„Piękne rzeczy wypracować można dzięki długiej i uciążliwej nauce,

złe natomiast owocują same bez trudu.”

Demokryt z Abdery

Propozycja przeprowadzenia zajęć podczas godziny wychowawczej

Czas trwania: 2 godziny lekcyjne

Temat: Bądź asertywny – nie wagaruj!

Cel dydaktyczny: ukazanie przyczyn i konsekwencji wagarów oraz towarzyszących im zagrożeń.

Cele wychowawcze:

- ukształtowanie właściwej postawy uczniów do realizacji obowiązku szkolnego,

- uczenie odpowiedzialności za nieobecność na zajęciach,

- wyrobienie nawyku rezygnacji z wagarów dzięki asertywnej postawie wobec osób

nakłaniających do ucieczki,

- poprawa frekwencji i ocen z zachowania.

Metody pracy: burza mózgów, dyskusja.

Przebieg lekcji:

Wprowadzenie:

1. Nauczyciel informuje uczniów, co będzie tematem lekcji.

Prosi uczniów o wymienienie powodów nieobecności w szkole, tworzy wspólnie z

uczniami listę powodów, jednocześnie uświadamiając uczniom, że w niektórych

regionach kraju, zwłaszcza na wsi, młodzi ludzie muszą niekiedy zaniedbywać udział w zajęciach szkolnych ze względu na sytuację finansową rodziny i konieczność pracy w gospodarstwie rodziców lub opiekę nad młodszym rodzeństwem.

2. Uczniowie zastanawiają się, na które z podanych powodów nie mają wpływu, a które są

zależne od nich samych.

Powody nieobecności w szkole: choroba, wizyta u lekarza, pobyt w szpitalu, pogrzeb w rodzinie, przyczyny losowe ( np. awaria autobusu ), konieczność zaopiekowania się

młodszym rodzeństwem lub pracy w gospodarstwie domowym, wreszcie wagary. Decyzja

o nich należy wyłącznie do ucznia.

Rozwinięcie:

3. Nauczyciel podaje definicję wagarów. Uczniowie zastanawiają się, jaka jest różnica w postrzeganiu wagarów przez uczniów i przez osoby dorosłe. Pracując w dwóch grupach

sporządzają listę opinii o wagarach.

Wagary, ucieczka z lekcji ( łac. vagari – błąkać się ) – nieuzasadniona ( z punktu widzenia władz szkolnych ) jedno- lub wielokrotna, celowa oraz świadoma nieobecność ucznia na obowiązkowych zajęciach szkolno-lekcyjnych.

Co myślą o wagarach uczniowie? Wolność, luz, spokój, wolny czas dla siebie,

odprężenie, rozrywka, chwile wolności i przyjemności.

Co myślą o wagarach dorośli? Zawiedzione zaufanie, cios, powód do bólu, brak szacunku

i zrozumienia dla nauczycieli, zmarnowanie pracy i wysiłku rodziców, lekceważący

stosunek do obowiązków i wymagań.

4. Uczniowie wypisują przyczyny wagarów. Pracują w grupach. Każda grupa odpowiada na

pytanie, dlaczego uczniowie wagarują i przedstawia na forum klasy zapisane odpowiedzi.

Plakaty zostają zawieszone na tablicy.

5. Nauczyciel przedstawia klasyfikację przyczyn. Uczniowie zastanawiają się, które z zapisanych przez nich przyczyn tkwią w uczniu, które w rodzinie, które związane są ze

szkołą i nauczycielem, a które ze środowiskiem .

Przyczyny tkwiące w uczniu: niskie poczucie własnej wartości, niskie możliwości

intelektualne, brak motywacji do nauki, brak pozytywnych wzorców i wartości, poczucie

bezkarności, ciekawość, bunt, lenistwo, niechęć do szkoły, nauczycieli i obowiązku

uczenia się.

Przyczyny związane ze szkołą i nauczycielem: brak przygotowania d o lekcji, przyborów

szkolnych, strach przed oceną niedostateczną, przed nauczycielem, lęk przed klasówką lub odpytywaniem, stres, niechęć do nauki, nudne zajęcia, zaległości w nauce, konflikt z

nauczycielem lub innym uczniem.

Przyczyny tkwiące w rodzinie: niewydolność wychowawcza rodziców, brak

zainteresowania i nadzoru ze strony rodziców, alkoholizm, wyjazdy rodziców, rodzina rozbita, wielodzietna, pomoc przy młodszym rodzeństwie, pomoc w utrzymaniu domu,

praca w gospodarstwie, kłótnie z rodzicami, robienie rodzicom na złość.

Przyczyny związane ze środowiskiem ( grupą rówieśniczą): negatywny wpływ

rówieśników, izolacja ze strony rówieśnika, presja grupy – namowa lub groźba starszych

kolegów, chęć zaimponowania kolegom.

6. Uczniowie dyskutują na temat różnych typów wagarów, ich przyczyn, skutków i

konsekwencji oraz towarzyszących im zagrożeń.

a) przyczyny i skutki wagarowania

Pytania kluczowe stawiane przez nauczyciela:

- Dlaczego młodzi ludzie wagarują?

- Co dają im wagary?

- Czy mogą one przynieść jakiekolwiek korzyści?

- Jaki wpływ ma nieobecność na zajęciach ma stopnie szkolne?

- Czy wagary okazjonalne nikogo nie powinny martwić?

- Jakie niespodziewane kłopoty mogą się pojawić zamiast spodziewanej korzyści?

- Jakie mogą być skutki wagarowania?

- Jakie konsekwencje są przewidziane w statucie szkoły?

- Jak wygląda ostateczny bilans korzyści i strat?

- Dlaczego dorośli mają zupełnie odmienne zdanie o wagarach?

- Jak inaczej można zwrócić uwagę dorosłych na swoje problemy?

- Jakie zjawiska towarzyszą ucieczkom z lekcji?

- Co może grozić wagarowiczom?

- Jak pomóc przełamać strach?

- Czyjej pomocy zasięgnąć w najtrudniejszych przypadkach?

b) typy wagarów

Wagary okazjonalne – nie są planowane, ich powodem może być właściwie wszystko:

piękna lub brzydka pogoda, cudowny nastrój albo chandra, przypadkowe spotkanie kogoś

w drodze do szkoły.

Wagary taktyczne - najbardziej przemyślane i z punktu widzenia ucznia całkowicie

uzasadnione, to nieobecność w celu uniknięcia niewygodnej sytuacji.

Wagary ze strachu – przed konkretnym nauczycielem albo którymś z uczniów, kolejną jedynką.

Wagary manifestacyjne – bojkot obowiązku szkolnego jest manifestacją jakiejś potrzeby lub protestem przeciwko np. metodom stosowanym przez nauczyciela, zasadom

obowiązującym w szkole czy decyzji rodziców wbrew woli ucznia.

Wagary programowe – najtrudniejszy przypadek, uczeń nie chce chodzić do szkoły, nie interesuje go nauka, nie boi się konsekwencji wybiera sposób życia, który sprawia mu przyjemność.

c)zagrożenia towarzyszące wagarom

Nauczyciel uświadamia uczniom, że ucieczkom z lekcji często towarzyszy łamanie innych

reguł, zakazów i nakazów, np. spożywanie alkoholu czy narkotyków przez nieletnich.

Wagarowanie często związane jest z włóczęgostwem, ucieczkami z domu. Na wagarach

zdarza się uczniom robić rzeczy, których normalnie nigdy by nie robili, np. wypić piwo,

ukraść coś w supermarkecie, pobić drugą osobę – w trakcie zabawy przychodzą do głowy

różne nieoczekiwane pomysły. Również wagarowiczowi ktoś może coś zrobić – okraść

go, pobić, zgwałcić. Młody człowiek może też ulec zwykłemu wypadkowi.

Na terenie szkoły takie przypadki zdarzają się zdecydowanie rzadziej niż „ w mieście”.

7. Burza mózgów: uczniowie odpowiadają na pytanie, co sami mogą zrobić, żeby mniej wagarować. Odpowiedzi zapisywane są na tablicy.

Następnie uczniowie pracują w grupach. Sporządzają ranking pomysłów (według

ważności i liczby wyborów).

8. Rozmowa o tym, jak być asertywnym i skutecznie odmawiać pójścia na wagary.

Na koniec uczniowie mają dokończyć zdanie:

Nie idę na wagary, bo …………………………………………………………………..…..

( nie mam ochoty, nie podoba mi się ten pomysł, mam inne plany, wolę napisać dziś ten

sprawdzian, nie opłaca się wagarować………….)

Zakończenie:

9. Nauczyciel dziękuje uczniom za aktywny udział w zajęciach. Podsumowuje informacje,

które pojawiły się w toku lekcji. Przypomina uczniom o zagrożeniach, jakie niesie ze sobą

wagarowanie i dalekosiężnych skutkach negatywnych, nawet jeśli w danej chwili uczeń

zauważa tylko korzyść płynącą z ucieczki. Zachęca do skorzystania z wypracowanych pomysłów

dotyczących

przyjmowania

postaw

asertywnych

wobec

problemu

wagarowania.

10. Ewaluacja zajęć. Każdy uczeń otrzymuje 2 kartki. Na jednej z nich narysowany jest kosz, na drugiej walizka. Na kartkach z koszem uczniowie wpisują negatywne uwagi o lekcji

(co mi się nie podobało, co należy zmienić), na kartkach z walizką – uwagi pozytywne (co

mi się podobało, co chciałbym zabrać z dzisiejszej lekcji jako swój bagaż na przyszłość).

Opracowała:

Anna Kasprzyk

VII Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej w Lublinie