Załącznik 1.

Program pracy z 5-letnim Romkiem

Przykład indywidualnego programu pracy z dzieckiem o specjalnych potrzebach edukacyjnych

1. Analiza danych na temat dziecka, umożliwiających zaprojektowanie programu pracy 1.1. Dane na temat dziecka

- analiza danych została wykonana na podstawie opisu zachowania Romka do modułu pierwszego 1.

Romek ma 5 lat. Szczupły, dość wysoki jak na swój wiek

2.

Ma małą głowę, ciemne, bardzo delikatne włosy

3.

Dostarcza sobie stymulacji dotykowej twarzy kręcąc głową i wprawiając w ruch włosy.

4.

Ma mało dźwięczny, mocny głos.

5.

Często pochmurne spojrzenie.

6.

Ma dość ciemną cerę, jakby przybrudzoną. Rzadko widać rumieńce na jego policzkach.

7.

Bawi się najczęściej z chłopcami i często jest inicjatorem zabaw. Odmawia przyjęcia młodszych do zabawy.

8.

Wybiera zabawy ruchowe, bawi się z fantazją

9.

W zabawach manualnych ujawniają się trudności chłopca:

10.

Żartuje i śmieje się ostro, zgrzytliwie i zimno. Czasem śmiechowi temu towarzyszą wypowiedzi: “Tak głupio to zrobiłaś”, “Ale koślawy”, “Nie rób tak, jak mówi Pani”, “Ucieknijmy Pani”, “pociągnij ją za rękaw”.

11.

Zachowuje się agresywnie: popycha ręką, szczypie, popchnięcia plecami, kopnięcia, uderzanie pięścią.

12.

Romek bije dzieci, kiedy mają inne pomysły niż on

13.

Chłopiec głośno protestuje, kiedy nauczycielka odprowadza go na bok po jednym z takich zachowań.

14.

Przedrzeźnia ruchy nauczycielki, odwraca się od tego co robi cała grupa.

15.

Unika też lepienia, malowania, rysowania. Rysunki jego są bardzo niewyraźne, wykonywane cienką, drżącą kreską. Są bezbarwne i ubogie.

16.

Interesują go prace przy stolarskim warsztaciku,

17.

Respektuje reguły pracy przy warsztaciku

18.

Zaangażował się we współpracę z mężczyzną zatrudnionym przy stolarce.

1.2. Co zmieniło się u Romka po 6 miesiącach?

- analiza została wykonana na podstawie opisu do modułu II, w trakcie analizy podkreślono pozytywne zmiany w zachowaniu Romka

_________________________________________________ 1 _________________________________________________

Bogna Mackiewicz – Specyficzne strategie pracy z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych

„Małe Przedszkole w Każdej Wsi” – program współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich

1.

Jest o pół roku starszy – być może dojrzał i “wydoroślał”

2.

Nadal dostarcza sobie stymulacji włosami

3.

Na jego policzkach pojawiają się dość często rumieńce.

4.

Potrafi ustąpić komuś, żeby zostać w zabawie.

5.

Kiedy nie ma zaprzyjaźnionych kolegów, młodsze dzieci mogą włączyć się do zabaw, na zasadach określanych przez chłopca.

6.

Rzadziej niż poprzednio jest agresywny: czasem w zabawie, kiedy ktoś “upiera się przy swoim” Romek popycha go ręką,

7.

Bije dzieci, kiedy we wspólnej zabawie mają inne pomysły niż on. Nie zgadza się na zmianę własnego pomysłu przez innych, ani na czekanie z własnym pomysłem w kolejce.

8.

Milcząc znosi niezadowolenie nauczycielki, gdy ta odprowadza go na bok po jednym ze starć z kolegami.

9.

Chłopiec najczęściej wybiera zabawy ruchowe.

10.

Ma trudności z naśladowaniem gestów nauczycielki.

11.

Podejmuje kolejne próby i cieszy się, kiedy nauczycielka z aprobatą patrzy na niego podczas kolejnych części zabawy.

12.

Dziecko nadal unika lepienia, malowania, rysowania, jednak znacznie rzadziej niż pół roku wcześniej.

Jego rysunki są niewyraźne, wykonywane cienką, drżącą kreską.

13.

Rysunki są pełne kolorów i znacznie bogatsze niż sześć miesięcy wcześniej.

14.

Romek zaprzyjaźnił się mężczyzną pracującym dorywczo w grupie.

15.

Dostosowuje się do reguł obowiązujących podczas pracy i angażuje się w działania.

1.3. Sformułowanie problemu

- dokonane na podstawie porównania i analizy obu opisów

1.

Chłopiec przejawia niewłaściwe sposoby radzenia sobie w kontaktach z rówieśnikami, zachowuje się agresywnie: bije, kopie, popycha, wyśmiewa, krytykuje destrukcyjnie.

2.

Ma trudności w rozwoju manualnym, w koordynacji ruchu rąk i dłoni.

1.4. Mocne strony w zachowaniu dziecka

- wyodrębnione na podstawie opisów

1.

Ma ciekawe dla innych dzieci pomysły zabaw

2.

Interesuje się zabawami ruchowymi

3.

Szuka zachowań “autoterapeutycznych” (dostymulowuje się uderzając się włosami po twarzy) 4.

Poprawił się jego sposób przyjmowania konsekwencji własnego, destrukcyjnego zachowania 5.

Wzbogaciły się jego rysunki i są bardziej kolorowe niż wcześniej

6.

Częściej niż dawniej rysuje, lepi, wycina

7.

Respektuje reguły przy interesującej go aktywności stolarskiej

8.

Przywiązał się do nauczyciela - mężczyzny

9.

Przyjmuje wyrazy uznania ze strony nauczycielki

_________________________________________________ 2 _________________________________________________

Bogna Mackiewicz – Specyficzne strategie pracy z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych

„Małe Przedszkole w Każdej Wsi” – program współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich

1.5. Brakujące dane

- spis danych, których uzyskanie pomogłoby w pełniejszej diagnozie i przygotowaniu bardziej trafnego programu pracy z Romkiem

•

rozwój dziecka od urodzenia do przyjścia do przedszkola,

•

funkcjonowanie rodziny dziecka,

•

postawy wychowawcze rodziców,

•

jak dziecko uczy się zabaw ruchowych korygowanych przez nauczyciela

•

jak dziecko uczy się ruchu modelowanego całej grupie, w której uczestniczy.

1.6. Co jeszcze warto zaobserwować

- spis zachowań, działań Romka, których obserwacja może dostarczyć ważnych danych do pracy

•

w jakich sytuacjach pojawiają się rumieńce na twarzy chłopca, ponieważ u dzieci oznaczają one zdrowe zaangażowanie, dobre krążenie krwi i dobre oddychanie; na tej podstawie można wnioskować, że dziecko bawi się bez lęków i bez oporów;

•

jak działają zmysły dziecka, szczególnie zmysł dotyku i równowagi, ponieważ dziecko nadal dostarcza sobie stymulacji włosami; być może warto wykonać diagnozę SI (integracji sensorycznej).

2. Sposoby pracy z Romkiem

- proponowane na podstawie analizy jego zachowań zaobserwowanych w grupie przedszkolnej 2.1. Strategie pracy z dzieckiem wzmacniające jego mocne strony 1.

Zauważanie i życzliwe komentowanie przez nauczyciela zrealizowanych pomysłów zabaw Romka z innymi dziećmi, również z młodszymi

2.

Umożliwianie mu zabaw ruchowych z pchaniem i ciągnięciem

3.

Zwracanie uwagi na przejawy działań społecznych chłopca (np. spojrzeniem, uśmiechem, krótkim komentarzem)

4.

Wzmacnianie ciepłymi uwagami, spojrzeniem konstruktywnych działań Romka np. rysowania 5.

Pielęgnowanie rytmów pracy w grupie, porządku i zasad społecznych; 2.2. Zajęcia i działania wspierające dziecko w przezwyciężaniu jego trudności 1.

Wszystkie zajęcia wynikające z programu pracy z dzieckiem prowadzić pielęgnując rytm koncentracji i rozluźnienia oraz rytm pracy zadaniowej planowanej zgodnie ze zmianami pór roku; 2.

Zapewnić jego udział w zabawach integrujących grupę, np. polegających na wspólnym wykonaniu czegoś przez wszystkie dzieci (obrazek na dużym formacie papieru pakowego, makieta gospodarstwa z plasteliny z różnymi zwierzętami, drzewami i budynkami itp.);

3.

Rozmawiać o dziecku i jego sposobie działania z rodzicami i rodziną chłopca; robić to życzliwie, podkreślając jego mocne strony oraz zawiadamiać o trudnościach;

4.

Przedstawiać krótkie scenki teatralne wykonane przez nauczycielkę przy pomocy lalek znajdujących się w sali i o tematyce związanej ze wspólną zabawą, pracą, przygodą, o tym jak bohaterowie spektaklu radzą sobie ze złością, oburzeniem, jak dzielą się “rządzeniem w zabawie” itp.; _________________________________________________ 3 _________________________________________________

Bogna Mackiewicz – Specyficzne strategie pracy z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych

„Małe Przedszkole w Każdej Wsi” – program współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich

5.

Uczyć dzieci pozytywnych sposobów rozwiązywania sporów, korzystania z pomocy dorosłego, korzystania z reguł i zasad obowiązujących w grupie;

6.

Traktować zabawę jako nagrodę dla Romka - kiedy zrobi coś pożytecznego, dobrego, zaproponować zabawę, na którą rzadko pozwalamy i podkreślić głosem i spojrzeniem, że to jest szczególna chwila; 7.

Wprowadzić zabawy paluszkowe jako stały element zajęć w grupie i ewentualnie dodatkowo bawić się z Romkiem w formie nagrody po zrobieniu czegoś szczególnie wartościowego, np. kiedy Romek zauważy, że młodsze dziecko potrzebuje pomocy i udzieli tej pomocy, zaproponować mu np. zabawę rytmiczną (klaskankę)

8.

Okazywać zainteresowanie rysunkami Romka, komentować je wg zasad oceny opisowej, co ma dodatkowy walor uczenia dzieci kryteriów, którymi posługujemy się przy ocenianiu; 9.

Podtrzymywać współpracę Romka z nauczycielem prowadzącym zajęcia stolarskie z dziećmi.

Uwaga: pomysły na pracę z Romkiem trzeba modyfikować zależnie od rozwoju wydarzeń.

_________________________________________________ 4 _________________________________________________

Bogna Mackiewicz – Specyficzne strategie pracy z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych

„Małe Przedszkole w Każdej Wsi” – program współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich