Niedobory odporności związane z zaburzeniami czynności komórek żernych
- nawracające zakażenia bakteryjne i grzybicze
- zapalenie płuc
- zapalenie wątroby
- zapalenie kości
- zapalenie dziąseł
- zmiany wrzodziejące błon śluzowych
- hepatosplenomegalia
- zakażenia grzybicze ( Aspergil us)
- zakażenia bakteriami niepatogennymi ( Escherichia coli, Nocardia) zaburzenia czynności komórek żernych
brak poprawy po typowej antybiotykoterapi
Zmiany ropne skóry 60 - 70%
Zapalenie płuc i ropnie płuc
Zapalenie węzłów chłonnych
Biegunka
Ropnie okołoodbytnicze
Ropnie wątroby
Zapalenie kości
Aspergil oza
Ziarniniaki skóry
Presentation with lymphadenopathy, hepatosplenomegaly, growth failure, and stigmata of chronic skin infections is less common now as infection can be much more effectively treated zaburzenia fagocytozy
Staphylococcus aureus
Klebsiel a species
Escherichia coli
Enterobacter
Serratia marcescens
Salmonel a species
Pseudomonas species
6. Wrodzony niedobór liczby i/lub funkcji fagocytów
(Congenital defects of phagocyte number, function, or both)
Ciężkie wrodzone neutropenie (Severe congenital neutropenias)
Chroba Kostmann’a (Kostmann disease)
Neutropenia ze zniekształceniem serca i narządów moczowo-płciowych (Neutropenia with cardiac and urogenital malformations)
Cykliczna neutropenia (Cyclic neutropenia)
Zaburzenia adhezji leukocytów (Leukocyte adhesion deficiency type 1, type 2, type 3) Zespół Shwachman-Diamond’a (Shwachman-Diamond syndrome)
Sprzężona z chromosomem X przewlekła choroba ziarniniakowa
(X-linked chronic granulomatous disease (CGD)
Autosomalny dominujacy zespól hyper IgE (AD hyper-IgE)
Autosomalny recesywny zespól hyper-IgE (zespół Job’a)
(AR hyper-IgE (Job syndrome)
Wrodzone neutropenie to grupa rzadkich pierwotnych niedoborów odporności, których wspólną cechą jest zazwyczaj trwałe zmniejszenie liczby granulocytów obojętnochłonnych we krwi obwodowej do wartości poniżej 0,5 G/l.
Wrodzoną neutropenię podejrzewa się zwykle w pierwszym półroczu życia dziecka.
Wśród objawów dominują zapalenia przyzębia i owrzodzenia śluzówki jamy ustnej oraz okolic odbytu, ale często obserwuje się także ciężkie zakażenia bakteryjne, w tym zagrażające życiu.
Liczba zgonów z powodu powikłań infekcyjnych zmniejszyła się znacznie od chwili wprowadzenia do terapi rekombinowanych granulocytarnych czynników wzrostu (G-CSF), nadal jednak u niektórych pacjentów jedynym możliwym postępowaniem jest przeszczepienie krwiotwórczych komórek macierzystych.
W ostatnich latach dokonał się ogromny postęp w zakresie diagnostyki molekularnej wrodzonych neutropeni . W zależności od podłoża genetycznego wyróżnia się obecnie 4 typy ciężkiej wrodzonej neutropeni , a także liczne zespoły, których elementem może być neutropenia o różnym nasileniu.
Te jednostki nozologiczne dzieli się zazwyczaj na grupę zespołów łączących neutropenię z hipopigmentację oraz grupę wrodzonych zespołów z neutropenią bez hipopigmentacji.
Liczba neutrofili
Ryzyko rozwoju infekcji
>1500
brak
1000-1500
Nie ma charakterystyczne obrazu choroby
Okresowo gorączka
500-1000
Wzrost ryzyka rozwoju ciężkiej infekcji
Gorączka okresowo
<500
Wysokie ryzyko rozwoju ciężkiej infekcji
Konieczność stosowania antybiotyków dożylnych
Obraz kliniczny skąpoobjawowy
<200
Bardzo wysokie ryzyko rozwoju ciężkiej infekcji
W przypadku wystąpienia gorączki - leczenie antybiotykami dożylnymi
Obraz kliniczny skąpoobjawowy
Choroba Kostmann’a
rzadka choroba autosomalna recesywna
bezwzględna liczba neutrofili < 200/μL
nawracające zakażenia bakteryjne
Śmiertelność sięga 70% w pierwszym roku życia.
Leczenie
granulocyte colony-stimulating factor (G-CSF),
przeszczep szpiku lub
przeszczep komórek macierzystych
Objawy choroby Kostmann’a
ropnie w obrębia jamy ustnej
zapalenie przyzębia
zapalenie gardła
zapalenia zatok przynosowych, zapalenie ucha środkowego
lymphadenopathy, lymphadenitis
zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc
ropnie skóry
ropnie okołoodbytnicze
ropnie płuc
ropnie wątroby
zapalenie otrzewnej
zapalenie jelit z przewlekła biegunką i wymiotami
bacteremia i/lub septicemia, najczęściej wywołana przez streptococci or staphylococci (Other commonly encountered organisms include Pseudomonas, fungi, and, in rare cases, Clostridium species.)
zakażenia układu moczowego
złamania czy bóle kostne
splenomegalia
objawy neurologiczne obejmujące padaczkę czy zaburzenia neuropsychiatryczne Kostmann syndrome:
Ciężka wrodozna neutropenia z
defektem ekspresji Bcl-2,
nadmierna apoptoza komórek progenitorowych mielopoez
Choroba Kostman’a – zatrzymanie różnicowania komórek mieloidalnych na etapie pro-mielocytów Objawy – do 1 r.ż. - Nawracające zakażenia bakteryjne z tworzeniem ropni, zapaleniami otrzewnej i opon mózgowordzeniowych
Cykliczna neutropenia- Rzadka wrodzona neutropenia opisana po raz pierwszy w roku 1910
Choroba autosomalna dominująca, z cykliczną hematopoezą powodującą powstawanie okresów neutropeni , z czasie których pacjent jest podatny na nawracające zakażenia oportunistyczne.
S padek liczby neutrofili nawet <200/ µ l trwający 3 - 6 dni, co 21 dni. Czasem odstępy w cyklach 14 - 36
dni.
Zazwyczaj pacjenci bezobjawowi, a w okresie ciężkiej neutropeni : owrzodzenia w rodzaju aftów, zapalenie dziąseł, zapalenie jamy ustnej, zapalenia tkanki łącznej. U 10% pacjentów zgon z powodu uogólnionej infekcji, częste zakażenia clostridium.
W szpiku w okresie neutropeni brak dojrzewania prekursorów granulocytarnych poza etap mielocytów, w pozostałym czasie hiperplazja lini mieloidalnej.
Mutacja w genie elastazy ELA2. Elastaza jest uwalniana z neutrofili w czasie zapalenia i powoduje niszczenie tkanki. Mutacje dotyczą domeny katalitycznej enzymu, co powoduje, brak możliwości wiązania inhibitorów i tym samym inaktywacji elastazy.
Wrodzone neutropenie
1. Cykliczna neutropenia
Neutrofile <200 komórek/mm3 – od 3 do 6 dni i powtarza się co 3 tygodnie W okresach remisji – brak objawów klinicznych
W okresach neutropeni – zakażenia – w ok. 10% przypadków przyczyna zgonu
Mutacje genu dla elastazy neutrofili ELA2
ELA2 uwalniany w miejscu zapalnym – powoduje niszczenie tkanek
Leczenie
•
G-CSF u dorosłych
– Required higher doses compared to pts requiring G-CSF for other reasons
– May be augmented when combined with SCF
Efekt terapeutyczny: sekwencja dojrzewania lini mieloblastycznej myeloblasts à promyelocytes à myelocytes à neutrophils
•
LAD jest dziedzicznym zaburzeniem charakteryzującym się klinicznie
nawracającymi zakażeniami,
zmianami martwiczymi w tkankach miękkich bez wytwarzania ropy,
przedłużającą się granulocytozą,
zapaleniem dziąseł i/lub ozębnej.
Na poziomie molekularnym zaburzenie charakteryzuje się brakiem (ciężka) lub obniżeniem (umiarkowana choroba) ekspresji powierzchniowej integryn z rodziny b2, tj: LFA-1 (CD11a/CD18)
MAC-1/CR3 (CD11b/CD18)
p150,95/CR4 (CD11c/CD18)
Sytuacje kliniczne charakteryzujące się zmniejszeniem ekspresji CD11/CD18
Czynnościowy deficyt w neutrofilach noworodków
Neutrofile noworodków wykazują defekty chemotaksji i adherencji, które przyczyniają się do zwiększonej podatności noworodków na zakażenia bakteryjne. W neutrofilach noworodków rośnie indukowana chemoatraktantem ekspresja CD11b, ale jest obniżona w stosunku do wartości przejawianych przez dorosłych. Spowodowane jest to prawdopodobnie zaburzeniami w transdukcji sygnału, defektem wewnątrzkomórkowej maszyneri odpowiedzialnej za translokację CD11b/CD18
lub niedoborem całkowitej zawartości CD11b/CD18 w komórce noworodka.
Niedobór Leu-CAM I i II
Częściowy niedobór
Całkowity niedobór - ekspresji CD11/CD18, często kończący się zgonem
Zaburzenia hematologiczne
Zespoły mielodysplastyczne charakteryzujące się zaburzeniami dojrzewania poszczególnych lini w szpiku, z oznakami patologicznej hematopoezy związane są z obniżeniem ilości CD11b/CD18
przejawianej na powierzchni i obecnej w ziarnistościach wewnątrzkomórkowych w wyniku niedostatecznej produkcji ziarnistości cytoplazmatycznych w tych neutrofilach.
Granulocyty takich pacjentów wykazują zaburzenia ruchu, agregacji i uwalniania nadtlenków.
Sytuacje kliniczne wiążące się z nadmierną ekspresją CD11/CD18
Zwiększona ekspresja CD11/CD18 w krążących leukocytach występuje w różnych stanach zapalnych związanych z aktywacją neutrofili, np.
u pacjentów z oparzeniami,
sepsą,
hemodializowanych,
układowym toczniem rumieniowatym i
w cukrzycy,
w chorobie wieńcowej (adhezja neutrofili i monocytów do komórek śródbłonka naczyniowego w tętnicach wieńcowych i będąca tego skutkiem aktywacja leukocytów może mieć znaczenie w postępie i rozwoju choroby wieńcowej).
Niedobory cząstek adhezyjnych - typ II – LAD 2
zespół LAD II charakteryzuje się znaczną neutrofilią i
nawracającymi zakażeniami bakteryjnymi,
zapaleniem dziąseł,
zaburzeniami wzrostu i rozwoju psychomotorycznego,
dysmorficznym wyglądem,
hipotonią,
drgawkami
zezem.
Ne
utrofile tych chorych nie przejawiają ekspresji białka sialyl Lewis X, ligandu dla selektywny E i selektywny P normalnie przejawianych na fagocytach, ale nie krążących limfocytach T i B.
Uważa się, że generalny defekt w tym zespole polega zaburzeniach w metabolizmie fukozy.
Chorzy ci mają prawidłową aktywność opsonizacyjną ze znacznym obniżeniem ruchomości neutrofili.
W LAD II defekt dotyczy zaburzeń ruchomości i adherencji neutrofili.
Przewidywany defekt w LAD II obejmuje 4,6-dehydratazę GDP-D-mannozy lub 4-reduktazo-epimerazę GDP-4-keto-6-deoksy-D-mannozy.
Shwachman-Diamond syndrome -SDS
Gene map locus 7q11
Lipomatosis of pancreas, congenital
Pancreatic insufficiency and bone marrow dysfunction
Shwachman-Bodian syndrome
Objawy kliniczne:
zewnatrzwydzialenicza niewydolność trzustki; niskowzrost; zaburzenia kostno-szkieletowe; niedobór czynności szpiku; pancytopenia
dziedziczenie: autosomalne recesywne
Przewlekła choroba ziarniniakowa (Chronic granulomatous disease) jest heterogenną grupą niedoborów immunologicznych charakteryzującą się obniżoną zdolnością fagocytozy
Przyczyną CGD są różnego rodzaju defekty enzymu oksydazy NADPH –
4 podjednostki – najczęściej gp91phox.
Obraz kliniczny różnorodny
CGD X-linked condition with mutation at the Xp21.1 locus
Autosomal recessive cytochrome b-positive chronic granulomatous disease (CGD) type I.
There is mutation at gene locus 7q11.23
The type II has mutation at gene locus 1q25
There is an autosomal recessive cytochrome b-negative chronic granulomatous disease caused by an abnormality at gene map locus 16q24
The rarest is autosomal dominant cytochrome-b-positive form of chronic granulomatous disease of childhood and much less is known about this than the others.
The frequency of al types is probably around 1 in 220,000 to 500,000 births.
Przewlekła choroba ziarniniakowa - CGD
Spektrum choroby
•
Pacjenci z postacią choroby sprzężoną z płcią (60-70%) prezentują objawy wcześniej i są one cięższe niż u pacjentów z postacią autosomalną.
•
Większość pacjentów z X-CGD ma zaburzenia przyrostu wzrostu i masy ciała, ciężkie bakteryjne zakażenia węzłów chłonnych, ropnie lub zapalenie szpiku w ciągu pierwszego roku życia.
•
Zapalenia płuc lub węzłów chłonnych na tle zakażenia najczęściej mikroorganizmami katalazo-dodatnimi (szczególnie Staphylococcus) lub grzybami.
•
Objawy ze strony przewodu pokarmowego lub dróg moczowych mogą być spowodowane tworzeniem ziarniniaków.
•
Rzadko objawy pozostają nierozpoznane do wieku dorosłego.
•
Nawracające zakażenia organizmami produkującymi katalazę: Staphylococcus aureus, Aspergil us, Nocardia, Serratia.
•
Zakażenia z reguły oporne na antybiotyki, dotyczą tkanek miękkich, płuc i innych narządów.
•
Towarzyszy im tworzenie ziarniniaków.
•
Przewlekła choroba ziarniniakowa
•
Zaburzenie mechanizmu zabijania wewnątrzkomórkowego mikroorganizmów przez wolne rodniki tlenowe (anion ponadtlenkowy, nadtlenek wodoru i tlen singletowy), powstające w wyniku reakcji katalizowanej przez oksydazę NADPH, w skład której wchodzi 5 białek: p22phox (chromosom 16q24), p40phox, p47phox(chromosom 7q11.23), p67phox(chromosom 1q25), p91phox.
(chromosom Xp21.1). Defekt każdego z nich powoduje przewlekłą chorobę ziarniniakową.
•
W 70% choroba sprzężona z chromosomem X - mutacja w genie dla p91phox, będące podjednostką cytochromu b558 - najcięższa postać, o największej śmiertelności.
•
Mutacja w genie p47phox, druga co do częstości - dziedziczona autosomalnie recesywnie (wyjątkowo autosomalnie dominująco).
•
Podawanie IFNγ zmniejsza częstość zakażeń u większości chorych.
Przeszczepy szpiku obarczone dużym odsetkiem niepowodzeń. Trwają próby kliniczne terapi genowej
•
Przewlekła choroba ziarniniakowa - CGD
•
Kryteria diagnostyczne wg ESID
•
Definitywne:
•
Pacjent płci męskiej lub żeńskiej, z nieprawidłowym wynikiem testu wybuchu tlenowego w aktywowanych neutrofilach (<5% w stosunku do kontroli), i spełnionym jednym z następujących warunków:
•
1) Mutacja w gp91, p22, p47 lub p67 phox
•
2) Brak mRNA dla jednego z wyżej wymienionych genów w badaniu northern blot
•
3) Krewni ze strony matki z nieprawidłowym wynikiem NBT lub wybuchem tlenowym Prawdopodobne
1. Pacjent płci męskiej lub żeńskiej, z nieprawidłowym wynikiem testu wybuchu tlenowego w aktywowanych neutrofilach (<5% w stosunku do kontroli), i spełnionym jednym z następujących warunków:
2. Głębokie zakażenia (ropnie wątroby, okolicy odbytniczej lub płuc; zapalenie węzłów chłonnych lub szpiku) gronkowcem, pałeczką ropy błękitnej, candida lub aspergil us 3. Rozsiane ziarniniaki w układzie oddechowym, przewodzie pokarmowym lub drogach moczowo-płciowych
4. Zaburzenia przyrostu wzrostu i masy ciała oraz splenomegalia lub limfadenopatia Zespół Job’a – zespół hyper-IgE – zespół zaburzeń fagocytozy
1 na 106 urodzeń
Podwyższone stężenie IgE > 2000 IU/ml
Nawracające ropnie skórne – Staphylococus aureus, Candida alb.
Ciężkie zapalenia płuc
Zaburzenia w układzie kostno-szkieletowym (złuszczanie chrząstek przynasadowych) –
autosomalny dominujacy
Komplikacje neurologiczne – złe rokowanie – autosomalny recesywny
Cechy
•
Nawracające ropnie skóry i jamy brzusznej, przeważnie gronkowcowe.
•
Nieprawidłowości w układzie kostnoszkieletowym i zniekształcenie twarzy.
•
Zaburzenia chemotaksji, zmienne defekty limfocytów T.
•
W surowicy bardzo wysokie stężenie IgE i eozynofilia we krwi.
•
Zaburzenie równowagi Th1/Th2 - jako przyczyna?
•
Rodzinne występowanie, dziedziczenie autosomalne dominujące. Gen zlokalizowany na chromosomie 4, ale nieznany.
Hiperimmunoglobulinemia E
•
choroby atopowe
•
zespół Job’a
•
zespół Wiskott - Aldricha
•
choroba Hodgkin’a
•
choroby pasożytnicze
•
szpiczak IgE
•
zespół nerczycowy
•
polekowe, śródmiąższowe zapalenie płuc
•
alkoholowa marskość wątroby
•
aspergil oza oskrzelowa-płucna
•
infekcje wirusowe (HIV), niektóre bakteryjne
•
rozpad komórek nowotworowych
4. Diseases of immune dysregulation
Immunodeficiency with hypopigmentation
Chediak-Higashi syndrome
Hermansky-Pudlak syndrome, type 2
p14 deficiency
Familial hemophagocytic lymphohistiocytosis (FHL) syndromes
Perforin deficiency
UNC13D 13-D deficiency
Lymphoproliferative syndromes (EBV infection)
XLP1, SH2D1A deficiency
Zespół Chediak-Higashi
Dziedziczony autosomalnie recesywnie z:
charakterystycznymi zaburzeniami pigmentacji skóry,
zespołem hemofagocytarnym,
z nawracającymi zakażeniami, gł. gronkowcowymi i paciorkowcowymi
zaburzeniami neurologicznymi.
chorobami przyzębia,
wybroczynami
We wszystkich komórkach z ziarnistościami obecne olbrzymie ziarnistości wewnątrzplazmatyczne, występujące także w komórkach hematopoetycznych i melanosomach.
Chediak-Higashi Syndrome
Autosomal recessive affecting PMNs, lymphocytes and monocytes
Defective degranulation->infections with Gram (+),
Gram (-) and fungi of respiratory and integument- most often S. aureus
Giant lysosomes within PMNs- fusion
of giant granules
Autosomalne recesywne zaburzenie wszystkich komórek zawierających ziarnistości lizosomalne, z objawami klinicznymi obejmującymi układ krwiotwórczy oraz neurologiczny.
Nawracające zakażenia bakteryjne, w szczególności S. aureus i paciorkowcem beta-hemolitycznym, wadami nerwów obwodowych (oczopląs i neuropatia), łagodne opóźnienie umysłowe, częściowy albinizm oczny i skórny, ciężka choroba przyzębia. Łagodna neutropenia, prawidłowe stężenie immunoglobulin. Wszystkie komórki zawierające lizosomy mają gigantyczne ziarnistości. W
neutrofilach powstają one przez nieprawidłową fuzję pierwotnych ziarnistości (azurofilnych) z ziarnistościami wtórnymi (swoistymi). Opóźniona fuzja gigantycznych ziarnistości z fagosomami przyczynia się do upośledzonej odporności.
Zmutowany gen LYST koduje białko cytoplazmatyczne biorące udział w tworzeniu wakuoli, funkcji i transporcie glikoprotein. Neutrofile w Ch-HS niezdolne do prawidłowej orientacji w czasie chemotaksji w wyniku nieprawidłowego składania mikrotubuli. Brak w neutrofilach elastazy i katepsyny G.
U 80% pacjentów kulminacja choroby z naciekiem tkanek przez niezmienione nowotworowo limfocyty T CD8+ i makrofagi, co wymaga leczenia lekami limfolitycznymi.
U 85% pacjentów masywny naciek tkanek przez limfocyty CD8+ i makrofagi.
Łagodna neutropenia z charakterystycznymi komórkami o olbrzymich lizosomach.
Brak ziaren azurofilnych, które ulegają fuzji z
ziarnistościami wtórnymi.
Przyczyną zaburzeń odporności jest prawdopodobnie
opóźniona fuzja olbrzymich lizosomów z fagosomami.
Neutrofile z defektem mają zaburzoną orientację
podczas chemotaksji.
Brak im też elastazy i katepsyny G w ziarnach.
Przyczyną choroby jest defekt w genie LYST kodującym białko CHS1 (Lysosomal trafficking regulator/CHS), chromosom 1q42-43 - mutacje nonsense, przesunięcie ramki.
W mutacjach typu missense - przebieg łagodniejszy.
Białko cytoplazmatyczne, 419 kDa, 3-4 domeny w tym słaba domena powtórzeń ARM/HEAT, domena perypiliny, domena BEACH, seria powtórzeń WD-40. Dokładna funkcja nieznana.
Uczestniczy w tworzeniu wakuoli i transporcie białek z wczesnych endosomów do późnych endosomów lub w obrębie aparatu Golgiego.
7. Defects in innate immunity
Anhidrotic ectodermal dysplasia with immunodeficiency (EDA-ID)
WHIM (warts, hypogammaglobulinemia, infections, myelokathexis) Syndrome
Chronic mucocutaneous candidiasis
Zespół WHIM - Warts Hypogammaglobulinemia Infections Myelokhatexis
akronim: brodawki, hipogammaglobulinemia, infekcje, mielokateksja (hipersegmentacja jąder komórkowych i wakuolizacja cytoplazmy)
Mutacja w genie receptora chemokiny CXCR4:
•
brodawki
•
hipogammaglobulinemia: IgG i/lub IgA obniżone, IgM w
normie
•
mielokateksja (Characteristic findings include degenerative changes and hypersegmentation of mature neutrophils and hyperplasia of bone marrow myeloid cel s.).
Neutropenia obwodowa < 500; W szpiku dojrzałe neutrofile
Prawidłowa odpowiedź na szczepienia
WHIM - akronim: brodawki, hipogammaglobulinemia, infekcje, mielokateksja (hipersegmentacja jąder komórkowych i wakuolizacja cytoplazmy)
•
Dziedziczenie autosomalne dominujące
•
Przewlekła neutropenia związana z hiperkomórkowością szpiku (<300/µl)
•
Limfopenia w różnym stopniu
•
Prawidłowe poziomy hemoglobiny i płytek krwi
•
Początek objawów klinicznych zazwyczaj we wczesnym okresie dziecięcym: nawracające infekcje bakteryjne odpowiadające dobrze na antybiotykoterapię
•
W późniejszym okresie liczne brodawki spowodowane zakażeniem HPV
Heterozygotyczne mutacje w końcu C receptora chemokiny CXCR4 (2q21), przejawianego na komórkach lini hematopoetycznych i niehematopoetycznych
Ligand CXCL12 (stromal derived factor 1 - SDF-1) - chemokina odgrywająca centralną rolę w homing komórek krwiotwórczych i uwalnianiu ich ze szpiku kostnego.
Neutrofile i limfocyty osób chorych wykazują zwiększoną chemotaksję w kierunku CXCL12, co sugeruje że podłożem jest nieprawidłowa retencja dojrzałych neutrofili w szpiku kostnym Leczenie - dożylne immunoglobuliny
Możliwe podawanie G-CSF i GM-CSF - z normalizacją liczby neutrofili i cytologi szpiku.
Diagnostyka różnicowa: inne postacie dziedziczne neutropeni , neutropenia autoimmunologiczna i zespoły mielodysplastyczne.
Cecha charakterystyczna dla choroby: mielokateksja (hipersegmentacja jąder komórkowych i wakuolizacja cytoplazmy).
Przewlekła candidiaza śluzówkowo-skórna is a heterogeneous disorder of the immune system characterized by przewlekłe zakażenie ( Candida) błon śluzowych, owłosionej skóry głowy, skóry, paznokci
Nadkażenia skóry innymi patogenami
zwiekszone ryzyko rozwoju chorób autoagresyjnych, jak cukrzyca i anemia hemolityczna, łysienie (alopecia) , zaburzenia pigmentacji skóry (vitiligo).
Leczenie
przewlekłe leczenie p-grzybicze
Monitorowanie układu endokrynnego
ocena układu fagocytarnego
test redukcji błękitu nitrotetrazoliowego (NBT),
mikroskopowa ocena odsetka komórek ze złogami sfagocytowanego
barwnika
ocena chemotaksji neutrofili,
ocena “zabijania” wewnątrzkomórkowego
w ciągu 2 godz. leukocyty fagocytują 95% bakteri
cytometryczna ocena:
ekspresji cząstek adhezyjnych (CD11a, b, c/CD18),
antygenów powierzchniowych (CD16),
wewnątrzcytoplazmatycznej ekspresji MPO