Fizjologia - przypuszczalne pytania na Egzamin

Pytania – Fizjologia – UJK WNoZ – w semestrze I roku 2010/2011 na egzaminie!!

Być może, że się powtórzą… ale odpowiedzialności za to nie biorę. Część powtarza się z pytaniami z Kosmetologii WNoZ UJK z egzaminu z fizjologii.

1. Budowa neuronu, komórki glejowej, włókna nerwowego, błonowy potencjał spoczynkowy,

potencjał czynnościowy, potencjał progowy, hiperpolaryzacyjny potencjał następczy, prawo

„wszystko albo nic”.

Neuron jest komórką nerwową, która nie różni się znacząco od innych komórek i tkanek. Wyróżnia się przede wszystkim wielkością otaczających ciało wypustek w postaci rozkrzewionych gałązek, tzw. dendrytów. Najważniejszymi częściami składowymi neuronu są:

Jądro - jest to centrum obliczeniowe neuronu, gdzie zachodzą procesy kluczowe dla jego funkcjonowania

Dendryty - są to wejścia neuronu, którymi do jego wnętrza trafiają sygnały poddane późniejszej obróbce,

Synapsa - jest zakończeniem wejść (dendrytów) i stanowi tzw. furtkę wejściową neuronu. W synapsach sygnał wejściowy może być wzmacniany lub osłabiany czyli ulega już wstępnej modyfikacji,

Wzgórek aksonu - poprzez niego sygnał wyjściowy opuszcza neuron, można go nazwać furtką wyjściową neuronu,

Akson - jest wyjściem neuronu. Poprzez niego sygnał wyjściowy wędruje dalej do innych neuronów. W tym punkcie wyjście neuronu rozgałęzia się łącząc się z wejściami (dendrytami) innych neuronów.

Komórka glejowa lub glej stanowią obok komórek nerwowych drugi składnik tkanki nerwowej. Nie przekazują impulsów nerwowych, ale są do tego niezbędne. Biorą udział we współtworzeniu bariery krew-mózg, syntezie niektórych neuroprzekaźników, procesach związanych z wydzielaniem i wychwytywaniem neuroprzekaźników, tworzą osłonki mielinowe aksonów, uczestniczą w odżywianiu neuronów oraz pełnią funkcje obronne. Jest to specjalna tkanka, która powstała z trzeciego listka zarodkowego - mezodermy, i zbudowana jest z nienerwowych komórek gwiaździstych, otaczających wypustkę długą -

akson, wewnątrz ośrodkowego układu nerwowego. Rodzaje gleju: wielkokomórkowy, skąpowypustkowy, drobnokomórkowy.

Włókna nerwowe to wiązka wypustek nerwowych odchodzących od ciała komórek nerwowych. Mogą być otoczone osłonkami lub być nagie. Dzieli się je na takie, które przewodzą impulsy z obwodu do ośrodków (aferentne – włókna dośrodkowe) i z ośrodków na obwód (eferentne – odśrodkowe).

Błonowy potencjał spoczynkowy to różnica potencjałów między obiema stronami błony plazmatycznej niepobudzonej komórki pobudliwej.

Błonowy potencjał czynnościowy ( iglicowy) to szybka, miejscowa zmiana potencjału elektrycznego wywołana bodźcem, podczas której następuje gwałtowne wnikanie jonów sodu do wnętrza komórki, zanik polaryzacji (depolaryzacja), a następnie zmiana ładunku na dodatni. Faza depolaryzacji i repolaryzacji potencjału czynnościowego (iglica) trwa nie więcej niż 1 ms i osiąga maksymalnie wartość około +30 mV.

Potencjał progowy to wielkość potencjału błony komórki, która musi zostać przekroczona, aby mógł być wygenerowany potencjał czynnościowy.

Hiperpolaryzacyjny potencjał następczy to okres przejściowej hiperpolaryzacji błony pojawiający się po potencjale iglicowym.

Prawo „wszystko albo nic” to prawo określające zjawisko pobudzenia aksonu. Polega na tym, że bodziec, jeśli jest dostatecznie silny, wyzwala zawsze tę samą reakcję, jeśli jest zbyt słaby, nie jest w stanie nawet reakcji zapoczątkować.

2. Przewodzenie nerwowe, kod nerwowy, synapsy chemiczne, torowanie lub hamowanie

presynaptyczne, neurotransmitery.

Przewodzenie nerwowe polega na przewodzeniu impulsów nerwowych wzdłuż włókien nerwowych za pośrednictwem fali depolaryzacji. We włóknach nerwowych otoczonych osłonkami mielinowymi odbywa się w sposób skokowy, od jednego przewężenia Ranviera do drugiego, gdyż w cieśniach węzłów jest największa gęstość kanałów jonowych. Dzięki temu jest znacznie szybsze niż we włóknach nerwowych bezosłonkowych, gdzie bodziec jest przewodzony w sposób ciągły.

Kod nerwowy sekwencja impulsów stanowiąca właściwy nośnik informacji w układzie nerwowym. Zmiana tego kodu, czyli zwiększenie lub zmniejszenie liczby impulsów w jednostce czasu, powoduje przesłanie odmiennego sygnału, którego efektem będzie ostatecznie zmieniona czynność efektora.

Synapsy chemiczne - komórki są od siebie oddalone o ok. 20 nm, a między nimi powstaje szczelina synaptyczna. Zakończenie neuronu presynaptycznego tworzy kolbkę synaptyczną, w której są wytwarzane neuroprzekaźniki, które łączą się z receptorem, powodując depolaryzację błony postsynaptycznej. Występują tam, gdzie niepotrzebne jest szybkie przekazywanie impulsu, np. w narządach wewnętrznych.

Torowanie lub hamowanie presynaptyczne to cechy przekaźnictwa chemicznego; stanowią mechanizmy, które umożliwiają zwiększenie lub zmniejszenie ilości uwalnianego neurotransmitera.

Neurotransmitery to substancje produkowane w cytoplazmie komórki nerwowej i transportowane do zakończeń nerwowych aksonów, uwalniane przy wzroście stężenia jonów wapnia w wyniku depolaryzacji zakończenia presynaptycznego.

3. Sumowanie przestrzenne i czasowe w neuronie, synapsy elektryczne, przekazywanie

impulsu przez synapsy elektryczne, dywergencja i konwergencja sygnałów

Sumowanie przestrzenne w neuronie polega na wzrastaniu postsynaptycznego potencjału pobudzającego w miarę zwiększania się liczby synaps przekazujących pobudzanie.

Sumowanie czasowe w neuronie polega na tym, aby przychodzące nowe impulsy zdążyły przed repolaryzacją błony postsynaptycznej, czyli aby przychodziły w mniejszych odstępach jak 5 ms.

Synapsy elektryczne to synapsy, w których neurony prawie się stykają. Kolbka presynaptyczna oddalona jest od kolbki postsynaptycznej o 2 nm. Możliwa jest wędrówka jonów z jednej komórki do drugiej - przekazywanie dwukierunkowe.

Przekazywanie impulsu przez synapsy elektryczne polega na tym, że błony presynaptyczna i postsynaptyczna są ułożone bardzo blisko siebie i impuls elektryczny przeskakuje z jednej błony na drugą, wywołując depolaryzację. Impuls może być przewodzony w obydwie strony.

Dywergencja sygnałów odnosi się do sytuacji, gdy pojedyncza komórka nerwowa, dzięki odgałęzieniom aksonu, tworzy połączenia z większą liczbą komórek. Stymulacja jednej, początkowej komórki pozwala rozprzestrzeniać sygnał na kolejne i liczniejsze elementy takiego obwodu.

Konwergencja sygnałów oznacza sytuację odwrotną, kiedy to kilka komórek tworzy synapsy z jednym neuronem. Zbieganie się sygnałów różnych komórek na jedną pozwala na integrację informacji.

4. Anatomiczna organizacja ośrodkowego układu nerwowego, istota szara, istota biała,

receptory i czucie, rodzaje receptorów i potencjałów receptora, transdukcja bodźca, bodziec adekwatny (specyficzny)

Anatomiczna organizacja OUN. Na układ nerwowy ośrodkowy składają się rdzeń kręgowy oraz mózgowie, czyli mózg, móżdżek oraz pień mózgu. W obrębie OUN są rejestrowane oraz analizowane bodźce docierające z włókien układu obwodowego.

Analiza tychże bodźców warunkuje właściwą reakcję organizmu na zmieniające się warunki w środowisku zewnętrznym.

Istota szara to jeden z dwóch podstawowych składników OUN, w którym utworzone jest skupisko neuronów. W OUN istota szara znajduje się na powierzchni – w mózgu i móżdżku, nosi tam nazwę kory; oraz w głębi, otoczona istotą białą – tworzy jądra nerwowe.

Istota biała to drugi z dwóch podstawowych składników OUN. Stanowi skupiska wypustek nerwowych (dendryty i aksony). W

mózgu kryje się pod istotą szarą, a w rdzeniu kręgowym stanowi warstwę zewnętrzną. Podstawowym jej składnikiem są fosfolipidy.

Receptory i czucie. Receptory to wyspecjalizowane struktury białkowe do odbioru, przekształcania i przekazywania do różnych elementów efektorowych informacji ze środowiska zewnętrznego. Związki łączące się z receptorami to ligandy. To, czy komórka zareaguje na daną substancję, zależy od tego, czy posiada dla niej właściwy ligand.

Rodzaje receptorów

Ze względu na rodzaj adekwatnego bodźca, jakimi są receptory wyróżniamy:

Mechanoreceptory- organy słuchu i równowagi

Chemoreceptory – węch, naczynia reagujące na stężenie CO2, podstawa pnia mózgu

Termoreceptory

Fotoreceptory – oko

Nocyreceptory – bólowe

Ze względu na położenie w organizmie, wyróżniamy receptory:

Eksteroreceptory – w skórze i tkance podskórnej

Interreceptory – w narządach wewnętrznych

Telereceptory – oko, słuch

Proprioreceptory – mięśnie poprzecznie prążkowane, torebki stawowe

Potencjały receptora (potencjał receptorowy) – potencjał generujący – zmiana potencjału powstająca w receptorze pod wpływem działania bodźca

Transdukcja bodźca jest to proces przetwarzania bodźca bólowego, mechanicznego lub chemicznego na impuls elektryczny, przewodzony do wyższych pięter nocycepcji w procesie transmisji.

Bodziec adekwatny (specyficzny) to taki rodzaj bodźca, na który receptor odpowiada przy najniższym progu pobudliwości jednocześnie wywołując specyficzne wrażenie zmysłowe.

Bodziec nieadekwatny (nieswoisty) to taki rodzaj bodźca, który nie jest charakterystyczny dla danego receptora, lecz przy odpowiednio dużym natężeniu może wywołać specyficzne wrażenie zmysłowe.

5. Receptory mięśniowe, wrzeciona mięśniowe, kodowanie informacji czuciowej, próg

pobudliwości, adaptacja receptora, odruchy rdzeniowe

Receptory mięśniowe – wrzeciono mięśniowe - receptory znajdujące się w mięśniach i ścięgnach, zakończenia neuronu czuciowego są owinięte wokół pojedynczych włókien mięśniowych, reagują na rozciąganie mięśnia.

Kodowanie informacji czuciowej. Wrażenia czuciowe powstają jako kombinacje 4 elementów: rodzaj, miejsce działania, siła, czas trwania. Intensywność wrażenia czuciowego jest odwrotnie proporcjonalna do siły/intensywności bodźca.

Próg pobudliwości to minimalna siła bodźca.

Adaptacja receptora to obniżenie odpowiedzi receptora pomimo stałej obecności bodźca. Ma na celu dostosowanie częstotliwości odpowiedzi do szybkości narastania i stosowania bodźca, a także zmniejszenie ilości informacji, które docierają do mózgu.

Odruchy rdzeniowe jest to odruch bezwarunkowego zginania kończyny, np. odruch zginania kończyny dolnej w stawie kolanowym.

6. Łuk odruchowy. Odruch zginania. Łuki nerwowe osiowe, sterowanie ruchami dowolnymi, korowe ośrodki ruchu i drogi piramidowe, pierwotne i wtórne pola ruchowe

Łuk odruchowy to droga jaką przebywa impuls nerwowy od receptora bodźca poprzez neuron czuciowy, kojarzeniowy oraz ruchowy do efektora.

Odruch zginania zwany też odruchem ucieczki lub odruchem obronnym, powstaje w przypadku zaistnienia bodźca bólowego.

Podrażniony receptor bólowy wysyła sygnał do rdzenia kręgowego, gdzie zostaje przełączony na neurony różnych dróg aferentnych i eferentnych. W następstwie do mięśni docierają impulsy, które powodują gwałtowny skurcz tych grup mięśniowych, powodując oddalenie od czynnika niebezpiecznego.

Łuk nerwowy monosynaptyczny - w łuku występuje jedna synapsa, która składa się z dwóch neuronów; doprowadzającego i odprowadzającego, na przykład odruch kolanowy - tam gdzie receptor, tam też efektor),

Łuk nerwowy bisynaptyczny - w łuku występują dwie synapsy, a więc trzy neurony, dodatkowo występuje neuron pośredniczący; większość odruchów rdzeniowych. Są to odruchy bezwarunkowe, wykonywane automatycznie, nie dochodzące do świadomości,

Łuk nerwowy polisynaptyczny - w łuku występuje kilka synaps, a więc i kilka neuronów. Pozostałe odruchy rdzeniowe, warunkowe, dochodzące do świadomości.

Sterowanie ruchami dowolnymi. Większość ruchów dowolnych wykonywanych przez człowieka jest wyuczona. W wyniku wykonywania błędów w uczeniu się ruchów móżdżek przyswaja sobie program zawierający rozkazy do wykonania danego ruchu.

Takie informacje pochodzą ze wszystkich zmysłów. Sygnały te powodują, że komórki Purkinjego stają się mniej wrażliwe na przychodzące w tym samym czasie informacje z włókien kiciastych. Po kolejnych próbach wykonania zadania, sygnał zmienia się w taki sposób, że sygnał wyjściowy z komórek Purkinjego sprawia, że wykonywanie ruchu poprawia się.

Korowe ośrodki ruchu - znajdują się w zakręcie przedśrodkowym płata czołowego.

Drogi piramidowe. Główną funkcją drogi piramidowej jest modulowanie procesu przekazywania informacji czuciowej z rdzenia kręgowego do wyższych struktur układu nerwowego. Stanowi część układu nerwowego kontrolująca ruchy dowolne i postawę ciała. Układ piramidowy posiada dwie drogi unerwiające ruchowo mięśnie. Pierwsza z nich to droga korowo-jądrowa, która unerwia mięśnie twarzoczaszki, szyi, a także część mięśnia czworobocznego grzbietu. Druga to droga korowo-rdzeniowa, która unerwia resztę mięśni organizmu.

Pierwotne pola ruchowe – pole w płacie czołowym, odpowiadające za ruchy dowolne, stanowi ostatni etap programowania ruchów i wysyła informacje bezpośrednio do motoneuronów rdzenia kręgowego.

Wtórne pola ruchowe – pola przylegające do pierwotnych pól ruchowych, których zadaniem jest bardziej szczegółowa analiza i integracja informacji określonego rodzaju.

7. Wyższe czynności nerwowe, specjalizacja półkul mózgu, afazje, agnozje.

Wyższe czynności nerwowe zespół nabytych czynności mózgu, oparty na odruchach warunkowych; zapewniają precyzyjne przystosowanie się organizmu do środowiska.

Specjalizacja półkul mózgu – brak informacji

Afazje - zaburzenie mowy, powstałe w wyniku uszkodzenia ośrodka mowy w dominującej półkuli mózgu i upośledzające proces mówienia lub rozumienia mowy.

Agnozje jest to niezdolność do rozpoznawania i identyfikowania przedmiotów lub osób, mimo, iż chory posiada odpowiednią wiedzę na temat ich właściwości.

8. Autonomiczny układ nerwowy. Organizacja i czynność układu współczulnego i

przywspółczulnego, odruchy autonomiczne (trzewo-trzewne, trzewo-somatyczne,

somatyczno-trzewne)

Autonomiczny układ nerwowy to zespół nerwów i zwojów nerwowych częściowo niezależnych od OUN. Czynnościowo jest on związany z narządami wegetatywnymi. Działanie neuronów autonomicznego układu nerwowego znajduje się poza kontrolą wyższych ośrodków mózgowych (nie podlega woli) bądź jest od nich zależne w sposób ograniczony. Większość bodźców trzewnych dociera tylko do zwojów autonomicznego układu nerwowego, w których napływające informacje są przetwarzane na bodźce ruchowe. Autonomiczny układ nerwowy jest zbudowany z neuronów ruchowych i czuciowych.

Organizacja i czynność układu współczulnego. Kadłuby neuronów przedzwojowych układu współczulnego leżą w piersiowo-lędźwiowym odcinku rdzenia kręgowego. Ich wypustki docierają do zwojów przykręgowych, połączonych gałęziami międzykręgowymi w parzysty pień współczulny. Zwoje współczulne leżą blisko kręgosłupa, dlatego włókna przedzwojowe układu współczulnego są krótkie, a włókna zazwojowe, dochodzące do unerwianych narządów - długie. Zakończenia synaptyczne neuronów układu współczulnego uwalniają adrenalinę i noradrenalinę. Funkcją układu współczulnego jest więc podnoszenie ogólnej aktywności organizmu. Odgrywa on pierwszoplanową rolę w sytuacjach stresowych, w okolicznościach wywołujących napięcie emocjonalne, wymagających pełnej mobilizacji organizmu.

Organizacja i czynność układu przywspółczulnego. Aktywność układu przywspółczulnego przeważa podczas snu, odpoczynku i psychicznego odprężenia, a zatem w okolicznościach sprzyjających nasileniu procesów wegetatywnych. Kadłuby neuronów przedzwojowych układu przywspółczulnego leżą w mózgu oraz w odcinku krzyżowym rdzenia kręgowego. Zwoje przywspółczulne leżą w znacznym oddaleniu od ośrodkowego układu nerwowego, dlatego włókna przedzwojowe są długie, a zazwojowe krótkie. Mediatorem synaptycznym układu jest acetylocholina. Liczne narządy wewnętrzne mają podwójne unerwienie autonomiczne, współczulne i przywspółczulne (natężenie ich pracy jest wypadkową oddziaływań obu tych części autonomicznego układu nerwowego).

Odruchy autonomiczne to odruchy trzewne czyli reakcje autonomicznego układu nerwowego będące odpowiedzią na bodźce zewnętrzne. Efektorem jest tutaj dowolny narząd wykonawczy. Receptor i drogi dośrodkowe mogą należeć również do układu somatycznego. Ośrodki tych odruchów są zlokalizowane w półkulach mózgu, pniu mózgu, rdzeniu kręgowym, międzymózgowiu i zwojach obwodowych. Można je podzielić na funkcjonalne i troficzne. Odruchy funkcjonalne to odruchy służące do wzbudzania lub hamowania czynności wegetatywnych. Odruchy troficzne to odruchy zmieniające metabolizm tkanki lub narządu. Wpływają na funkcję danego narządu poprzez inne pobudzenia.

9. Wpływ układu nerwowego na siłę skurczu mięśnia. Trening układu nerwowego, zmęczenie

obwodowe a ośrodkowe, koordynacja czynności mięśni w czasie ruchów.

Wpływ układu nerwowego na siłę skurczu mięśnia. Trening powoduje zwiększenie siły skurczu mięśni. Wzrost siły skurczu mięśni w pierwszym okresie zależy od układu nerwowego, a dopiero później od przerostu mięśni. Układ nerwowy w początkowym okresie treningu wpływa na zwiększenie siły ćwiczonych mięśni poprzez: zwiększanie liczby aktywnych w skurczach jednostek ruchowych, wzrost częstotliwości wyładowań motoneuronów czynnych jednostek ruchowych, zmiany w procesie rekrutacji jednostek ruchowych różnych typów do skurczu.

Trening układu nerwowego. Efekty treningu obserwujemy przed pojawieniem się zmian adaptacyjnych w obrębie układu mięśniowego, oddechowego i krążeniowego. Trening układu nerwowego polegający na wykonywaniu ruchów w wyobraźni może powodować wzrost siły skurczów. Ćwiczenia jednej kończyny zwiększają silę skurczu także w drugiej. Zwiększenie siły, polepszenie precyzji oraz płynności ruchów możliwe są dzięki poprawie koordynacji ruchowej, która pojawia się w wyniku treningu poprzez eliminację z wykonywanych ruchów czynności zbędnych grup mięśniowych, ustalanie wzorca aktywacji mięśni czynnych w poszczególnych fazach realizowanego zadania motorycznego.

Zmęczenie obwodowe a zmęczenie ośrodkowe. Zmęczenie ośrodkowe to takie zmęczenie, którego lokalizację można umiejscowić w mózgu. W zmęczeniu tego rodzaju pojawia się uczucie znużenia, niechęci do kontynuowania wysiłku, nawet senności, mimo iż mięśnie jako takie w zasadzie nadal mogłyby pracę kontynuować. Z kolei zmęczenie obwodowe dotyczy po prostu samych mięśni.

Koordynacja czynności mięśni w czasie ruchów. Koordynacja czynności mięśni zachodzi na poziomie ośrodkowego układu nerwowego. podczas realizacji ruchów czynne są nie tylko mięśnie bezpośrednio zaangażowane w dany ruch, ale także pewną aktywność można stwierdzić w innych mięśniach. Proces treningu prowadzi do ograniczenia aktywności zbędnych mięśni, a właściwe mięśnie są czynne na poziomie odpowiadającym realizowanej aktywności, co umożliwia sprawniejszą realizację ruchu.

Poprawa koordynacji nerwowo-mięśniowej powoduje wzrost szybkości i precyzji wykonywanych ruchów. Polepszenie koordynacji czynności różnych, także antagonistycznych grup mięśniowych, może również powodować zwiększenie siły maksymalnego dowolnego skurczu.

10. Podział mięśni, ich ultrastruktura oraz mechanizm skurczu mięśniowego. Struktura

czynnościowa mięśni poprzecznie prążkowanych. Ślizgowa teoria skurczu. Potencjał

czynnościowy włókna mięśniowego

Podział mięśni i ich ultrastruktura.

Mięśnie szkieletowe (poprzecznie prążkowane) zbudowane są z długich, cylindrycznych komórek, posiadających wiele jąder.

Widoczne jest na nich poprzeczne prążkowanie wynikające z naprzemiennego występowania różnego rodzaju włókienek. Skurcz tych mięśni następuje szybko i trwa krótko. Szybko również następuje zmęczenie. Działanie ich podlega naszej woli. Mięśnie te są przyczepione do kości szkieletu i dzięki nim możemy aktywnie się poruszać.

Mięśnie gładkie tworzone są przez komórki jednojądrowe, o kształcie wrzecionowatym. Nie widać tu prążkowania. Skurcz i rozkurcz mięśni gładkich są powolne, mogą utrzymywać się przez długi czas. Funkcjonowanie ich nie podlega naszej woli i nie następuje zmęczenie. Ten rodzaj mięśni wyściela przewody układów i narządów wewnętrznych - przewód pokarmowy, naczynia krwionośne, przewody wyprowadzające gruczołów. Występują też w innych narządach, np. w obrębie układu wydalniczego, oddechowego itp.

Mięsień sercowy jest odmianą mięśni poprzecznie prążkowanych - komórki są wielojądrowe i również widoczne są naprzemienne włókienka jasne i ciemne. Włókna tego mięśnia nie tworzą jednak zwartej tkanki, ale tworzą rozgałęzienia. Funkcjonowanie mięśnia sercowego nie podlega naszej woli, posiada on bowiem własny mechanizm regulujący pracę. Tworzą go wyspecjalizowane komórki mięśniowe, zlokalizowane w prawym przedsionku (na tylnej ścianie) - jest to tzw. rozrusznik serca.

Łączy on w sobie właściwości komórek mięśniowych oraz nerwowych. Skurcze są rytmiczne, a mięsień nie ulega zmęczeniu, jest bowiem stale zaopatrywany w duże ilości tlenu oraz substancji odżywczych.

Mechanizm skurczu mięśniowego. Skurcz mięśni jest powodowany przez jednoczesne skracanie się wszystkich sarkomerów.

Bezpośrednią przyczyną tego zjawiska jest zmiana kształtu białek budujących filamenty grube. Filamenty cienkie - aktynowe wślizgują się głębiej pomiędzy filamenty miozynowe, przy czym żadne z nich nie zmieniają swojej długości. Na skurcz całego mięśnia składają się jednoczesne skurcze szeregu włókien mięśniowych. Jednym z sygnałów rozpoczynających skurcz mięśnia jest napływ jonów wapnia do komórek mięśniowych. Jony wapnia oddziałując z białkami pomocniczymi budującymi filamenty umożliwiają zrywanie dotychczasowych i utworzenie nowych połączeń pomiędzy filamentami. Jony wapnia wnikają do wnętrza włókien mięśniowych z kanalików T, w chwili kiedy ma się rozpocząć skurcz mięśnia. Niezbędna jest również energia, pozyskiwana przez komórki mięśniowe z cząsteczek ATP (adenozyno-5'-trifosforan), generowanych w mitochondriach podczas utleniania glukozy. Adenozyno-5'-trifosforan wiąże się do cząsteczek miozyny, co powoduje zmianę kształtu tego białka, istotną dla procesu kurczenia się mięśni.

Struktura czynnościowa mięśni poprzecznie prążkowanych

1. impuls nerwowy dociera do zakończenia nerwowego; 2. acetylocholina uwolniona do szczeliny synaptycznej; 3. depolaryzacja błony komórki mięśniowej; 4. depolaryzacja kanalików T; 5. jony Ca uwolnione z retikulum sarkoplazmatycznego; 6. kompleks troponina-Ca likwiduje tropomiozynową blokadę aktyny; 7. główki miozyny tworzą mostki centralne z aktywnymi aktynami;

8. mostki pękają i łącza się z kolejnymi fragmentami aktyny; a) hydroliza ATP; b) z ATP powstaje ADP i fosforan; c) w procesach metabolizmu komórkowego powstaje ATP; d) energia jest przenoszona na fosfokreatyn; e) powstaje kompleks miozyna-ATP

8. mostki pękają i łącza się z kolejnymi fragmentami aktyny; 9. filamenty ślizgają się wzdłuż swych powierzchni; 10.skurcz komórki mięśniowej

Ślizgowa teoria skurczu mięśnia. Teoria wyjaśniająca mechanizm skurczu mięśnia. Podczas skurczu mięśnia nie zmienia się ani długość miofilamentów, ani szerokość prążka A, gdyż następuje wzajemne przesuwanie się miofilamentów cienkich (aktynowych) i grubych (miozynowych). Ruch ślizgowy jest możliwy dzięki odpowiedniej budowie obydwu rodzajów tych włókien białkowych. Gdy bodziec zadziała na mięsień, wzrasta stężenie jonów wapnia, które łączą się z troponiną, a ta ulega zmianom powodującym odblokowanie nici aktyny przez tropomiozynę. Rozpoczyna się współdziałanie główek miozyny w miofilamentach grubych z odblokowaną aktyną w miofilamentach cienkich. Główki miozyny przyczepiają się do miofilamentów cienkich pod pewnym kątem, tworząc mostki, które wykonują ruch wiosłowy i zmieniają swe położenie, wskutek czego miofilamenty cienkie są wciągane między miofilamenty grube. W ten sposób zmniejsza się odległość między płytkami Z, czemu towarzyszy skurcz mięśnia. Przyłączenie mostków zachodzi samorzutnie, natomiast do ich odłączenia konieczna jest energia z ATP. Jeśli ATP

wyczerpie się, wówczas występuje stężenie mięśni (np. stężenie pośmiertne).

Potencjał czynnościowy włókna mięśniowego – brak informacji.

11. Podział włókien mięśni szkieletowych. Podział i podstawowe cechy jednostek ruchowych.

Pobudliwość i kurczliwość. Sterowanie siłą skurczu jednostki ruchowej przez motoneuron.

Zasada „wszystko albo nic”. Mechanizmy regulujące częstotliwość wyładowań

motoneuronów. Rodzaje skurczów mięśniowych.

Podział włókien mięśni szkieletowych

Włókna białe zwane szybkokurczliwymi (FT) charakteryzują się małą zawartością mioglobiny, nielicznymi mitochondriami, małą aktywnością enzymów oddechowych, dużą aktywnością ATP-azy miozynowej i enzymów glikolitycznych. Szybko się kurczą i rozkurczają, ale i szybko się męczą. Przewaga procentowa tych włókien jest charakterystyczna dla osobników o predyspozycjach szybkościowych. Praktycznie nie podlegają wytrenowaniu.

Włókna czerwone zwane wolnokurczliwymi (ST) są dokładnym przeciwieństwem tych powyższych. Charakteryzują się dużą zawartością mioglobiny i ilością mitochondriów, dużą aktywnością enzymów oddechowych, natomiast małą ATP-azy miozynowej i enzymów glikolitycznych. Skurcz i rozkurcz jest powolny, ale zdolne są do długotrwałej pracy, stąd też przewaga procentowa tych włókien jest charakterystyczna dla osób o predyspozycjach wytrzymałościowych. W przeciwieństwie do włókien FT podlegają zmianom pod wpływem treningu.

Podział i podstawowe cechy jednostek ruchowych

Włókna mięśniowe unerwiane są ruchowo i czuciowo, wychodzą one z rogów przednich rdzenia kręgowego – motoneurony α.

Ø Włókna czerwone (I, SO) – dobrze unerwione, korzystają z metabolizmu tlenowego, włókna te kurczą się wolno i wolno się męczą.

Ø Włókna białe (IIX, FG) – słabo ukrwione, korzystają z glikolizy beztlenowej, szybko się kurczą i męczą.

Ø Włókna szybkie (FOG) – korzystają z metabolizmu tlenowego i beztlenowego (glikoliza beztl.) Ø Typy jednostek motorycznych (ruchowych):

ü Z włókien czerwonych (S)

ü Z włókien białych (FF)

ü Z włókien szybkich (FR)

Pobudliwość i kurczliwość. Pobudliwość to zdolność reagowania na bodźce, natomiast kurczliwość to zdolność do skracania się w odpowiedzi na bodźce.

Sterowanie siłą skurczu jednostki ruchowej przez motoneuron

Grupę motoneuronów jednego mięśnia nazywa się jądrem ruchowym.

• Motoneurony wolnych jednostek mają najmniejsze perikariony, a jednostek typu FF - największe.

• Ponadto, motoneurony jednostek typu S mają najmniejszą liczbę dendrytów, ich aksony są najcieńsze i najwolniej przewodzące, oddają także najmniejsze ilości kolateral zarówno jeszcze w obrębie rdzenia kręgowego, jak i w mięśniu.

• Motoneurony jednostek FF charakteryzują się przeciwnymi wartościami tych cech. Motoneurony wolnokurczliwych jednostek mają najniższy

próg pobudliwości, a typu FF - najwyższy. Podczas skurczów naturalnych jednostki typu S włączają się do ruchu jako pierwsze, a FF jako ostatnie.

• Wpływy synaptyczne dochodzące do motoneuronów jednostek ruchowych róŜnych typów są zróŜnicowane.

• Amplitudy postsynaptycznych pobudzeń z włókien czuciowych typu Ia (z zakończeń pierwotnych we wrzecionach mięśniowych) są silniejsze w motoneuronach typu S, a słabsze w motoneuronach typu FF.

• Dlatego w skurczu odruchowym na rozciąganie (w którym receptorem jest wrzeciono mięśniowe) jednostki typu S uczynniane są jako pierwsze, a jednostki typu FF dopiero przy bardzo silnym rozciągnięciu mięśnia

Zasada „wszystko albo nic” – patrz pyt. 1.

Mechanizmy regulujące częstotliwość wyładowań motoneuronów – brak odpowiedzi.

Rodzaje skurczów mięśniowych

Izometryczne - nie zmienia się długość mięśnia jako całości ale rośnie w nim napięcie.

Izotoniczne - napięcie jest stałe, mięsień albo się skraca albo wydłuża, zmienia się długość mięśnia. Podczas gdy się skraca mówimy o skurczu koncentrycznym, a gdy się wydłuża mówimy wówczas o skurczu ekscentrycznym.

Auksotoniczny - są to skurcze mieszane w 1 fazie jest to skurcz izometryczny, natomiast w 2 fazie skurcz izotoniczny.

12. Bioenergetyka aktywności mięśniowej. Źródła energii skurczu mięśniowego, ich moc, pojemność i czas wykorzystania. Mechanizmy działania ATP.

Bioenergetyka aktywności mięśniowej. Źródła energii skurczu mięśniowego, ich moc, pojemność i czas wykorzystania. Dla mięśnia podstawowego źródło energii stanowią takie składniki pokarmu jak węglowodany, a po ich wyczerpaniu tłuszcze. Zgodnie z prawem zachowania energii, energia chemiczna zawarta w mięśniach ulega zamianie na mechaniczną i cieplną. Energia mechaniczna, z której może korzystać komórka mięśniowa w celu wykonywania określonej pracy powstaje w toku procesów biochemicznych powstających w związku z utlenianiem substancji pokarmowych. W obecności tlenu powstały w toku glikozy kwas pirogronowy ulega spaleniu na dwutlenek węgla i wodę. Przy braku tlenu proces glikolityczny zatrzymuje się na etapie powstawania kwasu pirogronowego, który ulega redukcji na kwas mlekowy. Im więcej zewnętrznej i wewnętrznej pracy wykonują mięsnie, tym więcej pobierają nośników energii (węglowodany i tłuszcze). Zapasy glikogenu zgromadzone w tkance mięśniowej ulegają stopniowemu wyczerpaniu, a na ich miejscu gromadzi się kwas mlekowy, który przenika następnie do krwi. Tak więc bezpośrednim źródłem energii potrzebnej do skurczów jest ATP. Najwięcej energii do resyntezy ATP dostarcza całkowity rozpad glukozy.

13. Zmęczenie fizyczne objawy, rodzaje, przyczyny, adaptacja tkanki mięśniowej do obciążenia wysiłkiem fizycznym. Zmienność składu mięśni, jako uwarunkowanie aktywności ruchowej

Zmęczenie fizyczne. Zmęczenie fizyczne jest stanem fizjologicznym objawiającym się przejściowym zmniejszeniem sprawności ruchowej organizmu. Zmęczenie stanowi mechanizm zabezpieczający organizm przed nadmiernym wysiłkiem i tym samym przed nadmiernym zaburzeniem homeostazy ustroju. Zmęczenie fizyczne spowodowane jest intensywną pracą mięśni, w następstwie której zachodzą określone zmiany biochemiczne. Zmiany czynnościowe dotyczą także układu nerwowego i humoralnego przez co zakłócona zostaje homeostaza.

Adaptacja tkanki mięśniowej do obciążenia wysiłkiem fizycznym. Cechą tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej jest znaczna plastyczność, przejawiająca się zdolnością dostosowania się do różnego stopnia obciążenia wysiłkiem fizycznym (adaptacją). Dlatego w procesie treningu dochodzi zarówno do zmian cech skurczu, jak i cech biochemicznych tkanki mięśniowej w takim kierunku, by aktualnie wykonywana przez mięśnie praca realizowana była w sposób optymalny. Adaptacyjne zmiany dotyczą nie tylko rezultatu stosowanego treningu, ale także przejawiają się w wyniku zaniechania ćwiczeń lub w przypadku bezruchu.

Zmienność składu mięśni, jako uwarunkowanie aktywności ruchowej. Skład włókien mięśniowych (jednostek ruchowych) znajdujących się w mięśniu wiąże się z typem jego aktywności, np. udział w ruchach tonicznych lub fazowych. Skład mięśni jest przyczyną nie tylko znacznych różnic międzygatunkowych, ale także ich zróżnicowania w obrębie tego samego gatunku. Ponadto obserwuje się w tym zakresie zróżnicowanie osobnicze. Skład mięśni wykazuje także pewną zmienność osobniczą i wiadomo, że jest to cecha dziedziczna.

14. Siła mięśniowa i czynniki determinujące jej poziom. Wzmocnienie siły skurczu, siła

specyficzna, wpływ długości mięśnia na przebieg skurczu. Mechanizmy umożliwiające

regulację siły skurczu mięśnia (rekrutacja i dekrutacja jednostek ruchowych).

Siła mięśniowa to zdolność motoryczna, która pozwala na pokonywanie oporu zewnętrznego lub przeciwstawianie się temu oporowi dzięki pracy mięśniowej.

Siła mięśniowa jest uwarunkowana głównie czynnikami:

- Morfologicznymi

- Energetycznymi

- Nerwowo-mięśniowymi

- Skład włókien mięśniowych (proporcje włókien FT i ST), ilość włókien w danym mięśniu, przekrój poprzeczny mięśnia, długość ścięgien, miejsce przyczepu mięśnia.

- Ilość zmagazynowanego ATP i PCr, szybkość resyntezy tych wysokoenrgetycznych związków oraz aktywność enzymów katalizujących te reakcje (CK, ATPaza). Stężenie ATP i PCr jest średnio o 60-70% wyższe we włóknach typu FT

- Koordynacja śródmięśniowa polegająca na jednoczesnym pobudzeniu jak największej ilości jednostek motorycznych oraz koordynacja międzymięśniowa związana z synchronizacją kilku lub kilkunastu grup mięśniowych biorących udział w złożonej czynności ruchowej

Regulacja siły skurczu mięśnia szkieletowego – Prawo „wszystko albo nic”

Dotyczy pojedynczych włókien szybkich białych mięśni szkieletowych. Skurcz pojedynczych włókien mięśniowych następuje tylko po zadziałaniu bodźca nadprogowego

Siła skurczu białego mięśnia szkieletowego zależy od intensywności bodźca. Odpowiedź „wszystko albo nic” występuje tylko w miejscach położonych blisko miejsca działania bodźca. Wzrost intensywności bodźca prowadzi do równomiernego pobudzenia wszystkich włókien mięśnia

Prawo „wszystko albo nic” nie oznacza, że odpowiedź pobudzanego włókna mięśniowego będzie zawsze jednakowa. Siła skurczu mięśnia w skurczu tężcowym niezupełnym będzie większa, niż w skurczu pojedynczym, natomiast w skurczu tężcowym zupełnym siła skurczu mięśnia jest jeszcze większa. Siła skurczu zależy od częstotliwości pobudzenia

Jeśli mięsień znajduje się w rozkurczu tuż po skurczu tężcowym zupełnym, pojedyncze pobudzenie nadprogowe może wywołać skurcz silniejszy od poprzedniego.

W warunkach niedotlenienia zmniejsza się nie tylko siła skurczu, wydłużeniu ulega tez czas trwania rozkurczu. Gdy zasoby ATP są wyczerpane mięsień wcale nie może się rozkurczyć

Rekrutacja jednostek ruchowych to ich angażowania do aktu ruchowego. Rekrutacja zależy od pobudliwości.

Derektrutacja jednostek ruchowych to ich wyłączenie z aktu ruchowego. Zależy od pobudliwości.

15. Wpływ wysiłku fizycznego na mięśnie szkieletowe. Rodzaje treningu. Przystosowanie

jednostek ruchowych różnych typów do różnego rodzaju aktywności ruchowej

Cechą tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej jest znaczna plastyczność, przejawiająca się zdolnością dostosowania się do różnego stopnia obciążenia wysiłkiem fizycznym (adaptacją). Trening jest procesem dającym efekty, które są zależne od stanu wyjściowego organizmu osoby trenującej (czyli zdolności wysiłkowej, sprawności układu krążeniowo-oddechowego, trybu życia).

Najlepsze efekty daje trening osób o dotychczas niewielkiej wydolności fizycznej (np. prowadzących siedzący tryb życia).

Ponadto skuteczność treningu początkowo jest wysoka, a w miarę poprawy wydolności fizycznej maleje, zbliżając się do granicy indywidualnych możliwości stanu wytrenowania. Intensywność treningu (stosowane obciążenia, czas trwania, liczba powtórzeń itd.) musi być stopniowana. Powinna się rozpoczynać od niewielkiej intensywności i wzrastać w miarę uzyskiwania postępu, czyli narastającej adaptacji do zwiększającej się aktywności. Niewątpliwym skutkiem treningu jest ekonomizacja wydatku energetycznego podczas wysiłku poprzez eliminowanie skurczów dodatkowych grup mięśniowych.

W fizjologii najistotniejsze jest określenie takich jego parametrów, jak poziom siły rozwijanych skurczów, czas trwania wysiłku, jego częstotliwość, rodzaje skurczów. Poziom siły skurczów odnosić należy do rekrutacji jednostek ruchowych. W

słabych skurczach biorą udział jednostki typu S, jak wzrasta –dołączają się jednostki FR, a w bardzo silnych skurczach FF.

Dlatego trening prowadzony na niskim poziomie siły skurczu indukuje zmiany adaptacyjne tylko we włóknach mięśniowych jednostek ruchowych S i FR (typu I i IIA). Dopiero w skurczach o bardzo wysokiej sile trening oddziałuje na włókna mięśniowe jednostek FF (IIX). Czas trwania –FF są czynnie łącznie kilka minut, FR-0,5h do 1h, a S wiele godzin.

W wyniku treningu możliwa jest transformacja włókien jednego typu we włókna innego typu. możliwa jest ekspresja genu miozyny nowego typu, możliwa jest także zmiana poziomu aktywności enzymów decydujących o metabolizmie komórki mięśniowej i możliwa jest rozbudowa sieci naczyń kapilarnych w mięśniu. Głębokie zmiany cech włókien szybko kurczących się wraz ze znaczną zmianą typu występującej w nich miozyny określają te zmiany jako transformacje włókien mięśniowych szybkich. Transformacja przebiega w kierunku zmiany IIX do IIA i odwrotnie. Trening wytrzymałościowy powoduje wzrost liczby typu IIA kosztem IIX.

Trening wytrzymałościowy – realizowany jest na niższych poziomach siły skurczu i najsilniejsze zmiany pojawiają się we włóknach typu I i IIA. Trening ten zwiększa odporność na zmęczenie. W odniesieniu do tkanki mięśniowej oznacza przede wszystkim wzrost potencjału tlenowego. Trening wytrzymałościowy prowadzi do podniesienia poziomu PPA (próg przemian beztlenowych-mleczanowy), odsetka wielkości maksymalnego pochłaniania tlenu (VO2max) i wzrostu progu wentylacyjnego.

Trening interwałowy (przerywane sesje wysiłkowe) jest bardziej skuteczny niż ciągły jeśli chodzi o wzrost progu wentylacyjnego. Obydwa rodzaje (ciągły i interwałowy) dają zbliżone efekty w odniesieniu do PPA. Najlepsze efekty osiąga się stosując trening o intensywności indywidualnego progu anaerobowego, tj. wielkości obciążenia przy którym występuje stan równowagi między dyfuzją mleczanu do krwi a jego maksymalną eliminacją z mięśni i krwi. Wzrost progu anaerobowego oznacza, że wielkość pracy jest po treningu wyższa.

16. Funkcje krwi w ustroju. Jej skład oraz właściwości fizyczne i chemiczne. Homeostazą,

Hematokryt, ciśnienie onkotyczne, euhydratio, dehydratio, izotermia, izojonia, izosomia.

Funkcje krwi w ustroju. Krew i jej poszczególne składniki spełniają wiele istotnych zadań, mających na celu podtrzymanie procesów życiowych. Głównym zadaniem jest transport tlenu i składników pokarmowych do komórek i transport powrotny produktów końcowych przemiany materii np. dwutlenku węgla czy mocznika. Poza tym krew transportuje hormony i inne substancje pomiędzy komórkami. Ponadto krew zapewnia homeostazę, tzn. utrzymanie równowagi wodnej i elektrolitowej, regulację wartości pH oraz temperatury ciała. Jako część układu odpornościowego krew pełni funkcje obronne przeciwko ciałom obcym i antygenom dzięki fagocytom oraz przeciwciałom. Krew jest ważnym elementem przy reakcji na skaleczenia (krzepnięcie krwi i fibrynoliza). Oprócz tego, poprzez stałe ciśnienie wywierane na ściany naczyń krwionośnych, krew spełnia także funkcje podporowe. Ciągły przepływ krwi zapewnia stałą ciepłotę ciała.

Skład oraz właściwości fizyczne i chemiczne. W skład krwi wchodzą składniki komórkowe (ok. 44%) i osocze (ok. 55%).

Dalsze składniki krwi to hormony, rozpuszczone gazy oraz substancje odżywcze (cukier, tłuszcze i witaminy), transportowane do komórek, a także produkty przemiany materii (np. mocznik i kwas moczowy), niesione z komórek do miejsc gdzie mają być wydalone.Swoją czerwoną barwę krew zawdzięcza hemoglobinie, a właściwie zawartej w niej grupie hemowej, odpowiedzialnej za wiązanie tlenu. Krew nasycona tlenem ma jaśniejszy i żywszy odcień niż krew uboga w tlen. Jest to skutkiem zmiany konformacji, zachodzącej po przyłączeniu atomów tlenu i zmieniającej właściwości absorpcyjne hemu.

Homeostaza to zdolność utrzymywania stałości parametrów wewnętrznych w systemie.

Hematokryt to jeden z parametrów ocenianych w standardowym badani krwi - morfologi. Dotyczy objętości krwinek czerwonych w stosunku do objętości całej krwi.

Ciśnienie onkotyczne rodzaj ciśnienia osmotycznego powodowanego przez białka obecne w osoczu krwi. równoważy ciśnienie krwi w naczyniach krwionośnych, dzięki czemu nie dochodzi do utraty wody z naczyń. Główną rolę w regulowaniu ciśnienia onkotycznego odgrywają albuminy – białka produkowane w wątrobie.

Euhydratio to prawidłowe nawodnienie ustroju.

Dehydratio to nieprawidłowe nawodnienie ustroju.

Izotermia to stałość temperatury organizmu.

Izojonia to utrzymywanie w stałym, względnie równym poziomie stężenia poszczególnych jonów w organizmie.

Izosomia to zachowanie podobieństw ciśnień osmotycznych.

17. Rola osocza oraz poszczególnych elementów morfotycznych. Transport tlenu i dwutlenku węgla. Hemoglobina i jej zadania. Pojemność tlenowa krwi – czynniki warunkujące jej

poziom. Hipoksja.

Osocze jest płynem słomkowej barwy, składającym się przede wszystkim z wody, transportującym cząsteczki niezbędne komórkom (elektrolity, białka, składniki odżywcze), ale również produkty ich przemiany materii. Z powodu zdolności krzepnięcia odgrywa podstawową rolę w hemostazie. Białka osocza pełnią różne funkcje: odpowiadają za równowagę kwasowo-zasadową, ciśnienie onkotyczne, lepkość osocza, obronę organizmu, a w przypadku głodu są źródłem aminokwasów dla komórek.

Transport tlenu i dwutlenku węgla

Tlen i dwutlenek węgla to gazy oddechowe, które muszą być wydajnie transportowane po całym organizmie. Oba gazy przenoszone są wraz z krwią, jednak w różny sposób.

Transport tlenu (O2) przebiega na dwa sposoby. Około 3% tlenu, który dostaje się do krwi ulega fizycznemu rozpuszczeniu w osoczu. Pozostałe 97% tlenu przenoszone jest w erytrocytach. Obecna w nich hemoglobina łączy się z tlenem i powstaje tzw.

oksyhemoglobina. Cząsteczka hemoglobiny jest tzw. tetramerem, czyli składa się z czterech połączonych ze sobą łańcuchów białkowych (dwa łańcuchy typu alfa i dwa typu beta). Każda z podjednostek posiada wbudowany związek organiczny - hem.

Wewnątrz cząsteczki hemu znajduje się atom żelaza dwu wartościowego Fe2+, który ma możliwość przyłączania jednej cząsteczki tlenu. Połączenie to jest nietrwałe, dzięki czemu tlen może być uwalniany w tkankach organizmu.

Transport dwutlenku węgla (CO2) przebiega na trzy sposoby. Około 10% dwutlenku węgla rozpuszcza się fizycznie w osoczu.

Kolejne 20% dwutlenku węgla transportowane jest w połączeniu z białkami osocza i z białkową częścią hemoglobiny. Pozostała część dwutlenku węgla (ok. 70%) przenoszone jest w osoczu w formie jonów wodorowęglanowych HCO -

3 . Jony te tworzone są z

CO2 i H2O m.in. w erytrocytach.

Hemoglobina to czerwony barwnik krwi, białko zawarte w erytrocytach, którego zasadniczą funkcją jest przenoszenie tlenu –

przyłączanie go w płucach i uwalnianie w tkankach. Mutacje genu hemoglobiny prowadzą do chorób dziedzicznych: anemii sierpowatej, talasemii lub rzadkich chorób zwanych hemoglobinopatiami.

Pojemność tlenowa krwi to ilość tlenu wiązana przez hemoglobinę; u człowieka wynosi przy pełnym wysyceniu hemoglobiny tlenem 20 ml tlenu/100 ml.

Hipoksja - niedobór tlenu w tkankach powstający w wyniku zmniejszonej dyfuzji tlenu w płucach lub zaburzenia transportu tlenu przez krew do tkanek

18. Ilość krwi i jej rozmieszczenie w poszczególnych narządach. Układ buforowania krwi.

(CO2/HCO3), białka/białczany, fosforanowe. Równowaga kwasowo-zasadowa w czasie

wysiłku fizycznego. Wysiłki długotrwałe i średniodługie, wysiłki hiperpnoe, wysiłki dyspnoe Układ krążenia dorosłego człowieka zawiera około 70–80 ml krwi na kilogram masy ciała, czyli człowiek o przeciętnej masie ciała ma w sobie 5 do 6 litrów krwi (z racji różnicy w rozmiarach i masie ciała, mężczyźni mają przeciętnie około litra więcej krwi od kobiet). U dzieci krew to ok. 1/10 do 1/9 wagi ciała. Część krwi mieści się w zbiornikach krwi i jest włączana do krążenia tylko w razie konieczności.

Buforowe układy krwi oraz równowaga kwasowo-zasadowa. Obecne w osoczu mieszaniny słabych kwasów i ich zasadowych soli zapewniające utrzymanie stałego ok. 7,4 pH krwi (7,35-7,45), najważniejszymi buforowymi układami krwi są bufory:

· węglanowy (H2CO3 = NaHCO3)

· fosforanowy (NaH2PO4 = Na2HPO4)

· białkowy

Ich działanie polega na neutralizacji wprowadzonych egzogennie (np.: wraz z pożywieniem) lub powstających w wyniku przemiany materii związków chemicznych o charakterze kwaśnym i zasadowym, np.: tworzony podczas beztlenowego katabolizmu glukozy w mięśniach kwas mlekowy zostaje zneutralizowany.

Wytworzony kwas węglowy szybko dysocjuje, a powstały CO2 po odprowadzeniu do płuc zostaje usunięty wraz z wydychanym powietrzem poza organizm. Działanie białek jako buforów związane jest z obecnością w ich cząsteczkach grup funkcyjnych: aminowej - NH2 (grupa zasadowa) oraz karboksylowej - COOH (gr. kwasowej), dzięki czemu mogą one reagować jako słabe kwasy i zasady. Najważniejszymi białkami wchodzącymi w skład buforowych układów krwi są: albuminy. Zaburzenie równowagi Kwas − Zasada osocza prowadzi do acydozy (kwasicy) lub alkalozy (zasadowicy).

Wysiłek długotrwały – nie posiadam informacji.

Wysiłek średniodługi – nie posiadam informacji.

Hiperpnoe - wzrost częstotliwości i głębokości oddychania bez względu na subiektywne odczucie osobnika.

Dyspnoe - wysilony oddech, w którym osobnik ma świadomość braku tchu.

Nie biorę odpowiedzialności za to, czy te pytania akurat na naszej sesji się powtórzą…

Źródła:

- Internet (głównie notatki od innych z serwisu Chomikuj.pl – nie tylko my wrzucamy notatki <czyt. JA>)

- Fizjologia człowieka w zarysie - W. Traczyk

- Fizjologia Człowieka - Krótkie Wykłady D. McLaugfin, J. Stanford, D. White