Szkoła Policealna dla Dorosłych
Technik Usług Kosmetycznych
Rok 2011/2012
Semestr IV
DIETETYKA
DIETA BOGATO I UBOGO RESZTKOWA
1.Wstęp
2.Co to jest dieta?
3.Dieta bogato i ubogo resztkowa.
4.Zakończenie
5.Zródła
1.Zarówno bezpieczna żywność , jak i prawidłowe żywienie należą do najważniejszych
czynników środowiskowych człowieka, wpływających korzystnie na stan jego zdrowia. Między
innymi to one determinują prawidłowy rozwój fizyczny, dobre samopoczucie psychiczne
właściwą wydajność w pracy czy zdolność względnie łatwego przyswajania sobie
zdobywanych wiadomości. Natomiast wadliwe żywienie czy przewlekłe niedobory niektórych
składników odżywczych wywołują wiele różnych chorób, ułatwiają powstawanie innych,
stanowiąc również tło dla szybszego starzenia się organizmu.
2. Wiele osób słysząc słowo „DIETA” kojarzy je tylko i wyłącznie z odchudzaniem. Nic bardziej
błędnego.
DIETA – to nic innego niż pewien sposób odżywiania, dostosowany do danej osoby oraz,
co najważniejsze , do danych celów. To oznacza, że będąc na diecie można przybierać
na wadze, a nie tylko chudnąć. W nazwach dieta są zasygnalizowane takie ich cechy
jak stopień strawności, skład chemiczny i konsystencja. W żywieniu dietetycznym wyróżnia
się przede wszystkim dietę podstawową. Zawiera ona wszystkie składniki pokarmowe
w ilościach przewidzianych dla człowieka zdrowego. Tą dietę stosuje się w zarówno
w odżywianiu ludzi zdrowych jak i chorych, którzy nie wymagają specjalnego żywienia. Dieta
stanowi odłączny element życia każdego człowieka i jest ona bardzo ważna w prawidłowym
rozwoju organizmu ludzkiego jak również ważna dla uniknięcia wszelkich chorób związanych z
odżywianiem się.
3. Liczne badania wykazują, że istnieje związek między zmniejszoną podażą błonnika
pokarmowego a chronicznym zaparciem, zespołem jelita nadpobudliwego i uchyłkowatością
jelita grubego. Te same związki przyczynowe mogą być prawdopodobne w powstawaniu
i rozwoju raka jelita grubego, a także miażdżycy, otyłości, cukrzycy i kamicy żółciowej.
Pod pojęciem substancji resztkowych ujmuje się grupę chemiczna niejednorodnych
substancji zawartych w pokarmie, które w ustroju nie podlegają praktycznie trawieniu.
Dopiero w jelicie grubym mogą ulec częściowemu działaniu bakteri co doprowadza
do powstawania gazów, takich jak:
- dwutlenek węgla
- wodór
- metan
- siarkowodór
oraz do powstania monomerów lub kwasów organicznych, które w bardzo ograniczonym
zasięgu mogą zostać wchłonięte. Pokarmy pochodzenia zwierzęcego posiadają również
substancje resztkowe, które w organizmie nie ulegają strawieniu. Zalicza się do nich
skleroproteiny, np. keratyna, kolagen oraz elastyna.
Dieta bogato resztkowa stanowi modyfikacje diety podstawowej, która polega
na zwiększeniu ilości błonnika pokarmowego frakcji nierozpuszczalnych i płynów.
Błonnik pokarmowy stanowią nie skrobiowe polisacharydy ścian komórkowych roślin.
Oprócz polisacharydów w skład jego wchodzi lignina. W diecie bogato resztkowej dużą rolę
odgrywają nierozpuszczalne frakcje błonnika, do którego zaliczane są celulozy, hemicelulozy
oraz lignina.
Działanie błonnika pokarmowego w nawykowych zaparciach polega na drażnieniu w sposób
mechaniczny ścian jelita grubego, które pobudza ruchy robaczkowe. Większe ilości błonnika
w diecie stwarza idealne warunki do rozwoju i namnażania się mikroflory jelitowej, która
powoduje rozluźnienia mas kałowych na zasadzie wzmożonej fermentacji.
Badania na małpach wykazały, że dieta bogata w włókno roślinne powoduje obniżenie
ciśnienia i zapobiega powstawaniu uchyłków jelita grubego chociaż jak podkreśla Hasik, nie
zawsze koreluje to z aktywnością mioelektryczną mięśni gładkich okrężnicy.
Nowotwór jelita grubego wywoływany jest przez m.in. kancerogeny powstające
na skutek rozkładu kwasów żółciowych pod wpływem mikroflory jelita grubego. Dieta bogata
w większą ilość błonnika skraca czas przebywania kancerogenów w jelicie, zostają
one rozcieńczone przez zwiększoną ilość stolca. Flora bakteryjna zmieniona przez włókno
roślinne powoduje mniejsze wytwarzanie tych substancji.
Jak podaje Hasik w doświadczeniach na zwierzętach niedobór błonnika prowadzi
do powstawania kamicy żółciowej. U chorych z prawidłowym pęcherzykiem podanie
np .otrąb pszennych zmniejsza skłonność do powstawania kamieni. Prawdopodobnie
dochodzi do zwiększonego wydalania z kałem kwasu dezoksycholowego związanego
z włóknem. W tej sytuacji wzrasta zapotrzebowanie wątroby na cholesterol potrzebny
do syntezy kwasów żółciowych, a zmniejsza się stężenie cholesterolu we krwi,
co jak podkreśla Hasik , ma znacznie patogenne w powstawaniu miażdżycy.
Otręby pszenne oraz gruboziarniste produkty zbożowe, jak kasza gryczana,
jęczmienna, graham, pieczywo razowe, pieczywo chrupkie, mają największy wpływ
na odruchy defekacyjne. Zaleca się 2-3 razy dziennie po łyżce otrąb, które mogą
być podawane z surówkami, jogurtem, pastami do pieczywa, potrawami mielonymi . Podczas
podawania ich należy zwiększyć w diecie podaż wapnia o 10% i płyny co najmniej do 2 litrów
na dobę. Otręby zawierają kwas fitynowy, który upośledza wchłanianie wapnia, magnezu
i żelaza.
Ważną rolę w diecie bogato resztkowej odgrywają suszone owoce takie jak: śliwki,
morele, jabłka, gruszki, figi a także buraki oraz papryka która zawiera 5% ligniny i jest
zalecana w przypadku wystąpienia zaparcia. Korzystnie na perystaltynę jelit działają napoje
mleczne fermentowane: jogurt, maślanka, kefir, 1-dniowe mleko ukwaszone a także, miód,
kawa prawdziwa, kawa zbożowa, woda gazowana, kompot z suszonych owoców/śliwek/ soki
z dużą ilością miąższu, oliwa z oliwek, olej, siemię lniane, potrawy ostro przyprawione. Zaleca
się także wypijanie na czczo szklankę cieplej, przegotowanej wody z miodem, namoczone
śliwki lub łyżeczkę oliwy z oliwek na czczo.
PRZYKŁADY JADŁOSPISÓW DIETY BOGATO RESZTKOWEJ - I- dzień
Na czczo: szklanka przegotowanej wody z miodem i sokiem z cytryny.
I-Śniadanie: kasza jęczmienna na mleku, pieczywo wielozbożowe z masłem , twaróg,
szczypior, pomidor, herbata owocowa.
II-Śniadanie: grahamka, masło, dżem owocowy, jogurt naturalny.
Obiad: zupa krem z selerów na wywarze z włoszczyzny, potrawka z kurczaka w sosie
koperkowym, ziemniaki, surówka z marchwi, jabłka i chrzanu. Sok owocowy z miąższem.
Podwieczorek: jabłka pieczone.
Kolacja: sałatka jarzynowa, pieczywo razowe, masło, pomidor, herbata owocowa.
II-dzień
Na czczo: szklanka przegotowanej wody z miodem i sakiem z cytryny.
I-śniadanie: owsianka na mleku, pieczywo razowe, masło, sałata, rzodkiewki, jaja gotowane
na miękko, słaba herbata z cytryną.
II-śniadanie: koktajl mleczno-owocowy z suszonych śliwek.
Obiad: barszcz ukraiński, gulasz węgierski, kasza gryczana, ogórek kiszony, surówka z kapusty
białej, kompot z owoców suszonych.
Kolacja: galaretka z kurczaka i warzyw, chleb graham z masłem, surówka z pomidorów,
papryki i cebuli z oliwą z oliwek, herbata z mięty.
Przed snem: siemię lniane z syropem owocowym.
4. Na rynku dostępny jest także błonnik w tabletkach. Pojawia się pytanie czy taka substancja
nie jest prostsza. Niestety tabletki zawierają stosunkowo niewiele błonnika, a pozbawione
są innych składników mineralnych i witamin.
Bardzo ważne jest stopniowe zwiększanie ilości pozytywnego błonnika – zbyt duża
dawka na samym początku może spowodować wzdęcia i biegunki. Należy także pamiętać
o wypijaniu dużej ilości płynów, co zapobiega odwodnieniu i pozwala na pęcznienie błonnika
w jelitach. W przeciwnym razie efekt może być odwrotny od zamierzonego- mogą pojawiać
się zaparcia. W zrównoważonej diecie nadrzędną zasadą jest różnorodność na talerzu, gdyż
monotonny jadłospis może wiązać się z niedoborami jednego lub kilku składników
pokarmowych. Piramida żywienia zaleca 5 porcji owoców i warzyw na dzień, a właśnie z tego
źródła najlepszy jest nie tylko błonnik, ale i witaminy. Ważne jest też, aby pokarmy były jak
najmniej przetworzone.
5.ŹRÓDŁA:”Zarys nauki o żywieniu i żywności”-H. Gertig, Juliusz Przysławski,,
„Dietetyka”- J. Hasik
„Dietetyka-Żywienie zdrowego i chorego człowieka”-A. Rudnicka, H. Ciborowska
„Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska”-Maria Noszczyk