1 – 1 5 p a ź d z i e r n i k a 2 0 1 0

6

w w w . n o w y g o r n i k . p l

a k t u a l n o ś c i

Uwaga zagrożenie wyrzutem metanu i skał!

pod ziemią drzemią

gigantyczne siły

Rozmowa z MarianeM

specjalistycznych wiertnic. Dzięki przed-

ZMarZłyM, nadsztygarem

wiertom, można stwierdzić niespodziewane

wentylacji do spraw

uskoki oraz zauważyć inne objawy zagroże-

nia wyrzutami metanu i skał.

Widok stumetrowej kawerny

zwalczania zagrożenia

nauczył mnie szacunku

wyrzutami metanu i skał

X Ja wciąż mam wrażenie, że pan wró-

ży, a nie stwierdza zagrożenie.

dla natury – mówi

– Jeżeli obserwuje się przodek, analizu-

GrZeGorZ PłacZek,

X „nowy Górnik”: odpowiada pan za

je się pomiary parametrów wyrzutowych,

zwalczanie w Zofiówce zagrożenia wy-

zna się tendencję zmian, to zdobywa się

naczelny inżynier

rzutami metanu i skał? To chyba nowe

dowody, że zbliża się potencjalne zagroże-

KWK Zofiówka

zagrożenie w kopalniach JSw SA?

nie. To nie są wróżby, ale dane zwiastujące

Marian ZMarZły: – W Zofiówce już

zagrożenie. Te dane zbiera zespół ludzi,

w latach siedemdziesiątych i osiemdzie-

pracowników bezposrednio mi podległych,

siątych ubiegłego wieku były przypadki

którymi kieruję. Stosujemy wszystkie do-

Gaz i skały zetrą cię na proch

wyrzutu metanu i skał. Powszechnie wiado-

stępne aktualnie metody prognozowania

mo, że zagrożenie wyrzutami gazów i skał

zagrożenia. Przepisy ściśle określają war-

występowało w dawnym Zagłębiu Wałbrzy-

tości świadczące o zbliżającym się zagro-

X „nowy Górnik”: kiedy myśli pan o wy-

skim i niektórym wydaje się, że to historia

żeniu. Gdy wskaźniki dochodzą do warto-

rzutach metanu i skał, boi się pan?

polskiego górnictwa. Niestety, schodzimy

ści granicznych, wstrzymujemy urabianie

GrZeGorZ PłacZek: – Tak. Przez

coraz głębiej z wydobyciem i to zagrożenie

Różnica polega tylko na tym, że przy wy-

przodka i zaczynamy działania profilak-

15 lat pracowałem jako sztygar zmianowy

będzie wzrastać w kopalniach naszej spółki.

rzucie siła niszczenia jest gigantyczna.

tyczne. Chciałbym jeszcze raz podkreślić,

robót przygotowawczych. Wtedy zagroże-

W roku 2002 był duży wyrzut w kopalni

Gaz i masy powyrzutowe potrafią zabijać,

że w naszej kopalni w zasadzie wszystkie

nie wyrzutami było mniejsze. Na szczęście

Pniówek. W 2005 roku w kopalni Zofiów-

zniszczyć obudowę, przesuwać na duże

wyrzuty następowały po dojściu do zabu-

w czasie pracy pod ziemią nie spotkałem się

ka. Gdyby nie zakrojona na szeroką skalę

odległości maszyny i urządzenia, a atmos-

rzeń geologicznych. Dlatego każde takie

z tym zjawiskiem. Jednak na wyższych sta-

profilaktyka, zapewne mielibyśmy więcej

fera w mgnieniu oka staje się niezdatna do

zaburzenie należy traktować jako pierwszy

nowiskach pracy w Zofiówce miałem okazję

takich przypadków. O tym, że wyrzuty nie

oddychania.

sygnał świadczący o tym, że zbliżamy się do

przekonać się o sile natury.

są przypadkami incydentalnymi, świad-

niebezpieczeństwa.

czy coraz większa energia tych zjawisk.

X Jakie urządzenia pozwalają stwier-

X wysyła pan ludzi w miejsce, gdzie

Pod ziemią są uwięzione gigantyczne siły,

dzić, że może nastąpić wyrzut?

X Teraz zbliżacie się do jakiegoś

w każdym momencie gaz i skały mogą

a my nieuchronnie uwalniamy je. Trzeba

– Nie ma takiego cudownego

uskoku?

ich zabić w ułamku sekundy. To łatwa

prowadzić roboty górnicze w sposób kon-

urządzenia.

– Praktycznie w każdym przodku wy-

decyzja?

trolowany. Jeżeli będziemy nieostrożni –

stępują jakieś zaburzenia. Dlatego mój ze-

– W książce wierceń, którą między

W Zagłębiu

zginiemy. Jednocześnie, poza wyrzutem

X Skąd pan wie, że może być wyrzut?

spół pracuje nieustannie.

innymi ja przygotowuję, ustala się spo-

metanu i skał, groźnym zjawiskiem jest

– Jest odpowiedni sposób pomiarów,

sób wiercenia otworów rozpoznawczych.

Wałbrzyskim

sam wypływ metanu. W tym roku mieliśmy

który pozwala prognozować wielkość zagro-

X nie ma żadnego miernika, który wy-

Sprowadza się to do dokładnego określenia,

bywały wyrzuty,

taki przypadek.

żenia. Nieocenione są również przedwierty

kryłby zagrożenie. wszystkie pomiary są

w którym miejscu należy przyłożyć wiertło.

w których

wykonywane w przodkach, które pozwalają

jedynie wskazówkami pośrednimi. wciąż

Te i pozostałe procedury służą zapewnieniu

X które zjawisko jest niebezpieczniej-

zlokalizować ewentualną pułapkę gazową.

mi się wydaje, że pańska praca to sztu-

pracownikom bezpieczeństwa. Oczywiście,

uwalniało się

sze dla górników?

Przedwierty wykonują zarówno górnicy

ka, a nie wiedza.

jak w każdym działaniu górniczym, jest ja-

błyskawicznie

– Niebezpieczniejszy jest wyrzut. Jed-

z oddziałów przygotowawczych, robiąc to

– To wyłącznie wiedza poparta wielo-

kieś ryzyko, jednak zminimalizowane do

nak trzeba pamiętać, że zarówno wyrzut jak

ręcznymi wiertarkami, jak i pracownicy

letnią praktyką pracy pod ziemią. W gór-

racjonalnych granic. W zasadzie każda czyn-

kilkaset

i wypływ stanowią śmiertelne zagrożenie.

Zakładu Odmetanowania Kopalń, używając

nictwie pracuję 17 lat. Karierę zaczynałem

ność jest dokładnie opisana. Praca zgodna

tysięcy metrów

jako pracownik fizyczny, pracując 5 lat.

z przepisami gwarantuje bezpieczeństwo.

AKW W dozorze górniczycm przepracowałem

sześciennych

ófi 6 lat w oddziałach wydobywczych. W dziale

X obawiam się, że górnicy łatwo mogą

gazu. To nie

K ZO

wentylacji pracuję od 2005 roku.

wpaść w rutynę. w zasadzie ciągle te

jest detonacja

KW

same czynności, pełna koncentracja

X Łatwo zostać specjalistą od zwalcza-

i rzadko występujące zagrożenie. Aż

miny. To wybuch

nia zagrożeń wyrzutami?

korci, żeby coś zrobić na skróty, szyb-

magazynu bomb.

– Trzeba tę pracę polubić. Na to

ciej i łatwiej.

składa się analiza prawie dwóch tysięcy

– Wszystkim, którzy mają ulec rutynie

wyrzutów w nieczynnych już kopalniach

chciałbym opowiedzieć o tym, co widzia-

wałbrzyskich, świadomość setek ofiar

łem w kopalniach wałbrzyskich w czasie

śmiertelnych tych wyrzutów i praca kilku

praktyk studenckich. W kopalni Nowa Ruda

pokoleń specjalistów. Do tego dochodzi

były około stumetrowe kawerny. Ten widok

analiza wskaźników wyrzutowych z naszej

towarzyszy mi do dziś. Przodek od reszty

kopalni i innych kopalń JSW SA. Dlatego

kopalni odgradzały metrowe drzwi pan-

szczególnie zwracamy uwagę na wszelkie

cerne. Automatyczne, zdalnie sterowane

zaburzenia geologiczne, wchodzenie do

wiertnice osłaniały siatki ochronne zrobione

stref nieodprężonych oraz eksploatację

z grubych łańcuchów. O niszczycielskiej sile

nowych partii pokładów.

wyrzucanego gazu i skał niech świadczy fakt,

że tam, gdzie dochodzi do silnych wyrzutów

X Zwykli górnicy mogą mieć wpływ na

węgiel jest ścierany na proch i przypomi-

zapobieganie zagrożeniu wyrzutami?

na czarna mąkę. W naszej kopalni w 2005

– Oni wykonują przedwierty. Jeżeli ro-

roku niszczycielski wyrzut zabił 3 górników

bią to zgodnie z zasadami, obserwują objawy

i zniszczył około 30 metrów chodnika, który

makroskopowe i prawidłowo je interpretują

zawalił się, jakby wybuchł w nim gigantyczny

to chronią swoje życie i życie kolegów. Pod-

ładunek trotylu.

kreślam – nie ma jednego przyrządu, który

wykryłby zagrożenie wyrzutem. Wszystko

X ilu zatrudnionych w kopalniach JSw

zależy od ludzi.

SA mogło widzieć takie kawerny i opan-

W tym wyrobisku był wyrzut metanu i skał w 2005 roku Rozmawiał: Sławomir StarzyńSki

cerzone przodki?

Gornik_01_2010_12.indd 6

2010-09-30 10:12:52