Ciàg dalszy ze strony 16

0.8 godz.

3.5

Wàchajàce kasy

Stoisz w kolejce za kimÊ, kto kupuje jakieÊ dziwne owoce. Kasjerka nie mo˝e w swojej skomputeryzowanej wadze

znaleêç ich kodu. W tej typowej

dla supermarketu sytuacji przyda∏by si´

wynalazek Alana Gelperina z Princeton (New Jersey). Badacz ten otrzyma∏

w∏aÊnie amerykaƒski patent na urzàdzenie wykrywajàce zapachy typowych produktów spo˝ywczych. Prawa do niego przekaza∏

NCR Corporation z Dayton (Ohio).

Wymuszony strumieƒ powietrza op∏ywa testowany owoc lub warzywo, a nast´pnie wpada do wn´trza urzàdzenia, uaktywniajàc ró˝ne czujniki. Wytwarzajà one specyficznà dla danego zapachu kombinacjśygna∏ów, która jest porównywana z zestawem wzorców. Wreszcie urzàdzenie informuje, jaki produkt rozpozna∏o.

Akcelerator czàstek

Po raz pierwszy materia∏y i elementy wyprodukowane w USA zastosowane

zostanà w akceleratorze czàstek

DAVID ARNETT; Astronomy and Astrophysics, 1991

poza tym krajem. Przy tworzeniu dwóch olbrzymich detektorów dla LHC (Large Hadron Collider) – akceleratora wiàzek przeciwbie˝nych mierzàcego w obwodzie 27 km, który budowany jest w CERN

(Europejskim Laboratorium Fizyki

1.5

2.0

Czàstek) w pobli˝u Genewy. Wspó∏pracuje z nim ponad 550 naukowców

EWALD MUELLER, B.A. FRYXELL i

ze Stanów Zjednoczonych. LHC b´dzie zderza∏ ze sobà protony o energiach

SYMULOWANA SUPERNOWA w czasie trwajàcej 3.5 godziny ewolucji

wy˝szych ni˝ kiedykolwiek.

nie w pe∏ni wyjaÊnia dziwne zachowanie SN 1987A.

Po Kioto

trycznoÊç zaczyna nape∏niaç 10 tys. wiel-do wytwarzanych podczas komputero-Po trwajàcym 11 dni maratonie negocjacji kich kondensatorów w podziemiach.

wych symulacji supernowych. „Po ma-11 grudnia ub. r. w Kioto delegaci trzeciej ONZ-owskiej konferencji paƒstw-stron Mimo to Êwiat∏a ani nie przygas∏y, ani

∏ych przeróbkach programy liczàce mo-Konwencji w sprawie Zmian Klimatycznych nawet nie zamigota∏y, jak siśpodzie-dele supernowych dosyç dobrze od-

wa∏em. Jedynym znakiem gromadzenia twarzajà równie˝ i te eksperymenty, si´ pod nami energii by∏ zielony s∏upek przynajmniej wtedy, gdy pozostajemy podnoszàcy sińa monitorze i wska-w dwóch wymiarach” – stwierdza Ka-zujàcy poziom jednego megad˝ula, a ne. Lecz gdy symulacje zastosowano do nast´pnie dwóch. KtoÊ nad naszymi trójwymiarowego zachowania siŚu-g∏owami odlicza: trzy, dwa, jeden, i pernowej 1987A, zawiod∏y na ca∏ej li-przy wtórze efektów dêwi´kowych nie nii. Supernowa wyrzuca∏a z wn´trza g∏oÊniejszych ni˝ s∏aby huk kondensa-materiź dwukrotnie wi´kszà pr´dko-tory wyzwalajà swe gromy. W 10 lase-

Êcià, ni˝ to przewidywali astrofizycy.

KATSUMI KASAHARA AP Photo

rach narasta gwa∏townie pràd, a ich na-Ró˝nica mo˝e braç si´ w∏aÊnie z tego osiàgnĺi porozumienie dotyczàce

ograniczenia emisji gazów cieplarnianych nosekundowe impulsy Êwiat∏a urucha-trzeciego wymiaru.

w najbli˝szej przysz∏oÊci. Wiele osób miajà 10 pierÊcieni lamp b∏yskowych, Remington i jego wspó∏pracowni-stawia jednak zarzut, ˝e tak sformu∏owany z których ka˝da wzmacnia energićy majà nadziej´, ˝e dane, które zgro-protokó∏ z Kioto nie przyczyni siímpulsów.

madzà, odparowujàc trójwymiarowe

do szybkiego obni˝enia poziomu emisji, W koƒcu wiàzki skupiajà si´ we wn´-

do∏ki przeskalowane do proporcji kos-co pozwoli∏oby zapobiec katastrofalnemu ocieplaniu klimatu na Ziemi. Ponadto trzu z∏otego cylinderka, który wypa-micznych, pomogà im wyjaÊniç cha-

nie jest jasne, czy protokó∏ z Kioto rowuje w postaci kaskady promieni X.

otycznà naturéksplozji Supernowej ratyfikujà wszystkie z przesz∏o150 paƒstw W tym samym czasie, gdy promie-1987A. JeÊli si´ pospieszà, zdà˝à nawet uczestniczàcych w konferencji. Stany niowanie rentgenowskie przechodzi przetestowaç swoje przewidywania

Zjednoczone nie wesz∏y w sk∏ad tej grupy, poniewa˝ nie uzyska∏y oczekiwanych przez plastikowo-miedzianà p∏ytk´, przy okazji nast´pnego spektaklu w zobowiàzaƒ o ograniczeniu emisji ze strony przekszta∏cajàc jà w warstwk´ wrzàcej

˝yciu tej gwiazdy. Spodziewamy si´, krajów rozwijajàcych si´. Obieca∏y jednak plazmy, kamera robi 16 zdj´ç, ka˝de

˝e w ciàgu kolejnych pićiu lat gwiezd-zmniejszyç emisjó 7% w stosunku

w ciàgu jednej dziesićiomiliardowej ne od∏amki zderzà siź halo w kszta∏-

do poziomu z 1990 roku. Unia Europejska zobowiàza∏a si´ do obni˝enia

cz´Êci sekundy.

cie klepsydry, które gwiazda odrzuci-emisji gazów cieplarnianych o 8%, Zdjćia wykonane podczas ponad

∏a we wczeÊniejszych stadiach swojego Japonia natomiast zg∏osi∏a redukcjó 6%.

30 laserowych strza∏ów w ciàgu ostat-istnienia.

Kristin Leutwyler

nich trzech lat sà niezwykle podobne W. Wayt Gibbs

ÂWIAT NAUKI Kwiecieƒ 1998 17