TESTY PIA
KARSKIEJ SPRAWNOŚCI
TECHNICZNEJ
ANGIELSKIEGO I NIEMIECKIEGO
ZWI
ZKU PIA
KI NOśNEJ
TA
UMACZENIE I OPRACOWANIE
Dr Miłosz Stępiński
Instytut Kultury Fizycznej
Uniwersytet Szczeciński
 2
PROPOZYCJA OCENY PIA
KARSKIEJ SPRAWNOŚCI TECHNICZNEJ -  THE
SOCCER STAR CHALLENGE OPRACOWANY PRZEZ
ANGIELSK
FEDERACJ
PIA
KI NOśNEJ
Przez kontrolę efektów szkolenia, zdaniem Talagi (1999b) nale\
y rozumieć sprawdzenie
i weryfikację pracy wykonywanej przez zawodników, która dokonywana jest przez trenera
lub fachowców w danej dyscyplinie sportowej. Jednym z jej zadań jest sprawdzenie
aktualnego poziomu techniki, mo\
liwości działań taktycznych i cech motorycznych. Jedną z
metod analizy i kontroli efektów treningowych są próby sprawności fizycznej za pomocą
specjalnie opracowanych testów. W piłce no\
nej najczęściej ocenie podlegają poziom
sprawności ogólnej, specjalnej i psychicznej.
Sprawność ogólna w testach najczęściej powiązana jest ze sprawnością ukierunkowaną,
i badana jest na ogół za pomocą prób oceniających zdolności kondycyjne bez piłki.
Sprawność specjalna obejmuje sprawności techniczną i taktyczną. Największe
znaczenie ma kontrola jej poziomu w szkoleniu piłkarskim dzieci i młodzie\
y. W tym celu
najczęściej wykorzystuje się testy sprawności technicznej zawierające elementy występujące
w grze takie jak: dokładność uderzeń, przyjęć i prowadzenia piłki.
W Polsce na co dzień trenerzy grup młodzie\
owych stosują własne testy lub opierają się
na wystandaryzowanych i znormalizowanych bateriach testów takich jak: testy sprawności
technicznej INKF, Talagi, czy  Odznaka młodzie\
owa PZPN. Polska nie jest jednak
jedynym krajem w którym prowadzi się próby opracowania testów piłkarskiej sprawności
technicznej. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie propozycji prób oceniających poziom
sprawności technicznej w piłce no\
nej opracowanych przez specjalistów zrzeszonych w
Angielskiej Federacji Piłki No\
nej.
Projekt  The Soccer Star Challenge
W latach 80 zeszłego stulecia w Anglii na zlecenie Angielskiej Federacji Piłki No\
nej
(Football Association  FA) opracowano projekt  The Soccer Star Challange , którego
zało\
eniem było ocenienie poziomu sprawności technicznej młodych zawodników
uprawiających w Anglii piłkę no\
ną (www.fa-soccerstar.com, www.the-fa.org) a pośrednio
tak\
e, wyszukanie w kraju piłkarsko uzdolnionej młodzie\
y. W tym celu opracowano zestaw
6 prób oceniających, zdaniem angielskich specjalistów futbolu, najwa\
niejsze elementy
techniki gry piłkarza no\
nego. Wszystkie próby przystosowane są do przeprowadzenia
 3
zarówno w hali sportowej, boisku piłkarskim jak i na dowolnym równym placu o wymiarach
co najmniej 30 x 40 m.. Do przeprowadzenia testu potrzeba tylko 5 piłek i kilku znaczników.
Do przebadania 12 osób wystarczy 1 godzina.
Próby zostały sprawdzone pod względem rzetelności i trafności w katedrze Statystyki
Społecznej Uniwersytetu w Southampton przez zespół badawczy po kierownictwem prof.
Tima Holta. Badania pilota\
owe przeprowadzone na ponad 10 tys. dzieci w wieku między 6-
16 lat (zarówno uprawiających jak i nie piłkę no\
ną w klubach) potwierdziły 90% rzetelność i
ponad 90% trafność omawianego testu. Dla ka\
dej próby opracowano normy przeznaczone
dla poszczególnych kategorii wiekowych między 6 a 16 rokiem \
ycia, które są nieustannie
aktualizowane od 1988 roku. Za ka\
dą próbę badany otrzymuje punkty, które następnie
przelicza się na tzw., gwiazdki w tabelach poszczególnych grup wiekowych (patrz załączniki)
Za perfekcyjne wykonanie próby mo\
na otrzymać maksymalnie 6 gwiazdek.1 Dzięki temu, \
e
test jest za pośrednictwem Internetu ogólnie dostępny dla wszystkich zainteresowanych
trenerów piłki no\
nej, do chwili obecnej 20 000 trenerów przebadało ju\
ponad 500 tyś.
młodych piłkarzy w ponad 20 krajach świata. W ten sposób powstał, zdaniem autorów testu,
największy na świecie test piłkarskiej sprawności technicznej. Jednocześnie Autorzy testu
podkreślają, \
e wyniki prób nie pozwolą przewidzieć ani udowodnić, który z badanych jest
lub w przyszłości będzie wielkim piłkarzem. Na ostateczny sukces w futbolu składa się
bowiem wiele czynników jak choćby właściwości psychiczne czy fizyczne. Bateria testów
 Soccer Star Challenge jest natomiast w stanie określić poziom piłkarskiej (ukierunkowanej)
sprawności fizycznej (test zwinności) i umiejętności piłkarskich, które są podstawą
współczesnego piłkarza. Test składa się z 6 następujących prób:
" PROWADZENIE PIA
KI
Zawodnik ma za zadanie poprowadzić piłkę dowolną częścią stopy na dystansie 30
yardów (27,43 m.) od linii startu do linii mety (rys. 1). Pomiar czasu rozpoczyna się wraz z
przekroczeniem linii STARTU, a kończy w momencie przekroczenia przez piłkę linii mety na
wysokość nie większej ni\
60 cm. Zawodnik mo\
e piłkę prowadzić do linii mety, albo ją w jej
kierunku uderzyć, jednak dopiero po przebiegnięciu linii AB (oddalonej od mety o 10 yardów
 9,14 m). Próbę zawodnik wykonuje 1 raz. Ewentualne powtórzenie mo\
e nastąpić jedynie
1
6 poziom (gwiazdka) reprezentuje 1% - najlepszych wśród wszystkich przebadanych piłkarzy w kraju.
 4
wtedy, gdy badany nie ukończył próby w prawidłowy sposób, czyli np. uderzył piłkę za linię
mety przed przekroczeniem linii AB, uderzył piłkę za wysoko, poślizgnął się lub upadł.
" ZWROTY Z PIA
K

Zawodnik ma za zadanie wykonać jak najszybciej 9 zwrotów z piłką 3 ró\
nymi
sposobami między liniami o długości 4,57 m oddalonymi od siebie o 4,57 m. Pomiar czasu
rozpoczyna się wraz z poruszeniem piłki le\
ącej na linii przez badanego zawodnika.
Zawodnik musi poprowadzić piłkę od linii A do linii B (rys. 2), a następnie (gdy pika
przekroczy całym obwodem linię B) wykonać zwrot i poprowadzić piłkę z powrotem do linii
A. Zawodnik kończy próbę przekraczając linię A i zatrzymując piłkę stopą. Próbę wykonuje
się 1 raz. W przypadku, gdy badany nie ukończył próby w prawidłowy sposób (poślizgnął się,
przewrócił, nie przekroczył linii lub zatrzymał piłki za linią)  próbę nale\
y powtórzyć.
Drugie błędne wykonanie oznacza dyskwalifikację zawodnika.
 5
" DRYBLING
Zawodnik stoi z nogą na piłce na linii STARTU (między pkt. X/Y) i ma za zadanie
wykonać drybling po określonym torze (rys. 3). Odmierzanie czasu rozpoczynamy w
momencie, gdy badany przekroczy linię startu. Zawodnik ma po kolei dobiegać z piłką do
punktów A, B, C i D, a następnie przebiec linię METY (między pkt. E/F) i zatrzymać za nią
piłkę. Badany nie obiega pachołków a jedynie wykonuje przed nimi zwrot w taki sposób by
piłka całym obwodem przekroczyła linię 1 i 2. Pachołków nie wolno dotknąć piłką. W
przypadku, gdy badany nie ukończył próby w prawidłowy sposób (poślizgnął się, przewrócił,
obiegł lub dotknął któregoś z pachołków, nie zatrzymał piłki lub nie przebiegł linii mety 
próbę musi powtórzyć. Drugie błędne wykonanie oznacza dyskwalifikację zawodnika.
" UDERZENIA PIA
KI GA
OW

Zawodnik ma za zadanie uderzyć głową dorzuconą z linii XY (rys. 4) piłkę do
pełnowymiarowej bramki. Piłka mo\
e się maksymalnie 1 raz odbić od ziemi zanim wpadnie
do bramki. Bardzo istotna jest  jakość dorzuconej piłki. Dlatego te\
, sugeruje się by
wszystkie dorzuty wykonywał samodzielnie trener oburącz od dołu na wysokość głowy
badanego. Je\
eli mimo to badany uzna, \
e  jakość dogranej piłki jest niezadowalająca, mo\
e
prosić o powtórzenie dorzutu. Zawodnik startuje z linii CD i musi uderzyć piłkę głową przed
linią AB. Próbę badany wykonuje 3 razy. Liczy się ilość zdobytych w ten sposób goli. W
przypadku, gdy badany przekroczy linię AB, nie trafi w bramkę lub piłka wleci do bramki po
drugim odbiciu od ziemi  bramki nie uznaje się. Na rys. 4, przedstawiono poszczególne
odległości dla ka\
dej grupy wiekowej. W wersji uproszczonej zamiast bramki mo\
na ustawić
tyczki lub pachołki, wtedy jednak trener musi samemu osadzić czy uderzona głową piłka
 wleciała do bramki.
 6
" UDERZENIA PIA
KI STOP

Zawodnik ma za zadanie uzyskać jak największą ilość punktów za uderzenie piłki stopą
do pełnowymiarowej bramki (bez siatki) jak najdalej od miejsca uderzenia tzw.  po długim
słupku . W odległości 3 metrów od ka\
dego słupka bramki ustawione są pachołki. Na środku
bramki stoi tyczka z flagą. Za bramką oznaczone są równie\
dwie tzw.  linie mocy 
oddalone od linii bramkowej odpowiednio o 4,57 i 9,14 m. Zawodnik stoi z piłką na linii pola
karnego na równi z pachołkiem. Na własny sygnał uderza piłkę do przodu i zanim piłka
przekroczy linię A (oddaloną od linii pola karnego o 3 m) za drugim kontaktem uderza
poruszającą się futbolówkę w stronę bramki prostym lub wew. podbiciem stopy (rys. 5).
Je\
eli zawodnik uderzy piłkę czubem buta lub wewnętrzną częścią stopy (po ziemi) lub
przekroczy linię A zanim uderzy piłkę  próbę nale\
y powtórzyć, ale tylko 1 raz. Punktacja
jest następująca:
- 3 pkt.  za uderzenie w bramkę między tyczką na środku bramki a dalszym
słupkiem bramki.
 7
- 2 pkt. - za uderzenie w bramkę między tyczką na środku bramki a bli\
szym
słupkiem bramki
- 1 pkt  za uderzenie niecelne piłki między dalszym słupkiem bramki a dalszym
pachołkiem poni\
ej wysokości poprzeczki, za trafienie dalszego słupka
bramki.
- 0 pkt.  za uderzenie niecelne (inne ni\
opisane wy\
ej), za powtórne
nieprawidłowe wykonanie próby (uderzenie piłki np. szpicem lub wewnętrzną
częścią stopy, uderzenie piłki poza linią A, uderzenie piłki stojącej itd.)
Badany wykonuje po trzy uderzenia z prawej (tylko prawa noga) i lewej (tylko lewa noga)
strony bramki. Powy\
sze zasady dotyczą tylko zawodników do 8 roku \
ycia. 9 i 10-latkowie,
aby uzyskać 1,2 lub 3 punkty muszą uderzyć piłkę tak, by ta przekroczyła linię mocy  4,57
m za bramką. Zawodnicy od 11 roku \
ycia wzwy\
muszą uderzyć piłkę poza linię mocy 
9,14 m. Je\
eli piłka po uderzeniu nie przekroczy wymaganej linii przyznaje się badanemu 0
pkt.
" BIEG BEZ PIA
KI
Zawodnik ma za zadanie przebiec jak najszybciej z linii STARTU (między pkt. X/Y)
dookoła markerów A, B, C i D do linii METY (między pkt. E/F). Zawodnik startuje na
komendę  GOTÓW  START. Czas jest zatrzymywany w momencie, gdy badany
przekroczy linię mety (rys. 6). Próbę zawodnik wykonuje 1 raz. Ewentualne powtórzenie
 8
mo\
e nastąpić jedynie wtedy, gdy badany nie ukończył próby w prawidłowy sposób tj.: np.
upadł, poślizgnął się lub nie obiegł któregoś z pachołków.
Śledząc fachowa literaturę przedmiotu dotyczącą zagadnienia kontroli poziomu
sprawności technicznej w piłce no\
nej ró\
ni autorzy najczęściej polecają testy sprawnościowe
i obserwacje zachowań zawodników podczas małych gier (Neumann 2001, Bowinkelmann i
wsp. 2001).
Jak słusznie podkreślają Autorzy omawianych prób, testy sprawności technicznej nie
zawsze mają bezpośrednie przeło\
enie na skuteczność w grze właściwej, jako \
e o wyniku
meczu oprócz wysokiego poziomu sprawności technicznej zawodników decyduje tak\
e m.in.
ich przygotowanie fizyczne i psychiczne. Ocena umiejętności piłkarskich za pomocą testów
sprawności technicznej winna być ZAWSZE poparta obserwacją zachowania zawodników
podczas małych gier. W USA i Anglii propaguje się w tym celu tzw. mini piłkę no\
ną (micro
soccer), czyli grę 5 x 5 z bramkarzami na zmniejszonym polu gry. Jest to niewątpliwie
słuszne stwierdzenie, jako, \
e po pierwsze liczne badania potwierdziły, i\
ocena
doświadczonego trenera jest często zbie\
na z wynikami testów analitycznych, a po drugie
podczas gry mo\
na zaobserwować i ocenić praktyczne wykorzystanie prawie wszystkich
elementów piłkarskiego kunsztu. Małe gry jednak, mimo swej wszechstronności nie dają
pełnej mo\
liwości kształtowania i oceny wszystkich elementów techniki specjalnej piłkarzy.
Dlatego te\
, szczególnie w celach selekcyjnych, dla pełnej oceny umiejętności technicznych
młodego piłkarza powinno się stosować ZARÓWNO testy jak i obserwacje.
W polskiej literaturze fachowej mo\
na znalez
ć wiele propozycji testów sprawności
technicznej (Stuła 1989, Kapera 1997, Gołaszewski 1998, Talaga 1999a, Cicirko i Syryjczyk
2000 i inni). Bardzo rzadko posiadają one tak\
e normy, dzięki którym trenerzy mogliby
porównać poziom swoich podopiecznych z szersza grupą zawodników z całego kraju.
Powy\
sza praca prócz przedstawienia form kontroli sprawności technicznej, daje tak\
e
mo\
liwość porównania polskich zawodników ró\
nych grup wiekowych z ich rówieśnikami z
 9
Anglii i innych części świata. Dzięki temu trenerzy będą mogli ocenić poziom techniki
specjalnej swoich zawodników i dokonać ewentualnych korekt w planie pracy szkoleniowej.
Piśmiennictwo
" Bauer G. (1994)  Lehrbuch Fussball. BLV Verlag MbH, Munchen
" Bischops K., Gerards H.W. (1998)  Kinder- und Jugendfussball Meyer&Mayer
Verlag.
" Bowinkelmann J., Grein A., Meier W., Mobius W., Rotemoller E., Trockel K.H.,
Schrader D. (2001)  Das DFB-Fussball-Abzieichen. DFB Frankfurt/Main.
" Cicirko L., Syryjczyk J. (2000)  Zarys teorii i praktyki piłki no\
nej. Calamus Biała
Podlaska.
" Gołaszewski J. (1998)  Piłka no\
na. Przewodnik metodyczno-szkoleniowy. AWF
Poznań
" Kapera R. (1997)  Piłka no\
na. Trening dzieci. PWS Sprint Warszawa
" Maier W., Pfeifer W., Wittmann F. (1986)  Fussball Praxis. WFV, Stuttgart
" Neumann W. (1997)  Lehrprogramm, B-Lizenz Aufbaukurs. Landesfussballverband
 Meklemburg-Vorpommern E.V.
" Neumann W. (2001)  Testformen zur komplexen leistungsuberprufung.
Landesfussballverband  Meklemburg-Vorpommern E.V
" Rogalski N., Degel G. (1982)  Fussball. Sportverlag Berlin.
" Przybylski W. (1998)  Struktura i metody oceny specjalnego przygotowania
piłkarzy. Trener nr 2, s. 16-19.
" Stuła A (1989)  Testy i sprawdziany stosowane w szkoleniu piłkarzy no\
nych. AWF
Poznań.
" Talaga J. (1999a)  Atlas ćwiczeń piłkarskich, tom 1: Technika. Ypsylon, Warszawa.
" Talaga J. (1999b)  Piłka no\
na. Program szkolenia dzieci i młodzie\
y COS
Warszawa
" www.facoachingcourses.org.uk
" www.fa-soccerstar.com/index.phtml
" www.the-fa.org
 10
Załączniki
U - 7
Prowadzenie Zwroty z Bieg Drybling Uderzenia Uderzenia piłki
piłki piłką zwinnościowy piłki głową stopą
bez piłki
Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Gole Pkt. Wynik Pkt.
(sek.) (sek.) (sek.) (sek.)
Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 3 5 16 i wiecej 10
5,8 28 13,5 17
5,8-6,2 4 28-32,9 12 13,5-14,5 4 17-20,9 12 2 3 14-15 8
6,3-7,3 3 33-37,9 9 14,6-15,8 3 21-22,9 9 1 2 10-13 6
7,4-8,4 2 38-42,9 6 15,9-17,1 2 23-26,9 6 0 1 7-9 4
8,5 i 1 43 i 3 17,2 i 1 27 i 3 Poni\
ej 7 2
więcej więcej więcej więcej
Przelicznik punktów na  gwiazdki
Punkty gwiazdki
53 i ponad - 6
37-52 - 5
30-36 - 4
18-29 - 3
14-17 - 2
poni\
ej 14 - 1
 11
U - 8
Prowadzenie Zwroty z Bieg Drybling Uderzenia Uderzenia piłki
piłki piłką zwinnościowy piłki głową stopą
bez piłki
Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Gole Pkt. Wynik Pkt.
(sek.) (sek.) (sek.) (sek.)
Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 3 5 16 i wiecej 10
5,3 27 13,3 16
5,3-5,6 4 27-31,9 12 13,3-14,1 4 16-19,9 12 2 3 14-15 8
5,7-6,7 3 32-36,9 9 14,2-15,4 3 20-21,9 9 1 2 10-13 6
6,8-7,7 2 37-40,9 6 15,5-16,7 2 22-25,9 6 0 1 8-9 4
7,8 i 1 41 i 3 16,8 i 1 26 i 3 Poni\
ej 8 2
więcej więcej więcej więcej
Przelicznik punktów na  gwiazdki
Punkty gwiazdki
53 i ponad - 6
37-52 - 5
30-36 - 4
20-29 - 3
16-19 - 2
poni\
ej 16 - 1
 12
U - 9
Prowadzenie Zwroty z Bieg Drybling Uderzenia Uderzenia piłki
piłki piłką zwinnościowy piłki głową stopą
bez piłki
Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Gole Pkt. Wynik Pkt.
(sek.) (sek.) (sek.) (sek.)
Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 3 5 16 i wiecej 10
4,9 26 13,1 15
4,9-5,2 4 26-30,9 12 13,1-13,7 4 15-18,9 12 2 3 14-15 8
5,3-6,2 3 31-33,9 9 13,8-15 3 19-20,9 9 1 2 12-13 6
6,3-7,0 2 34-38,9 6 15,1-16,3 2 21-22,9 6 0 1 9-11 4
7,1 i 1 39 i 3 16,4 i 1 23 i 3 Poni\
ej 9 2
więcej więcej więcej więcej
Przelicznik punktów na  gwiazdki
Punkty gwiazdki
53 i ponad - 6
37-52 - 5
30-36 - 4
22-29 - 3
17-21 - 2
poni\
ej 17 - 1
 13
U - 10
Prowadzenie Zwroty z Bieg Drybling Uderzenia Uderzenia piłki
piłki piłką zwinnościowy piłki głową stopą
bez piłki
Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Gole Pkt. Wynik Pkt.
(sek.) (sek.) (sek.) (sek.)
Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 3 10 16 i więcej 10
4,6 25 12,9 14
4,6-4,9 4 25-28,9 12 12,9-13,5 4 14-17,9 12 2 6 15 8
5-5,8 3 29-31,9 9 13,6-14,6 3 18-19,9 9 1 4 12-114 6
5,9-6,5 2 32-36,9 6 14,7-15,9 2 20-21,9 6 0 2 9-11 4
6,6 i 1 37 i 3 16 i 1 22 i 3 Poni\
ej 9 2
więcej więcej więcej więcej
Przelicznik punktów na  gwiazdki
Punkty gwiazdki
57 i ponad - 6
38-56 - 5
31-37 - 4
23-30 - 3
18-22 - 2
poni\
ej 18 - 1
 14
U - 11
Prowadzenie Zwroty z Bieg Drybling Uderzenia Uderzenia piłki
piłki piłką zwinnościowy piłki głową stopą
bez piłki
Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Gole Pkt. Wynik Pkt.
(sek.) (sek.) (sek.) (sek.)
Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 3 10 16 i więcej 10
4,4 24 12,5 13
4,4-4,7 4 24-27,9 12 12,512,9 4 13-16,9 12 2 6 15 8
4,8-5,5 3 28-29,9 9 13-14,2 3 17-18,9 9 1 4 12-14 6
5,9-6 2 30-24,9 6 14,3-15,5 2 19-20,9 6 0 2 9-11 4
6,1 i 1 35 i 3 15,6 i 1 21 i 3 Poni\
ej 9 2
więcej więcej więcej więcej
Przelicznik punktów na  gwiazdki
Punkty gwiazdki
57 i ponad - 6
38-56 - 5
31-37 - 4
23-30 - 3
18-22 - 2
poni\
ej 18 - 1
 15
U - 12
Prowadzenie Zwroty z Bieg Drybling Uderzenia Uderzenia piłki
piłki piłką zwinnościowy piłki głową stopą
bez piłki
Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Gole Pkt. Wynik Pkt.
(sek.) (sek.) (sek.) (sek.)
Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 3 10 17 i więcej 10
4,3 22 11 12
4,3-4,5 4 22-25,9 12 11-12,5 4 12-15,9 12 2 6 16 8
4,6-5,3 3 26-28-9 9 12,6-13,8 3 16-17,9 9 1 4 13-15 6
5,4-5,7 2 29-32,9 6 13,9-15,1 2 18-19,9 6 0 2 10-12 4
5,8 i 1 33 i 3 15,2 i 1 20 i 3 Poni\
ej 10 2
więcej więcej więcej więcej
Przelicznik punktów na  gwiazdki
Punkty gwiazdki
57 i ponad - 6
38-56 - 5
31-37 - 4
23-30 - 3
18-22 - 2
poni\
ej 18 - 1
 16
U - 13
Prowadzenie Zwroty z Bieg Drybling Uderzenia Uderzenia piłki
piłki piłką zwinnościowy piłki głową stopą
bez piłki
Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Gole Pkt. Wynik Pkt.
(sek.) (sek.) (sek.) (sek.)
Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 3 10 17 i więcej 10
4,2 19 9,6 11
4,2-4,4 4 19-23,9 12 9,6-12,1 4 11-12,9 12 2 6 16 8
4,5-5,2 3 24-27,9 9 12,2-13,4 3 13-16,9 9 1 4 13-15 6
5,3-5,5 2 28-29,9 6 13,5-14,7 2 17-18,9 6 0 2 10-12 4
5,6 i 1 30 i 3 14,8 i 1 19 i 3 Poni\
ej 10 2
więcej więcej więcej więcej
Przelicznik punktów na  gwiazdki
Punkty gwiazdki
57 i ponad - 6
38-56 - 5
31-37 - 4
23-30 - 3
18-22 - 2
poni\
ej 18 - 1
 17
U - 14
Prowadzenie Zwroty z Bieg Drybling Uderzenia Uderzenia piłki
piłki piłką zwinnościowy piłki głową stopą
bez piłki
Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Gole Pkt. Wynik Pkt.
(sek.) (sek.) (sek.) (sek.)
Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 3 10 17 i więcej 10
4,1 18 8,6 10
4,1-4,3 4 18-21,9 12 8,6-11,1 4 10-11,9 12 2 6 16 8
4,4-5,1 3 22-24,9 9 11,2-12,4 3 12-15,9 9 1 4 13-15 6
5,2-5,4 2 25-27,9 6 12,5-13,7 2 16-17,9 6 0 2 11-12 4
5,5 i 1 28 i 3 13,8 i 1 18 i 3 Poni\
ej 11 2
więcej więcej więcej więcej
Przelicznik punktów na  gwiazdki
Punkty gwiazdki
57 i ponad - 6
38-56 - 5
31-37 - 4
23-30 - 3
18-22 - 2
poni\
ej 18 - 1
 18
U - 15
Prowadzenie Zwroty z Bieg Drybling Uderzenia Uderzenia piłki
piłki piłką zwinnościowy piłki głową stopą
bez piłki
Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Gole Pkt. Wynik Pkt.
(sek.) (sek.) (sek.) (sek.)
Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 3 10 17 i więcej 10
4,0 17 7,6 9
4-4,2 4 17-19,9 12 7,6-10,1 4 9-10,9 12 2 6 16 8
4,3-5 3 20-22,9 9 10,2-11,4 3 11-14,9 9 1 4 13-15 6
5,1-5,3 2 23-25,9 6 11,5-12,7 2 15-16,9 6 0 2 11-12 4
5,4 i 1 26 i 3 12,8 i 1 17 i 3 Poni\
ej 11 2
więcej więcej więcej więcej
Przelicznik punktów na  gwiazdki
Punkty gwiazdki
57 i ponad - 6
38-56 - 5
31-37 - 4
23-30 - 3
18-22 - 2
poni\
ej 18 - 1
 19
U - 16
Prowadzenie Zwroty z Bieg Drybling Uderzenia Uderzenia piłki
piłki piłką zwinnościowy piłki głową stopą
bez piłki
Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Czas Pkt. Gole Pkt. Wynik Pkt.
(sek.) (sek.) (sek.) (sek.)
Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 Poni\
ej 5 Poni\
ej 15 3 10 17 i więcej 10
4,0 17 7,6 9
4-4,2 4 17-19,9 12 7,6-10,1 4 9-10,9 12 2 6 16 8
4,3-5 3 20-22,9 9 10,2-11,4 3 11-14,9 9 1 4 13-15 6
5,1-5,3 2 23-25,9 6 11,5-12,7 2 15-16,9 6 0 2 11-12 4
5,4 i 1 26 i 3 12,8 i 1 17 i 3 Poni\
ej 11 2
więcej więcej więcej więcej
Przelicznik punktów na  gwiazdki
Punkty gwiazdki
57 i ponad - 6
38-56 - 5
31-37 - 4
23-30 - 3
18-22 - 2
poni\
ej 18 - 1
 20
PROPOZYCJE OCENY PIA
KARSKIEJ SPRAWNOŚCI TECHNICZNEJ
OPRACOWANE PRZEZ NIEMIECKI ZWI
ZEK PIA
KI NOZNEJ - DFB
W ka\
dym kraju specjaliści, na podstawie wieloletnich doświadczeń i historii futbolu w
danym państwie, opracowali własne metody kontroli efektów treningowych w piłce no\
nej.
Kontrola treningowa młodych piłkarzy, zdaniem niemieckich specjalistów (Bauer 1994,
Bowinkelmann i wsp. 2001, Neumann 2001) powinna opierać się o obserwację zachowań
zawodnika podczas małych gier (szczególnie 4 na 4) lub gry właściwej oraz wyniki testów
sprawności ukierunkowanej i specjalnej. Podobnego zdania są szkoleniowcy z USA. Zdaniem
Philla i Simeona Nationall Staff Coaches with US Soccer (www.ntxsoccer.org), autorów
obszernego programu  4 vs. 4 , małe gry poparte testami są kluczem do kształtowania
umiejętności piłkarskich młodych zawodników. Testy sprawności specjalnej technicznej, jak
pisze Talaga (1997), polegają na wykonaniu zadania ruchowego lub szeregu zadań przez
zawodnika (lub zawodników) i ocenie ich wykonania na tle badanej grupy czy większej
populacji. Testy stosowane w piłce no\
nej, zdaniem Neumanna (2001) maja za zadanie
dostarczyć trenerowi wiadomości na temat poziomu i ewentualnych postępów w
kształtowaniu sprawności ukierunkowanej i specjalnej piłkarzy. Na podstawie danych
dostarczonych w wyniku systematycznej kontroli trener mo\
e wyciągnąć wnioski, co do
efektywności dotychczasowej pracy oraz zało\
yć lub zmodyfikować plan pracy z
zawodnikami. W byłych RFN i NRD opracowano szereg testów sprawności specjalnej,
których przykładem są:
" Zestaw testów Degela i Rogalskiego opracowany w byłym NRD (Rogalski i Degel
1982). Próby badały stopień opanowania techniki piłki no\
nej i przeznaczone były dla
ró\
nych grup wiekowych. Składał się on z 7 prób, których stopień trudności oraz
ocena punktowa zmieniała się w zale\
ności od wieku badanych. Próby obejmowały:
\
onglerkę, strzały do małej bramki z piłki stojącej, po prowadzeniu i po podaniu,
dośrodkowania do celu, oraz prowadzenie piłki w slalomie z i bez strzału na bramkę
(Stuła 1989)
" Test techniki juniorów opracowany w byłej RFN (Maier, Pfeifer, Wittmann 1986).
Próby obejmowały: strzały plasowane do ró\
nej wielkości małych bramek, górne
uderzenia piłki do celów, wrzut piłki z autu na odległość, strzały do bramki
podzielonej na sektory, piłkarski slalom z prowadzeniem piłki oraz próbę
szybkościowo-techniczną.
 21
W latach 90. swoją propozycję oceny sprawności technicznej przedstawił tak\
e Bauer
(1994). Jego test ocenia: celność strzałów na bramkę, prowadzenie piłki połączone z
podaniem w biegu po obwodzie kwadratu, podanie piłki w biegu po obwodzie kwadratu,
dośrodkowania piłki do celu i prowadzenie piłki slalomem. Wartości testu ujmuje jednak brak
punktacji i norm dla poszczególnych grup wiekowych.
Republika Federalna Niemiec jest federacją, w skład, której wchodzi 16 krajów
związkowych, zwanych landami. Ka\
dy land posiada własny związek piłki no\
nej, który
posiada względnie du\
ą autonomię. Do jego obowiązków oprócz prowadzenia rozgrywek
piłkarskich, nale\
y tak\
e nadzorowania szkolenia w klubach i selekcja utalentowanej
piekarsko młodzie\
y. W związku z tym ka\
dy związek ma tak\
e prawo opracować własne lub
stosować proponowane przez DFB, środki kontroli treningowej, które pomagają
szkoleniowcom i selekcjonerom kontrolować poziom umiejętności i ukierunkowanej
sprawności fizycznej młodych piłkarzy we własnym landzie.
1. Propozycja oceny sprawności specjalnej OZPN landu Meklemburgi i Pomorza
Przedniego
W 2001 roku okręgowy związek piłki no\
nej landu Meklemburgi i Pomorza Przedniego
opracował i wydał własną propozycje testów sprawności specjalnej przeznaczonych dla
wszystkich grup wiekowych. Testy mo\
na podzielić na analityczne i syntetyczne. Testy
analityczne starają się w zało\
eniu koncentrować na jednym wybranym elemencie piłkarskiej
techniki specjalnej (np. uderzenie, przyjęcie lub prowadzenie piłki). Testy syntetyczne
natomiast oceniają poziom kilku elementów w formie kompleksowej. Ze względu na wąskie
ramy opracowania ograniczono się do przedstawienia tylko kilku testów analitycznych
(Neumann 2001).
" Próba uderzenie piłki wewnętrzną częścią stopy.
Zawodnik uderza piłkę po prowadzeniu (3-5m) do bramki o szerokości 150 cm (rys 7). Próbę
wykonuje się 12 razy (6 razy prawą i 6 razy lewą nogą). Odległość miejsca uderzenia piłki od
bramki wynosi: do U62 włącznie  8 m, do U10  10 m, do U14  12 m i do U18  15 m.
2
U6 (Under 6)  to oznaczenie FIFA grup wiekowych obejmujących zawodników poni\
ej 6 roku \
ycia.
 22
Ryc. 7. Próba uderzenie piłki wewnętrzną częścią stopy
" Próba uderzenia piłki wewnętrznym/zewnętrznym podbiciem stopy 1.
Zawodnik uderzą górną lub półgórną piłkę do kwadratu po prowadzeniu (3-5m). Próbę
wykonuje się 12 razy (6 razy prawą i 6 razy lewą nogą). Odległość miejsca uderzenia piłki od
najbli\
szej linii kwadratu wynosi: do U6  8 m, do U10  12 m, do U14  16,5 m i do U18 
25 m (ryc. 8).
Ryc. 8. Próba uderzenia piłki wewnętrznym/zewnętrznym podbiciem stopy 1
" Uderzenie piłki prostym podbiciem stopy
Zawodnik uderza piłkę prostym podbiciem po prowadzeniu (3-5m) do pełno wymiarowej
bramki (do U10 bramka o wymiarach 5 x 2m). Próbę wykonuje się 12 razy (6 razy prawą i 6
razy lewą nogą). Odległość miejsca uderzenia piłki od bramki wynosi: do U6  8 m, do U10 
10 m, od U14 wzwy\
 16,5 m (rys. 9).
 23
Ryc. 9. Próba uderzenia piłki prostym podbiciem stopy
" Próba uderzenia piłki wewnętrznym/zewnętrznym podbiciem stopy do celu 2.
Zawodnik uderza piłkę wewnętrznym/zewnętrznym podbiciem stopy do celu, który stanowi 5
zawieszonych na poprzeczce bramki obręczy gimnastycznych (rys. 10). Obręcze nie mogą się
poruszać. Trafienie w zewnętrzne obręcze daje 3 pkt., kolejne dwie  2 pkt., natomiast
trafienie w środkową obręcz daje 1 pkt. Zawodnik zadanie wykonuje 10 razy (5 razy prawą i
5 razy lewą nogą). Odległość miejsca uderzenia piłki od najbli\
szej linii kwadratu wynosi: do
U10  10 m, do U14  12 m i do U18  14 m.
Ryc. 10. Próba uderzenia piłki wewnętrznym/zewnętrznym podbiciem stopy 2
" Próba prowadzenie piłki stopą
Zawodnik prowadzi piłkę slalomem między 7 tyczkami (rys. 11). Zawodnik wykonuje próbę
dwukrotnie zaczynając raz z lewej, raz z prawej strony pachołka z 5 min. Przerwą miedzy
powtórzeniami.
 24
Ryc. 11. Próba uderzenia piłki wewnętrznym/zewnętrznym podbiciem stopy 2
Inna formą oceny umiejętności piłkarskich proponowana przez DFB jest obserwacja gry
zawodnika podczas gry 4 x 4. Autorzy proponują w skali od 1 do 6 (1- niedostateczny; 6-
celująco) oceniać następujące elementy sprawności technicznej w formie kompleksowej
(syntetycznej).
Pomimo niewątpliwej przydatności przedstawionych wy\
ej testów sprawności
technicznej w piłce no\
nej w oczy rzuca się brak norm, do których mo\
na byłoby przyrównać
badanych osobników by móc wiarygodnie ocenić ich poziom na tle populacji czy innych
piłkarzy w danym roczniku. Ten niedostatek zmniejsza w pewnym stopniu wartość owych
testów jako narzędzi diagnostycznych.
Odmienną propozycją oceny sprawności specjalnej, wzbogaconą dodatkowo o normy
dla trzech przedziałów wiekowych piłkarzy no\
nych, przedstawili specjaliści z Niemieckiego
Związku Piłki No\
nej (DFB)
 25
2. Propozycja oceny piłkarskiej sprawności specjalnej Niemieckiego Związku Piłki
No\
nej - DFB
W 2001 roku na zlecenie Niemieckiego Związku Piłki No\
nej opracowano baterie
testów tzw.  Odznakę DFB (Bowinkelmann i wsp. 2001), która stała się częścią aktualnego
programu Niemieckiego Związku Piłki No\
nej o nazwie  Talente Fordern und Fordern .
Jego zadaniem jest dodatkowe wyselekcjonowanie utalentowanej piłkarko młodzie\
y. W tym
celu utworzono w ka\
dym landzie dziesiątki tzw. punktów kontrolnych, w których
zatrudnieni przez DFB trenerzy mają za zadanie za pomocą testów i obserwacji meczów
dostarczyć związkowi danych o wybitnie uzdolnionych zawodnikach w danym landzie.
Odznaka DFB składa się z 7 prób sprawności technicznej przeznaczonych dla piłkarzy od 10
roku \
ycia. Za ka\
dą próbę mo\
na otrzymać maksymalnie 60 punktów. W sumie, za cały
bezbłędnie wykonany test mo\
na było otrzymać 420 punkt. Do 13 roku \
ycia zawodnicy
wykonują zadania testowe piłkami o rozmiarze 4 (350g).
Określona liczba zdobytych punktów, udokumentowana i potwierdzona przez trenera,
przesłana następnie do siedziby DFB, uprawnia do otrzymania złotej, srebrnej lub brązowej
odznaki. Według zaleceń związku piłkarze odznaczeni złotą odznaką powinni być poddani
szczególnej obserwacji. Detale dotyczące punktacji przedstawia tabela 1.
Tabela 1. Normy punktowe dla poszczególnych grup wiekowych.
Dzieci (10 - 13 lat) Młodzie\
(14  16 lat) Dorośli (od 17 lat) Odznaka
260 i więcej 300 i więcej 340 i więcej Złota
220 260 300 Srebrna
180 220 260 Brązowa
Testy sprawności specjalnej obejmują 7 następujących prób (www.dfb.de):
 26
Uderzenia rotacyjne piłki z naro\
nika pola karnego przy linii bramkowej
Zawodnik uderza piłkę czterokrotnie z jednego z trzech następujących punktów (ryc. 12):
A. Punktu łączącego pole karne z linią końcowa boiska.
B. Punktu lezącego na linii pola karnego, oddalonej od linii końcowej o 1 m.
C. Punktu lezącego na linii pola karnego, oddalonej od linii końcowej o 3 m.
Zawodnik sam wybiera stronę i punkt, z którego będzie oddawał strzały. Punktacja jest
następująca: za uderzenie A  20 pkt., B  15 pkt., C  10 pkt. Końcowy wynik testu stanowi
suma trzech najlepszych rezultatów. W sumie maksymalnie za próbę mo\
na otrzymać 60 pkt.
(wyłącznie wtedy, gdy zawodnik oddał trzy celne strzały z punktu A).
Ryc. 12. Uderzenia rotacyjne piłki z naro\
nika pola karnego przy linii bramkowej
y
ródło: www.dfb.de
*TORLINIE  linia bramkowa
 27
Drybling
Zawodnik ma za zadanie przeprowadzić piłkę po torze przeszkód (kwadrat 14x14 m) w
jak najkrótszym czasie (rys. 13). Próbę wykonuję się dwa razy. Wynik końcowy stanowi
lepszy rezultat. Odliczanie czasu rozpoczyna się wraz z pierwszym ruchem badanego, a
kończy w momencie gdy przekroczy on wraz z piłką linię mety (między punktem startu i
mety). Punktację dla wszystkich grup wiekowych prezentuje tabela 2.
Tabela 2. Punktacja próby dryblingu dla wszystkich grup wiekowych .
Czas Punkty
Poni\
ej 18 sek. 60 pkt.
18-20 sek. 50 pkt.
21-23 sek. 40 pkt
24-26 sek. 30 pkt.
27-30 sek. 20 pkt.
Ponad 30 sek. 0 pkt.
Ryc. 13. Drybling
y
ródło: www.dfb.de
*START  punkt startowy
*ZIEL  meta
*UMLAUFEN  obiegnąć
*MARKIERUNGSKREIDE  linia kredą
 28
śonglerka piłką
Zawodnik ma za zadanie jak najdłu\
ej \
onglować piłką w kwadracie 10x10 m. Zadanie
rozpoczyna on z własnego podrzutu rękoma. Próbę wykonuje się dwukrotnie. W momencie
upadku piłki na podło\
e lub jej wyjścia całym obwodem poza pole kwadratu - liczenie zostaje
wstrzymane. Wynik końcowy stanowi lepszy rezultat. Przed właściwym testem zawodnik
mo\
e dwa razy spróbować \
onglerki poza kwadratem. Za ka\
de dotkniecie piłki badany
otrzymuje 1 pkt. Maksymalna liczba punktów mo\
liwych do zdobycia w tej próbie wynosi
60.
Odbicia piłki od ławeczki
Zawodnik musi uderzać piłkę wyłącznie wewnętrzną częścią stopy, o ławeczkę o
wysokości max. 30 cm (rys. 14), znajdującej się na linii o długości 10 m. Odległość
uderzającego od ławki nie mo\
e być mniejsza ni\
5 m. Piłkę mo\
na uderzać po lub bez
przyjęcia. Zawodnik wykonuje próbę 1 raz przez 30 sekund, a ka\
de odbicie od ławeczki
liczy się za 3 pkt. Podczas próby badany mo\
e raz skorzystać z zapasowej piłki (le\
ącej przy
jednym ze słupków), bez zatrzymywania czasu. Maksymalna ilość punktów do zdobycia
wynosi 60.
Ryc. 14. Odbicia piłki od ławeczki   as krótkich podań
y
ródło: www.dfb.de
*BANK  ławeczka gimnastyczna
 29
Uderzenia piłki głową do bramki
Zawodnik w ruchu uderza piłkę dorzuconą przez partnera (oburącz od dołu) stojącego
obok słupka bramki, w jedno z wyznaczonych na bramce 5 x 2 m pól (rys.15). Uderzając
piłkę w dolny sektor mo\
e się ona odbić tylko jeden raz od ziemi. Trafienie jest tak\
e
zaliczone, gdy piłka, dotykając linii ograniczających sektor, wpadnie do bramki. Ka\
dy
zawodnik wykonuje z odległości 5 m trzy uderzenia w dolny i trzy uderzenia w górny sektor
bramki. Za ka\
de trafienie zawodnik otrzymuje 10 pkt. Maksymalna ilość punktów do
zdobycia w tej próbie wynosi 60.
Ryc. 15. Uderzenia piłki głową do bramki
y
ródło: www.dfb.de
*ZIELRECHTECK  cel o kształcie prostokąta
 30
Dośrodkowania piłki do celu
Zawodnik uderza stojącą piłkę wewnętrznym podbiciem dowolnej stopy do celu, który
stanowi kwadrat o bokach 5 m. Bli\
szy bok kwadratu jest oddalony od linii uderzenia piłki o
20 m (do 13 lat) lub o 25 m (od 14 lat). Zawodnik uderza pikę 3 razy, a ka\
de trafienie liczy
się za 20 pkt. Wynik końcowy stanowi suma rezultatów 3 uderzeń. Maksymalna ilość
punktów do zdobycia wynosi 60 (rys. 16).
Ryc. 16. Dośrodkowania piłki do celu
y
ródło: www.dfb.de
 31
Uderzenia piłki na dokładność z punktu rzutów karnych
Z punktu rzutu karnego zawodnik oddaje 6 strzałów na bramkę, podzieloną na 6 sektorów
(rys.17). Trafienie w dany sektor daje zawodnikowi określoną ilość pkt. Maksymalna ilość
punktów do zdobycia wynosi 60.
Ryc. 17. Uderzenia piłki na dokładność z punktu rzutów karnych
y
ródło: www.dfb.de
*ELFMETERPUNKT  punkt rzutów karnych
Podsumowanie
Polska literatura przedmiotu dotycząca kontroli treningowej, podobnie jak niemiecka
jest tak\
e bogata. Liczni autorzy (Stuła 1989, Kapera 1997, Talaga 1999, Gołaszewski 1998,
Przybylski 1998, Cicirko i Syryjczyk 2000 i inni) od lat podejmują próby optymalizacji
istniejących oraz opracowania nowych metod i środków kontroli przebiegu procesu szkolenia
w piłce no\
nej.
Jest rzeczą oczywistą, \
e nawet najbardziej kompleksowy test nie będzie perfekcyjnym
narzędziem kontroli sprawności technicznej młodych piłkarzy. Nie mniej jednak wyniki
testów podparte obserwacja zawodników podczas gry mo\
e pomóc trenerom nie tylko
kontrolować proces szkoleniowy, ale tak\
e wyselekcjonować uzdolnioną piłkarsko młodzie\

do reprezentacji regionalnych i narodowych. Rozwa\
enia wymaga równie\
idea konstrukcji,
 32
wzorem Niemiec, ogólnokrajowego nowoczesnego Polskiego testu lub baterii testów
sprawności piłkarskich.
Piśmiennictwo:
" Bauer G. (1994)  Lehrbuch Fussball. BLV Verlag MbH, Munchen
" Bischops K., Gerards H.W. (1998)  Kinder- und Jugendfussball Meyer&Mayer
Verlag.
" Bowinkelmann J., Grein A., Meier W., Mobius W., Rotemoller E., Trockel K.H.,
Schrader D. (2001)  Das DFB-Fussball-Abzieichen. DFB Frankfurt/Main.
" Cicirko L., Syryjczyk J. (2000)  Zarys teorii i praktyki piłki no\
nej. Calamus Biała
Podlaska.
" DFB-CD-Rom  Ballzauber  Lehrprogramm fur das interaktive Eigentraining. ,
Philippka Sportverlag. 2001.
" Gołaszewski J. (1998)  Piłka no\
na. Przewodnik metodyczno-szkoleniowy. AWF
Poznań
" Kapera R. (1997)  Piłka no\
na. Trening dzieci. PWS Sprint Warszawa
" Maier W., Pfeifer W., Wittmann F. (1986)  Fussball Praxis. WFV, Stuttgart
" Neumann W. (1997)  Lehrprogramm, B-Lizenz Aufbaukurs. Landesfussballverband
 Meklemburg-Vorpommern E.V.
" Neumann W. (2001)  Testformen zur komplexen leistungsuberprufung.
Landesfussballverband  Meklemburg-Vorpommern E.V
" Przybylski W. (1998)  Piłka no\
na dzieci i młodzie\
y. W: Piłka no\
na  część 2 
Trening. (red. W. Przybylski) s. 155  197, AWF Gdańsk.
" Rogalski N., Degel G. (1982)  Fussball. Sportverlag Berlin.
" Stuła A (1989)  Testy i sprawdziany stosowane w szkoleniu piłkarzy no\
nych. AWF
Poznań.
" Talaga J. (1999)  Atlas ćwiczeń piłkarskich, tom 1: Technika. Ypsylon, Warszawa.
" Www.dfb.de .
" Www.ntxsoccer.org.