NO-02-A020 2000Jeńcy id 320540

NORMA OBRONNA

NO - 02 - A020

MINISTERSTWO

OBRONY

Procedury

Zamiast:

NARODOWEJ

postępowania

z jeńcami wojennymi

ICS 95.020

Deskryptory: 0913949 - procedury, uregulowanie; 0000000 - jeńcy wojenni.

PRZEDMOWA

Niniejsza norma została uzgodniona z Generalnym Zarządem Dowodzenia i Łączno-

ści SG WP, Generalnym Zarządem Rozpoznania Wojskowego SG WP, Departamen-

tem Kadr MON, Departamentem Prawnym MON i Dowództwem Wojsk Lądowych.

Norma jest zgodna z załoŜeniami przyjętymi w armiach państw członkowskich Soju-

szu Północnoatlantyckiego. Jest elementem pakietu dokumentów standaryzacyjnych

dotyczących procedur postępowania z jeńcami wojennymi.

Wymagania określone w normie są zgodne z wymaganiami zawartymi w STANAG-u 2044 INT Wydanie 5 – PROCEDURES FOR DEALING WITH PRISONERS OF WAR, MAS 1994.

Norma zawiera osiem załączników, w tym pięć normatywnych i trzy informacyjne:

− załącznik A (normatywny) Karta ewidencyjna jeńca wojennego,

− załącznik B (normatywny) Lista przedmiotów wartościowych jeńca

wojennego,

− załącznik C (normatywny) Akta jeńca wojennego,

− załącznik D (normatywny) Identyfikator jeńca wojennego,

− załącznik E (normatywny) Meldunek o ujęciu jeńca wojennego,

− załącznik F (informacyjny) Karta toŜsamości dla osób towarzyszących

siłom zbrojnym,

− załącznik G (informacyjny) Zasady traktowania jeńców wojennych

określone w Konwencji Genewskiej z 12

sierpnia 1949 r,

− załącznik H (informacyjny) Bibliografia.

Uwagi dotyczące treści normy mogą być zgłaszane do Biura Wojskowej SłuŜby

Normalizacyjnej MON, Al. Niepodległości 218, 00-911 Warszawa, tel. 6942850.

nr ref. NO - 02 - A020:2000

Ustan

owiona przez

Ministra

Obron

y Naro

dowej z

arządze niem n

25/ MON z dnia 13.09.2000 r.

w sprawie ustanawiania Norm Obronnych (Dz. Roz. MON 2000 poz. 102), z terminem obowią-

zywania od dnia 01.01.2001r.

NO-02-A020 :2000

SPIS TREŚCI

1. Wstęp ...................................................................................................

1.1 Zakres normy .................................................................................

1.2 Normy i dokumenty powołane ......................................................

1.3 Definicje.........................................................................................

2. Procedury postępowania z jeńcami wojennymi.....................................

2.1 Ujmowanie jeńców wojennych......................................................

2.2 Przetrzymywanie i transport jeńców wojennych............................

2.3 Miejsca przetrzymywania jeńców wojennych...............................

3. Procedury postępowania z mieniem jeńców wojennych.......................

3.1 Dokumenty osobiste jeńców wojennych........................................

3.2 Przedmioty osobiste jeńców wojennych........................................

3.3 Przedmioty wojskowe jeńców wojennych.....................................

3.4 Środki zaopatrzenia medycznego jeńców wojennych....................

3.5 Środki Ŝywnościowe jeńców wojennych........................................

3.6 Konfiskowanie mienia jeńców wojennych......................................

4. Dokumentacja jeńców wojennych .........................................................

4.1 Sporządzanie dokumentacji jeńców wojennych ............................

4.2 Akta jeńca wojennego.....................................................................

4.3. Identyfikator jeńca wojennego.......................................................

4.4 Meldunek o ujęciu jeńca wojennego..............................................

NO-02-A020 :2000

Załącznik A (normatywny) Karta ewidencyjna jeńca wojennego.....................

Załącznik B (normatywny) Lista przedmiotów wartościowych

jeńca wojennego....................................................

Załącznik C (normatywny) Akta jeńca wojennego...........................................

Załącznik D (normatywny) Identyfikator jeńca wojennego..............................

Załącznik E (normatywny) Meldunek o ujęciu jeńca wojennego.....................

Załącznik F (informacyjny) Karta toŜsamości dla osób towarzyszących

siłom zbrojnym...................................................

Załącznik G (informacyjny) Zasady traktowania jeńców wojennych

określone w Konwencji Genewskiej

z 12 sierpnia 1949 r. o traktowaniu

jeńców wojennych................................................

Załącznik H (informacyjny) Bibliografia..........................................................

NO-02-A020 :2000

1 Wstęp

1.1 Zakres normy

Niniejsza norma obejmuje procedury postępowania z jeńcami wojennymi i ich mie-

niem. Ustala wzory dokumentów potrzebnych do prowadzenia ewidencji jeńców, ich

mienia osobistego i wojskowego. Określa jednoznaczną interpretację procedur postę-

powania z jeńcami wojennymi oraz zasady sporządzania dokumentacji jeńców wo-

jennych. Określone w normie procedury postępowania są zgodne z obowiązującymi

przepisami prawa międzynarodowego.

1.2 Normy i dokumenty powołane1)

STANAG – 1059 – National Distinguishing Letters for Use by NATO Forces –

Oznaczenia literowe obiektów geograficznych stosowane w NATO

STANAG – 2033 – Interrogation of Prisoners of War (PW) – Przesłuchiwanie jeń-

ców wojennych

STANAG – 2084 – Handling and Reporting of Captured Enemy Equipment and

Documents – Postępowanie ze zdobytym wyposaŜeniem i dokumentami przeciwnika

oraz meldowanie o nich.

Geneva Convention Relative to the Treatment of Prisoners of War dated 12 August

1949 – Konwencja Genewska z 12 sierpnia 1949 r. o traktowaniu jeńców wojennych.

1) Powołane dokumenty są dostępne w Biurze Wojskowej SłuŜby Normalizacyjnej – Aleje Niepodległości 218, 00-911

Warszawa, tel. 69 42 850.

NO-02-A020 :2000

1.3 Definicje

1.3.1

jeniec wojenny

osoba ujęta przez przeciwnika i naleŜąca do jednej z następujących kategorii:

1) członkowie sił zbrojnych stron konfliktu, jak równieŜ członkowie milicji lub od-

działów ochotniczych, stanowiących część tych sił zbrojnych;

2) członkowie innych oddziałów ochotniczych, łącznie z członkami zorganizowane-

go ruchu oporu, naleŜących do jednej ze stron konfliktu i działających poza gra-

nicami lub w granicach własnego terytorium, nawet jeŜeli to terytorium jest oku-

powane, pod warunkiem Ŝe te ochotnicze oddziały, łącznie zorganizowanym ru-

chem oporu, spełniają następujące warunki:

a) mają na czele osobę za nich odpowiedzialną;

b) noszą stały i dający się z daleka rozpoznać znak rozpoznawczy;

c) jawnie noszą broń;

d) przestrzegają w swoich działaniach praw i zwyczajów wojennych;

3) członkowie regularnych sił zbrojnych, którzy podają się za podlegających rządowi

lub władzy nie uznawanej przez państwo zatrzymujące;

4) osoby towarzyszące siłom zbrojnym, ale nie naleŜące do nich bezpośrednio, jak na

przykład cywilni członkowie załóg samolotów wojskowych, korespondenci wo-

jenni, dostawcy zaopatrzenia, członkowie oddziałów pracy lub słuŜb powołanych

do opiekowania się wojskowymi, pod warunkiem Ŝe otrzymali oni upowaŜnienie

od sił zbrojnych, którym towarzyszą.

UWAGA - Dowództwa sił zbrojnych wydają im kartę toŜsamości. Wzór karty toŜsamości dla osób towarzyszących siłom zbrojnym określa załącznik F.

NO-02-A020 :2000

5) członkowie załóg statków handlowych, łącznie z kapitanami, pilotami i uczniami

oraz członkami załóg samolotów cywilnych stron w konflikcie, o ile nie przysłu-

guje im prawo do korzystniejszego traktowania na mocy postanowień prawa mię-

dzynarodowego;

6) ludność terytorium nie okupowanego, która przy zbliŜaniu się nieprzyjaciela

chwyta spontanicznie za broń, aby stawić opór agresorowi, a nie miała czasu zor-

ganizować się w regularne siły zbrojne, jeŜeli jawnie nosi broń i przestrzega praw

i zwyczajów wojennych

1.3.2

dezerter

Ŝołnierz przeciwnika, który samowolnie opuścił swoją jednostkę wojskową;

ujęty przez przeciwnika traktowany jak jeniec wojenny (1.3.1)

1.3.3

zdrajca

Ŝołnierz, który przeszedł na stronę przeciwnika, posiadający prawo do ochrony na

zasadach przysługujących osobom cywilnym w czasie prowadzenia działań wojen-

nych

2 Procedury postępowania z jeńcami wojennymi

2.1 Ujmowanie jeńców wojennych

Strona ujmująca jeńców wojennych powinna:

a) natychmiast rozbroić jeńców wojennych, a uzbrojenie oraz dokumenty

przejąć w całości z wyjątkiem ubrania, dokumentów identyfikacyjnych

i sprzętu ochronnego;

NO-02-A020 :2000

b) sprzęt wojskowy, mapy i dokumenty odebrane jeńcowi wojennemu prze-

kazać razem z nim do kolejnych miejsc przetrzymywania, aby nie spowo-

dować utraty waŜnych informacji wskutek ewentualnego skierowania (prze-

słania, przekazania) tych dokumentów w inne miejsce;

c) jeśli sytuacja na to pozwoli, podzielić jeńców wojennych na grupy w zaleŜ-

ności od stopnia wojskowego, stanowiska słuŜbowego, płci, narodowości

itd.;

d) oddzielić jeńców wojennych od zdrajców, uchodźców politycznych oraz in-

nych osób;

e) nie pozwolić jeńcom wojennym na prowadzenie rozmów między sobą, aby

nie dopuścić do utraty informacji waŜnych dla strony dokonującej ujęcia;

f) po identyfikacji jeńców wojennych przesłuchiwać ich przez właściwe orga-

na; zasady przesłuchiwania jeńców wojennych określa STANAG-20332);

g) natychmiast jak tylko to moŜliwe, przewieźć jeńców wojennych do najbliŜ-

szego punktu zbornego, rejonu przetrzymywania lub obozu dla jeńców wo-

jennych;

h) traktować jeńców wojennych humanitarnie.

NO-02-A020 :2000

2.2 Przetrzymywanie i transport jeńców wojennych

Przetrzymywanie i transport jeńców wojennych powinny się odbywać zgodnie z na-

stępującymi zasadami:

a) jeńcy wojenni po ujęciu powinni być zebrani w jednym miejscu; tam naleŜy

sporządzić ogólny meldunek o ujęciu jeńca wojennego;

b) jeńcy wojenni powinni być poinformowani o swoich prawach określonych

w Konwencji Genewskiej z 12 sierpnia 1949 r. - załącznik G;

c) kaŜdemu jeńcowi naleŜy nadać numer identyfikacyjny i załoŜyć Kartę Ewi-

dencyjną Jeńca Wojennego według wzoru w załączniku A;

d) jeńcy wojenni mogą być przekazani do punktów zbornych lub do jednostek,

w których będą przesłuchiwani;

e) jednostka, która dokonała ujęcia jeńca wojennego, jest odpowiedzialna za

jego ochronę, Ŝywienie i opiekę medyczną;

f) ewakuacja jeńców wojennych z miejsc zagroŜonych i niebezpiecznych po-

winna być przeprowadzona natychmiast, jak tylko sytuacja na to pozwoli;

g) podczas transportu, strona zatrzymująca powinna zapewnić jeńcom wojen-

nym ochronę, Ŝywienie i opiekę medyczną;

h) dopuszcza się przemieszczanie jeńców wojennych z miejsca zatrzymania do

specjalnego centrum przesłuchań lub do miejsca przetrzymywania;

i) jeśli przemieszczanie jeńców do miejsca przetrzymywania lub obozu je-

nieckiego odbywa się pod nadzorem sił państw NATO, wtedy zaleca się

2) Postanowienia powołane w niniejszej normie podane w ww. STANAG-u nie ograniczają stosowania niniejszej normy

NO-02-A020 :2000

aby, państwo dokonujące przekazania jeńców wojennych upewniło się, czy

informacje o nich są przekazywane w tym samym czasie co jeńcy wojenni;

j) osoby przyjmujące jeńców powinny skompletować wymaganą dokumenta-

cję;

2.3 Miejsca przetrzymywania jeńców wojennych

2.3.1 Punkty zborne

Punkty zborne jeńców wojennych powinny być rozmieszczone przy określonych do-

wództwach. W punktach zbornych powinny znajdować się (na stale lub tymczasowo)

osoby zajmujące się przesłuchiwaniem jeńców wojennych.

2.3.2 Rejony przetrzymywania

Rejony przetrzymywania jeńców wojennych powinny być (na stale lub tymczasowo)

rozmieszczone przy dowództwach dywizji i dowództwach wyŜszego szczebla.

W rejonach przetrzymywania jeńców wojennych powinny znajdować się jednostki

przesłuchujące jeńców wojennych.

2.3.3 Obozy dla jeńców wojennych

Obozy dla jeńców wojennych powinny być rozmieszczone w strefie tyłowej i mieć

charakter stały.

Obozy dla jeńców wojennych naleŜy organizować w celu stałego przetrzymywania

jeńców wojennych, którzy nie zostali zakwalifikowani do przesłuchiwania oraz tych,

w stosunku do których zakończono czynności ewidencyjne.

Jeńcy wojenni zakwalifikowani do przesłuchiwania powinni być po jego zakończeniu

niezwłocznie przewiezieni do obozu jenieckiego.

NO-02-A020 :2000

Jeńcy wojenni, nie później niŜ siedem dni po przybyciu do obozu jenieckiego lub do

szpitala, powinni mieć zapewnioną moŜliwość napisania listu do swojej rodziny, aby

poinformować o nowym adresie pobytu i stanie zdrowia, oraz do Centralnej Agencji

Jeńców Wojennych.

Listy lub karty naleŜy wysyłać w jak najkrótszym czasie.

2.3.4 Ośrodki medyczne

Ośrodki medyczne powinny być przygotowane w sposób umoŜliwiający udzielenie

pomocy medycznej.

Do ośrodków medycznych kieruje się jeńców wojennych, którzy potrzebują pomocy

medycznej.

W ośrodku medycznym powinna istnieć moŜliwość wykonywania czynności ewi-

dencyjnych jeńców wojennych.

3 Procedury postępowania z mieniem jeńców wojennych

3.1 Dokumenty osobiste jeńców wojennych

Jeńcom wojennym naleŜy zezwolić na zatrzymanie dokumentów toŜsamości.

Inne posiadane dokumenty, które mogą zawierać waŜne informacje dla strony doko-

nującej ujęcia, naleŜy jeńcom wojennym konfiskować.

3.2 Przedmioty osobiste jeńców wojennych

Jeńcom wojennym moŜna zezwolić na zatrzymanie przedmiotów mających głównie

wartość osobistą lub uczuciową. Przedmioty osobiste zatrzymane przez jeńców wo-

jennych mogą podlegać kontroli według ustaleń strony dokonującej ujęcia.

NO-02-A020 :2000

3.3 Przedmioty wojskowe jeńców wojennych

Jeńcom wojennym ewakuowanym ze strefy działań wojennych naleŜy zezwolić na

posiadanie wyposaŜenia wojskowego, które jest potrzebne do zapewnienia bezpie-

czeństwa (dotyczy to masek przeciwgazowych, respiratorów, odzieŜy ochronnej i

hełmów). Broń i przedmioty, które mogą być uŜyte jako broń lub mogą pomóc w

ucieczce, naleŜy jeńcom wojennym odebrać.

3.4 Środki zaopatrzenia medycznego jeńców wojennych

Jeńcom wojennym naleŜy zezwolić na zatrzymanie środków medycznych, które mo-

gą być im potrzebne do leczenia lub opatrywania ran aŜ do czasu, gdy będą oni do-

starczeni do ośrodków zabezpieczenia medycznego.

Za leczenie jeńców wojennych, którzy zostali do niego zakwalifikowani lub sami się

zgłosili, odpowiedzialne są ośrodki medyczne.

3.5 Środki Ŝywnościowe jeńców wojennych

Strona dokonująca ujęcia powinna, najszybciej jak tylko to jest moŜliwe, zapewnić

jeńcom wojennym całodzienne wyŜywienie.

Dopuszcza się, aby jeńcy wojenni zatrzymali posiadane środki Ŝywnościowe.

3.6 Konfiskowanie mienia jeńców wojennych

NO-02-A020 :2000

Przedmioty wojskowe będące w posiadaniu jeńców wojennych, które nie są ich wła-

snością osobistą, powinny być im skonfiskowane, zmagazynowane i zabezpieczone

w odpowiednim miejscu.

NaleŜy sporządzić listę przedmiotów skonfiskowanych jeńcom wojennym według

wzoru określonego w załączniku B.

Skonfiskowane przedmioty powinny być, w miarę moŜliwości zgromadzone i za-

plombowane w oznakowanych paczkach, w taki sposób, aby kaŜde ich otwarcie było

wyraźnie widoczne.

Dysponowanie przedmiotami skonfiskowanymi moŜe odbywać się według uznania

strony dokonującej zatrzymania jeńców wojennych.

Pieniądze skonfiskowane jeńcom wojennym naleŜy przekazać na konto jeńca wojen-

nego. W przypadku zmiany miejsca pobytu jeńca wojennego, ucieczki lub jego

śmierci, kopię salda konta naleŜy przekazać do Biura Informacyjnego o Jeńcach Wo-

jennych.

W przypadku międzynarodowej wymiany jeńców wojennych, skonfiskowane im rze-

czy osobiste oraz środki finansowe naleŜy przekazywać razem z nimi.

4 Dokumentacja jeńców wojennych

4.1 Sporządzanie dokumentacji jeńców wojennych

4.1.1 Dokumenty pisane

Dokumentację dotyczącą jeńców wojennych zaleca się sporządzać na maszynie lub

komputerze. JeŜeli dokumentacja sporządzana jest ręcznie, to właściwe druki naleŜy

wypełniać literami drukowanymi.

NO-02-A020 :2000

Do obowiązku państwa ujmującego jeńców wojennych naleŜy zapewnienie, aby spo-

rządzana dokumentacja była dla nich zrozumiała. Tam, gdzie jest to konieczne, nale-

Ŝy zapewnić tłumaczenie w języku zrozumiałym dla jeńców wojennych.

Procedura wypełniania dokumentów ewidencyjnych jeńców wojennych powinna być

ustalana przez stronę dokonującą ujęcia.

4.1.2 Zapis elektroniczny

Dopuszcza się stosowanie elektronicznego zapisu informacji. Jeńcy wojenni mogą

być oznaczani elektroniczną kartą z mikroprocesorem.

Elektroniczna karta z mikroprocesorem powinna zawierać numer ewidencyjny jeńca

wojennego, oznaczenie jednostki ujmującej oraz datę i godzinę ujęcia.

Elektroniczną kartą z mikroprocesorem zawierającą dane jeńca wojennego moŜe być

oznakowany identyfikator jeńca wojennego, dołączany do sprzętu i dokumentów

kaŜdego jeńca wojennego.

4.1.3 Kolejny numer identyfikacyjny

Kolejne numery identyfikacyjne powinny być nadawane i uŜywane przez stronę uj-

mującą jeńców wojennych tylko do tymczasowej identyfikacji.

Kolejne numery identyfikacyjne naleŜy przydzielać jeńcom wojennym oddzielnie dla

kaŜdej narodowości, według narodowych oznaczeń strony dokonującej ujęcia.

Po przewiezieniu jeńca wojennego do rejonu przetrzymywania lub do obozu jeńców

wojennych naleŜy nadać mu kolejny numer identyfikacyjny, ustalony dla tego miej-

sca.

NO-02-A020 :2000

Narodowe znaki rozpoznawcze stosowane przez siły zbrojne NATO określa

STANAG 10592).

4.2 Akta jeńca wojennego

Akta jeńca wojennego naleŜy sporządzać w dwóch egzemplarzach według wzoru

określonego w załączniku C.

Jeden egzemplarz powinien znajdować się w miejscu, w którym aktualnie przebywa

jeniec. Drugi egzemplarz powinien być przekazany do Biura Informacyjnego o Jeń-

cach Wojennych.

Akta jeńca wojennego powinny być przekazywane pomiędzy jednostkami sił sprzy-

mierzonych razem z przekazywanym jeńcem.

Akta jeńców wojennych naleŜy sporządzać czytelnie i zrozumiale. Tam gdzie wyma-

gane jest tłumaczenie, zapisu naleŜy dokonać w języku, którym posługuje się jeniec

wojenny.

W przypadku gdy jeniec wojenny odmówi podania innych informacji niŜ nazwisko,

imię i data urodzenia, w rubryce uwagi naleŜy dokonywać odpowiedniej adnotacji.

Jeńcy wojenni, którzy z uwagi na odniesione rany, urazy lub chorobę nie mogą udzie-

lić potrzebnych informacji, powinni posiadać odpowiednią adnotację w rubryce uwa-

gi.

4.3 Identyfikator jeńca wojennego

4.3.1 Przeznaczenie identyfikatora jeńca wojennego

2) Patrz odsyłacz do p. 2.1

NO-02-A020 :2000

Po ujęciu jeńców wojennych naleŜy zapewnić moŜliwość dokonania ich identyfikacji

ze sprzętem i dokumentami. Prowadzenie identyfikacji jeńców wojennych po ich uję-

ciu powinno umoŜliwić ustalenie, które przedmioty i dokumenty do nich naleŜą.

4.3.2 Identyfikator jeńca wojennego

Identyfikator jeńca wojennego oraz jego dokumentów i wyposaŜenia powinien być

wypełniony według wzoru określonego w załączniku D.

Zaleca się sporządzanie identyfikatora, jeśli to jest moŜliwe, jak najszybciej po ujęciu

jeńca wojennego.

Sporządzenie identyfikatora nie powinno utrudniać ani opóźniać przesłuchania.

Jeśli dokonanie identyfikacji jest niemoŜliwe natychmiast po ujęciu, naleŜy wtedy

najpierw dokonać przesłuchania jeńca wojennego, a następnie, gdy to będzie moŜli-

we sporządzić identyfikator jeńca wojennego.

Identyfikator nie powinien być uŜywany do oznakowywania sprzętu i dokumentów,

jeśli nie moŜna ustalić, do którego jeńca wojennego naleŜą.

Procedury postępowania ze sprzętem i dokumentami określa STANAG-20842).

Identyfikator powinien składać się z:

- części górnej – A, którą naleŜy przypinać jeńcowi wojennemu do ubrania w

sposób uniemoŜliwiający jej zamianę z innym jeńcem wojennym. Dopuszcza

się umieszczanie identyfikatora na nadgarstku lub nodze jeńca wojennego;

- części środkowej – B, która moŜe pozostać razem z częścią A lub być w po-

siadaniu osób eskortujących jeńca wojennego, a następnie powinna być prze-

NO-02-A020 :2000

kazana w punkcie zbornym lub w obozie jeńców wojennych, jednostce doko-

nującej przesłuchiwania. Sposób postępowania z częścią B identyfikatora

powinna określić strona dokonująca zatrzymania;

- części dolnej – C, którą naleŜy przypinać do sprzętu i dokumentów jeńca wo-

jennego przekazywanych osobom konwojującym jeńców wojennych.

4.4 Meldunek o ujęciu jeńca wojennego

Jednostka dokonująca ujęcia jeńca wojennego powinna w miarę moŜliwości

bezpośrednio po ujęciu sporządzić meldunek o ujęciu.

Sporządzony meldunek powinien być czytelny i zrozumiały, jeśli pozwolą na to oko-

liczności. Powinien zawierać informacje określone w załączniku E.

Sporządzenie meldunku o ujęciu powinno umoŜliwić identyfikację jeńca wojennego

z jego dokumentami i sprzętem oraz informować słuŜby wywiadowcze o istnieniu

informacji waŜnych dla strony dokonującej ujęcia.

Meldunek o ujęciu powinien ułatwiać prowadzenie ewidencji jeńców wojennych,

przewoŜenie ich do miejsc przetrzymywania oraz sprawowanie nad nimi

opieki i kontroli.

Kopię meldunku o ujęciu jeńca wojennego naleŜy przekazać osobie eskortującej jeń-

ców wojennych do miejsca przetrzymywania.

Meldunek o ujęciu moŜe zawierać numer identyfikacyjny jeńca wojennego, uwagi

strony ujmującej dotyczące zachowywania się jeńców w czasie ujmowania i w czasie

przewoŜenia.

Jednostki sporządzające meldunek o ujęciu powinny go jak najszybciej dostarczyć

do jednostek przesłuchujących jeńców wojennych.

2) Patrz odsyłacz do p. 2.1

NO-02-A020 :2000

Jednostki prowadzące ewidencjonowanie jeńców wojennych powinny otrzymany

meldunek o ujęciu, po jego wykorzystaniu, jak najszybciej dostarczyć do jednostki

przesłuchującej.

Obowiązkiem jednostki, która dokonała ujęcia jeńców wojennych, jest dokładne wy-

pełnienie meldunku o ujęciu i identyfikatora jeńca wojennego.

Sporządzanie meldunku o ujęciu i identyfikatora jeńca wojennego nie powinno opóź-

niać przekazania jeńców jednostkom przesłuchującym.

Niekompletnie wypełniony meldunek o ujęciu jeńca wojennego, w przypadku ko-

nieczności natychmiastowego przekazania go jednostkom przesłuchującym, powi-

nien być uzupełniony najszybciej, jak będzie to moŜliwe.

W przypadku braku moŜliwości dokonania klasyfikacji jeńców wojennych, naleŜy

ten fakt odnotować w meldunku o ujęciu jeńca wojennego.

NO-02-A020 :2000

Załącznik A

(normatywny)

KARTA EWIDENCYJNA JEŃCA WOJENNEGO

1. NAZWISKO..................................................................................................................................

2. IMIĘ (IMIONA) ...........................................................................................................................

3. KOLEJNY NUMER INTERNOWANIA .....................................................................................

4. STOPIEŃ ......................................................................................................................................

5. DATA URODZENIA ...................................................................................................................

6. NUMER SŁUśBOWY .................................................................................................................

7. DATA / GODZINA PRZYBYCIA ...............................................................................................

8.REJESTR PRZENIESIEŃ:

SKĄD (MIEJSCE)

DOKĄD (MIEJSCE)

DATA/GODZINA

a) ..................................

.....................................

..................................

b) ..................................

.....................................

..................................

c) ..................................

.....................................

..................................

d) ..................................

.....................................

..................................

STAN FINANSÓW PRZY PRZENIESIENIACH MIĘDZYNARODOWYCH

9. ŚWIADECTWO PORÓWNYWALNOŚCI ŚRODKÓW FINANSOWYCH WYDANYCH

JEŃCOWI WOJENNEMU:

SUMA

RODZAJ

MIEJSCE MIEJSCE DATA

SŁOWNIE

LICZBOWO WALUTY

(SKĄD)

(DOKĄD)

a) ................... ...................... .................

...............

................

...............

b) ................... ...................... .................

...............

................

...............

c) ..................

...................... .................

...............

................

...............

d) ................... ...................... .................

...............

................

...............

10. REPATRIACJA ..............................................................................................................

11. PRZYCZYNA REPATRIACJI ......................................................................................

12. METODA .......................................................................................................................

13. DATA .............................................................................................................................

STAN FINANSÓW PRZY REPATRIACJI:

SUMA

RODZAJ

MIEJSCE

DATA

SŁOWNIE

LICZBOWO WALUTY

(SKĄD)

(DOKĄD)

NO-02-A020 :2000

.................... ...................... .................

................

.................. .................

.................... ...................... .................

................

.................. .................

.................... ...................... ................. ................

.................. .................

................. ................... .............. ..............

............... ...............

STOPIEŃ, NAZWISKO......................................................... PODPIS..................................

KARTA EWIDENCYJNA JEŃCA WOJENNEGO

(strona odwrotna)

REJESTR OBSŁUGI MEDYCZNEJ:

1. SZCZEPIENIA OCHRONNE I UODPARNIAJĄCE (data szczepienia)...............................

.....................................................................................................................................................

2. HISTORIA CHORÓB ...........................................................................................................

.....................................................................................................................................................

3. RANY, KONTUZJE ..............................................................................................................

.....................................................................................................................................................

4. GRUPA KRWI .......................................................................................................................

5. INNE INFORMACJE DOTYCZĄCE ZDROWIA ...............................................................

.....................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

ÌNFORMACJE OGÓLNE:

1. KWALIFIKACJE ...................................................................................................................

2. SZCZEGÓŁY ZATRUDNIENIA PODCZAS INTERNOWANIA ......................................

.....................................................................................................................................................

................................................................................................................................

3. REJESTR WYKROCZEŃ DYSCYPLINARNYCH .............................................................

a)...................................................................................................................

b)..................................................................................................................

c)...................................................................................................................

d)...................................................................................................................

e)...................................................................................................................

f)....................................................................................................................

DATA........................... PODPIS UPOWAśNIONEGO OFICERA..........................................

NO-02-A020 :2000

4. INNE UWAGI.........................................................................................................................

................................................................................................................................

Załącznik B

(normatywny)

LISTA PRZEDMIOTÓW WARTOŚCIOWYCH JEŃCA WOJENNEGO

(dotyczy równieŜ pieniędzy i rzeczy osobistych)

WYKAZ RZECZY ..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

SPORZĄDZONO W JEDNOSTCE WOJSKOWEJ NUMER.......................................

SPORZĄDZIŁ ................................................................................................................

/stopień, imię i nazwisko oficera przyjmującego/

MIEJSCE ....................................... DATA ....................................................................

PODPIS OFICERA ....................................... PODPIS JEŃCA ....................................

UWAGI

...............................................................................................................................

NO-02-A020 :2000

...............................................................................................................................

................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................

Uwaga: Jeśli sytuacja tego wymaga, naleŜy dołączyć oddzielną kartę z odciskami palców.

Załącznik C

(normatywny)

AKTA JEŃCA WOJENNEGO

KOLEJNY NUMER INTERNOWANEGO .........................................................................................

NAZWISKO (NAZWISKO RODOWE) ..............................................................................................

IMIĘ (IMIONA) ....................................................................................................................................

DATA URODZENIA ............................................................................................................................

PODPIS JEŃCA ....................................................................................................................................

DATA SPORZĄDZENIA DOKUMENTU ..........................................................................................

DATA UJĘCIA .....................................................................................................................................

NARODOWOŚĆ ..................................................................................................................................

MIEJSCE UJĘCIA ................................................................................................................................

RODZAJ SŁUśBY ...............................................................................................................................

NAZWISKO I POWIĄZANIA Z OSOBĄ, KTÓRA MA BYĆ POWIADOMIONA O

UJĘCIU .................................................................................................................................................

ADRES OSOBY, KTÓRA MA BYĆ POWIADOMIONA .................................................................

................................................................................................................................................................

STAŁY ADRES JEŃCA WOJENNEGO .............................................................................................

................................................................................................................................................................

NAZWISKO OJCA ...............................................................................................................................

NAZWISKO MATKI ...........................................................................................................................

NO-02-A020 :2000

STAN FIZYCZNY JEŃCA W MOMENCIE ZATRZYMANIA (wpisać wszystkie urazy, rany lub

choroby) .................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

STAN CYWILNY .................................................................................................................................

RELIGIA ...............................................................................................................................................

JEDNOSTKA (OKRĘT) .......................................................................................................................

ODDZIAŁ .............................................................................................................................................

UśYWANY JĘZYK .............................................................................................................................

ZNAJOMOŚĆ JĘZYKA .......................................................................................................................

OPIS WYGLĄDU ZEWNĘTRZNEGO

(jeśli to moŜliwe, naleŜy dołączyć zdjęcie twarzy: przód i prawy profil)

PŁEĆ ..................................................... WIEK ................................................................

WZROST................................................... WAGA ...........................................................

KOLOR OCZU ..................................................................................................................

ZNAKI SZCZEGÓLNE ......................................................................................................

KOLOR WŁOSÓW ............................................................................................................

NO-02-A020 :2000

Załącznik D

(normatywny)

IDENTYFIKATOR

JEŃCA WOJENNEGO

(dotyczy równieŜ dokumentów oraz sprzętu osobistego)

Miejsce wzmocnione

Przypiąć do jeńca wojennego

CZĘŚĆ A

Miejsce na uwagi.

KOLEJNY NR IDENTYFIKATORA .............

DATA I GODZ. UJĘCIA .................................

MIEJSCE UJĘCIA ...........................................

NAZWISKO .....................................................

DATA URODZENIA ......................................

STOPIEŃ WOJSKOWY ..................................

SPECJALNOŚĆ WOJSKOWA .......................

JEDNOSTKA WOJSKOWA ...........................

JEDNOSTKA UJMUJĄCA .............................

CZŁON C ZAŁĄCZONY DO SPRZĘTU

LUB DOKUMENTÓW .................TAK/NIE

KOMENTARZ LUB UWAGI NA ODWRO-

CIE .................................................TAK/NIE

CZĘŚĆ B

Miejsce na dodatkowy komentarz lub uwagi.

KOLEJNY NR IDENTYFIKATORA .............

DATA I GODZ. UJĘCIA .................................

MIEJSCE UJĘCIA ...........................................

NAZWISKO .....................................................

DATA URODZENIA ......................................

STOPIEŃ WOJSKOWY ..................................

SPECJALNOŚĆ WOJSKOWA .......................

JEDNOSTKA WOJSKOWA ...........................

JEDNOSTKA UJMUJĄCA .............................

CZĘŚĆ C

/miejsce wzmocnione – perforacja/

KOLEJNY NR IDENTYFIKATORA .............

Przymocować do sprzętu lub dokumentów.

DATA I GODZ. UJĘCIA .................................

Zapewnić, aby wszystkie dokumenty (sprzęt)

MIEJSCE UJĘCIA ...........................................

były zabezpieczone w jednym opakowaniu lub

NAZWISKO .....................................................

skrzynce, jeŜeli mają szczególną wartość dla

DATA URODZENIA ......................................

słuŜb wywiadowczych.

NO-02-A020 :2000

Załącznik E

(normatywny)

MELDUNEK O UJĘCIU JEŃCA WOJENNEGO

1. Nazwa /określenie/ jednostki ujmującej ............................................................................................

2. Data / czas ujęcia:

D - dzień; T - godzina; Z - czas Zulu; Y - rok

3. Miejsce ujęcia:

a) system meldunkowy UTM/W współrzędne siatki mapy

b) szerokość/długość geograficzna

4. Numery ujętych jeńców wojennych (uŜywać pojedynczych numerów, tj. OM0001, ON0002):

a) oficerowie (O) - męŜczyźni (M); kobiety (F)

b) chorąŜowie (W) - męŜczyźni (M); kobiety (F)

c) podoficerowie (N) - męŜczyźni (M); kobiety (F)

NO-02-A020 :2000

d) Ŝołnierze (S) - męŜczyźni (M); kobiety (F)

e) inni (C) - męŜczyźni (M); kobiety (F)

5. Zdobyte dokumenty nieprzyjaciela ...................................................................................................

.........................................................................................................................................

6. Zdobyty sprzęt przeciwnika (rodzaj, typ, numer) .............................................................................

................................................................................................................................................................

7. Okoliczności ujęcia ...........................................................................................................................

8. Informacje o narodowości, rodzaju słuŜby, jednostce, funkcji itp. ...................................................

................................................................................................................................................................

9. Miejsce sporządzenia meldunku.........................................................................................................

................................................................................................................................................................

10. Zamiary dotyczące ewakuacji (dokąd, kiedy, jakimi środkami) .....................................................

................................................................................................................................................................

NO-02-A020 :2000

Załącznik F

(informacyjny)

KARTA TOśSAMOŚCI

DLA OSÓB TOWARZYSZĄCYCH SIŁOM ZBROJNYM

Pierwsza strona karty

(Wskazanie kraju i władzy

wojskowej, które wydają

niniejszą kartę)

KARTA TOśSAMOŚCI

dla osób towarzyszących siłom zbrojnym

Fotografia

posiadacza

Nazwisko .............................................................................

Imiona ..................................................................................

Data i miejsce urodzenia .....................................................

Towarzyszy siłom zbrojnym jako .......................................

Data wystawienia karty

Podpis posiadacza

........................................................................

............................................................................................

Druga strona karty

Wzrost

Waga

Oczy

Włosy

.................................... ...................................... ...................................... .....................................

(

Grupa krwi

(pieczęć władzy

(

wystawiającej

....................................

kartę)

)

ią

Wyznanie

...................................

NO-02-A020 :2000

UWAGA

Niniejszą kartę toŜsamości wystawia się osobom towarzyszącym

siłom zbrojnym

.......................................................................................................

które nie naleŜą do nich bezpośrednio. Karta jest stale w posia-

daniu osoby, której została wydana. W razie wzięcia do niewoli

posiadacz wręcza niniejszą kartę bez wezwania władzom za-

trzymującym w celu ustalenia toŜsamości.

Uwagi:

Kartę toŜsamości dla osób towarzyszących siłom zbrojnym sporządza się w dwóch lub trzech językach, z których jeden jest w uŜyciu międzynarodowym. Wymiary karty, którą składa się wzdłuŜ linii punktowej, 13 cm x 10 cm.

Załącznik G

(informacyjny)

ZASADY TRAKTOWANIA JEŃCÓW WOJENNYCH OKREŚLONE

W KONWENCJI GENEWSKIEJ Z 12 SIERPNIA 1949 r. O TRAKTOWANIU

JEŃCÓW WOJENNYCH

G.1 Prawo do poznania swoich praw i do działania na ich podstawie

Art. 41 „Tekst niniejszej Konwencji, tekst załączników oraz teksty wszelkich

układów specjalnych przewidzianych w art. 6, wywieszone będą w kaŜdym obo-

zie, w języku jeńców wojennych, w miejscach dostępnych dla nich wszystkich.

Na prośbę jeńców, którzy nie mają moŜliwości zapoznania się z wywieszonym

tekstem, tekst ten zostanie im zakomunikowany. (...)”

G.2 Korzystanie z praw i niedyskryminacja

Art. 16 „Z uwzględnieniem postanowień niniejszej Konwencji dotyczących stopni

wojskowych i płci oraz z zastrzeŜeniem traktowania uprzywilejowanego przysłu-

gującego jeńcom wojennym ze względu na ich stan zdrowia, wiek lub kwalifika-

cje zawodowe, wszyscy jeńcy wojenni powinni być traktowani przez Mocarstwo

NO-02-A020 :2000

zatrzymujące jednakowo, bez Ŝadnej na ich niekorzyść róŜnicy z powodu rasy, na-

rodowości, religii, poglądów politycznych lub z innego powodu tego rodzaju.”

G.3 Prawo do środków prawnych

Art.78 „Jeńcy wojenni mają prawo przedkładania władzom wojskowym, którym

podlegają, podań w sprawie warunków ich Ŝycia w niewoli.

Mają równieŜ prawo zwracania się bez ograniczeń za pośrednictwem męŜa zaufa-

nia bądź bezpośrednio, jeŜeli uwaŜają to za konieczne, do przedstawicieli Mo-

carstw opiekuńczych w celu zwrócenia ich uwagi na sprawy, które mogą być

przedmiotem skarg na warunki ich Ŝycia w niewoli. (...)”

G. 4 Prawo do Ŝycia

Art. 13 „(...) Wszelkie bezprawne działanie lub zaniechanie ze strony Mocarstwa

zatrzymującego, powodujące śmierć (...) jeńca wojennego znajdującego się w jego

władzy, jest zakazane i uwaŜane będzie za cięŜkie naruszenie niniejszej Konwen-

cji.”

Art. 42 „UŜycie broni przeciwko jeńcom wojennym, a w szczególności przeciwko

tym, którzy zbiegają lub usiłują zbiec, powinno być ostatecznym środkiem, zaw-

sze poprzedzonym przez stosowne do okoliczności uprzedzenie.”

G.5 Wolność od tortur oraz okrutnego, nieludzkiego bądź poniŜającego traktowania lub karania

Art. 13 „Jeńcy wojenni powinni być zawsze traktowani w sposób humanitarny.

(...) W szczególności, Ŝaden jeniec wojenny nie moŜe być okaleczony fizycznie

ani poddany doświadczeniom lekarskim lub naukowym jakiegokolwiek rodzaju,

które nie są uzasadnione leczeniem tego jeńca i nie leŜą w jego interesie. (...)

NO-02-A020 :2000

Art. 17 „(...) nie wolno stosować Ŝadnych tortur fizycznych lub moralnych ani wywierać Ŝadnego przymusu na jeńcach wojennych w celu uzyskania od nich ja-kichkolwiek informacji. Nie wolno grozić jeńcom, którzy odmówią odpowiedzi”.

Art. 20 „Ewakuacja jeńców wojennych odbywać się będzie zawsze w sposób hu-

manitarny (...)”.

Art. 46 „(...) Przenoszenie jeńców wojennych odbywać się będzie zawsze w spo-

sób humanitarny i w warunkach nie gorszych od tych, w których odbywają się

przesunięcia wojsk Mocarstwa zatrzymującego”.

Art. 52 „(...) Nie wolno przydzielić Ŝadnego jeńca do pracy, która moŜe być uwa-

Ŝana za upokarzającą dla członka sił zbrojnych Mocarstwa zatrzymującego”.

Art. 87 „(...) zabrania się stosowania (...) w ogóle wszelkiego rodzaju tortur lub

okrucieństw”.

G.6 Prawo do poszanowania osobowości prawnej

Art.17 „(...) Jeniec wojenny powinien okazywać kartę toŜsamości na Ŝądanie

jednak w Ŝadnym razie nie wolno mu jej odbierać”.

Art. 18 „(...) jeńcy wojenni nie mogą nigdy się znaleźć bez dokumentów toŜsa-mości. Mocarstwo zatrzymujące dostarczy tych dokumentów tym którzy ich nie

posiadają.

Nie wolno odbierać jeńcom wojennym dystynkcji wojskowych, oznak przynaleŜ-

ności, odznaczeń oraz przedmiotów posiadających głównie wartość osobistą lub

uczuciową. (...)”.

Art. 40 „Dozwolone będzie noszenie oznak rangi i przynaleŜności państwowej

oraz odznaczeń”.

Art. 43 „(...) Mocarstwo zatrzymujące uzna awanse, przyznane jeńcom wojennym

i zakomunikowane mu naleŜycie przez Mocarstwo, do którego oni naleŜą.

G.7 Prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego

NO-02-A020 :2000

Art. 17 „(...) Przesłuchanie jeńców wojennych odbywać się będzie w zrozumia-

łym dla nich języku”.

Art. 19 „Jeńcy wojenni zostaną w jak najkrótszym czasie po wzięciu ich do nie-

woli ewakuowani do obozów połoŜonych w takiej odległości od strefy walk, aby

znaleźli się poza niebezpieczeństwem.

W strefie niebezpiecznej mogą znajdować się czasowo tylko tacy jeńcy wojenni,

którzy na skutek ran lub chorób byliby naraŜeni na większe niebezpieczeństwo

przez ewakuację, niŜ przez pozostanie na miejscu.

Do czasu ewakuacji ze strefy walk jeńcy wojenni nie będą niepotrzebnie naraŜani

na niebezpieczeństwo”.

Art. 20 „(...) przedsięweźmie ono wszelkie odpowiednie środki ostroŜności w ce-

lu zapewnienia jeńcom bezpieczeństwa podczas ewakuacji. (...) JeŜeli jeńcy wo-

jenni będą musieli przejść podczas ewakuacji przez obozy przejściowe, pobyt ich

w tych obozach będzie moŜliwie najkrótszy”.

Art. 23 „śaden jeniec wojenny nie moŜe być nigdy wysłany do okręgów lub za-

trzymany w okręgach, w których byłby naraŜony na ostrzeliwanie ze strefy walk,

ani nie moŜe być uŜyty do ochraniania swoją obecnością pewnych punktów lub

okręgów przed działaniami wojennymi”.

Art. 47 „Jeńcy wojenni chorzy lub ranni nie będą przenoszeni dopóty, dopóki po-

dróŜ zagraŜałaby ich wyleczeniu, chyba Ŝe wymaga tego koniecznie ich bezpie-

czeństwo.

W razie zbliŜania się linii frontu do obozu, jeńcy wojenni przebywający w tym

obozie przenoszeni będą tylko wówczas, gdy ich przeniesienie będzie mogło się

odbywać w warunkach dostatecznego bezpieczeństwa albo jeśli pozostanie na

miejscu będzie bezpieczniejsze od przeniesienia”.

G.8 Prawo do własności i niezakłóconego korzystania ze swojego mienia

NO-02-A020 :2000

Art. 18 „Wszystkie rzeczy i przedmioty osobistego uŜytku, z wyjątkiem broni,

koni, sprzętu wojskowego i dokumentów wojskowych, pozostawać będą w posia-

daniu jeńców wojennych, jak równieŜ hełmy metalowe, maski przeciwgazowe i

wszystkie inne przedmioty, które dano im dla ochrony osobistej. Pozostaną rów-

nieŜ w ich posiadaniu rzeczy i przedmioty słuŜące do ich ubrania i wyŜywienia,

nawet jeŜeli naleŜą one do ich oficjalnego ekwipunku wojskowego.

(...) pieniądze, które jeńcy wojenni posiadają przy sobie, mogą im być odebrane

wyłącznie na rozkaz oficera, po uprzednim wpisaniu odpowiednich sum i danych

dotyczących ich właścicieli do specjalnego rejestru oraz po wydaniu właścicielowi

pokwitowania z czytelnie wpisanym nazwiskiem i stopniem wojskowym oraz

oznaczeniem jednostki wojskowej osoby, która wystawiła pokwitowanie. (...)

Mocarstwo zatrzymujące moŜe odebrać jeńcom wojennym przedmioty warto-

ściowe tylko ze względów bezpieczeństwa. W tym przypadku stosuje się takie

samo postępowanie, jak przy odbiorze kwot pienięŜnych. (...).

G.9 Prawo do godnego poziomu Ŝycia

Art. 15 „Mocarstwo zatrzymujące jeńców wojennych obowiązane będzie do bez-

płatnego ich utrzymania i dostarczania im bezpłatnie opieki lekarskiej, jakiej

wymaga stan ich zdrowia”.

NO-02-A020 :2000

Załącznik H

(informacyjny)

BIBLIOGRAFIA3)

STANAG 1059 ITN – NATIONALDISTINGUISHING LETTERS FOR USE BY

NATO FORCES

/Oznaczenia literowe obiektów geograficznych stosowane w

NATO/

STANAG 2033 ITN - INTERROGATION OF PRISONERS OF WAR (PW)

/Przesłuchiwanie jeńców wojennych/

STANAG 2084 INT – HANDLING AND REPORTING OF CAPTURED ENEMY

EQUIPMENT AND DOCUMENTS

(Postępowanie ze zdobytym wyposaŜeniem i dokumentami

przeciwnika oraz meldowanie o nich/

GENEVA CONVENTION RELATIVE TO THE TREATMENT OF PRISONERS

OF WAR DATED 12 AUGUST 1949

/Konwencja Genewska z 12 sierpnia 1949 r. o traktowaniu

jeńców wojennych/

3) Przedstawione powyŜej dokumenty są dostępne w Biurze Wojskowej SłuŜby Normalizacyjnej, Al. Niepodległości 218, 00-911 Warszawa, tel. 69 42 850