ukl.oddechowy id 514098

Kaszel

• Odruch obronny

• Powstaje w wyniku podrażnienia

receptorów w górnych drogach

oddechowych

Układ oddechowy

• Skurcz mięśni oddechowych i nagłe

otwarcie głośni

• Ośrodek kaszlu znajduje się w rdzeniu

przedłużonym

Kaszel

Leki przeciwkaszlowe

•

Ciało obce w drogach oddechowych

•

Nadreaktywność oskrzeli po przebyciu ostrej infekcji układu oddech.

O działaniu ośrodkowym

O działaniu obwodowym

•

Zapalenie zatok (ostre i przewlekłe)

opioidowe

nieopioidowe

•

Nieżyty nosa (całoroczny, alergiczny, naczynioruchowy) kodeina

butamirat

•

Choroby alergiczne

morfina

•

Astma oskrzelowa

dekstrometorfan

•

POChP – przewlekła obturacyjna choroba płuc

•

Mukowiscydoza

•

Refluks żołądkowo- przełykowy

•

Gruźlica

•

Wrodzone anomalie strukturalne

•

Palenie tytoniu (bierne i czynne)

Kodeina

MORFINA

• Nie wywołuje euforii

• Alkaloid wchodzący w skład opium

(tylko w dużych dawkach)

• Dłuższe stosowanie

• Agonista receptorów opioidowych

może prowadzić do

• Może wywoływać euforię i uzależnienie

uzależnienia!

• Działanie przeciwbólowe

(psychiczne i fizyczne)

• Działania niepożądane:

• Przy dłuższym podawaniu rozwija się

– Zaparcia

tolerancja

– Nudności, wymioty

– Drgawki

• Źle wchłania się z przewodu

– Spowolnienie oddechu

– Bóle i zawroty głowy

pokarmowego

MORFINA

•

Przeciwbólowo (bóle pooperacyjne, przewlekłe, nowotworowe, ale nie spowodowane skurczem dróg żółciowych!)

• Morphine sulphate 10 mg/ml

•

Wzrost napięcia mięśni gładkich (przewód pokarmowy, pęcherz moczowy)

– i.m., s.c. 10-15 mg

•

Przeciwkaszlowo

•

Działa depresyjnie na ośrodek oddechowy – nie występuje tolerancja

– i.v., 4-8 mg potem 2 mg co 5 min.

•

Działanie uspokajające

•

Wywołuje rozszerzenie żył i łagodne rozszerzenie tętnic (zmniejsza zapotrzebowanie serca na tlen)

• Antidotum: nalokson (i.v. 0,5 µg/kg m.c.)

•

Zmniejsza częstotliwość rytmu serca

•

Hamowanie czynności skurczowej macicy (przedłużenie porodu i depresja

– 400-1200 µg (0,4-1,2 mg)

oddechowa noworodków)

•

Spadek wydalania moczu (↑ADH)

• Doustnie (5-20 mg)

•

↑Histaminy (pokrzywka, zaczerwienienie)

•

Zwężenie źrenic

• Podpajęczynówkowo podaje się średnio

•

Obniżenie temperatury ciała

0,5-2 mg (bez środków konserwujących!)

• W przypadku zmiany drogi podawania z

doustnej na pozajelitową należy dawkę

zmniejszyć 3-krotnie

MORFINA

• Krótkotrwałe leczenie bólu, ból nowotworowy, w

• Przeciwskazania:

znieczuleniu złożonym

– Nadwrażliwośc na morfinę

• Podaje się przeciwkaszlowo w zagrożeniu krwotokiem

– Stan astmatyczny

płuc (raki płuc, rany płuc)

– Choroba obturacyjna górnych dróg oddechowych

• Zawał mięśnia sercowego (i.v. 10 mg z szybkością 2

– Stany chorobowe przebiegające z drgawkami (padaczka) mg/ml)

– Kolka wątrobowa

– Ostre zatrucie alkoholem

• Ostry obrzęk płuc (i.v. 5-10 mg z szybkością 2 mg/ml)

– Stosowanie inhibitorów monoaminooksydazy (nasilają działanie)

• Ostra niewydolność serca (i.v. 3 mg)

– Urazy głowy

• Sedacja i tłumienie oddechu u pacjentów poddanych

– Zespół ostrego brzucha

sztucznej wentylacji

– Śpiączka

• Duszność i kaszel w chorobie nowotworowej

MORFINA

• Interakcje

–Morfina 4-8 mg i.v., potem 2 mg co 5 min.

• Nie podawać jednocześnie z heparyną!

(tworzy nierozpuszczalne kompleksy)

–O obrzęk płuc, wstrząs, niewydolność oddechowa

• Działania niepożądane:

(2–4 l/min)

• Zaparcia

• Nudności, wymioty

–Nitrogliceryna 0,5 mg s.l., można powtórzyć co 5 min

• Drgawki

(>90 mmHg)

• Spowolnienie oddechu

• Bóle i zawroty głowy

–Aspiryna 300 mg p.o.

Leki wykrztuśne

Duszność

• Bromheksyna (p.o., i.v., inhalacje)

• Astma

– Upłynnia wydzielinę

• POChP (Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc)

• Ambroksol

– Aktywny metabolit bromheksyny

• Inne choroby układu oddechowego (pylice,

– Stymuluje tworzenie surfaktantu

gruźlica, odma, rak itd.)

• Acetylocysteina

• Zatorowość płucna

– Antidotum na zatrucia paracetamolem

• 150 mg/kg m.c. w 200 ml 5% roztworu glukozy – 15 min.

• Niektóre choroby hematologiczne (anemia)

• Potem 50 mg/kg m.c. w 500 ml 5% roztworu glukozy – 4 godz.

• Potem 100 mg/kg m.c. w 1000 ml 5% roztworu glukozy – 16 godz.

• Niewydolność serca

• Karbocysteina

• Zawał, zapalenie mięśnia sercowego, wady

zastawkowe, zaburzenia rytmu serca

Astma

• Przewlekła choroba zapalna dróg oddechowych

Stopień

Objawy

Objawy nocne Zaostrzenia FEV / PEF

z nawracającymi zaostrzeniami

• Świszczący oddech

sporadyczna

≤2 x na tydz.

≤2 x na mies.

krótkotrwałe

> 80%

• Duszność

epizodyczna

≤1 x na dz.

• Zaostrzenia kaszlu – zwłaszcza w nocy i nad

mogą

>2 x na mies.

> 80%

przewlekła lekka

≥1 x na tydz.

zaburzać sen

ranem

i utrudniać

III

codzienną

• Pomiar FEV (natężona objętość wydechowa

przewlekła

codziennie

>1 x na tydz.

60-80%

aktywność

średnio ciężka

sekundowa) i PEF (szczytowy forsowny

ograniczenie

przepływ)

często

aktywności

< 60%

przewlekła ciężka

fizycznej

Astma

Leki stosowane w astmie

• Czynniki rozwoju astmy:

• Leki kontrolujące

– Zanieczyszczenia środowiskowe (drażniące dymy, pyły i gazy), zimne powietrze

• Leki stosowane doraźnie

– Palenie tytoniu czynne i bierne

– Alergeny wziewne lub pokarmowe

– Wysiłek fizyczny, emocje

– Niektóre leki (aspiryna, NLPZ, β-adrenolityki, IACE, leki stosowane w nebulizacji (gazy nośnikowe), środki kontrastowe)

– Niektóre zakażenia wirusowe i bakteryjne

– Niektóre choroby ( infekcje grypowe, grypopodobne lub bakteryjne dróg oddechowych, refluks żołądkowo-przełykowy, zapalenie zatok przynosowych, polipy nosa)

Astma - leki kontrolujące

• Glikokortykosteroidy, głównie wziewne

• Glikokortykosteroidy wziewne

• Kromony

– Działanie przeciwzapalne (hamują

wytwarzanie czynników stanu zapalnego - PG

• Leki przeciwleukotrienowe

i LT)

• β2-mimetyki DŁUGOdziałające

– Beklometazon, budezonid, flutikazon,

wziewne i doustne

cyklezonid

• Teofilina o przedłużonym uwalnianiu

– Obecnie najskuteczniejsze leki stosowane w

astmie

– Działania niepożądane!

Astma - leki kontrolujące

• β2-mimetyki DŁUGOdziałające

• Kromony

– Hamują degranulację mastocytów

– Salmeterol – szybki początek działania

• Kromoglikan i nedokromil sodu

– Formoterol – wolny początek działania

• Wziewnie

• Leki przeciwleukotrienowe

– Terapia skojarzona

– Antagoniści receptora leukotrienowego

• β2-mimetyk+ GKS =

• Montelukast, zafirlukast

– Synergizm działania

• p.o.

– ↓ działań niepożądanych

• Metyloksantyny o długim czasie działania

» Salmeterol + flutikazon

– Teofilina, aminofilina

– Diprofilina

TEOFILINA

• Pobudza ośrodek oddechowy i naczynioruchowy rdzenia

• Wskazania

przedłużonego

• Rozkurcza mięśnie gładkie oskrzeli

– Asystolia

• Rozkurcza mięśnie gładkie naczyń krwionośnych

– Bradykardia oporna na leczenie atropiną

(naczynia tętnicze mózgu, serca, nerek, płuc i skóry oraz

– Astma oskrzelowa

naczynia żylne)

• Zwiększa przepływ nerkowy, działając słabo

– POChP

moczopędnie

– Przewlekłe i ostre zapalenie płuc

• Nieznacznie obniża ciśnienie tętnicze

– Rozedma płuc

• W dużych dawkach działa dodatnio ino- i chronotropowo na serce

– Obrzęki pochodzenia sercowego

• Wzmaga kurczliwość przepony, przez co ułatwia

– Bezdech wcześniaków

oddychanie chorym na POChP

– Omdlenia, zapaść, zatrucia

TEOFILINA

TEOFILINA działania niepożądane

• Przeciwwskazania

• Przewód pokarmowy

– Podrażnienie błony śluzowej żołądka (bóle w nadbrzuszu,

– Zawał mięśnia sercowego

nudności, wymioty), biegunka

– Krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego

– Zaburzenia rytmu serca

– Wzrost kwaśności soku żołądkowego

– Choroba wrzodowa

• Układ krwionośny

– Nadczynność tarczycy

– Częstoskurcz (kołatanie serca)

• Pobudzenie, drżenie kończyn, bóle głowy, bezsenność

– Padaczka

• W razie przedawkowania (stężenie leku w osoczu

powyżej 20-25 mg/l)

– Drgawki, hipertermia, niedociśnienie, komorowe zaburzenia rytmu serca, zaburzenia elektrolitowe, omamy

TEOFILINA

• Dawkowanie indywidualne, duże różnice

↑ Stężenia

↓ Stężenia

osobnicze!

Makrolidy

• Wąska rozpiętość terapeutyczna

Ciprofloksacyna

– Optymalnie 10-20 mg/l

Leki przeciwpadaczkowe

Doustne leki antykoncepcyjne

– Działanie terapeutyczne występuje przy

(karbamazepina, pochodne

Leki przeciwgrzybicze

stężeniu leku w surowicy >5 mg/l

kw. barbiturowego)

– Skutki uboczne nasilają przy stęż. >15 mg/l

β-sympatykolityki

Rifampicyna

• Początkowo zwykle 5 mg/kg m.c./h i.v.

Gorączka

(250-500mg), potem 0,25-1 mg/kg m.c./h

Starszy wiek

Niewydolność serca i nerek

AMINOFILINA

Astma - leki stosowane doraźnie

• Połączenie teofiliny z etylenodiaminą -

• β2-mimetyki krótkodziałające wziewne i

↑ rozpuszczalności, silniejsze działanie

doustne

• Theophyllinum 300 mg/10 ml

• Glikokortykosteroidy doustne i

• Aminophyllinum 250 mg/10 ml

pozajelitowe

– W ciężkich stanach skurczowych oskrzeli

i.v. 5,6 mg/kg m.c bez rozcieńczenia

• Leki cholinolityczne wziewne

– Wlew dożylny 9 mg/kg m.c. przez 30 min

• Metyloksantyny o krótkim czasie działania

• 1 g aminofiliny = 800 mg teofiliny

– Teofilina

• Nie łączyć z roztworami o odczynie kwaśnym

– Aminofilina

Astma - leki stosowane doraźnie

SALBUTAMOL

• β2-sympatykomimetyki

• Agonista receptorów β2

• Rozszerzenie oskrzeli

– SALBUTAMOL (Ventolin®)

• Hamowanie degranulacji mastocytów

– Fenoterol (Berotec®)

• Zmniejszenie napięcia i zahamowanie czynności

skurczowej macicy

– Terbutalina

• Zwiększa oczyszczanie śluzowo-rzęskowe,

• Glikokortykosteroidy doustne

zmniejsza przepuszczalność naczyń

krwionośnych

– Prednizon

• Podany w inhalacji zaczyna działać po ok. 5 min

– Prednizolon

podany i.v. - szczyt aktywności osiąga po 15

min.

– Metyloprednizolon

SALBUTAMOL

• Wskazania:

• Przeciwwskazania:

– Stany skurczowe oskrzeli

– Zapobieganie napadom astmy wysiłkowej

– Zawał serca

– Duszność

– Ostrożnie stosować w przypadku

– Leczenie innych stanów przebiegających ze

• Niestabilnej dławicy piersiowej

skurczem oskrzeli (POChP)

– Przed badaniami inwazyjnymi (bronchoskopią lub

• Zaburzeń rytmu serca (tachykardii)

bronchografią) oraz przed zabiegami na klatce

• Nadciśnienia tętniczego

piersiowej i po nich

• Nadczynności tarczycy

– Zapobieganie lub zatrzymanie czynności skurczowej

macicy w przypadku porodu przedwczesnego (i.m, i.v.)

• Niewyrównanej cukrzycy

– Po zabiegach na ciężarnej macicy

• Jaskry

SALBUTAMOL

• Interakcje:

•

Aerozol: w celu przerwania nagłego skurczu oskrzeli i aby zapobiec wystąpieniu astmy wysiłkowej 1-2 wdechy (0,1-0,2 mg), następną dawkę można podać po 4 h (lub 2-4 dawki po 100 µg)

– Działanie leku i działania niepożądane nasilają się w

•

Proszek do inhalacji

razie podawania razem z innymi

–

przerywanie nagłego skurczu oskrzeli, nawracające objawy duszności 0,2-0,4 mg

–

Czas inhalacji 10 min.

sympatykomimetykami i pochodnymi metyloksantyny

•

Płyn do inhalacji z respiratora lub nebulizatora 0,5%

–

Podawanie przerywane - 0,5-1 ml roztworu rozcieńczyć do 2-2,5 ml 0,9% roztworu NaCl -

– Nie stosować leku razem z niewybiórczymi β-

inhalacja 10 min.

–

2 ml nierozcieńczonego roztworu do nebulizatora i inhalacja do chwili uzyskania poprawy adrenolitykami

(przez 3-5 min) lub jeżeli to konieczne do momentu ustania wytwarzania aerozolu

•

W stanie astmatycznym i.v. (rozcieńczenie w roztworze 5-10% glukozy) jednorazowo

– Zachować ostrożność z inhibitorami MAO i

0,25-0,5 mg w ciągu 5 min.

–

można powtarzać dawkę co 4-6 h lub podłączyć wlew kroplowy z szybkością 5-20 µg/min trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi (leki

•

W celu wywołania tokolizy i.v. 10-20 µg/min we wlewie kroplowym w 5-10% roztworze glukozy

te nasilają niepożądane działania na układ krążenia)

•

W leczeniu stanu astmatycznego i ostrych stanów skurczowych oskrzeli w warunkach oraz preparatami zmniejszającymi stężenie potasu

szpitalnych można stosować dawki do 40 mg

we krwi

SALBUTAMOL

Astma - leki stosowane doraźnie

działania niepożądane

• Bóle głowy, niepokój, pobudzenie, bezsenność,

• Leki cholinolityczne wziewne

zaburzenia smaku, drżenia mięśniowe

– Bromek ipratropium (Atrovent)

• Układ krwionośny:

• Glikokortykosteroidy p.o. i pozajelitowo

– Przemijające rozszerzenie naczyń obwodowych, częstoskurcz, tachyarytmie

– Hydrokortyzon

• Zaburzenia metaboliczne

– Prednizon

– Hipokaliemia, hiperglikemia i kwasica

• Układu pokarmowego

– Prednizolon

– Nudności, wymioty

– Metyloprednizolon

• U osób w starszym wieku możliwe zatrzymanie moczu

– Kortykosteroid należy stosować w

• Odczyn anafilaktyczny (pokrzywka, obrzęk

najmniejszej skutecznej dawce

naczynioruchowy, zapaść naczyniowa)

HYDROKORTYZON

•

Leczenie substytucyjne pierwotnej i wtórnej niewydolności kory nadnerczy, niedoczynność przysadki

•

Wstrząs anafilaktyczny i septyczny

• W stanach zagrożenia życia podaje się

•

Ostry obrzęk głośni i Quincke'go

•

Choroby autoimmunologiczne

100-500 mg/dawkę (wstrzykiwać przez ok.

•

Choroby alergiczne

30 s)

•

Astma oskrzelowa (stan astmatyczny), kontaktowe i atopowe zapalenie skóry, odczyny polekowe, alergiczny nieżyt nosa

•

Hiperkalcemia (np. w przebiegu chorób nowotworowych)

• Maksymalna dawka dobowa 1,5g

•

Białaczki

•

Choroby reumatoidalne

•

Ostre zapalenia dróg oddechowych z zagrożeniem ich drożności

•

Obrzęk mózgu

•

Śpiączka hipoglikemiczna

•

Zachłystowe zapalenie płuc

•

Leczenie miejscowe: ostre stany zapalne pochodzenia uczuleniowego, ukąszenia owadów, łuszczyca skóry owłosionej, toczeń rumieniowaty układowy, rumień wielopostaciowy, łojotokowe zapalenie skóry, łuszczyca liszaj płaski, oparzenia I i II stopnia, skórne odczyny polekowe

METYLOPREDNIZON

GKS – działania niepożądane

• 30 mg/kg m.c. we wlewie i.v. przez 30 min.

•

Wpływ na oś podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczową

– Zanik kory nadnerczy, z następowym zmniejszeniem kortyzolu)

•

Wpływ na metabolizm kości (osteoporoza posterydowa)

• 6 razy silniejsze działanie niż

•

Wpływ na metabolizm węglowodanów i lipidów

– Cukrzyca posterydowa, hiperlipidemia)

hydrokortyzon

•

Wzrost masy ciała

•

Wpływ na O.U.N.

• doustnie, dożylnie, domięśniowo,

– Bezsenność, nadreaktywność, agresywność, zaburzenia nastroju, depresja)

•

Nadciśnienie tętnicze

dostawowo

•

Choroba wrzodowa

•

Zwiększenie ryzyka jaskry i zaćmy

•

Osłabienie odporności

•

Osłabienie mięśni

•

Ścieńczenie skóry i skłonność do wybroczyn

•

Grzybica i suchość jamy ustnej

•

Chrypka

Astma – inne leki

KLEMASTYNA

• Syntetyczny niewybiórczy antagonista

• Antybiotyki

receptora histaminowego H1 I generacji

– Penicyliny, cefalosporyny, makrolidy

• Przeciwalergicznie, uspokajająco,

przeciwświądowo i przeciwobrzękowo

• Leki przeciwhistaminowe (rec. H1)

• Czas działania 10-12 h

– Ketotifen, klemastyna

• Metabolizowana jest w wątrobie

– Loratadyna, cetyryzyna

• Wydalana głównie przez nerki

KLEMASTYNA

• Leczenie chorób alergicznych

• Przeciwwskazania

– Zapalenie kontaktowe, ostry i przewlekły wyprysk,

– Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu

wiąd, pokrzywka, obrzęk Quinckego, rumień

– Nieżyt nosa

– Jaskra z zamykającym się kątem przesączania,

• Wspomagająco w astmie oskrzelowej i wstrząsie

łagodny rozrost gruczołu krokowego i inne stany

anafilaktycznym

powodujące trudności w oddawaniu moczu

• Zapobiegawczo przed zabiegami lub badaniami

• Interakcje

diagnostycznymi mogącymi wywołać wstrząs

– Środki wpływające depresyjnie na OUN (leki

anafilaktyczny (np. podanie środka

nasenne, uspokajające i przeciwlękowe)

kontrastowego)

– Alkohol

• I.v. - w nagłych przypadkach reakcji

uczuleniowych

KLEMASTYNA

• Działanie niepożądane

• 0,001 g/ml - amp. a 2 ml

– Senność, spowolnienie psychoruchowe, zaburzenia

• We wstrząsie anafilaktycznym i obrzęku

koncentracji, zawroty i ból głowy, zmęczenie

naczynioruchowym i.v. lub i.m. 2 mg

– Nudności, wymioty, biegunka lub zaparcie

• Zapobiegawczo, bezpośrednio przed zabiegiem

– Trudności w oddawaniu moczu, suchość błony

mogącym wywołać wstrząs anafilaktyczny -

śluzowej jamy ustnej, skurcz oskrzeli, zagęszczenie

jednorazowo i.v. 2 mg

wydzieliny drzewa oskrzelowego, zaburzenia

• Przed podaniem i.v. zawartość ampułki należy

widzenia, nadwrażliwość na światło, osutka, rumień

rozcieńczyć w stosunku 1:5 w 0,9% roztworze

– W przypadku przedawkowania: wzrost temperatury,

NaCl lub 5% roztworze glukozy; wstrzykiwać

drgawki, pobudzenie psychoruchowe

powoli w ciągu 2-3 min.

Stan astmatyczny

• Stale utrzymujący się skurcz oskrzeli –

• W badaniu przedmiotowym u chorego w stanie

może rozwijać się stopniowo lub

astmatycznym stwierdza się:

gwałtownie

– Zwiększenie częstości oddechów (ponad 25/min)

– Niemożność wypowiedzenia zdania w czasie jednego

• Stan zagrożenia życia!

oddechu (poproszenie chorego, aby policzył do 10)

– Przyspieszenie czynności serca (często ponad

120/min, co jest związane zarówno z dusznością, jak i wcześniejszym stosowaniem β2-mimetyków)

– Zwiększone napięcie dodatkowych mięśni

oddechowych, zmniejszenie wartości PEF

Stan astmatyczny

Stan astmatyczny - postępowanie

• Osłuchiwaniem stwierdza się liczne szmery dodatkowe

• Tlenoterapia (cewnik donosowy lub maska)

• Objawami groźnymi dla życia są:

• β2-mimetyki - salbutamol w nebulizacji 2,5–5 mg co

– Zaburzenia świadomości

15–20 min., potem co 1–6 godz.

– Zwolnienie czynności serca

– też podskórnie (0,5–1 mg) lub dożylnie (2,5–5 mg/500 ml NaCl)

– Zmniejszenie częstości oddechów

• Glikokortykosteroidy i.v. hydrokortyzon 200–300 mg,

– Całkowita niewydolność oddechowa.

metylprednizolon 62,5–125 mg, prednizolon 25–50 mg

• W czasie leczenia stanu astmatycznego należy

– lub p.o. prednison w dawce 40–60 mg

kontrolować częstość tętna i oddechów, wartości PEF

• Cholinolityki - bromek ipratropium w nebulizacji 0,25–

lub spirometrię, gazometrię krwi tętniczej

0,5 mg lub z inhalatora pod ciśnieniem 4–10 wdechów

• Należy obserwować stan psychiczny chorego i

• Metyloksantyny - teofilina lek kolejnego rzutu (dożylnie subiektywne zmiany samopoczucia

5–7 mg/kg w ciągu 30 min., później 0,5–0,7

mg/kg/godz.)

• Siarczan magnezu i.v. 2,0 g przez 20 min.

Stan astmatyczny - postępowanie

• Leki wykrztuśne

Tlenoterapia

• Antybiotyki są wskazane w przypadku

Salbutamol

stwierdzenia zakażenia bakteryjnego

Glikokortykosteroid

• Nawodnienie chorego - utrata wody wraz z

Bromek ipratropium

oddechem (do 2000 ml/dobę) i duszność, która

Aminofilina/Teofilina

uniemożliwia doustne uzupełnianie płynów

Leki wykrztuśne

• Wentylacja

Antybiotyk

• Leki uspokajające są przeciwwskazane z

powodu depresyjnego działania na ośrodek

Nawodnienie

oddechowy!

Wentylacja

POChP

POChP a astma

• POChP jest chorobą charakteryzującą się

POChP

Astma

zmniejszonym przepływem powietrza przez

wieloletnie palenie

atopia

drogi oddechowe

tytoniu

• Utrudnienie przepływu powietrza w drogach

potwierdzenie rozedmy

znaczna poprawa

oddechowych powoli postępuje i bywa w

płuc w badaniach

wyników badań

większości nieodwracalne

obrazowych,

spirometrycznych po

• Jest ono spowodowane chorobą oskrzeli i

zmniejszenie

podaniu leku

rozedmą płuc (zniszczenie miąższu płucnego)

pojemności dyfuzyjnej

rozszerzającego

• Duszność, kaszel, wydzielina

oraz przewlekła

oskrzela lub

hipoksemia

kortykosteroidu

POChP

POChP - leczenie w okresie stabilnym

• Celem leczenia w POChP jest zapobieganie

•

Leki wykrztuśne

•

Leki rozszerzające oskrzela

wystąpieniu objawów i nawracającym

– Leki cholinolityczne

zaostrzeniom oraz zachowanie jak najdłużej jak

• Początek działania występuje później niż β2-mimetyków najlepszej czynności płuc (poprawa jakości

• Są skuteczniejsze w POChP niż w astmie

» Bromek ipratropium

życia)

– β2-mimetyki

• Głównie wziewnie

• Zaprzestanie palenia tytoniu

• Na przykład przed ekspozycją na zimne powietrze

• W przewlekłym stosowaniu β2-mimetyków może wystąpić niewielkie

• Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza

osłabienie działania

• Długo działające wziewne lub doustne u chorych, u których objawy

• Szczepienia przeciwko zapaleniu płuc i grypie

występują w nocy lub wcześnie rano

– β2-mimetyk + lek antycholinergiczny - fenoterol/ipratropium

• Leczenie w okresie stabilnym

» Berodual

– Długodziałająca teofilina

• Leczenie zaostrzeń

POChP - leczenie w okresie stabilnym

POChP - leczenie zaostrzeń

• Kortykosteroidy wziewne

• Najczęstszą przyczyną jest infekcja

– Skuteczność kortykosteroidów wziewnych w POChP

• Antybiotyki

jest dyskusyjna

– U młodszych pacjentów z nadreaktywnością oskrzeli

• β-mimetyki

– Formoterol/budezonid, salmeterol/flutikazon

• Leki cholinolityczne

• Antybiotyki – tylko w stanach zakażenia

• Teofilina (2. rzut)

– Amoksycylina (+kwas klawulanowy), tetracykliny

– Antybiotyki II rzutu - cefalosporyny nowych generacji,

• Glikortykosteroidy

makrolidy i chinolony

– dożylnie, doustnie albo wziewnie

Leki podawane do rurki

Mukowiscydoza

intubacyjnej

• Choroba genetyczna

• W przypadku utrudnionego dostępu żylnego

• Nieprawidłowa czynność gruczołów wydzielana

zewnętrznego

– Zwiększone wytwarzanie śluzu o większej lepkości

• Dotchawiczno można podać:

– Nieprawidłowy skład elektrolitowy

• Fizjoterapia

– Wazopresynę

• Leki rozszerzające oskrzela

–

Lidokainę

• Leki wykrztuśne

• Antybiotykoterapia w zakażeniach

–

Adrenalinę

• GKS w zaostrzeniach

–

Nalokson

• Dornaza alfa

– Enzym hydrolityczny

–

Atropinę

– Upłynnia wydzielinę

Leki podawane do rurki

Tlenoterapia

intubacyjnej

• Dotchawiczno nie podaje się:

• Wskazaniem do leczenia tlenem jest

niedotlenienie

– Amiodaronu

• Prawidłowe ciśnienie parcjalne tlenu we krwi

– Wodorowęglanu sodu

tętniczej (PaO ) to 100 mmHg podczas

oddychania powietrzem

– Soli wapnia

• Jej celem jest zwiększenie stężenia tlenu w

pęcherzykach płucnych

– co ma poprawić wysycenie hemoglobiny tlenem i jego

dowóz do tkanek, aby zapobiec przemianom

beztlenowym oraz innym następstwom niedotlenienia

• Czynna

• Bierna

Zasady leczenia tlenem

Tlenoterapia

• Zastosowanie w przypadku niedotlenienia

•

Kliniczne objawy niedotlenienia (hipoksji)

(hipoksemii), niezależnie od mechanizmu jego

1.Sinica - występuje, gdy stężenie odtlenowanej hemoglobiny wynosi co najmniej 5 g%

powstania

• Odpowiednie stężenie cząstkowe tlenu (Fi0 ),

2. Duszność - wyraz nadmiernej pracy mięśni oddechowych w 2

tak aby uzyskać Pa0 co najmniej 80 mm Hg

celu zwiększenia wentylacji minutowej

3. Niepokój, pobudzenie, lęk - świadczą o niedotlenieniu

– W szczególnych sytuacjach (np. zatrucie CO) Pa0

ośrodkowego układu nerwowego

powinno być większe

4. Utrata przytomności - występuje w skrajnych stanach

• Do oddychania podaje się tlen medyczny (tzn.

niedotlenienia ośrodkowego układu nerwowego

5. Kwasica metaboliczna - wyraz przemiany beztlenowej w posiadający atest)

tkankach

• Zaleca się monitorowanie saturacji krwi za

•

Uwaga: konieczne jest okresowe powtarzanie badania

pomocą pulsoksymetru lub wykonanie

gazometrycznego

gazometrii

Toksyczne działanie tlenu

• Przedawkowanie tlenu jest szkodliwe dla

•

Układ oddechowy

– Obrzęk → zwiększenie grubości bariery pęcherzykowo-włośniczkowej organizmu, co ujawnia się w wielu narządach już

→ wydostawanie się płynu i białek z naczyń kapilarnych krążenia płucnego do podścieliska → tworzenie błon szklistych

po 8-24 godzinach oddychania tlenem w

– Zmiany degeneracyjne nabłonka dróg oddechowych i upośledzenie stężeniu 100%

czynności rzęsek - zaleganie śluzu i rozwój zmian obturacyjnych

– Spadek biosyntezy surfaktantu

• Czynnikiem odpowiedzialnym bezpośrednio za

•

Mózg - rozwój kwasicy tkankowej (przesunięcie krzywej dysocjacji uszkodzenia komórek są wolne rodniki,

hemoglobiny i utrudniony transport C02) - drgawki i stan padaczkowy

głównie rodnik nadtlenkowy

•

Układ krążenia - zmniejszenie rzutu systemowego i przepływu mózgowego (skurcz tętnic)

• FiO

równe 60% uważane jest za punkt

•

Erytrocyty - dochodzi do utleniania białek błony komórkowej i krytyczny oddzielający bezpieczne stężenie

wystąpienia hemolizy

tlenu od toksycznego

•

Gałki oczne - retinopatia w wyniku uszkodzenia siatkówki - częsta przyczyna ślepoty

Metody tlenoterapii biernej

Ustalanie stężenia tlenu

•

Cewnik donosowy

Zawartość tlenu w mieszaninie tlenu i powietrza – wartości dla przepływu 4L/min

– stężenie tlenu w mieszaninie oddechowej do 30%

Skład mieszaniny

% zawartość

Przepływ całkowity

•

Maska twarzowa bez regulacji stężenia

oddechowej

– stężenie tlenu w mieszaninie oddechowej do 50%

tlenu (FiO )

powietrza

tlenu

powietrza

tlenu

•

Maska twarzowa z regulacją stężenia

– stężenie tlenu w mieszaninie oddechowej 25-33%

1,0

4,0

•

Maska twarzowa z workiem oddechowym i zastawką

0,88

0,12

3,52

0,48

– stężenie tlenu w mieszaninie oddechowej do 100%

0,76

0,24

3,05

0,95

•

Układy anestezjologiczne - pacjenci zaintubowani lub z tracheostomią

0,63

0,37

2,52

1,48

•

Worek samorozprężalny

0,51

0,49

2,04

1,96

– Tlen podawany jest przez zastawkę wdechową, jego stężenie regulowane jest długością dołączonej do worka karbowanej rury 70

0,38

0,62

1,52

2,48

(alternatywnie można przyłączyć worek oddechowy)

0,25

0,75

1,0

3,0

– W czasie resuscytacji obowiązuje zasada stosowania jak największego stężenia tlenu do oddychania (100%)

0,13

0,87

0,52

3,48

100

Bezwzględne wskazania do

Tlenoterapia - powikłania

zastosowania tlenoterapii

• Resuscytacja krążeniowo-oddechowa

• Zakażenia

• Duszność

• Niewydolność oddechowa

• Powikłania techniczne

• Podejrzenie zawału mięśnia sercowego

• Wszystkie postacie wstrząsu

• Reakcje uczuleniowe

• Wybuch i zapłon – zamknij źródła ognia!!

• Urazy czaszkowo-mózgowe

• Stan po podtopieniu

• Stan astmatyczny