmniej w dwu

miejscach ciała

gwałtowna utrata ciężaru ciała (5 kg i więcej), która nie jest wynikiem odchudzania się

częste, nawracające zaziębienia, grypy i pseudogrypy, trwające po kilka dni

częste biegunki pojawiające się bez żadnej przyczyny

7.Czy kleszcze oraz komary i inne owady przenoszą HIV?

Kleszcze, komary i inne owady, które zasysają krew, nie są zdolne do przenoszenia wirusa

AIDS. Komary i kleszcze tylko zasysają krew z czyjegoś ciała, nie mogą jej wstrzyknąć. A

nawet jeśliby mogły, to jej ilość byłaby zbyt mała, żeby zakazić drugiego człowieka.

8.Jakie są sposoby uprawiania bezpiecznego seksu?

Do praktyk bezpiecznego seksu należą wszystkie te, które tylko możesz sobie wyobrazić, a

które nie prowadzą do bezpośredniego kontaktu Twego układu krwionośnego z płynami

tkankowymi partnerki (partnera). Bezpieczne będą zatem stosunki pochwowe lub analne z

użyciem prezerwatywy. Praktyki bezpiecznego seksu polegają również na całowaniu,

dotykaniu, masowaniu, masturbacji.

9.Czy wszystkie rodzaje prezerwatyw chronią przed wirusem AIDS?

Nie. Powinno się stosować tylko prezerwatywy z gumy lateksowej. Warto stosować

prezerwatywy pokryte nonoxynolem-9. Jest to środek plemnikobójczy, który może zapobiec

przeniesieniu wirusa AIDS.

10.Czy stosunek przerywany chroni przed zakażeniem?

Stosunek przerywany czyli wyjęcie członka z ust, odbytu lub pochwy partnerki czy partnera

przed wytryskiem nasienia zmniejsza możliwość zakażenia, ale całkowicie przed nim nie

chroni. Wirus AIDS może się znajdować w wydzielinie przedejakulacyjnej, która wydostaje

się z członka przed wytryskiem nasienia, i wraz z nią może nastąpić przeniesienie wirusa.

11.Czy pocałunki "z językiem" są bezpieczne?

Chociaż wykryto wirusa AIDS w ślinie, to ze względu na niewielkie jego ilości takie

pocałunki nie stanowią większego niebezpieczeństwa. Trzeba by połknąć kilka litrów śliny

partnera, by zawarty w niej HIV stał się groźny. Niemniej dla całkowitego bezpieczeństwa

zaleca się, by osoby ze skaleczeniami lub rankami w jamie ustnej czy na języku nie całowały

się w sposób powodujący wymianę dużych ilości śliny.

12.Kto powinien poddać się testowi na HIV?

Zbadany powinien być każdy, kto uczestniczył w ryzykownych kontaktach w ciągu ostatnich

15 lat, a w szczególności uprawiał seks bez prezerwatywy, wstrzykiwał sobie dożylnie

narkotyki, miał transfuzję krwi lub otrzymał przeszczep. Należy dobrze przemyśleć całą

sprawę przed podjęciem decyzji o przeprowadzeniu badania. Niektórzy chcą się po prostu

upewnić, że wszystko jest w porządku i potem kiedy wynik jest dodatni, okazuje się, że byli

kompletnie nie przygotowani na taką ewentualność.

Jeden z moich znajomych ma AIDS i moi koledzy chcą, bym przestał z nim rozmawiać. W

jaki sposób mogę im wytłumaczyć, że wszystko jest w porządku?

Najlepszym sposobem postępowania z ludźmi, którzy nie rozumieją, na czym polega AIDS,

jest zaznajomienie ich z faktami. Daj im książkę, ulotkę jednej z organizacji zajmujących się

oświatą zdrowotną w związku z AIDS. Pamiętaj, że oni boją się AIDS dlatego, że nie

rozumieją, o co tu chodzi. Pomóż im poznać prawdę o HIV i AIDS. Im więcej będzie tych,

którzy rozumieją AIDS, tym bardziej będą się rozwiewać obawy z tą chorobą związane.