Quid si, non accipio eo?
alti fluminis, pueros fortes, senum
matri carae, carmina laeta, omnium
tristium, omnibus puellis, magnae urbis, militum, rege forti, consilia audacia
vias faciles, multorum hominum
Antoniusz wysyła żołnierzy aby cię
Antonius milites mittit ut te interfici
zabić
Argus został kiedyś uratowany przez
Argus a Horatia olim servatus est
Horację
B. uciekł z Rzymu aby Antoniusz nie
Brutus Roma fugit ne Antonius eum
mógł go zabić
intereficere posset
Bardzo wiele psów boi się wilków ale
Plurimi canes lupos timent sed
Argus jest zawsze bardzo dzielny
Argus semper fortissimus est
Będziesz przestraszony przez żołnierzy
A militibus terraberis
Chłopcy pospieszali do domu aby
Pueri domum festinaverunt ut
przywitać ojca, który w końcu wrócił do
patrem, qui tandem domum rediit,
domu
salutarent
Chłopcy są chwaleni przez siostrę
Pueri a sorove laudantur
Chodziliśmy do szkoły każdego dnia
Cotidie ad ludum ibamus
Chodź ze mną aby spotkać ojca
Veni mecum ut patrem vieas
Cicero wraca do Rzymu aby nie
Cycero Romam redit ne senatum
ominąć senatu
mittat
Co robisz? Dlaczego przebywasz w
Quid facis? Cur in casam manuisti?
domu? Dlaczego nie poszedłeś do
Cur ad ludum non isti?
szkoły?
Quid tu facis? Ego patrem iuvo
Co zrobiłeś? Dlaczego biegniesz do
Quod facisti? Cur domum curris?
domu? Czy nie powinieneś pójść do
Nonne debes ad ludum ire?
szkoły?
Czekaliśmy (i ciągle czekamy) na
Puellas unam horam expectavit sed
dziewczyny jedną godzinę, ale one nie
ille non redierunt
wróciły
Czekałem na ciebie pięć dni na rynku,
Quique dies in foro expectavi, sed
ale ty nie przyszedłeś
tu non advenisti
Człowiek któremu dałem pieniądze
Homo eui argentum dedi mihi
podziękował mi
gratias egit
Czy kiedykolwiek widziałeś wyższą
Numquam –ne altiorem montem
górę?
vidisti?
Czy przyjęła wieniec? Opowiedz mi
Coronam ne acipit? Narra mihi
wszystko
omnia
Czy walczyłeś dzielnie w bitwie czy
Utrum an fortiter pugnavisti in
uciekłeś?
proelio an fugisti?
Czy widziałeś konia kupionego dzisiaj
Vidistine equm hodie a patre meo
przez mojego ojca
emptum
Delfy są piękniejsze aniżeli Korynt
Delphi sunt pulchriores Korintho
Dlaczego nie pożeglowałeś do Troi?
Cur in Troiam non navigavisti?
Dziewczęta przyglądały się matce
Puellae matrem cenam parantem
przygotowującej posiłek
spectabant
Dziewczęta, które matka pochwaliła, Puellae, quas mater laudaverat
ucieszyły się
laetae erant
Dziewczyny przestraszone krzykami
Puellae clamoribus territae fugerunt
uciekły
F. i K. Zostali zawołani przez H. ale
Flaccus et Quintus a Horatia vocati
kiedy przybyli ogień został opanowany
sunt, sed cum advenerunt flamae
exstinctae sunt
F. wysłał K. do Aten aby nie znalazł się
Flaccus Quintum Athenas misit, ne
w niebezpieczeństwie w Rzymie
Romae in periculo esset
Gajusz wspinał się na mur. Kwintus był
Gajus murum aascendebat.
zaniepokojony. Zawołał go i powiedział:
Quintus anxius erat. Vocavit eum et
“Zejdź Gajuszu, nie jesteś bezpieczny”
dixit: “descende Gaii non tutus es”
H. została pochwalona przez brata
Hoatia a fratre laudata est, quod
ponieważ uratowała A.
Argum servavit
Horatia myje się w domu
Horatia se lavat in casa
Idź szybko na brzeg i wsiadaj na okręt
I celeriter ad litus et navem
conscende
Ile okrętów widziałeś czekając w
Quod naves vidisti in porto
porcie?
expectans?
Ja daję ci kwiaty, ale ty nie dajesz mi
Ego tibi flores do, sed tu nihil mihi
nic
das
Ja mogę widzieć ciebie, ale ty nie
Ego possumus te videre sed tu non
możesz widzieć mnie
potes me videre
Jak możemy uciec?
Quomodo possumus fugere
In casa cenabamus
Jego ojciec zaprowadził Kwintusa do
Pater Quintum ad magistrum duxit,
nauczyciela, on miał poważny wyraz
ille severum habebat et librum portabat
twarzy i nosił książkę
Jestem większy od ciebie
Ego sum maior te
Jesteśmy kochani przez rodziców
A parentibus amamur
Jesteśmy zadowoleni ale oni są smutni
Nos laeti sumus sed illi tristes sunt
K. był mniejszy aniżeli barbarzyńca
Quintus barbero minor erat
K. chwycił dziewczynę i wyprowadził ją
Quintus puella cepit et eam ex urbe
z miasta
duxit
K. jest grubszy aniżeli Marek
Quintus obesior est Marco
K. napisał list, który wysłał do ojca
Quintus epistolam scripserat quam
ad patrem misit
K. nigdy nie widział bardziej srogiego
Quintus numquam spectaculum
widowiska aniżeli to
saevium viderat
K. przeczytał wszystkie książki
Quintos omnes libros a poeto
napisane przez poetę
scriptos legit
K. stał na brzegu patrząc na okręty
Quintus in litore stabat naves
spectans
Kiedy A. umarł K. był b. smutny
Argo mortuo Quintus tristissimus
erat
Kiedy doszliśmy do forum, wspięliśmy Ubi ad forum veneramus;
się po schodach do świątyni
ascendimus gradus templi
Kiedy Marek powiedział to, K. śmiał się
Marco hoc locuto Quintus ridebat
Kiedy pracowaliśmy dobrze, uśmiechał
Ubi bene laborabamus, redebat et
się i chwalił nas
nos laudabat
Kiedy zobaczyła dom w ogniu, H. była
Ubi domum ardentem Horatia tarrita
przestraszona ale wyciągnęła Argusa do
est, sed Argum ad hortum traxit
ogrodu
Kiedy żołnierze podążyli do rzeki
Militibus ad flumen secutis barbari
barbarzyńcy uciekli
fugerunt
Król był zły
Rex iratus erat
Kto to powiedział tobie? Czy nie
Quid id tibi dixit? None magistrum
słyszałeś nauczyciela?
audivisti?
Kwintus był przestraszony przez burzę
Quintus tempestate territus erat
Kwintus nie nauczył (był) się liter
Quintus non didicerat literas
greckich; inni chłopcy mogli czytać pisać
Graeces; illi pueri poterant legere et po grecku
scribere Graece
Kwintus zawołał Argusa donośnym
Quintus Argum magna voce vocavit
głosem
Ludzie uzbrojeni w miecze, zbliżali się
Homines gladiis armati per silvam
przez las
acceserunt
Maszerowali do Rzymu po najdłuższej
Romam
longissima
via
drodze
contendebant
Miasto będzie wkrótce zaatakowane
Mox oppidum oppugnabitur
Iuvenes in agri exerent
Młodzieńcy śpieszyli się aby się nie
Iuvenes festinabant ne sero
spóźnić
advenirent
Młodzieńcy, których zobaczyliśmy w
Iuvenes, quos in atrio vidimus
polu słuchali Kratipusa
Kratippum audiebant
Napisałem wersy i oddałem tobie
Scribsi omnes veersus et reddidi tibi
książkę
librum
Natychmiast przyjdę aby cię zobaczyć
Statim veniam ut tibi videam
Nauczyciel był poważnym człowiekiem
Magister gravis homo erat et
i często karcił chłopców
pueros saepe castigabat
Nauczyciel da nagrody najlepszemu
Magister discipulo optimo praemia
uczniowi
dabit
Nauczyciel dał chłopcu sześć książek,
Magister puero sex libros dedit
ponieważ może dobrze czytać
quod potest bene legere
Nauczyciel wydaje się być
Magister iratus videtur: non debems
rozgniewany. Nie powinniśmy dręczyć go
eum vexare
Nic nie powiedzieliśmy
Nihil diximus
Nie bądź męczący, idź i daj go jej
Noli molestus esse, i et da eam ei
Nie bój się. Pomogę ci
Noli timere. Ego te iuvabo
Nie byłeś dzielny?
Fortis non fuisti
Nie chwalę ciebie, ale chwale siebie
Ego non laudi tibi, sed laudo mihi
Nie trać nadzieji Kwintusie. Prawie Noli desperare Quinte. Paene ad
dotarliśmy do miasta
urbem advenimus
Nie wyruszaj natychmiast Kwintusie
Noli proficisci statim Quinte
Nie zawsze mogłem go zrozumieć
Non semper eum intelegere
poteram
Nigdy nie będziemy rządzeni przez
Numquam a rege regemur
króla
O świcie opuścili miasto i szli (przez)
Prima luce ab urbe disceserunt et
cały dzień
totum diem ierunt
Okręt który zobaczyłeś w porcie płynął
Navis quam in port vidisti ad Italiam
do Itali
navigabat
On był upomniany przez ojca
Ille a patre monebatur
Opuściliśmy (byli) już szkołę i szliśmy
Discisceseramus iam a ludo et
do domu
domum ambulabamus
Opuściliśmy dom o pierwszym brzasku
Primo luce domo discessimus et in
i szliśmy po drodze Apia, szóstego dnia
via Appia contendimus, sexto die
dotarliśmy do Kapui
Capuam advenimus
Piątego dnia dotarliśmy do Kapui.
Quinto die Capuam advenimus,
Zostaliśmy całą noc w gospodzie. Nigdy
totam noctem in cauponam
wcześniej nie byłem w gospodzie
manebamus. Numquam antae in
caupona fueram
Piątego dnia opuścili Kapue i
Quinque diem Capua discesserunt
pośpieszyli do Rzymu po drodze Appiusza
et Via Appa ad Romam festinaverunt
Pierwszego dnia Kwintus i ojciec
Primo die Quinti paterque sex horas
spacerowali (przez) sześć godzin
ambulabant
Pies przywitał chłopca z wielką Canis puerum magno gaudio
radością
salutavit
Pies został(był) pozostawiony przez
Canis a Scintil a nelictus erat
Scintillę
Po wejściu armii do obozu generał
Exercitu ad castram ingresso
wypił dużo wina
imperator multum vini bibit
Poczekaj na mnie
Especta me
Podążając za psami przez długi czas,
Canes longum tempus secuti, pueri
chłopcy zostali zmuszeni aby pozostać
coacti sun ut totam noctem in silva
całą noc w lecie
manerent
Pola były uprawiane przez rolników
Agri ab agricolis colebantur
Pomożesz mi czy nie?
Utrem iuvabis me an non?
porwała go i wbiegła do domu
Rapuit eam et domum incurrit
Posłaniec ostrzegł króla
Nuntius regem monuit
Pozostawali w domu (przez) 5 dni
Quinque dies in domum manebant
Pracowałem w polu
In agro laborabam
Prowadzili konia do wody
Ducebant equum ad aqua
Prowadzony przez starca, rolnik
Agricola a sene ductus ad portum
wkrótce przybył do portu
mox advenit
Przeczytał wersy i wkrótce zapytał “Czy
Legit omnes versus et mox rogavit:
napisałeś wszystkie wersy?”
“scribis -ne omnes versus?”
Przekazał książkę Kwintusowi i kazał
Librum Quinto tradidit et iussit eum
mu ją przeczytać
eum legere
Przybyłem do Aten aby studiować w
Athenam adveni ut in Academia
Akademi
studerem
Przygotowywałeś posiłek
Cenam paravisti
Przygotuj się do posiłku
Tu te paras ad cenam
Przyjaciele często pomagali mi
Ego a amicus secpe iuvabar
Rzym był rządzony przez królów przez
Roma a regibus multos annes
wiele lat
regabatur
Są słuchani przez nauczyciela
A magistro audientur
Siódmego dnia przybyli do Kapui i
Septimo die Capuam advenerunt et
zostali w gospodzie przez noc
in caupona noctem monebant
Spałeś przez dziesięć godzin, czas iść
Decem horem dormivisti, tempus
do szkoły
est ad ludum ire
Starzec odwrócił się i odszedł
Senex se vertet et abit
Syn usłyszał ojca wołającego
Filius patrem servos vocantem
niewolników
audivit
Szliśmy do Rzymu, nigdy wcześniej nie
Romam ibamus, numquam antea
byłem w Rzymie. Kiedy przybędziemy
Romae fueram. Ubi advenimus pater
ojciec zaprowadzi mnie na forum
me ad forum ducit
Ścigawszy wroga przez długi czas
Hostem longum tempus prosecutus
generał poprowadził armię do obozu
imerator castra exercitum duxit
To powiedziawszy S. pospieszyła do Haec locuta Scintila domum
domu
festinavit
Twoja nagroda jest lepsza aniżeli moja,
Tuum praemium mehus est quam
moja nagroda jest bardzo mała
meum, meum praemium minimum est.
Usłyszałem chłopców
Pueros audivi
Weź ten wieniec do tej dziewczyny
Cape hic coronam ad hanc puellam
Wiatr cofnął okręt; on nie mógł uciec
Ventus avemreduxit, ille non poterat
effugere
Widzieliśmy chłopców pospieszających
Pueros ad oppidum festinantes
do miasta
videbamus
Wódz poprowadził wojska do obozu i
Imperator duxit exercitum ad castra
wysłał wiadomość do króla
et missit nuntium ad regem
wsiedli na okręty i skierowali się na Ascenderunt naves et direcserunt
otwarte morze
ad apertum mare
Wszyscy chłopcy przyjechali (byli).
Omnes pueri advenerant, Quintus
Kwintus mógł ich słyszeć rozmawiających
poterat audire eos discentes
Wyruszam w bardzo długą podróż i
Congissnum iter ineo quaero
dlatego szukam lepszego okrętu aniżeli
navem meliorem
ten
Z pewnością nie boisz się wroga
Num hostes times
Zatrzymaliśmy się 5 dni aby obejrzeć
Quinto die in Olimpia manebamus
igrzyska
ut ludos spectaremus
Zostali całą noc w górach i o brzasku
Totam noctem in montibus et prima
pośpieszyli do domu
luce domum festinaverunt
Zostaliśmy w mieście 3 dni. Czwartego Tres dies in urbem manebamus.
dnia opuściliśmy Kapue i pośpieszyliśmy
Quarto die Capua discissimus et
do Rzymu
Romam festinabamus
Żeglarze siedzieli w tawernie pijąc wino
Nautae in taberna sedebant vinum
bibentes
Żołnierze poprowadzeni do Patrii przez
Milites ad Patriam a crasso ducti
Krasusa nigdy nie powrócili do domu
domum numquam redierunt
Żołnierze przecierpieli wiele nieszczęść
Milites multa mala passi sunt per
postępując przez góry
montes progressi