Procesy poznawcze – wykład 7 (Pani dr Maria Zając, 11 kwietnia 2005r.) Dygresje
• Komentarz do modelu Kurcz: myślenie ma charakter regulacyjno – kontrolny, ma związek z systemem działaniowym. Przetwarzanie informacji wg pani profesor: odbiór – rozpoznanie – przechowywanie – przetwarzanie – wytworzenie nowych informacji.
• Komentarz do klasyfikacji teorii struktury procesu myślenia Nęcki: myślenie jest czynnością - spoiwo kojarzenia (powstawania związków), dokonywane na materiale -
budulec, posiadającą organizację - hierarchię.
• Umysł wypełniony jest wiedzą.
• Moje dygresje: http://www.kirjasto.sci.fi/kohler.htm;
http://www.phys.uni.torun.pl/~duch/indexpl.html (!)
• Zainteresować się kim jest i czym się zajmuje David Bordwell.
Ciąg dalszy historii kognitywizmu
Antropologia
Neurologia
Kognitywisty
czny
Językoznawstwo
AI
sześciokąt
1978
Psychologia
Filozofia
Zintegrowano osiągnięcia róŜnych dziedzin wiedzy, aby badać przetwarzanie informacji (umysł). W sześciokącie nie ma wyróŜnionej logiki.
Obszary badań twardego kogniwtywizmu
• Aktywność świadoma człowieka; serum racjonalności
• Aktywność poznawcza, polegająca na przetwarzaniu informacji
• Wykorzystanie procesora elektronicznego (komputera) dla opisu ludzkiego myślenia.
Twardy kognitywizm to stanowisko przyznające szczególną rolę badaniu funkcji, postuluje poszukiwanie zaleŜności funkcjonalnych jako decydujących (funkcjonalizm).
ZałoŜenia relacji w metaforze komputerowej
Umysł
Mózg
Program
Materialne układy elektroniczne
Software
Hardwere
Neokognitywizm domaga się relacji obszaru emocji i motywacji z czynnościami intelektualnymi, - teoria inteligencji emocjonalnej.
• Nowa teoria kategoryzacji. Rewizja uniwersalności modelu klasycznego i metaforyczny charakter pojęć. (Eleanor Rosch)
• Krytyka poziomu reprezentacji umysłowej. Koneksonizm.
Spisała: Ewa L. Cetnar, kontakt: akaszik@interia.pl, GG: 3891955
1
• Rewizja zasady racjonalności. Ludzie nie rozumują według zasad logiki.
Wykład właściwy
Definicje myślenia
• Kozieleckiego: łańcuch operacji umysłowych, za pomocą których przetwarzamy informacje
zakodowane
w
jednostkach
reprezentacji
poznawczej,
czyli
spostrzeŜeniach, wyobraŜeniach, pojęciach i sylogizmach (układach pojęć). Sylogizm to schemat wnioskowania złoŜony z dwóch przesłanek, w których powtarza się ten sam termin oraz wniosku (konkluzji), zbudowanej z pozostałych dwóch terminów.
• Peter Lindsay i Donald Norman: symulacja umysłowa. Wymaga zdolności do: sformułowania całego scenariusza danej sytuacji, stawiania hipotez na temat nowych moŜliwości oraz manipulowanie nimi za pomocą symboliki. Przebieg sytuacji moŜe być przechowywany jako skrypt poznawczy, czyli reprezentacja sekwencji zdarzeń , mają cych sens dla obserwatora (...)1. Wg teorii rozwoju inteligencji Jeana Piageta, człowiek przejawia rozumowanie abstrakcyjne, sylogistyczne, hipotetyczne dopiero od ostatniego etapu operacji formalnych.
• Proces rozwiązywania problemów.
Myślenie przebiega w pamięci asocjacyjno – operacyjnej. Rewizjoniści z kolei uwaŜają, Ŝe termin myślenie jest zbędnym określeniem procesów uwagi i pamięci.
Wolfgang Köhler2 pisał o moŜliwości odróŜnienia zachowania, które od samego początku jest wynikiem poznania cech sytuacji, od pozbawionego tej właściwości. W
pierwszym wypadku mówi się o wglądzie ( insight, Einsicht) i takie zachowanie zwierząt uznaje się za bezspornie rozumne. Raz jeszcze: od samego początku do końca działanie takie przebiega adekwatnie do struktury sytuacji i stanowi zwartą, konkretną całość.3
Wgląd określa się jako nagłą , nieoczekiwaną zmianę percepcji problemu, prowadzą cą
do nowego, głę bszego i pełniejszego zrozumienia jego istoty.4
Stany wiedzy łączą się z przestrzenią problemu.
Kontinuum procesu Myślowego (Kurcz)
1 Tomasz Maruszewski V.A. 20.2
2 W 1910 badał na Teneryfie szympansy zakładając, Ŝe zwierzęta rozwiązują problemy poprzez zrozumienie.
Razem z Kuremt Koffką dał początek psychologii Gestalt.
3 W The Mentality od Apes 1927
4 Edward Nęcka V.A. 41.3.4
Spisała: Ewa L. Cetnar, kontakt: akaszik@interia.pl, GG: 3891955
2
Myślenie typu R
Myślenie ukierunkowane
Kontrola
Myślenie wykorzystywane na rozwiązywanie problemów
Fantazje realistyczne
Fantazje autystyczne
Marzenia na jawie
Stany halucycynogenne
Marzenia senne
Myślenie oniryczne
Proces pierwotny
Myślenie typu A
Spisała: Ewa L. Cetnar, kontakt: akaszik@interia.pl, GG: 3891955
3