Rozliczanie kosztów transportu towarów
W jaki sposób rozliczać koszty transportu towarów handlowych? Czy moŜemy tylko do wybranych towarów doliczać koszty zakupu, a od pozostałych towarów odnosić jednorazowo w koszty w miesiącu ich poniesienia? Co zrobić, jeśli faktura za transport dotrze do nas po przyjęciu towarów na magazyn?
Koszty transportu, załadunku, rozładunku, zwane kosztami zakupu towarów (materiałów) ujmuje się w ewidencji księgowej zgodnie z przyjętą w jednostce i opisaną w zasadach (polityce) rachunkowości metodą. W świetle ustawy z dnia 29 września 1994 r.
o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223; ostatnia zmiana w Dz. U. nr 157, poz. 1241), nabyte towary moŜna wyceniać według cen nabycia (art. 28 ust. 11 pkt 1) lub cen zakupu (art. 34 ust. 1 pkt 1 tej ustawy).
Wycena towarów w cenach zakupu moŜliwa jest tylko wtedy, gdy nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku finansowego jednostki. Przy wycenie w cenach zakupu koszty zakupu - np. koszty transportu, załadunku, wyładunku, ubezpieczenia materiałów w czasie transportu, itp. - odpisywane są bezpośrednio w koszty działalności operacyjnej jednostki okresu, którego dotyczą, zapisem:
- Wn konto zespołu 4 „Usługi obce”,
- Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu” lub konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”
oraz równolegle (jeśli jednostka stosuje pełną ewidencję kosztów):
- Wn konto w zespole 5,
- Ma konto 49 „Rozliczenie kosztów”.
Wycena towarów w cenach nabycia oznacza, Ŝe koszty transportu zwiększają wartość towarów wykazywaną w księgach rachunkowych oraz sprawozdaniu finansowym. Ewidencja taka jest prowadzona wówczas, gdy wysokość kosztów transportu (załadunku, wyładunku) z punktu widzenia jednostki jest istotna, a ujęcie ich w kosztach z chwilą poniesienia mogłoby zniekształcić w sposób istotny zapasy oraz wynik finansowy tego okresu.
Istnieją dwie moŜliwości ewidencji towarów w cenach nabycia:
• wliczanie kosztów zakupu bezpośrednio w cenę nabycia, tj. zwiększenie wartości towarów na koncie 33 - w praktyce ten sposób jest rzadko stosowany, trudno bowiem przypisać do kaŜdej asortymentowej ceny towaru koszty jego zakupu;
• wstępne (comiesięczne) ujmowanie kosztów zakupu na oddzielnym koncie 52-3 „Koszty zakupu”, z którego na koniec kaŜdego miesiąca są przenoszone na konto 64-4 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów zakupu” i następnie rozliczane proporcjonalnie na zapas towarów oraz towary sprzedane (ten sposób jest najczęściej stosowany w praktyce); poniewaŜ
koszty zakupu ewidencjonowane są na osobnym koncie i nie są przypisywane konkretnym towarom, nie ma znaczenia, czy faktury dotyczące np. usług transportowych, załadunku i wyładunku dotrą do jednostki przed, czy po przekazaniu towarów do magazynu.
Rozliczanie kosztów zakupu na rozchodowane - np. sprzedane - towary oraz na towary pozostające na zapasie przebiega w dwóch etapach według następujących wzorów:
1. Obliczenie wskaźnika narzutu kosztów zakupu:
(Kzp + Kzb)
WNkz =
× 100
(ZTk + RT)
gdzie:
WNkz - wskaźnik narzutu kosztów zakupu,
Kzp - koszty zakupu na początek okresu,
Kzb - koszty zakupu poniesione w bieŜącym okresie sprawozdawczym,
ZTk - zapas towarów na koniec okresu,
RT - rozchód towarów podlegający obciąŜeniu kosztami zakupu.
2. Obliczenie kwoty narzutu kosztów zakupu (NKz), przypadającej na:
- rozchód towarów:
NKz = RT × WNkz
- zapas towarów:
NKz = ZTk × WNkz
W bilansie koszty zakupu towarów, stanowiące saldo debetowe na koncie 64-4, wykazuje się łącznie z wartością zapasów towarów (saldo debetowe konta 33) - po stronie aktywów w pozycji B.I.4. „Towary”.
Dodajmy, Ŝe ewidencjonowanie towarów czy materiałów według cen nabycia moŜe dotyczyć teŜ tylko wybranych asortymentów. Jest to zasadne w odniesieniu do towarów, których koszty transportu (załadunku, wyładunku) są w porównaniu do ich ceny wysokie.
Przykład
W jednostce ewidencja towarów prowadzona jest w cenach nabycia. Koszty zakupu towarów aktywowane są na koncie 64
i rozliczane proporcjonalnie do sprzedanych towarów.
Na dzień 1 września 2009 r. koszty zakupu towarów (saldo Wn konta 64) wynosiły 1.500 zł, natomiast wartość towarów (saldo Wn konta 33) - 10.000 zł. We wrześniu jednostka przyjęła do magazynu towary o wartości 20.000 zł. Koszty transportu oraz wyładunku tych towarów wyniosły 3.000 zł.
Wartość towarów sprzedanych we wrześniu 2009 r. wyniosła 25.000 zł.
Dla uproszczenia pominięto ewidencję faktur zakupu oraz sprzedaŜy.
Rozliczenie kosztów zakupu przypadających na sprzedane towary:
(1.500 zł + 3.000 zł)
Wskaźnik narzutu kosztów zakupu =
x 100 = 15%
(10.000 zł + 20.000 zł)
Koszty zakupu przypadające na sprzedane towary: 25.000 zł x 15% = 3.750 zł.
Dekretacja:
Konto
Kwota
Opis operacji:
Wn
Ma
1. PZ - przyjęcie towarów do magazynu:
20.000 zł 33
30
2. Zarachowanie usługi transportu i wyładunku towarów do kosztów:
3.000 zł 40-2
30
oraz równolegle:
3.000 zł 52-3
49
3. Przeniesienie kosztów zakupu za dany miesiąc - do rozliczenia:
3.000 zł 64-4
52-3
4. WZ - rozchód sprzedanych towarów:
25.000 zł 73-1
33
5. PK - rozliczenie kosztów zakupu przypadających na sprzedane towary:
3.750 zł 73-1
64-4
Księgowania:
Wartość towarów sprzedanych we wrześniu wyniosła łącznie 28.750 zł.
Na 30 września 2009 r. koszty zakupu przypadające na zapas końcowy towarów wyniosły 750 zł. A zatem wartość zapasu towarów -
według cen nabycia - wynosi 5.750 zł (jako suma sald końcowych kont 33 i 64-4).
Dla celów podatkowych koszty transportu towarów (załadunku, rozładunku, itp.) moŜna od razu zaliczać do kosztów podatkowych z chwilą otrzymania faktury (lub wykonania usługi transportowej). Trudno je bowiem przypisać do konkretnych przychodów zwaŜywszy, Ŝe towary, których dany transport dotyczy, mogą być jednocześnie i na zapasie (część przewieziona do magazynu) i sprzedane (od razu bez pośrednictwa magazynu), co moŜe uniemoŜliwiać przypisanie wielkości kosztu transportu do poszczególnego asortymentu. Ponadto moŜe być niemoŜliwe i (często jest w praktyce) dzielenie tych kosztów, tzn. jak je przypisywać - do ilości, czy do cięŜaru towaru? Dlatego teŜ koszt transportu zapasów (towarów, materiałów) - jako koszt inny niŜ
bezpośrednio związany z przychodem - jest ujmowany pod datą zaksięgowania.